Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/616 Esas – 2023/438
T.C.
…
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/616
KARAR NO : 2023/438

HAKİM : ….
KATİP : …

DAVACI : ….
VEKİLİ : Av. ….
DAVALI : …
VEKİLİ : Av. ….
İHBAR OLUNAN: …
VEKİLİ : Av. …

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/10/2021
KARAR TARİHİ : 07/06/2023
K.YAZIM TARİHİ : 26/06/2023

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava dışı … Elek. Enj. İnş.taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. Firmasının vekil şirkete olan borcuna karşılık … Bankası … Şubesinin … seri numaralı, 25.08.2021 vadeli, 20.000,- TL tutarlı çek verdiğini, söz konusu çekin müvekkili şirketin … bölge müdürü olan şirket çalışanı … tarafından müşteriden alınıp, müvekkili şirketin rızası hilafına ve haberi olmaksızın, kendisinin şahsi ilişkide olduğu kişilere verilmiş yahut bu kişilerle birlikte hareket edilerek çekin kullanıldığını, taraflarınca söz konusu kişi için … …’nın … soruşturma numaralı dosya ile suç duyurusunda bulunulduğunu ve çalınan çekler için … Mahkemesi … E. Sayılı dosyasında iptal davası açıldığını, şüphelinin iş akdinin feshedildiğini, devam eden … Mahkemesi’nin … E. Sayılı iptal davasında, …’ne ilan verilerek 30.07.2021, 09.08.2021, 17.08.2021 tarihlerinde kayıp çeklere ilişkin ilanların yayımlandığını, yine aynı mahkemece 30.09.2021 tarihinde davalı … Elek. Müh. Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti. aleyhine istirdat davası açılması için süre verilmiş olup süresi içinde işbu davanın açıldığını, müvekkili şirketin yetkili hamil olduğu dava dışı … Elek. Enj. İnş.taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin gönderdiği tahsilat fişlerinde çeklerin sahibi olduğunun görüldüğünü, gerektiğinde sayın mahkemece dava dışı adı geçen firma ile müvekkili şirket arasındaki ticari ilişkiyi ve çek alış-verişini kanıtlamak adına defter kayıtlarının ayrıca incelenebileceğini, sanığın savunma dilekçesinden de anlaşılacağı üzere müvekkili şirkete ait çekler dolaşıma çıkarılmış ve kötü niyetle kullanılmış olması nedeniyle karine olarak davalı şirketin kötü niyeti de açıkça ortada olduğunu, elden rızaları hilafında çıkan … Bankası … Şubesine ait … seri numaralı, 25.08.2021 tarihli, 20.000 TL bedelli çekin taraflarına iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı yana tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava dilekçesinin müvekkiline e-tebligat olarak tebliğ edildiğini, müvekkilinin e- tebligat sisteminde meydana gelen aksaklık sebebiyle müvekkilinin davadan haberdar olamadığını, bu nedenle dilekçenin cevap dilekçesi ile kabulünü aksi durumda beyan dilekçesi olarak kabulünü talep ettiklerini, davacı tarafın davaya konu 20.000 TL bedelli çekin şirket çalışanı tarafından şirketin rızası hilafına ve haberi olmaksızın 3. Kişilere verildiğinden bahisle çekin istirdadını talep ettiğini, basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğü bulunan davacı şirketin, şirket çalışanının rızası dışında çek verdiği yönündeki beyanlarına itibar edilemeyeceğini, davaya konu çekin müvekkilin elinde olmayıp cirantaya iade edildiğini; davaya konu çekin … Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Firması ile müvekkili arasındaki ticari ilişkiye istinaden …firmasından ciro yolu ile teslim alındığını, çekin ibrazı ile çekte ödeme yasağı olduğunu gördüğünü, akabinde cirantaya iade edildiğini, bu hususa ilişkin açıklamaların … Mahkemesi … Esas sayılı çek iptal dosyasına bildirilmiş olmasına rağmen davacı tarafından iş bu davanın müvekkiline haksız ve hukuka aykırı olarak yöneltildiğini, çekin İade edildiği …firmasına davanın ihbarını talep ettiklerini, çünkü müvekkilinin davaya konu çeki dava tarihinden önce iade ettiğinden ve mahkeme yargılaması sonucu kararın iş bu firmayı da etkileyecek olduğunu, ayrıca dava konusu itibari ile davanın tüm çek cirantalarına da yöneltilmesi gerektiğini, müvekkilinin iyiniyetli olup davacının iddiaları müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğinden davanın reddinin gerektiğini; TTK madde … de müvekkile karşı davacının kendilerinden sonraki cirantalarla herhangi bir ticari ilişkisi olmadığı yönündeki itirazların ileri sürülebilmesi için hamilin kötü niyetli olması gerektiğinin vurgulandığını, 6102 sayılı TTK da kaybolan ve rızası dışında elden çıkan çekin istirdadının ancak çeki elinde bulunduran kişinin kötü niyetli veya ağır kusurlu olması halinde istenebileceğinin hüküm altına alındığını, …. HD nin … E. Ve … K. Sayılı 03.03.2014 tarihli kararında “ çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak kötü niyetle iktisap etmiş olması veya iktisapta ağır kusurunun bulunması halinde çeki geri vermekle yükümlüdür. Kötü niyetle iktisap veya iktisapta ağır kusurun ispatı ise çek istirdadını talep eden davacıya aittir” denilmekle kötü niyet ve ağır kusurun ispat yükümlüsünün davacı taraf olduğu açıkça hüküm altına alındığını, müvekkilinin davacının iddialarını bilmesi veya bilebilecek konumda olmasının mümkün olmadığını, davacının dava konusu çekin rızası dışında elinden çıktığı iddiasının bir an için kabul edilse dahi, dava konusu çekin ciro edildiğini, müvekkilinin davacının isnat edilen olayı bilmesi çekin ödeme aracı niteliğinden dolayı kendisinden beklenilemeyeceği gibi hayatın olağan akışına göre de mümkün olmadığını, davacının çekin çalışanları tarafından 3. Kişilere verildiği iddiasının kabul edilemez olduğunu, … arasındaki şahsi defilerin müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğinden iyiniyetli olan müvekkiline karşı açılan davanın reddine, yargılama gideri ve ücreti vekaletin karşı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
İhbar olunan … Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava dilekçesince ve cevap dilekçesinde ileri sürülen aleyhe hiçbir hususu kabul etmediklerini, dava konusu çek, sunulan belgeler ile de sabit olduğu üzere, müvekkili şirketin faaliyet konusu içerisindeki ticari ilişkisi nedeniyle doğmuş olan alacağının tediyesi için dava dışı … ve Tic.Ltd.Şti. Tarafından ciro edilmek suretiyle verildiğini, çekin arkasında açıkça görüleceği üzere müvekkili şirkete gelene kadar çek 7 ayrı tacir tarafından ciro edildiğini, çekin kanuni mahiyeti nazara alındığında, ciro silsilesi ile kendisine intikal eden çekin, kendisinden önceki ciroların sıhhatini müvekkili şirket araştırmak ile yükümlü olmadığını, hattı zatında müvekkili şirket çekin doğum anındaki mahiyetini ve kime neden ciro edildiğini de bilebilecek durumda olmadığını, müvekkili şirketin iyi niyetli olduğunu, kanunun iyi niyete hukuki sonuç bağladığı yerde aslolan iyi niyetin varlığı olduğunu, aksi iddiada bulunanın bunu kanıtlamakla zorunda olduğunu, müvekkili yetkili hamili olduğu çeki, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce, ticari ilişki içerisinde olduğu işbu dava dosyası davalısı … Müh. Taah. San. Ve Tic.Ltd.Şti. Ne borcu nedeniyle ciro ederek teslim ettiğini, çekin keşide tarihinde muhatap bankaya ibrazı üzerine, muhatap banka tarafından çek hakkındaki ödeme yasağı kararı nedeniyle çek bedeli ödenmediğini, çek tutarı hesapta bloke edilmek suretiyle çek arkasına bankaca bu hususun şerh edildiğini, müvekkili şirketten sonraki ciranta ve son hamil davalı tarafından bu husus müvekkili şirkete bildirildiğini, müvekkili şirketçe çekin verilmesine konu borç tutarı davalı şirkete nakit olarak ödenmek suretiyle çekin iade alındığını, akabinde yine aynı şekilde kendisinden önceki ciranta olan Vesay şirketine, ticari ilişkiye konu borç nakit tahsil edilmek suretiyle iade edildiğini, bu işlemler sırasında dönüş ciroları mevcut cirolar çizilmek suretiyle gerçekleştirildiğini, müvekkili şirketçe … ve Tic.Ltd.Şti. Ne çekin tesliminden sonrası hakkında müvekkili şirketin bilgisi bulunmadığını, anılan neden ile aslında davanın sadece müvekkili şirkete değil çek arkasında cirosu bulunan tüm tacirlere ihbarı gerektiğini, davacı, aralarında hizmet akdi bulunan çalışanının, kendileri adına aldığı çeki ciro etmek suretiyle tedavüle çıkardığını, bu işlemi bilgisi dışında yaptığını, gerçekte çekin yetkili hamilinin kendileri olduğu iddiasındaysa da bu iddia çeki iyi niyet ile iktisap eden hamillere karşı ileri sürülebilecek mahiyetten yoksun olduğunu, emniyeti suistimal eden Sucaattin hakkında zaten davacının başka bir mahkemede görülmekte olan derdest davası bulunduğunun anlaşıldığını, çekin tedavül kabiliyeti ve ödeme vasıtası olması nedeniyle tedavüle çıkarılan çek ile ilgili olarak davacının artık çeki istirdat etme hakkı bulunmadığını, bu ancak çeki elinde bulunduranın, bu durumu bilen biri olması ve kötü niyetle çeki iktisap etmesi halinde hukuken mümkün olduğunu, somut olayda müvekkili şirket ve işbu davanın davalısı yönünden böyle bir durum söz konusu olmadığını, ifade ettikleri gibi söz konusu çek ticari ilişki çerçevesinde borçluları olan şirketten ciro yoluyla iktisap edilmiş ve yine borcumuza karşılık ciro yoluyla ödeme aracı olarak davalı şirkete ciro yolu ile verildiğini, hattı zatında, çekin hamiline olarak düzenlendiğini, ciro silsilesi ile … şirketine kadar geldiğini, adı geçen bu şirketin çeki açık ciro ile ciroladığını, çek üzerinde bu şirketin cirosu sonrasında … … … Mak ins san ve tic.ltd.şti. şirketinin cirosunun bulunduğu sonrasında … Şirketine ve sonrasında da bize çeki cirolayan Vesay şirketine geçtiği çek arkasındaki ciro silsilesinden anlaşılmakla, davacı şirketin çek üzerinde gerek hamil ve gerekse ciranta olarak hiçbir ismi ve sıfatı bulunmadığını, bu durumda davacının huzurdaki davayı açamayacağının da açık olduğunu, davanın sırf bu nedenle reddi gerektiğini, nitekim davacı şirketin konusu suç olan bu eylem nedeniyle uğradığı zararın tazminini haksız fiil sahibinden yani kendisinin güvenini suistimal ettiğini iddia ettiği çalışanından talep etmesi gerektiğini, davacının bu şahıs hakkında suç duyurusunda bulunduğu zaten dava dilekçesinde bildirildiğini, dava dilekçesinde, müvekkili şirketi ve diğer cirantaları itham eden, kendi çalışanları ile işbirliği içerisinde olup kötü niyetle hareket ettikleri yönündeki, haksız, dayanaksız ve gerçek dışı tüm iddiaları reddettiklerini, görülmekte olan davacı çalışanının şirket adına alıp şirkete vermediği birden çok çekin iptali için açılan davada, mahkemenin dava konusu çek için istirdat davası açmak için davacıya süre verdiği ve davacının da ancak bu nevi iddialar ile işbu davayı açabileceğini, bu nedenle bu nevi iddiaların dayanaksız olarak ileri sürüldüğü buna dair hiçbir kanunen kabul edilebilir delil bildirilmemesi ile de anlaşıldığını, arz ve izah olunan nedenler ile ve resen nazara alınacak diğer durumlar karşısında haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davacı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Suça konu çek sureti
Çek teslim tutanağı
… Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası
… …’nın … Soruşturma sayılı dosyası
Ticari defterler, banka kayıtları
… Mahkemesinin … Esas … Karar sayılı kararında “… Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait olan, keşidecisi … olan, … seri numaralı, 20.08.2021 tarihli, 20.000,00TL bedelli çek, … Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait olan, keşidecisi … olan, … seri numaralı, 30.08.2021 tarihli, 16.000,00TL bedelli çek, … … Bankası A.S. …/… Şubesi’ne ait olan, Keşidecisi … olan, …seri numaralı, 30.09.2021 tarihli, 40.000,00 TL bedelli çeklerin zayi olduğu ve 3 aylık ilan süresi boyunca da ibraz edilmediği ve bulunmadığı da bankadan gelen yazı cevabı ile anlaşılmakla iptaline karar verilmesi gerekmiştir. Davacının davasının kısmen kabul kısmen reddi ile;… … Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait olan, keşidecisi …olan, … seri numaralı, 25.08.2021 tarihli, 20.000,00TL bedelli çek, ile … … Bankası A.Ş. …/… Şubesi’ne ait olan, keşidecisi … İnş. Otam. San. Tic. Ltd. Şti olan, … seri numaralı, 18.09.2021 tarihli, 200.000,00TL bedelli çekler yönünden karar verilmesine yer olmadığına, … Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait olan, keşidecisi … olan, … seri numaralı, 20.08.2021 tarihli, 20.000,00TL bedelli çek, … Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait olan, keşidecisi … olan, … seri numaralı, 30.08.2021 tarihli, 16.000,00TL bedelli çek, … … Bankası A.S. …/… Şubesi’ne ait olan, Keşidecisi … olan, …seri numaralı, 30.09.2021 tarihli, 40.000,00TL bedelli çeklerin zayi nedeniyle iptaline,” şeklinde karar verildiği, kararın 13/01/2022 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
… …’nın … Soruşturma sayılı dosyasında; iddianamenin hazırlandığı, iddianamede ” şüphelinin …Otomasyon unvanlı şirketten müşteki … alacağına karşılık verilen … Bankasına ait 28/02/2021 keşide tarihli 150.000 TL bedelli çek ile ilgili olarak 32.000 TL kısmi ödeme yaptığı, diğer tüm çeklerle ilgili herhangi bir ödeme yapılmadığı, şüphelinin müşteki … firmasında satış temsilcisi ve … Bölge satış müdürü olarak görev yaptığı esnada görevi gereği müşterilerden tahsilat karşılığı aldığı söz konusu çekleri müşteki şirkete vermediğini, kendi iş ve işlemlerinde kullandığı, müşteki … firmasının şikayetinde belirttiği 5 adet çekte ise belirtilen firmanın çeklerin cirantası olduğu, müşteki … firmasının belirtilen çekleri şüphelinin çalıştığı … firmasına verilmesi için şüpheliye teslim edildiğini, bahse konu çeklerin müşteki … firmasının bilgisi dışında 3.kişilere ciro edildiği, bu suretle şüphelinin atılı hizmet nedeniyle güveni kullanma suçunu işlediği,ni yukarıda belirtilen deliller ve tüm soruşturma evrakı kapsamından anlaşıldığını, şüphelinin üzerine atılı suçun CMK’nun 253’ncü maddesine göre uzlaşmaya tabi suçlardan olduğu, dosya arasında bulunan uzlaştırmacı raporuna göre, tarafların uzlaşamadıkları, buna göre şüpheli hakkında üzerine atılı suçtan kamu davası açılması gerekmiş olmakla; Şüphelinin eylemine uyan suçlar nedeniyle yukarıda yazılı sevk maddeleri gereğince yargılamasının mahkemenizde yapılarak cezalandırılmasına karar verilmesi kamu adına iddia ve talep olunduğunu,” dosyanın davasının açıldığı, … … Mahkemesinin … Esas sayısını aldığı anlaşılmıştır.
Dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Bilirkişi heyetinden alınan 03/04/2023 tarihli raporda; Dava dışı … Enerji İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. resmi defterlerinde … Bankası … Şubesi’nin … seri numaralı, 25.08.2021 vadeli, 20.000,00 TL tutarlı çekin davacı … San. Ve Tic. A.Ş.’ye ait olduğunu, davalı … Müh. Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin dava konusu çekin bedelini tahsil için … A.Ş. … … Şube’sine ibraz ettiğini, 02.09.2021 tarihinde “iş bu çek hakkında … tarafından 16.08.2021 tarihli … sayılı ödeme yasağı verildiğinden herhangi bir işlem yapılamamıştır. Hesapta bulunan 29.000,00 TL blokeye alınmıştır” şerhiyle Davalı … Müh. Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ne iade edildiği ve firmanın çek bedelini EFT yoluyla tahsil ettikten sonra çeki ciro eden … Taah. San. ve Tic. Ltd.Şti.’ne dava tarih(19/10/2021)’inden önce iade edildiğinin tespit edildiğini, dava konusu çeke ödeme yasağı konulmasına karşın davalı … Şirketine verilen çekin, … tarafından çek bedelinin tahsil edildiği ve çekin ciro eden TBA ya iade edildiğini, çekin davacı firma Portföyünde olduğunun açık olduğunu, isteği dışında çekin elden çıkması ve İstnaf kararı da nazara alındığında çekin davacıya iade koşullarının oluştuğu kanaat ve sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davadaki uyuşmazlığın; Daha önce çekin zayi edildiği iddiası ile açılan çek zayi davasında çekin daha sonradan hamilinin olduğunun anlaşılması nedeniyle … Mahkemesinin … Esas sayılı dava dosyasında davacının istirdat davası açması bakımından mehil verilmesi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
… Dairesinin 09/07/2018 tarih, … Esas, … Karar sayılı kararında belirtildiği üzere, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması gerekmektedir.
… 06/04/2021 tarih, … Esas, … Karar sayılı kararında da belirtildiği üzere, 6102 sayılı TTK’nın 788/1 maddesi (6762 sayılı TTK m. 700) uyarınca açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebilecek olup yine cirosu kabil çeklerin teşhis işlevini düzenleyen 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesi; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü haizdir. Ayrıca 6102 sayılı TTK’nın 818/1-d maddesindeki yollamayla çekler hakkında da uygulanacak olan aynı Kanun’un 684/1. maddesi uyarınca da; ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile poliçeden doğan bütün hakların devrolunacağı düzenlenmiştir. Anılan kanunî hükümlerden hareketle çeki muntazam bir ciro zinciriyle elinde bulunduran kişi, meşru hamil sıfatını kazanarak çekten doğan tüm hakları kullanabilecektir.
6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmünü haiz olup anılan kanunî hüküm bağlamında iyi niyetli hamilin hak sahibi olmayan kimselerden elde ettiği kazanımları korunmaktadır. Bu kapsamda bir kimsenin muntazam bir ciro zinciriyle çeki iktisabı, kendisine ancak şekli anlamda meşru hamil sıfatını kazandıracak olup maddi hukuk anlamında hak sahipliğinin mevcudiyeti için devralanın çeki iktisabında kötü niyetinin yahut ağır kusurunun bulunmaması gerekmektedir. Aksi takdirde 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılacak istirdat davası sonucu çeki iadeye mecbur kalır (…).
İstirdat davası olarak nitelenen bu dava özü itibariyle menkullerin iadesini sağlamak için açılan menkul davası niteliğindedir. Medeni hukukta bu dava gasp, çalınma veya zayi hâllerinde sadece kötü niyetli değil, iyi niyetli hamile karşı da açılmakta ise de, kambiyo senetleri yönünden bir sınırlama getirilmiş ve aynî haklardaki genel prensipten ayrılmak suretiyle, söz konusu davanın yalnızca kötü niyetli veya senedi iktisabında ağır kusuru bulunan kimselere karşı açılabileceği esası benimsenmiştir. Bu tür davalarda, davacının senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötü niyetli veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir (…).
6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinde belirtilen kötü niyetten maksat, senedin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıktığını bilmek veya bilebilecek durumda bulunmaktır. Ağır kusur ise, senedin iktisabında olağan özenin gösterilmemesini ifade eder. Yine, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesindeki “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa…” ibaresi, çekin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkmış olmasını, yani çalınmasını, tehdit ya da hile ile alınmasını, kaybedilmesini veya rıza ile fakat devri sakatlayan hukuki olgularla elden çıkmasını ifade etmektedir.
Ancak çeki çalan veya hile ile hamilinden alan ya da bulan kişinin senedi ciro ile devretmesi hâlinde, bunu bilmeyen ve bilebilecek durumda da olmayan, başka bir deyişle kötü niyetli ve ağır kusurlu bulunmayan yeni hamil korunur. Bu tür davalarda, çekin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkarak yeni hamil tarafından kötü niyet veya ağır kusur ile iktisap edildiği iddiasını ispat külfeti davacıya ait olup anılan olgular tanık dâhil her türlü delile kanıtlanabilir. Uyuşmazlığın çözümünde ayrıca önem arz etmesi nedeniyle çek istirdadına ilişkin davalarda taraf sıfatına (husumete) değinilmesinde yarar bulunmaktadır. Davada sıfat, tarafın, dava konusu maddi hukuk ilişkisinin süjesi olup olmamasıyla ilgilidir. Taraf sıfatı (husumet), maddi hukuka göre belirlenen, bir sübjektif hakkı dava etme yetkisini ya da bir sübjektif hakkın davalı olarak talep edilebilme yetkisini gösteren bir kavram olup dava konusu sübjektif hakka ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi kapsamında çek istirdadı istemiyle açılacak davalarda husumet kural olarak çeki elinde bulunduran kimseye (hamile) yöneltilir. Başka bir anlatımla, çeki muntazam bir ciro zinciri ile elinde bulundurması nedeniyle şekli anlamda meşru hamil sıfatını haiz kimseler, kendilerine karşı, çekin iktisabında 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi anlamında kötü niyetli veya ağır kusurlu oldukları iddiasıyla açılacak davalarda davalı olarak yer alırlar. Bu anlamda yeni hamilin çeki devraldığı kimsenin çeki iktisabındaki kötü niyetine veya ağır kusuruna dair iddia, çekin istirdadı istemine ilişkin olarak yeni hamile karşı açılan davada uyuşmazlık konusu olmadığından mahkemece yapılacak değerlendirmede nazara alınmaz. Bu tür davalarda uyuşmazlık, çeki elinde tutan hamilin çeki iktisabında kötü niyeti yahut ağır kusurunun mevcudiyeti noktasında toplanmakta olup yargılama, çekin istirdadını talep eden davacı ile çeki elinde bulunduran hamil arasında görülüp karara bağlanır.”
TTK m. 760 gereğince Mahkeme, dilekçe sahibinin, poliçe elinde iken zıyaa uğradığına dair verdiği açıklamaları inandırıcı bulursa, verilecek ilanla, poliçeyi eline geçireni, poliçeyi belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde poliçenin iptaline karar vereceğini ihtar eder.
… Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında 30/06/2021 tarihli ilan yazısında dava konusu çek bakımında 3 aylık süre ile ilan yazısının bulunduğu ve kararında ilanların yapıldığının belirtildiği; 30/09/2021 tarihli ara kararı ile banka cevabi yazısında dava konus çekin davalı şirket teslim edildiğini belirtildiği ve çek üzerinde bankanın ödeme yasağı şerhinin bulunduğu,
Mübrez deliller ve tüm dosya kapsamına göre somut olayda, dava dışı … Enerji İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. resmi defterlerinde … Bankası … Şubesi’nin … seri numaralı, 25.08.2021 vadeli, 20.000,00 TL tutarlı çekin davacı … San. Ve Tic. A.Ş.’ye ait olduğu, davalı … Müh. Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin dava konusu çekin bedelini tahsil için … A.Ş. … … Şube’sine ibraz ettiği, 02.09.2021 tarihinde “iş bu çek hakkında … tarafından 16.08.2021 tarihli … sayılı ödeme yasağı verildiğinden herhangi bir işlem yapılamamıştır. Hesapta bulunan 29.000 TL. blokeye alınmıştır” şerhiyle davalı … Müh. Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ne iade edildiği ve firmanın çek bedelini EFT yoluyla tahsil ettikten sonra çeki ciro eden … Taah. San. ve Tic. Ltd.Şti.’ne dava tarih(19/10/2021)’inden önce iade edildiğinin tespit edildiği, dava konusu çeke ödeme yasağı konulmasına karşın davalı … Şirketine verilen çekin, … tarafından çek bedelinin tahsil edildiği ve çekin ciro eden TBA’ya iade edildiği, o hâlde, söz konusu çekin davalı şirket tarafından teslim alındığı/ iktisap edildiği tarihte muhatap banka nezdinde … soruşturma kapsamında çek davalı tarafından bankaya ibraz edilmekle ödeme yasağı bulunduğu halde çeki önceki cirantaya teslim ettiği tarihte çekin yasaklı olduğunu bildiği ve keza çek iptali davasında yapılan ilan ile TTK m. 760 gereğince çeki zayi davasını gören … Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında mahkemesine ibraz etmesi gerektiği halde elinden çıkararak önceki çek üzerindeki bedeli tahsille cirantaya verdiği bu durumda davalı şirketin çeki iktisapta ağır kusurlu olduğu anlaşılmakla çekin yetkili hamili sayılamayacağından davanın kabulüne karar vermek ve aşağıdaki gibi hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın KABULÜ ile,
1-Dava konusu … Bankası … Şubesine ait … seri numaralı, 25.08.2021 keşide tarihli, 20.000,00-TL bedelli çekin davalıdan istirdadı ile davacıya iadesine,
2-Alınması gereken 1.366,20TL harçtan peşin alınan 341,55TL’nin düşümü ile eksik 1.024,65TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan toplam 409,35TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı taraf vekil ile temsil edildiğinden Karar Tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan ve takdir olanan 9.200,00TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan bilirkişi ücreti: 2.500,00 TL, davetiye ve müzekkere tebligat gideri 93,75TL olmak üzere toplam 2.593,75TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırına iadesine,
Dair, Davacı vekili, davalı vekili ile davalı İhbar Olunan vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede verilecek dilekçe ile … Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 07/06/2023
Katip …
¸[e-imzalıdır]

Hakim …
¸[e-imzalıdır]