Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/658
KARAR NO : 2021/598

DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 17/04/2014
KARAR TARİHİ : 09/09/2021
K. YAZIM TARİHİ : 19/09/2021

Mahkememizde görülen Menfi Tespit-İstirdat-Tazminat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi ile; Davalı ile müvekkili arasında uzun süredir devam eden ticari ilişki bulunduğunu, bu ilişki kapsamında T.C.Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığının …. Mahallesi 275 adet konut ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaat işine ait tüm asansör işlerinin imalatlarının yapılması işi (Kısaca Macunköy işi) ve…Etap 688 adet konut otopark binaları ile alt yapı ve çevre düzenlemesi inşaatı işine ait tüm asansör işlerinin imalatının yapılması işi(Kısaca Mamak İşi) olmak üzere halen devam eden iki tane işlerinin bulunduğunu, Macunköy işi için 23.09.2013 tarihinde 610.000,00 TL bedel üzerinden anahtar teslim yapım işlerine ait tip sözleşme imzalamasa da fiyat ve diğer hususlarda anlaşma sağlandığını, müvekkili tarafından sipariş verildiği ve buna ilişkin 26.03.2014 tarihinde sipariş formu düzenlendiğini, yazılı bir sözleşme imzalanmadığını, icap ve kabul şeklinde sözlü olarak sözleşme yapıldığını, sipariş formunda işin 15.04.2014 tarihinde başlayacağının belirtildiğini, sözleşmenin ikincil unsurlarının hazırlanacak bir sözleşmeyle belirleneceğinin imza altına alındığını, 06.06.2014 tarihinden başlanarak 05.09.2014 tarihine kadar toplam bedeli 1.500.000,00 TL bedelli 33 adet çekin davalıya teslim edildiğini, bu çeklerin teslim edildiğine ilişkin 27.03.2014 tarihli 203, 204, 205, 207, 208, 209, 211 numaralı tahsilat makbuzlarının alındığını, 26.03.2014 tarihli sipariş formunun Mamak Konutlarına ait olduğunu, formda kaç adet asansör takılacağının, asansörlerin durak sayısının kapı sayısının ödemenin hangi tarihte ve hangi miktarda olacağı, ve ödemenin hangi ödeme aracı ile yapılacağının açıkça anlaşıldığını, bu sipariş formundan 1.500.000,00 TL bedelli çeklerin Mamak işi nedeniyle düzenlendiğinin aşikar olduğunu, Macunköy işinde gecikmeler yaşanması üzerine Kadıköy … Noterliğinin 15.04.2014 tarih ve …. yevmiye numaralı ihtarname ile Türk Borçlar Kanunun 473. maddesi gereğince davalının Macunköy işini bitiremediğini, Mamak işine de halen başlamadığından ve her iki işi de bitiremeyeceğinin anlaşılması üzerine sözleşmeye son verildiğini, sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle çeklerin karşılıksız kaldığını, çeklerin iadesi istenmiş olsa da, davalı şirket yetkilileri ile iletişim kuramadıklarını, çeklerin icra yoluyla takibe konulması tehdidi altında oldukları iddiasıyla, öncelikle davalıya Mamak’taki iş nedeni ile bir borçlarının bulunmadığının tespiti bu iş kapsamında davalıya teslim edilen ve bedelsiz kalan toplam 1.500.000,00 TL bedelli çeklerin iptalini, davalının çekleri üçüncü kişilere devretmesi ve bu çekler nedeniyle üçüncü kişilere ödeme yapılması halinde ödenen çeklerin ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan istirdadını, Macunköy işinin kalan kısmının teslim edilmesindeki gecikmeler nedeniyle sözleşme feshedilmiş olduğundan, avans hesabından kalan 173.097,08 TL’nin ihtarnamenin keşide tarihi olan 15.04.2014 tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi ekli duruşma gün ve saatini bildirir ihtaratlı davetiye tebliğ edilmiş, taraf teşkili sağlanmış, davalı vekili cevap dilekçesi ile; Yenimahalle …. 275 adet konutun tüm asansör işlerinin yapımını müvekkilinin üstlendiğini, buna ilişkin 23.09.2013 tarihli sözleşme imzalandığını, işin bedelinin 610.000,00 TL olarak belirlendiğini, işin bitim tarihinin 06.03.2014 olduğunu, müvekkilinin edimlerini eksiksiz olarak yerine getirdiğini, işi geçici kabule hazır halde davacıya teslim ettiğini, buna rağmen Macunköy işi sözleşmesini Kadıköy … Noterliğinin 15.04.2014 tarih ve …. yevmiye numaralı ihtar ile haksız olarak feshettiğini, davacı şirkete teminat senedi olarak verdikleri 183.000,00 TL lik teminat senedini davacının … Müdürlüğünün … sayılı dosyasında takibe koyduğunu, takibin kesinleştiğini, davacının aynı bedeli ikinci kez isteyerek, iyiniyetli olmadığını gösterdiğini, TOKİ’ye ait Mamak 688 konutun asansör işinin yapılı işi için 26.03.2014 tarihinde 1.860.000,00 TL bedel üzerinden anlaşma yapıldığını, davacının işin yaklaşık maliyet bedeli olan 1.500.000,00 TL sini müvekkile çek vermek suretiyle ödediğini, müvekkil şirketin de bu çekleri yapacağı asansör imalatı için malzeme alımında kullandığını, ve bu çekleri üçüncü kişilere ciro ettiğini, anlaşma uyarınca işe başlanacağı sırada davacı tarafından işin 15.04.2014 tarihli ihtarname ile iptal edildiğini, çeklerin geri istendiğini, imalata başlama tarihinin 15.04.2014 olarak belirlendiğini, daha sözleşmenin birinci gününde haksız olarak feshedildiğini, müvekkilin 1.500.000,00 TL bedelli çekleri teslim aldığında aynı miktarda 250.000,00 TL den toplam 6 adet senet verdiğini, davacının bu senetleri … Müdürlüğünün … sayılı dosyasında takibe koyduğunu, davacının mükerrer tahsilat yapma niyetinde olduğunu savunarak, davanın reddine ve %20 den aşağı olmamak üzere belirlenecek kötüniyet tazminatının davacıdan tahsilini ve karşı dava olarak, sözleşmenin haksız feshi nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, 100,00 TL maddi zararın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıdan tahsili ile davalı şirkete verilmesini istemiştir.
DELİLLER: Tarafların delilleri toplanmış, … ile alt yüklenici sıfatıyla … Asansör Mak. San. Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan ve iş sahibi olarak T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresinin belirtildiği, Anahtar Teslimi Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme, Alt Yüklenici Sözleşme ve ekleri, çekler, ihtarname, tahsilat makbuzları, faturalar, muavin defter kayıtları ibraz edilmiş, Ankara Ticaret Sicil Müdürlüğünden … Asansör Makine İnşaat Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketinin sicil kaydı getirtilmiş, getirtilen kayıtlara göre çeklerin banka şubesi yada takastan ödendiği anlaşılmış, … Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası getirtilerek incelenmiştir.
İlk olarak hesap uzmanı, SMMM ve makine mühendisi bilirkişilerden rapor alınmış, düzenlenen raporda sonuç olarak; ….Etap, 688 Konut Otopark Binaları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı işi kapsamında asansör imalatı işleri ile ilgili olarak … tarafından YP inşaata verilen toplam 1.500.000,00 TL bedelli çeklerin bir kısmının ciro edildiği bir kısmının ise ciro edilmediği, ciro edilen firmaların asansör firması olup olmadığının anlaşılamadığı, bu çeklerin asansör işi ile uğraşan şirketlere verildiğinin belgeleriyle ispat edilmesi gerektiği, yine davalı bu çekleri malzeme alımında kullandığını belirttiğinden, buna ilişkin faturaları sunması ve defterlerin ibraz edilmesi halinde ayrıntılı değerlendirme yapılabileceği, ayrıca Mamak işi nedeniyle değerlendirme yapılabilmesi için sözleşme suretinin sunulması gerektiği, Yenimahalle, Macun Mahallesi, 275 adet konut ile alt yapı ve çevre Düzenlemesi inşaat işi kapsamında asansör imalatı işi ile ilgili olarak, fesih tarihinde geçici kabulün yapılmadığının anlaşıldığı, davalının da kabul ettiği üzere davacının fesih nedeniyle avans hesabından kalan 173.097,08 TL’nin davalıdan talebine ilişkin değerlendirmenin mahkemenin taktirine ait olduğu belirtilmiştir.
İkinci olarak elektrik mühendisi, SMMM, makine mühendisi ve hesap uzmanı bilirkişilerden rapor alınmış, düzenlenen raporda sonuç olarak; Taraflar arasındaki 23.09.2013 tarihli Macunköy 275 konut inşaatına ilişkin sözleşmenin davacı tarafından feshinin haklı olduğu, davacının fazla ödemeye ilişkin taleplerinin haklı olmadığı, davalının yaptığı işlerden dolayı 18.187,79 TL alacaklı olduğu, davalının 425.000 TL toplam tutarlı senetlerden dolayı davacıya borçlu olmadığı, sözleşmede sözleşmenin feshi hâlinde kesin teminatın irat kaydedileceği ve borca mahsup edileceği yönünde hüküm bulunmadığından davalının 183.000 TL tutarındaki kesin teminat mektubu sebebiyle davacıya borçlu olmadığı, bununla ilgili açılmış bir dava bulunmadığı, Mamak 688 konut inşaatına ilişkin asansörlere ilişkin yapılan sözleşmenin feshinde tarafların eşit kusurlu olduğu, davacının yapılacak işler nedeniyle verdiği 1.500.000 TL çekler sebebiyle davalıya borçlu bulunmadığı, bu çeklerin davacıdan tahsil edildiği, bu avans çeklerine karşılık davalı tarafından verilen toplam 1.500.000,00 TL tutarında avans teminat senetlerinin icraya konduğundan mükerrer tahsilata yol açacağı belirtilmiştir.
İkinci bilirkişi heyeti ek raporunda ise; Macunköy’de yapımı kararlaştırılan asansör imalatında işin bedelinin yapılan keşif sonucunda belirlendiği ve davalının işin seviyesinin %63,27 olmasına ilişkin itirazlarının yerinde olmadığı, davacı tarafından Macunköy işi için davalıya banka kanalı ile yapılan 24.858,21 TL tutarındaki ödemenin dikkate alınmamasının maddi hata oluşturduğu ve yeniden yapılan hesaplamada bu ödemenin dikkate alınmasının gerekeceği, davacı tarafından Macunköy işi için yapılan SGK ödemelerinden 2014 yılında yapılmış olan tutarın dikkate alınmamasının maddi hata oluşturduğu ve SGK ödemesi tutarının 402,63 TL değil 6.288,46 TL olarak dikkate alınmasının gerekeceği, davacı tarafından hesaba katılmamasına itiraz edilen 102.000 TL tutarındaki çeklerin keşide edildiği ancak bunların ödendiklerine dair herhangi bir kayda rastlanmadığından bunların hesaplamaya dahil edilmeyeceği, davacı tarafından ödeme olarak dikkate alınması gereken vergilerin sözleşme bedeline dâhil olduğu belirlenmiş olduğundan bunların davacının ödemesi olarak haricen dikkate alınamayacağı, Mahkemece bu sözleşmenin okunaklı ve sayfaları imzalı suretinin dosyaya sunulmasına gerek görülmediği takdirde sözleşmenin m.27.4. maddesinin kesin teminatın davalının davacıya varsa bir borcuna mahsup edilebilecek olduğundan davalının davacıya borçlu olmadığı ölçüde kati teminatın davalıya iade edilmesi gerekeceği, bu nedenle davacının 183.000,00 TL tutarındaki teminat senedinin alacaklı olduğu tutar olan 726,25 TL’yi davalının borcun mahsuben irat kaydedebileceği, davacının bakiye 182.273,75 TL’nin ise davalıya iadesinin gerekeceği, davacının Mamak işine ilişkin 1.500.000,00 TL tutarında teminat çekini icra takibine konu etmesi nedeniyle davacının ödemiş olduğu 1.500.000,00 TL’sinin tahsili isteminin mükerrer tahsilata yol açacağı ve belirtilen hususlar dışındaki hususlarda kök rapordaki düşüncelerinde bir değişiklik meydana gelmediği belirtilmiştir.
MAHKEMENİN GEREKÇESİ: Asıl dava menfi tespit ve istirdat, karşı dava ise haksız fesih iddiasına dayalı tazminat davasıdır. Taraflar arasında asansör yapımına ilişkin sözleşme imzalanmış olup, davacı yüklenici, davalı ise taşerondur.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda … Karar sayılı ilamı ile “… Mahkemece toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davalı şirketin Macun Mahallesi işini %63,27 seviyesine getirip işi bıraktığı, işin başkası tarafından tamamlandığı, davalı vekilinin aksi yönde bir delil sunamadığı, TOKİ pursantajları ile bu hususun sabit olduğu, Borçlar Kanunun 98. maddesi gereğince, sözleşmenin taraflarından birinin acze düşmesi halinde, diğer taraftan edimini yerine getirmesinin beklenemeyeceği, hakkı tehlikeye düşen tarafın, kendisine yeterli güvence verilmez ise sözleşmeden dönebileceği, Borçlar Kanunun 473/1 madde hükmüne göre yüklenicinin işi bitiremeyeceği anlaşılırsa, iş sahibi işin teslimi için öngörülen süreyi beklemek zorunda olmadan sözleşmeden dönebileceği, davacı şirketin Macun Mahallesi ve Mamak işlerini feshetmekte haklı olduğu, TBK 125/3 Madde gereğince akdin geriye etkili feshedilmesi gerektiği, davacı şirketin fesihte haklı olduğu kabul edildiğinden, fesih nedeniyle oluşan zararların tazmini istemiyle davalı tarafından açılan karşı davanın reddinin gerektiği, davalının söz konusu iş sebebi ile yaptığı ödemelerin iş bedeline aşağı yukarı denk geldiği, aradaki 726, 25 TL’lik farkın küçük bir meblağ olduğu, davacının Macun Mahallesindeki iş nedeni ile davalı şirketten alacağının bulunmadığı, her ne kadar hüküm yerinde, bu bölüm için açılan davanın reddine karar verilirken, maddi hata ile fazla yapılan 173.097,08 TL avans ödemesi alacağı istemli davanın reddine karar verildiği halde sehven menfi tesbit davasının reddine denmişse de, bu maddi hata HMK 304/1 Madde hükmüne göre gerekçeli kararın yazılması aşamasında düzeltildiği, davacının, davalıya avans çeki olarak toplam 1.500.000,00 TL tutarında çek verdiği, davalının ise bu çeklerin karşılığında toplam 1.500.000.00 TL bedelli teminat senetlerini davacıya verdiği, bu çeklerin davalıda kalmasını gerektirecek yasal veya sözleşmeye dayalı bir neden kalmadığı, bu arada davalı şirket tarafından çeklerin piyasaya verildiği, üçüncü kişilerce bankaya ibraz edilerek karşılıklarının tahsil edildiği, davacının çek bedellerinin davalıdan istirdadını isteyebileceği, sözleşme ve iş taraflar için ticari nitelikte olduğundan, çeklerin tahsil tarihinden sora davacı yararına avans faizine hükmedilmesi gerektiği davalı şirket tarafından davacı şirkete verilen 1.500.000,00 TL bedelli teminat senetlerinin Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla tahsile konulduğu anlaşılmışsa da, davalı şirket tarafından bu senetlere ilişkin dava açılmadığı, bu nedenle tahsilde tekerrür oluşturmamak kaydıyla, çek bedellerinin davalı şirketten tahsiline hükmedilmesi gerektiği” gerekçesiyle “1-Asıl davada davacı …Ş tarafından … Asansör Mak. San ve Tic.Ltd.Şti aleyhine Macunköy işi nedeniyle davalı şirketten 173.097,08 TL alacağının tahsili istemiyle açtığı davanın reddine; 2-Asıl davada davacı …Ş tarafından … Asansör Mak. San ve Tic.Ltd.Şti aleyhine Mamak işi nedeniyle açtığı davanın kabulü ile bu iş nedeniyle davalı şirkete verdiği 1.500.000,00 TL bedelli çekler için borcunun olmadığının tespiti ile çek bedellerinin davadan sonra ödendiği anlaşıldığından toplam 1.500.000,00 TL bedelli çeklerin bedellerinin … ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı şirketten Mamak işi nedeniyle verilen bonoların davacı şirket tarafından tahsili istemiyle başlatılan icra takiplerinde tekerrüre neden olmayacak şekilde davalı şirketten tahsil edilerek davacı şirkete verilmesine; 3-Karşı davacı … Mak. San ve Tic.Ltd.Şti tarafından davacı karşı davalı … aleyhine açılan davanın reddine” karar verilmiştir.
Mahkememizce verilen karar, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi’nin … Karar sayılı ilamıyla “… Mahallinde inceleme yapılması gereken hallerde 6100 sayılı HMK’nın 288/1. maddesi uyarınca keşif, hakimin uyuşmazlık konusu hakkında bizzat duyu organları aracılığı ile bulunduğu yerde inceleme yaparak bilgi sahibi olmak amacıyla yapıldığından keşfin hakim huzuru ile yapılması zorunlu olup, bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi verilip keşfi bilirkişiye yaptırmak keşfin yapılması amacına ve HMK’nın 288/1.maddesine aykırıdır. Yargıtay 15. HD’nin yerleşmiş içtihatları da bu doğrultudadır (12/04/2018 tarih ve 2017/2471 E- 2018/1540 K, 22/02/2018 tarih ve 2016/5570 E-2018/749 K). Somut uyuşmazlıkta mahkemece mahallinde keşif yapılmaksızın, bilirkişilere yerinde inceleme yetkisi verilerek bilirkişi raporu alınması doğru olmamıştır. Mahkemece keşif yapılmak suretiyle bilirkişi raporu alınması Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin içtihatlarının gereğidir. Diğer yandan kabule göre de, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda Macun mahallesindeki iş için 456.146,67 TL ödeme yapıldığı, bu iş nedeni ile hak ediş tutarının 455.420,42 TL olduğu, 726,25 TL’lik bir fark olduğu, belirtilmesine rağmen mahkemece bu kısım yönünden bir hüküm kurulmaması da doğru olmamıştır. Açıklanan nedenlerle eksik inceleme ve değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli olmadığından, davacı karşı davalı vekilinin istinaf başvurusunun esası incelenmeksizin kabulüne, mahkeme kararının HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılmasına, dosyanın Dairemiz kararına uygun şekilde incelenip karara bağlanması için kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir.” gerekçesiyle dosya mahkememize gönderilmiştir.
Mahkememizce yeniden yapılan yargılamada, mahallinde keşif yapılmış, ikinci bilirkişi heyetinden ek rapor alınmıştır.
İkinci bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen ek raporda; Yanlar arasında 23.09.2013 tarihinde akdedilen Macunköy, 275 konut inşaatındaki asansör işlerinin davalı yanca sözleşmede kesin vade olarak kararlaştırılan tarihte tamamlanmadığı ve davalının işten el çektiği anlaşılmakla, bu sözleşmenin davacı tarafından feshinin (davacının sözleşmeden dönmesinin) haklı olduğu, davacının fazla ödeme sebebiyle davalıdan talep edebileceği tutarın 726,25 TL olduğu, yanlar arasında şifahi olarak akdedilen Mamak 688 konutta 40 asansör yapımına ilişkin sözleşmenin feshinde iki tarafından müterafik kusurlu olduğu, davacının Mamak işine ilişkin olarak verdiği toplam 1.500.000 TL tutarında çeklerin davalı yanca üçüncü kişilere ciro edildiği ve onlar tarafından tahsilinin gerçekleştirilmiş olduğu, ancak bu 1500.000 TL ödemeye karşılık davalının davacıya verdiği yine 1.500.000TL tutarındaki avans teminat senetlerinin davacı tarafından icra takibine konu edildiği, İcra takibinde bu 1.500.000 TL’lik senetlerden davacı tarafından icra kanalıyla tahsil edilebilecek tutarın mükerrer tahsilata yol açabileceği, bu nedenle davacının ödemiş olduğu 1.500.000 TL’sinin tahsili isteminin tekerrüre yol açmamak kaydıyla davalıdan tahsilinin gerekeceği belirtilmiştir.
Mahkememizce elektrik mühendisi, SMMM, makine mühendisi ve hesap uzmanı bilirkişi heyetinden alınan ikinci rapor ve ek raporların dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu görülerek hükme esas alınmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava ve karşı dava yanlar arasında akdedilen eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, asıl dava; yanlar arasında akdedilen Macun Mahallesi, 275 konut işinde davalı yanca yapımı üstlenilen asansör imalatları ile Mamak İlçesi 688 Konutta davalının yapımını üstlendiği asansör imalatlarına ait iki adet eser sözleşmesinin davalının aciz halinde olduğu işlerin yapımına devam edilmediği gerekçesiyle davacı (asıl yüklenici) tarafından feshedilmesi sonucu, Ankara Macun Mahallesi 275 adet konut inşaatı işinde davalının yapımını üstlendiği asansör imalatlarının tamamlanmaması ve feshi nedeniyle davalının avans hesabında kalan tutarın tahsili, Mamak İlçesi, 688 konutun asansör yapımı işi sebebiyle davalıya başlangıçta verilen toplam 1.500.000,00 TL tutarında çekler sebebiyle borçsuzluğun tespiti istemine ilişkindir. Karşı dava ise; Mamak, 688 konut inşaatı işindeki asansör imalatlarının yapımına ilişkin sözleşmenin iş sahibi davacı tarafından haksız feshedildiği iddiasıyla uğranılan zararın tazminine ilişkindir.
Ankara, Macun Mahallesi, 275 konut inşaatı işinde yapımı üstlenilen asansör imalatları ile ilgili taleplerin incelenmesinde; Bu işle ilgili olarak yanlar arasında 23.09.2013 tarihli anahtar teslimi 610.000,00 TL götürü bedelle davacı asıl yüklenici tarafından yapılmakta olan 9 adet blokta toplam 9 adedi 800 kg (10 kişilik), 7 adedi 630 kg (8 kişilik) toplam 16 asansörün yapımı ve montajı davalı alt yüklenici tarafından üstlenildiği ihtilaf konusu değildir. Davacı taraf, eldeki davada davalıya 564.744,05 TL ödendiğini, hakedişlere göre davalının yaptığı işlerin bedellerinin indirilmesiyle davalıya 173.097,08 TL fazla ödeme yapıldığını belirterek fazla ödemenin tahsilini talep etmiştir.
Taraflar, sözleşmelerinde, borcun ifasının mutlaka belli bir tarihte yerine getirilmesini kararlaştırmışsa, uygun bir süre verilmesi gerekmeden alacaklı BK. m. 125’deki seçimlik haklarını kullanabilir.(BK. m. 124/3) Bu durumda iş sahibi sözleşmeyi doğrudan feshedebilir. Buradaki fesih geriye etkili sonuç doğuracağından taraflar daha önce verdiklerini sebepsiz zenginleşme kuralları uyarınca birbirlerinden isteyebilir. Somut olayda, ifa tarihi olarak, en geç 06.03.2014 tarihinde geçici kabule hazır hale getirileceği belirtilmiştir. Ancak, edimin anılan tarihte yerine getirilmemiş olduğu dosyadaki dava dışı idarece davacı asıl yükleniciye tanzim edilen ara hakedişlerden, fesih tarihi itibariyle % 100 oranında gerçekleştirilmesi gereken işin idare sözleşmesinde yer alan pursantajlara göre asansör işinin henüz % 44,1 nispetinde tamamlandığının belirtilmesinden anlaşılmış olmakla, davacı asıl yüklenicinin akdi feshetmesinin (sözleşmeden dönmesinin) haklı olduğu kanaatine varılmıştır.
Bu durumda, TBK madde 125/3’e göre, davacı asıl yüklenici davalı taşerondan varsa fazla ödemesini talep edebilecek ve kanıtlamak koşulu ile menfi zararını talep edebilecektir. Ancak, akdi fesheden davacı bakiye işi yaptırmak için fazladan harcayacağı tutarı davalıdan talep edemeyecektir.
Akdin feshi halinde, feshin geriye etkili sonuç doğuracağı TBK madde 125/3 belirtilmiştir. Ancak imalatı yapılan işlerin sökülüp alınması mümkün olmadığından davalı taşeron tarafından gerçekleştirilen imalatların sözleşmede belirlenen bedellerinin taşerona verilmesi ve bu miktar ile taşerona yapılan ödemelere göre fazla ödemenin bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekecektir. Yerleşik Yargıtay kararlarına göre, işin başındaki pursantaj oranlarının tahmini olduğu dikkate alınarak, aynı yıl fiyatlarıyla yapılan işin ve yapılması gereken işin keşfinin çıkartılması, buna göre gerçekleşme nispetinin belirlenmesi ve bu oranın götürü bedele uygulanarak kesin hesabın çıkartılması bundan yapılan ödemelerin indirilmesi suretiyle borç alacak münasebetinin belirlenmesi gerekmektedir.
Hükme esas alınan bilirkişi rapor ve ek raporlarında; 2014 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen birim fiyatlar kullanılarak hazırlanan keşfe göre yapılması gereken işin bedeli; 1.987.738 TL olarak, davalının gerçekleştirdiği işler ise 1.257.650 TL olduğu, davalı yanca gerçekleştirilen iş bedelinin, gerçekleştirilmesi gereken iş bedeline oranlaması ile gerçek pursantaj tutarı;1.257.650 TL / 1.987.738 TL =0,6327= %63,27 olarak hesap edilmiştir. Taraflar arasındaki sözleşmenin bedeli 7. maddede 610.000 TL + KDV olarak belirlenmiştir. Buna göre götürü bedele göre davacının yaptığı iş tutarı, 610.000 TL x 0,6327 = 385.949,506 TL + KDV olduğundan KDV dahil işin tutarı 455.420,42 TL olarak hesaplanmıştır.
Davalının yaptığı işlerin tutarının KDV dahil 455.420,42 TL olduğu, buna mukabil davacının Macunköy işi sebebiyle yaptığı ödeme tutarının; Davacının davalı adına SGK ya yaptığı ödeme 6.288,46 TL, davacının banka kananıyla yaptığı ödemeler 24.858,21 TL, davacının çekle yaptığı ödemeler 425.000,00 TL; Toplam 456.146,67 TL’dir. Bu durumda davacının yaptığı fazla ödeme(davalının davacıya olan borcu); 456.146,67 TL – 455.420,42 TL = 726,25 TL olarak hesaplanmıştır.
Davacı yan davalıya ayrıca toplam 102.000,00 TL tutarında çek vererek ödeme yaptığını belirtmiş ise de; ticari defterlerin incelenmesinde bu çeklerin ödenmemiş olduğu anlaşılmış ve davacının yaptığı fazla ödeme hesabına dahil edilmemiştir. Ayrıca 102.000,00 TL’lik çeklere dayalı borçsuzluğun tespiti konusunda bir davada bulunmamaktadır.
Ankara, Mamak, 688 konut inşaatı işinde yapımı üstlenilen asansör imalatları ile ilgili taleplerin incelenmesinde; Yanlar arasında şifahi olarak akdedildiği anlaşılan eser sözleşmesi kapsamında, davalı taşeronun davacı asıl iş sahibi TOKİ idaresine karşı yapımını üstlendiği 688 konut inşaatındaki asansörlerin taraflarca üzerinde mutabık oldukları “asansör değerlendirme tablosuna göre” 40 adet asansörün toplam 1.860.000,00 TL götürü bedelle davalı taşeron tarafından yapımının üstlenildiği ve bu asansörlerin yapımına 15.04.2014 tarihinde başlanacağının kararlaştırıldığı ihtilafsızdır. Ancak davacı asıl yüklenici yanlar arasında şifahi olarak akdedilen bu sözleşmeyi, Kadıköy 17.Noterliği 15.04.2014 tarihli 06587 yevmiye no.lu ihtarnamesi ile feshetmiştir. Davacı asıl yüklenici sözleşmenin fesih sebebi olarak, davalı-karşı davacının “Ankara İli Mamak İlçesi 1.Etap 688 Adet Konut, Otopark Binaları ile Altyapı ve Çevre Düzenlenmesi İnşaatı İşine ait tüm asansör işlerinin imalatlarının yapılması işine başlamamış olması ve aczinin ortaya çıkmasını” göstermiştir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “İfa güçsüzlüğü” başlıklı 98. maddesinde, “Karşılıklı borç yükleyen bir sözleşmede, taraflardan birinin borcunu ifada güçsüzlüğe düşmesi ve özellikle iflas etmesi ya da hakkındaki haciz işleminin sonuçsuz kalması sebebiyle diğer tarafın hakkı tehlikeye düşerse bu taraf, karşı edimin ifası güvence altına alınıncaya kadar kendi ediminin ifasından kaçınabileceği belirtilmiştir. Hakkı tehlikeye düşen taraf, ayrıca uygun bir sürede istediği güvence verilmezse sözleşmeden dönebilir.”. Bu maddeye göre, karşı tarafın aciz halinde olması durumunda, sözleşmenin diğer tarafı karşı taraf ifası güvence altına alınana kadar kendi edimini ifadan kaçınabilecektir, ayrıca uygun bir sürede istediği güvence verilmezse sözleşmeden dönebilecektir.
Yanlar arasında şifahi olarak akdedildiği anlaşılan sözleşme ile davalının bu iş yerinde 15.04.2014 tarihinde işlerin yapımına başlayacağı kararlaştırılmış ise de; 15.04.2014 tarihinde davacı tarafından keşide edilen ihtarla sözleşmenin feshedildiği, sözleşmeden dönüldüğü belirgindir. Yanlar arasında aynı şekilde 23.09.2013 tarihinde kurulan sözleşme ilişkisinde davalı taşeronun edimini yerine getirmeyip işe devam etmemesi ve işi tamamlamamasının, daha büyük kapasiteli bu işin de yapılamayacağını göstermektedir. Davalı yanın, yanlar arasındaki 23.09.2013 tarihli sözleşmeyi ifa etmeyerek davacıda uyandırmış olduğu kapsamlı güveni çökerttiği, bu nedenle fesihte davalının da kusurlu olduğu, feshin iki yana isabet eden kusurlu davranışlar sonucu ortaya çıktığı kanaatine varılmıştır.
Bu iş sebebiyle davacı asıl yüklenicinin davalı taşerona muhtelif ödeme tarihleri ile toplam 1.500.000,00 TL’lik çekleri keşide ettiği, bu çeklerin bir bölümünün davalı taşeronca tahsil edildiği, bir bölümünün üçüncü kişilere ciro edildiği ve tahsil edildiği anlaşılmıştır. Ancak davalı taşeronun almış olduğu bu avans çekleri sebebiyle davacıya her biri 250.000,00 TL tutarlı 6 adet toplam 1.500.000,00 TL tutarındaki senetleri avans teminat senedi olarak verdiği görülmüştür. Akdin davacı-karşı davalı tarafından tek taraflı olarak feshedilmesi sebebiyle avans olarak davalıya verilen toplam 1.500.000,00 TL tutarındaki çekler bedelsiz kalmıştır.
Ticari senede dayalı menfi tespit davasının yasal dayağını İİK’nun 72. maddesi oluşturmaktadır. Bu dava senet borçlusu tarafından sadece senet lehtarı aleyhine açılabileceği gibi, yalnız hamile yada hamillere yahut lehtar ile hamile karşı da açılabilir. Davanın sadece lehtar aleyhine açılması halinde davacı, HMK’nun 200 vd. maddelerine göre senedin bedelsiz kaldığını- karşılıksız olduğunu- kanıtlamakla yükümlü olduğu halde, lehtarla hamil aleyhine açılması halinde, önce lehtara karşı senedin bedelsiz olduğunu kanıtlaması, bilahare hamile karşı da bedelsiz senedin bile bile kendisinin zararına hareketle iktisap edildiğini kanıtlaması gerekecektir. Eldeki dava sadece lehtar aleyhine açılmış olduğundan anılan çekler sebebiyle davacının davalı taşerona borçlu olmadığı kanaatine varılmıştır.
Ancak belirtilen çeklerin davalıya ve üçüncü kişilere tamamen ödendiği anlaşılmaktadır. Davacı yan ödeme halinde; 1.500.000,00 TL tutarındaki çeklerin ödendiği tarihten itibaren avans faizi ile birlikte istirdadını talep etmiştir. Bununla birlikte, davacı tarafından davalıya verilen 1.500.000,00 TL’lik avans çeklerine karşılık, davalı yanca davacıya aynı miktarda ve toplam 1.500.000,00 TL tutarında avans teminat senetleri verilmiş ve bu senetler davacı tarafından Ankara 26.İcra Dairesinin … Esas sayılı icra dosyasında takibe konmuştur. Bu nedenle anılan tutarın tahsilde mükerrerlik olmamak kaydıyla istirdadına karar verilmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Yanlar arasında 23.09.2013 tarihinde akdedilen Macunköy 275 konut inşaatındaki asansör işlerinin davalı yanca sözleşmede kesin vade olarak kararlaştırılan tarihte tamamlanmadığı ve davalının işten el çektiği anlaşılmakla, bu sözleşmenin davacı tarafından feshinin ( davacının sözleşmeden dönmesinin) haklı olduğu, davacının fazla ödeme sebebiyle davalıdan talep edebileceği tutarın 726,25 TL olduğu, Macunköy işi nedeniyle davalıya gönderilen ihtarname tebliğ edilemediğinden davalının temerrüdünün dava tarihi olduğu, yanlar arasında şifahi olarak akdedilen Mamak 688 konutta 40 asansör yapımına ilişkin sözleşmenin feshinde iki tarafından müterafik kusurlu olduğu, davacının Mamak işine ilişkin olarak verdiği toplam 1.500.000,00 TL tutarında çeklerin tahsil edildiği, ancak 1500.000,00 TL ödemeye karşılık davalının davacıya verdiği yine 1.500.000,00 TL tutarındaki avans teminat senetlerinin davacı tarafından icra takibine konu edildiği(bu nedenle tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla tahsiline karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmakla; 1-Asıl davanın kısmen kabulü ile; Macunköy işi nedeniyle; fazla ödenen 726,25TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine; Mamak işi nedeniyle; Davacının, davalı şirkete verdiği toplam 1.500.000,00 TL bedelli çekler yönünden borçlu olmadığının tespiti ile, çek bedellerinin davadan sonra ödendiği anlaşıldığından, sözkonusu çeklerin aşağıda belirtilen ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı şirketten alınarak davacı şirkete verilmesine, (davalı şirket tarafından Mamak işi nedeniyle verilen bonolar nedeniyle, davacı şirket tarafından başlatılan Ankara ….İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyası ile tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla), 2-Karşı dava yönünden, istinaf yoluna başvurulmadığı ve karşı davada verilen kararın kesinleştiği anlaşılmakla, yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle,
1-Asıl davanın KISMEN KABULÜ İLE,
Macunköy işi nedeniyle; fazla ödenen 726,25TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
Mamak işi nedeniyle; Davacının, davalı şirkete verdiği toplam 1.500.000,00 TL bedelli çekler yönünden borçlu olmadığının tespiti ile, çek bedellerinin davadan sonra ödendiği anlaşıldığından,
75.000,00 TL bedelli 2816706 numaralı çek için 06.06.2014,
75.000,00 TL bedelli 2816707 numaralı çek için 04.07.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816708 numaralı çek için 08.08.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816709 numaralı çek için 08.08.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816710 numaralı çek için 08.08.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816711 numaralı çek için 05.09.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816712 numaralı çek için 05.09.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816713 numaralı çek için 10.10.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816714 numaralı çek için 10.10.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816715 numaralı çek için 10.10.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816716 numaralı çek için 07.11.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816717 numaralı çek için 07.11.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816718 numaralı çek için 07.11.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816719 numaralı çek için 12.12.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816720 numaralı çek için 12.12.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816721 numaralı çek için 12.12.2014,
50.000,00 TL bedelli 2816722 numaralı çek için 09.01.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816723 numaralı çek için 09.01.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816724 numaralı çek için 09.01.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816725 numaralı çek için 13.02.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816726 numaralı çek için 13.02.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816727 numaralı çek için 13.02.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816728 numaralı çek için 13.03.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816729 numaralı çek için 13.03.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816730 numaralı çek için 13.03.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816732 numaralı çek için 17.04.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816733 numaralı çek için 17.04.2015,
50.000,00 TL bedelli 2816734 numaralı çek için 17.04.2015,
10.000,00 TL bedelli 2816735 numaralı çek için 05.09.2015,
10.000,00 TL bedelli 2816736 numaralı çek için 05.09.2015,
10.000,00 TL bedelli 2816737 numaralı çek için 05.09.2015,
10.000,00 TL bedelli 2816738 numaralı çek için 05.09.2015,
10.000,00 TL bedelli 2816739 numaralı çek için 05.09.2015 tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalı şirketten alınarak davacı şirkete verilmesine, (davalı şirket tarafından Mamak işi nedeniyle verilen bonolar nedeniyle, davacı şirket tarafından başlatılan Ankara 26.İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyası ile tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla)
Alınması gereken 25.616,25 TL harçtan peşin alınan 28.572,35 TL harcın mahsubu ile fazla alınan 2.956,10 TL’nin karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından peşin yatırılan 28.801,35 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 10.542,90 TL yargılama giderinin davanın kabul ve red oranına göre, 9.383,18 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 268,50 TL yargılama giderinin davanın kabul ve red oranına göre, 29,53 TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 85.300,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın reddedilen kısmı üzerinden hesaplanan 20.392,51 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
2-Karşı dava yönünden, istinaf yoluna başvurulmadığı ve karşı davada verilen kararın kesinleştiği anlaşılmakla, yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına,
Dair; Davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 09/09/2021

Başkan …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Katip …
¸[e-imza]