Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/60
KARAR NO : 2021/910

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 22/04/2008
KARAR TARİHİ : 23/12/2021
K. YAZIM TARİHİ : 21/01/2022

Mahkememizde görülen Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı Kooperatif vekili dava dilekçesinde özetle; Taraflar arasında …Noterliği’nin 04.11.1999 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, yapılacak olan 94 daireden 48 adedinin davalı yükleniciye, 46 adedinin ise, müvekkiline ait olacağının kararlaştırıldığını, inşaatın genel olarak tamamlandığını ve yapı kullanma izin belgesinin 24.04.2007 tarihinde alındığını, ancak inşaatın sözleşme koşullarına aykırı yapıldığını, Ankara …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosyası ile delil tespiti yaptırıldığını, buna göre yapılması gereken işler bedelinin 550.825,00 TL olarak hesaplandığını belirterek, 550.825,00 TL’nin 5.11.2007 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında davacı Kooperatif vekili dava dilekçesinde özetle; Davalının inşaatı sözleşmede belirlenen sürede tamamlamadığını belirterek, sözleşmede kararlaştırılan bedel üzerinden 78.000 USD’nin, ıslah işlemi ile 904.799,99 USD’nin faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Taraflar arasında imzalanan sözleşme ve tutanaklar uyarınca fazladan yapılan imalat bedellerinin arsa sahibince ödenmesi gerektiğini belirterek, 10.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte, ıslah işlemi ile 159.600,00 TL’nin faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Tapuların üyelere geçtiğini, kooperatifin kat maliklerini temsil yetkisi bulunmadığını, müvekkilinin sözleşmeye uygun olarak inşaatı tamamladığını, tespitteki fore kazık imalatının müvekkili ile bir ilgisinin bulunmadığını, 06.11.2006 tarihli belge ile dairelerin teslim edildiğini belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Zamanaşımı süresinin dolduğunu, ihtirazı kayıt koymadan dairelerin teslim alındığını gecikmenin arsanın ayıplı olmasından kaynaklandığı için ek sözleşme yapıldığını, fazladan imalatlar yapıldığını belirterek, davanın reddini, aksi takdirde, fazladan yapılan imalat bedelinin mahsubunu talep etmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Zamanaşımı süresinin dolduğunu, sözleşmeye göre fazladan yapılan imalat bedellerini talep edemeyeceğini, adi yazılı belge ile resmi düzenlenen sözleşmenin değiştirilemeyeceğini belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Asıl ve birleşen davalar, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili istemlerine ilişkindir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda ….Karar sayılı ilamı ile; “ … Yanlar arasında akdi ilişkinin mevcudiyeti sabit ve çekişmesizdir. 4.11.1999 Tarihli düzenleme şeklindeki kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile davacı kooperatife ait taşınmaz üzerine 96 bağımsız bölümden müteşekkil inşaat yapımı, bağımsız bölümlerin sözleşmede gösterildiği şekilde yanlar arasında paylaşımı kararlaştırılmıştır. / Taraflar arasında karşılıklı olarak imzalanmış bulunan 06.11.2006 tarihli tutanakta; arsa sahibine ait bağımsız bölümlerin tam ve eksiksiz teslim alındığı, anahtarların teslim edildiği belirtilmektedir. / Arsa sahibinin 4 adet yüklenici dairesinin tapusunu teminat olarak tutmasının ihtirazi kayıt anlamına geleceği, bundan sonra teslim belgesi düzenlenip ihtirazi kayıt konmamış olmasının önem taşımayacağı ileri sürülmüş ise de mahkememizce bu görüşe itibar edilmemiştir. / Sözleşmede yükleniciye ayrılan bazı bağımsız bölümlerin tapusunun arsa sahibi kooperatif uhdesinde tutulmasına rağmen arsa sahibine ait bağımsız bölümlerin eksiksiz ve tam olarak teslim alındığına dair tutanak düzenlenmiş olmasının bir anlamı bulunmak gerekir. Tarafların böyle bir tutanak düzenlemeye ihtiyaç duymaları yüklenicinin arsa sahibine karşı edimlerini zamanında ifa ettiğinin ortaya konmasına yönelik bulunmaktadır. 24.04.2007 onay tarihli iskan ruhsatının bulunduğu, eksik ve kusurların kullanıma engel teşkil etlmediği ve halen dahi arsa sahibi kooperatif üyelerinin bağımsız bölümlerini kullanmakta olduğu gözetildiğinde arsa sahibinin gecikme cezası isteyemeyeceği, sadece eksik ve kusurlu iş bedellerini isteyebileceği kabul edilmiştir. / Davacı arsa sahibi kooperatifin asıl davada eksik ve kusurlu işler nedeniyle isteyebileceği alacak tutarının 108.000,00 TL olduğu üçüncü bilirkişi kurulunun yerinde inceleme de yapmak suretiyle sunduğu ek rapordan anlaşılmakla asıl davanın kısmen kabulü ile arsa sahibi kooperatifin 108.000,00 TL alacağının tahsiline karar vermek gerekmiştir. / Üçüncü bilirkişi kurulundan yerinde inceleme de yaptırılmak suretiyle alınan ek rapordan yüklenicinin fazla imalattan kaynaklanan 112.540,00 TL alacağı bulunduğu sonuç ve kanaatine varıldığından arsa sahibi kooperatiften tahsiline karar vermek gerekmiştir. / Her ne kadar arsa sahibi kooperatifçe sözleşmenin anahtar teslimi olduğu, fazla imalat için bedel talep edilemeyeceği savunulmuş ise de, yanlar arasındaki sözleşmede arsa sahibi vekilinin iddiasının aksine bedeli ödenmek suretiyle yeni şeyler istenebileceği belirtilmektedir. Bu itibarla yüklenicinin fazla imalat bedeli isteğinin 112.540,00 TL olarak kısmen kabulü gerekmiştir. ” gerekçesiyle “1-)Asıl davanın kısmen kabulüne; 108.000,00 TL’nın 04.07.2008 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsiline, fazlaya ilişkin isteğin reddine, 2-)Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında 112.540,00 TL’nın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, bu tutarın 10.000,00 TL’na dava tarihinden, bakiye 102.540,00 TL’na ıslah tarihinden itibaren avans faizi uygulanmasına, fazlaya ilişkin isteğin reddine, 3-)Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında davanın reddine ” karar verilmiştir.
Mahkememizce verilen karar, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nin 2019/230 Esas, 2019/1197 Karar sayılı ilamıyla “… Öncelikle belirtmek gerekir ki; Hâkim, uyuşmazlık konusu hakkında bizzat duyu organları yardımıyla bulunduğu yerde veya mahkemede inceleme yaparak bilgi sahibi olmak amacıyla keşif yapılmasına karar verebilir. Hâkim gerektiğinde bilirkişi yardımına başvurur (HMK 288/1). Keşif kararı, mahkemece sözlü yargılamaya kadar, taraflardan birinin talebi üzerine veya resen alınır (HMK 288/2). Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir (HMK 266/1). Kanunda belirtilen haller dışında, deliller davaya bakan mahkeme huzurunda, mümkün olduğunca birlikte ve aynı duruşmada incelenir. Bu kural doğrudanlık ilkesinin bir sonucudur. Hakimin doğrudan inceleme yaptırma yetkisi bulunmadığı gibi hakimlik yetkisinin bilirkişilere devri de mümkün bulunmamaktadır. (Yargıtay 15. H.D. 2017/2471 E., 2018/1540 K. ) / Dosya üzerinde yapılan incelemede; mahkemece, 12/06/2015 tarihli celsede, daha önce alınan bilirkişi raporları arasında çelişkiler bulunduğu ve bu çelişkilerin giderilmesi gerektiği, bu itibarla dosyanın makine mühendisi, elektrik mühendisi, mali müşavir ve hukukçudan oluşturulacak yeni bir bilirkişi kuruluna tevdi ile tarafların iddia, savunma ve itirazları karşılanmak ve önceki raporlar arasındaki çelişkiler giderilmek suretiyle rapor düzenlemelerinin istenilmesine ve bilirkişilere HMK’nın 278. maddesi gereğince imalat mahallinde yerinde inceleme yetkisi verilmesine; yine 01/04/2016 tarihli celsede, bilirkişi heyetinin ek rapor düzenlemesi için bilirkişilere HMK’nın 278. maddesi gereğince imalat mahallinde yerinde inceleme yetkisi verilmesine karar verilmiştir. / Bununla birlikte, 12/06/2015 tarihli celsede, mahkemece, önceki raporlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi için yeni bir heyetten rapor alınmasına karar verildiği halde, önceki raporda elektrik mühendisi olarak bilirkişi kurulunda yer alan ….’ın, oluşturulan yeni bilirkişi heyetinde de bulunduğu görülmüştür. / Mahkemece, yukarıda açıklanan yasa maddelerine aykırı olarak verilen bu ara kararları uyarınca alınan 27/01/2016 tarihli kök ve 25/01/2017 tarihli ek raporlara göre hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olmuştur. / Diğer yandan; taraflar arasında imzalanan 04/11/1999 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin …sayfasında, arsa sahiplerinin, fark ve masraflarını ödemek, gecikmeye sebebiyet vermemek ve projeye aykırı olmamak koşuluyla başka malzeme konulmasını, ek ve tadilatlar yapılmasını isteyebileceği düzenlenmiş ve 04/04/2005 tarihli arsa sahibi kooperatifin imzasını taşıyan ve varlığı inkar edilmeyen tutanakta, yüklenici tarafından yapılacak işler belirtildikten sonra, tüm bu işlerin bedelinin yükleniciye ayrıca ödeneceği kararlaştırıldığından ve ortak alanlarda yapılan fazla imalatlardan yüklenici de yararlanacağından, bunların bedelinden, sözleşmedeki paylaşım oranına göre arsa sahibine düşen miktarı talep edebilecektir. / Mahkemece, bu hususta bir değerlendirme yapılmaması da doğru olmamıştır. / Bu durumda, mahkemece; tarafların raporlara itirazları ve sunulan deliller dikkate alınarak, 6100 sayılı HMK’nın 266. maddesi gereğince, konunun uzmanı olan teknik bilirkişilerden bir kurul oluşturularak, gerekli görüldüğü takdirde; aynı yasanın 288/1. maddesi uyarınca usulüne uygun biçimde verilecek keşif kararı ile mahallinde keşif yapılmak suretiyle, bilirkişi raporu alınarak, sonucuna göre, asıl ve birleşen davalarda hüküm kurulması gerekirken, deliller usulüne uygun şekilde toplanmadan, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna göre karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. / Açıklanan nedenlerle, taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulüne, diğer istinaf nedenleri incelenmeksizin mahkeme kararının HMK’nın 353/1-a.6. maddesi gereğince kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine” karar verilmiştir.
Mahkememizce yeniden yapılan yargılamada; İnşaat mühendisi, elektrik-elektronik mühendisi, makine mühendisi, SMMM ve sözleşme uzmanı bilirkişi heyetinden rapor alınmış, düzenlenen raporda sonuç olarak; a)…. E. sayılı dava yönünden; Dava kapsamında eksik imalat bedeli 114.000,00 TL olarak hesap ve takdir edildiği, ancak eksik imalatlara bakıldığında imalatların tamamının ortak mahal ve kullanımlara ait olduğu görüldüğünden davacı kooperatifin eksik imalatların kendi hissesine düşen kısmını talep edebileceğinin düşünüldüğü, raporun değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere davacının dava kapsamında talep edebileceği eksik imalat bedeli 55.787,23.-TL olarak hesap ve takdir edildiği; Davacının 05.11.2007 tarihinden itibaren faiz talebi ile ilgili olarak davalı tarafı temerrüt düşürdüğüne dosyada belge bulunmadığından faiz talebinin dava tarihi olan 22.04.2008 tarihinden itibaren talep edebileceği, b)Birleşen Ankara …Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı davası yönünden; Değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere 06.11.2006 tarihli teslim tutanağında davacı kooperatifin ihtirazı kayıt koymaksızın dairleri teslim almış olması nedeniyle cezai şart talep edemeyeceği; Mahkemenin aksi görüşte olması durumunda kooperatifin 37 daire için talep edebileceği cezai şart alacağının takdiri yine takdiri mahkemeye ait olmak üzere 85.283,69 USD, c) Birleşen Ankara …Ticaret Mahkemesinin …. E. sayılı davası yönünden; Dava kapsamında hesap edilen fazla imalat bedeli 138.200,00 TL olarak hesap ve takdir edildiği, ancak eksik imalatlara bakıldığında imalatların tamamının ortak mahal ve kullanımlara ait olduğu görüldüğünden davacı yüklenicinin fazla imalatlardan davalı kooperatif hissesine düşen kısmını talep edebileceği düşünüldüğü, raporun değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere davacının dava kapsamında talep edebileceği fazla imalat bedeli 67.629,79 TL olarak hesap ve takdir edildiği; Davacı davayı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000TL üzerinden açmış olduğundan, 10.000 TL için dava tarihinden itibaren, 57.629,79 TL için ise ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiği kanaatine varıldığı; Davacı tarafından 2008 yılı ve öncesine dayandığı ticari defterler ibraz edilmediğinden incelenemediği belirtilmiştir.
Bilirkişi heyeti itirazlar da değerlendirilerek düzenlediği ek raporunda sonuç olarak; a)… E. sayılı dava yönünden; Dava kapsamında eksik imalat bedeli 203.000,00 TL olarak hesap ve takdir edildiği, ancak eksik imalatlara bakıldığında imalatların tamamının ortak mahal ve kullanımlara ait olduğu görüldüğünden davacı kooperatifin eksik imalatların kendi hissesine düşen kısmını talep edebileceğinin düşünüldüğü, raporun değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere davacının dava kapsamında talep edebileceği eksik imalat bedeli 99.505,59 TL olarak hesap ve takdir edildiği, b)Birleşen Ankara …Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı davası yönünden; Değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere 06.11.2006 tarihli teslim tutanağında davacı kooperatifin ihtirazı kayıt koymaksızın dairleri teslim almış olması nedeniyle cezai şart talep edemeyeceği; Mahkemenin aksi görüşte olması durumunda kooperatifin 37 daire için talep edebileceği cezai şart alacağının takdiri yine takdiri Mahkemeye ait olmak üzere 85.283,69 USD olduğu kanaatine varıldığı, ancak 37 daireden 5 dairenin yükleniciye ait olduğuna ilişkin tevsik edici belgenin sunulması durumunda talep edilebilecek cezai şart tutarının takdiri Mahkemeye ait olmak üzere 98.913,04 USD hesaplandığı, c)Birleşen Ankara …Ticaret Mahkemesinin… E. sayılı davası yönünden; Dava kapsamında hesap edilen fazla imalat bedeli 120.200,00.-TL olarak hesap ve takdir edildiği, ancak eksik imalatlara bakıldığında imalatların tamamının ortak mahal ve kullanımlara ait olduğu görüldüğünden davacı yüklenicinin fazla imalatlardan davalı kooperatif hissesine düşen kısmını talep edebileceği düşünüldüğü, raporun değerlendirme kısmında ayrıntılı olarak izah edildiği üzere davacının dava kapsamında talep edebileceği fazla imalat bedeli 58.821,28 TL olarak hesap ve takdir edildiği belirtilmiştir.
Bilirkişi heyet raporu-ek raporunun usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu görülerek hükme esas alınmıştır.
Alınan bilirkişi raporu-ek raporu diğer delillerle birlikte değerlendirildiğinde; Dava, taraflar arasında düzenlenen satış vaadi içerikli kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Davacı SS, …Konut Yapı Kooperatifi arsa malikidir. Davalı-birleşen dosyada davacı … İnş. … Ltd. Şti. ise, kooperatife ait arsa üzerinde satış vaadi içerikli kat karşılığı inşaatın yapım yüklenicisidir.
Taraflar arasında …. yevmiye sayılı, konusu …. parsel üzerinde Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı İnşaat Yapımı ve Satış Vaadi Sözleşmesi düzenlenmiştir. Sözleşme anahtar teslimi olup, avan proje ve ekli teknik şartnameye göre 94 adet konut yapılacağı, 46 adet arsa sahibine ve 48 adedinin yükleniciye verileceği kararlaştırılmıştır.
İşe ait sözleşmeye göre yüklenici, inşaata en geç 01.02.2000 tarihinde başlayacak ve iskan raporu alınmış, altyapı işleri bitmiş olarak 30.11.2002 tarihinde işi teslim edecektir. İnşaatın süresinde bitirilmemesi durumunda ise süreyi geçen her ay için 26.000 USD veya aylık daire başı 1.000DM gecikme cezası öngörülmüştür. Arsa üzerinde MANİA yasağı nedeniyle inşaat ruhsatı ancak 22.06.2001 tarihinde alınabilmiştir. Taraflar arasında düzenlenen 25/06/2001 tarihli “Ek Sözleşme” ile mücbir sebeplerden dolayı inşaat ruhsatının ancak 22.06.2001 tarihinde alınabilmesi nedeniyle iş bitim tarihi 30/12/2003 olarak belirlenmiştir.
Kooperatif yönetimince davalı … İnşaata hitaben yazılan ve … tarafından 24/10/2003 tarihinde “okudum imzaladım” şeklinde not düşünülerek tebellüğ edilen ve imzalanan evrakta inşaatın 30/06/2004 tarihine kadar bitirilmemesi durumunda sözleşmedeki aylık 26.000 USD veya daire başı aylık 1.000 DM cezai şart hükmünün geriye dönük olarak uygulanacağı belirtilmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen 03/04/2005 tarihli mutabakat ile örnek daire tespit ve onaylama tutanağı düzenlenmiştir. 04/04/2005 tarihli “Örnek Daire Tespit Tutanağı Ek Şartları ve Ekleri” adlı tutanakta ise: “04.11.1999 tarihli inşaat sözleşmesi tadil edilmiştir. İnşaatlar örnek daireye uygun olarak yapılacaktır. Projedeki değişikliklere muvafakat edilmiştir. Ek çevre düzenlemesi için müteahhide yetki verilecektir. Ada dışı telefon, elektrik, doğalgazı müteahhit yapacaktır. Birebir aydınlatma jeneratörü konulacaktır. Site içi yolların asfaltlanması yapılacaktır. Her blok için birer adet ek asansör yapılacaktır. Tüm bu işlerin bedeli müteahhide ayrıca ödenecektir. İnşaat 30/06/2006 tarihinde teslim edilecek ve müteahhitten herhangi bir cezai şart ve tazminat talep edilmeyecektir” hususları yer almıştır.
Davacı kooperatifçe …. yevmiye sayılı ihtarname keşide edilmiş ve davalı yükleniciye 30.06.2006 tarihine kadar inşaatı bitirmesi için ek süre verilmiştir. Davalı şirket tarafından …. yevmiye sayılı ihtarnamenin keşide edilerek inşaatı 30.6.2006 tarihine kadar bitirmeyi planladıklarının belirtilmiştir.
Daha sonra taraflar arasında düzenlenen 03.04.2005 tarihli mutabakat ile örnek daire tespit ve onaylama tutanağı düzenlenmiştir. 04.04.2005 tarihli “Örnek Daire Tespit Tutanağı Ek Şartları ve Ekleri” adlı tutanakta ise “İnşaat 30.06.2006 tarihinde teslim edilecek ve müteahhitten herhangi bir cezai şart ve tazminat talep edilmeyecektir” hususları yer almıştır. Bu durumda tarafların kabulünde olan son duruma göre, inşaatın bitim tarihi son olarak 30.06.2006 tarihi olarak belirlenmiş ve bu tarihe kadar davalı yükleniciden herhangi bir cezai şart talep edilmeyeceği kararlaştırılmıştır.
Ancak tarafların mutabakatı ile belirlenen iş bitim tarihine yaklaşık 2 ay varken Ümitköy Metro tünel inşaatındaki göçük nedeniyle 21.04.2006 tarihinde inşaat şantiyesinde kaymalar ve akmalar oluşmuştur. 29.05.2006 tarihli ODTÜ öğretim üyelerince yerinde incelme yapılarak teknik rapor düzenlenmiş ve A ile D Blokların Eskişehir yoluna bakan kuzey tarafına fore kazık perde ile istinat yapılması önerilmiştir. Metro Tüneli Yüklenicisi Aktürk yapı, kooperatif ve … İnşaat arasında üçlü sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında Aktürk Yapının fore kazık perde inşaatı işini 11.10.2006 tarihinde bitirdiğine dair taraflar arasında 16.10.2006 tarihli tutanak düzenlenmiştir.
06.11.2006 tarihli taraflarca imzalı tutanakta ise “…Kooperatifimize ait 46 daireyi ve eklerini eksiksiz olarak teslim aldık, dairelere ait anahtarlar yönetim kuruluna teslim edilmiştir…” ibaresi yer almıştır. Yenimahalle Belediyesi tarafından 24.4.2007 tarihli iskan ruhsatı düzenlenmiştir.
Ankara 7.SHM … D.İş Dosyasında bilirkişi inşaat Mühendisi ….tarafından düzenlenen 5.11.2007 tarihli Tespit Raporunda tespit edilen eksik ve kusurlu işler ve bedelleri 550.825,00 TL olarak hesaplanmıştır.
Davacı kooperatif tarafından yüklenici şirket aleyhine açılan asıl dosya olan mahkememizin … E. Sayılı dosyası yönünden yapılan değerlendirmede; Yüklenici tarafından inşaatın taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre inşa edilmediği, konu ile ilgili Ankara …Sulh Hukuk Mahkemesinin … D. İş sayılı tespit davasındaki tespitler delil gösterilerek davacı kooperatif tarafından yapılması gereken işler bedeli olarak 550.825,00 TL’nin 5.11.2007 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi talepli eldeki dava açılmıştır.
Dosya kapsamında bilirkişilerce davacının iddiaları yönünden mahallinde ve dosya kapsamında yapılan incelemeler de değerlendirildiğinde; Ek raporda yapılan netice hesaplamaya göre, eksik iş kalemlerinin; gölet havuzlarının yalıtımlarının yenilenmesi, yangın merdivenlerinin projede öngörüldüğü şekilde koridordan ayrılması, gölet bölgesinde aydınlatma amaçlı 6 adet elektrik direği ve havuz için 3 adet devir daim pompası , kapalı otopark alt kat-üst kat yangın su bağlantısı, nebati toprak eksiğinden kaynaklı bedelinin toplam 203.337,50 TL olduğu anlaşılmıştır.
Bu imalatların tamamı siteye ait ortak mahallere ait olduğu için davacı kooperatifin talep edebileceği bedel kendi hissesi oranında olabilecektir. İşe ait sözleşmeye göre dairelerin eşit ve 170 m2 olduğu, paylaşım oranının ise siteye 46 yapımcıya ise 48 daire olacak şekilde olacağının düzenlendiği, buna göre davacının talep edebileceği eksik iş bedelinin kendi hissesine düşen değerinin: 203.337,50×46/(46+48)=99.505,59 TL olduğu kanaatine varılmıştır.
Yüklenici şirket tarafından kooperatif aleyhine açılan, birleşen … Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı dosyası yönünden yapılan değerlendirmede; Taraflar arasında düzenlenen 3.4.2005 tarihli örnek daire tutanağının taraflar arasındaki sözleşmeden oldukça farklı hükümler içerdiği belirtilerek, tutanak uyarınca sözleşmeden farklı yapılan işlerinden şimdilik asansör için 2.000.-TL ve diğer kalemler için 1.000.-TL olmak üzere 10.000.-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili, ıslah işlemi ile 159.600,00 TL’nin faiziyle birlikte tahsili hususunda alacak davası açılmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen 04.11.1999 tarihli sözleşmenin 3. sayfasındaki İşin tanımı maddesinde; “Arsa sahiplerine ait arsa üzerine aşağıdaki şartlarda 94 dairelik yapının arsa payı kat karşılığı esası ile yapımcı tarafından bu sözleşmenin ayrılmaz parçası olan avan projeye göre ve ekli teknik şartname doğrultusunda Anahtar Teslimi yapımı işidir.” denilerek işin teknik şartname ve eki projelere göre anahtar teslimi olarak yapılması kararlaştırılmıştır.
Yine sözleşmenin …sayfasındaki fiyat ve maliyet farkı maddesinde; “Arsa sahipleri ile yapımcı arasında yapılan işbu sözleşme düzenleme şeklinde arsa payı / kat karşılığı inşaat yapımı ve satış vaadi esasında götürü bir anlaşmadır. Bu nedenle yapımcı deruhte ettiği yapının bu sözleşme hükümleri çerçevesinde yapımı ile ilgili olarak hiçbir sebep ve şartlar altında ve hiçbir hususta arsa sahiplerince fiyat ve maliyet farkı talep edemez.” denilmiştir.
Her iki husus birlikte değerlendirildiğinde taraflar arasında bağıtlanan işin bedel ve yapım yönünden anahtar teslimi görürü bedel sözleşme olduğu anlaşılmaktadır.
Anahtar teslimi götürü bedel eser sözleşmelerde esas olan yüklenicinin edimi; eseri işe ait teknik şartname ve projeler doğrultusunda eksiksiz ifa etmesidir. İş sahibinin edimi ise proje ve şartnamesine göre yapılan eserin bedelini eksiksiz olarak ödemesidir. Eser, başlangıçta öngörülenden fazla emek ve masraf gerektirse dahi fazla masraf ve emek bedelini iş sahibinden talep edemez. Tersi durumda, eseri başlangıçta öngörülenden daha az emek ve bedel harcanarak oluşturulması durumunda dahi iş sahibi bedelde indirim talebinde bulunamaz. Bu husus BK 480’de “Bedel götürü olarak belirlenmişse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez…. Eser, öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile iş sahibi, belirlenen bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür.” şeklinde düzenlenmiştir.
Yargıtayca da kabul edildiği gibi; Eser sözleşmelerinde iş bedeli götürü kararlaştırılmış ise, yüklenici yapılacak şeyi teklif ettiği fiyattan yapmak zorundadır (BK. md. 365). Sözleşmeye bağlılık ilkesi uyarınca da götürü bedelle yapılacak sözleşmelerde, tahmin edilenden fazla emek ve masrafı gerektirse dahi yüklenici bu işi sözleşme bedeliyle yapma yükümlülüğü altındadır. Davacı yüklenici sözleşme dışı iş yapıldığını ileri sürdüğüne göre taraflar arasında düzenlenen sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirme yapılmalıdır.
Taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin …sayfasında “Arsa sahipleri fark ve masrafları ödemek, gecikmeye sebebiyet vermemek ve de projeye aykırı olmamak koşulu ile yapımcıdan başka malzeme konulmasını, kullanılmasını, ek ve tadilatlar yapılmasını isteyebilir.” hükmü düzenlemiştir.
Diğer yandan; Taraflar arasında düzenlenen 03/04/2005 tarihli mutabakat ile örnek daire tespit ve onaylama tutanağı düzenlenmiştir. 04/04/2005 tarihli “Örnek Daire Tespit Tutanağı Ek Şartları ve Ekleri” adlı tutanakta ise: “04.11.1999 tarihli inşaat sözleşmesi tadil edilmiştir. İnşaatlar örnek daireye uygun olarak yapılacaktır. Projedeki değişikliklere muvafakat edilmiştir. Ek çevre düzenlemesi için müteahhide yetki verilecektir. Adadışı telefon, elektrik, doğalgazı müteahhit yapacaktır. Birebir aydınlatma jeneratörü konulacaktır. Site içi yolların asfaltlanması yapılacaktır. Her blok için birer adet ek asansör yapılacaktır. Tüm bu işlerin bedeli müteahhide ayrıca ödenecektir. İnşaat 30.06.2006 tarihinde teslim edilecek ve müteahhitten herhangi bir cezai şart ve tazminat talep edilmeyecektir” hususları yer almıştır.
…sayfasında yer alan sözleşme hükmü ve Yargıtay içtihatlarına göre, 04.04.2005 tarihli tutanakta yer alan, davaya konu olan fazla işlerin belirlenecek miktarı ve serbest piyasa rayiç bedelleri üzerinden davacı yüklenicinin talep etme hakkı olduğu kanaatine varılmıştır. Dosya kapsamında bilirkişilerce davacının iddiaları yönünden mahallinde ve dosya kapsamında yapılan incelemeler de değerlendirildiğinde; Ek raporda yapılan netice hesaplamaya göre, davacı yüklenicinin talep konusu işler ile ilgili fazla imalat kalemlerinin asansör, jeneratör, su kuyusu, uydu ve görüntülü kamera sistemi, su deposu, ada dışı doğalgaz, elektrik ve telefon hattı olup toplam bedelinin 120.200.00 TL olduğu anlaşılmıştır.
Bu imalatların tamamı siteye ait ortak mahallere ait olduğu için davacı kooperatifin talep edebileceği bedel kendi hissesi oranında olabilecektir. İşe ait sözleşmeye göre dairelerin eşit ve 170 m2 olduğu, paylaşım oranının ise siteye 46 yapımcıya ise 48 daire olacak şekilde olacağının düzenlendiği, buna göre davacının talep edebileceği fazla imalat bedelinin kendi hissesine düşen değerinin: 120.200×46/(46+48)= 58.821,28 TL olduğu kanaatine varılmıştır.
Davacı kooperatif tarafından yüklenici şirket aleyhine açılan, birleşen … Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı dosyası yönünden yapılan değerlendirmede; Sözleşme gereği inşaatın 30.11.2002 tarihinde bitmesi gerekirken iskan ruhsatının 24.4.2007 tarihinde alındığı, aradan geçen 53 ay için işlenmiş tazminat tutarının 53×26.00=1.378.000 USD ya da 53×46 daire x 1.000DEM=2.438.000 mark alacak doğduğunu, davalı yüklenicinin 20.11.2002 tarihi itibarıyla inşaatı ikmal etmediği belirtilerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak şartıyla şimdilik 26.000 USD x 3= 78.000 DM nin tahsiline, ıslah işlemi ile 904.799,99 USD’nin faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi talep edilmiştir. Yukarıda ayrıntılı belirtildiği gibi, taraflar arasında 16.10.2006 tarihli düzenlenen son mutabakatta iş bitim tarihi 30.06.2006 olarak belirlenmiş olmakla birlikte bu tarihten önce meydana gelen ve davalı yüklenicinin sorumluluğunun olmadığı metro tüneli göçüğü nedeniyle inşaatın en son kararlaştırılan tarihte bitirilmesi imkansız hale gelmiştir. Göçük nedeniyle ODTÜ hocalarının teknik raporları doğrultusunda fore kazık perde ile desteklenmesinden sonra kalan işlerin yapılacağı teknik olarak açıktır. İş bu önlem yapılmadan kalan işlerin devam edilerek en son belirlenen tarihte bitirilmeye çalışılması hem inşaatta muhtemel göçmelere sebep olacağı hem inşaatta çalışacaklar ve çevrede bulunacak muhtemel kişiler açısından can güvenliğinin tehlikeye gireceği açıktır. Bu durum, işin en son tarafların mutabakatında olan 30.06.2006 tarihide bitirilmesi hususunda yüklenici açısından ifa güçlüğü veya imkânsızlığına sebep olduğu ve yüklenicinin ifa güçlüğünden kaynaklı kusuru bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Ancak öncelikle; Yanlar arasındaki sözleşmenin 4. Sayfasının 6. Paragrafında yer alan “ Şayet yapı yukarıda belirlenen süresi içinde bitirilmediği takdirde yüklenici arsa sahiplerine süreyi geçen her ay için 26.00026.000 USD ya da aylık daire başı 1.000DM ödemeyi kabul eder.” düzenlemesinde geçen cezai şart ifaya ekli ceza koşulu niteliğindedir. Davacı kooperatif işin teslime kadar bu maddesi uyarınca herhangi bir cezai şartın ödenmesi hususunda talepte bulunmamış her hangi bir ihtarname karşı yana bildirilmemiştir. Dosyada yer alan 06.11.2006 tarihli teslim tutanağında ise teslim sırasında da ihtirazı kayıt koyulmamıştır. TBK m.179/II’ye göre, “Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı, hakkından açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir”. Bu nedenle davacı tarafın cezai şartı isteme hakkının düştüğü (sona erdiği), böylece davacının talebinin yerinde olmadığı kanaatine varılmıştır.
Belirtilen nedenlerle; Asıl dava(Mahkememizin 2020/60 Esas sayılı) yönünden; davacının talep edebileceği eksik imalat bedelinin 99.505,59,00 TL olduğu, dava tarihinden önce davalı temerrüde düşürülmediğinden faizin dava tarihinden itibaren talep edilebileceği, davacının avans faizi talebi bulunmakta olup, önceki kararda yasal faize hükmedilmiş ise de, davacının bu yönde istinaf talebi bulunmakla kazanılmış hak oluşturmayacağından avans faizine hükmedilebileceği anlaşılmakla; asıl davanın kısmen kabulü ile; 99.505,59 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası yönünden; davacının talep edebileceği fazla imalat bedelinin 58.821,28 TL olduğu, davacının dava tarihinden itibaren avans faizi talebinde bulunduğu ve davasını ıslah ettiği anlaşılmakla; davanın kısmen kabulü ile; 58.821,28 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, (bu tutarın 10.000,00 TL’sine dava tarihinden, kalan kısmına ıslah tarihi olan 30/09/2014 tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine), fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası yönünden; 06/11/2006 tarihli teslim tutanağında davacı kooperatifin ihtirazi kayıt koymaksızın daireleri teslim almış olması nedeniyle cezai şart talep edemeyeceği anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle,
1-Asıl davanın(Mahkememizin 2020/60 Esas) KISMEN KABULÜ İLE; 99.505,59 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
Alınması gereken 6.797,22 TL harcın peşin alınan 7.436,20 TL harcın mahsubu ile fazla alınan 638,98 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 7.452,50 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 22.535,53 TL yargılama giderinin 4.056,39 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 18.734,81 TL yargılama giderinin 13.489,06 TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen kısım üzerinden hesaplanan 13.403,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince reddedilen kısım üzerinden hesaplanan 39.615,97 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
2-Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında, davanın KISMEN KABULÜ İLE; 58.821,28 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, (bu tutarın 10.000,00 TL’sine dava tarihinden, kalan kısmına ıslah tarihi olan 30/09/2014 tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine), fazlaya ilişkin istemin reddine,
Alınması gereken 4.018,12 TL harçtan peşin alınan 148,50 TL harcın ve 2.554,80 TL ıslah harcı toplamı olan 2.703,30 TL harcın mahsubu ile fazla alınan 1.314,82 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 169,80 TL harç ile 2.554,80 TL ıslah harcı toplamı olan 2.724,60 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen kısım üzerinden hesaplanan 8.446,84 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince reddedilen kısım üzerinden hesaplanan 13.523,92 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
3-Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında davanın REDDİNE,
Alınması gereken 59,30 TL harcın peşin alınan 1.350,00 TL harç ile 20.800,00 TL ıslah harcı toplamı olan 22.150,00 TL harçtan mahsubu ile fazla 22.090,70 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 81.822,05 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dair; Taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 23/12/2021

Başkan …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Katip …
¸[e-imza]