Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2015/550
KARAR NO : 2021/28

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 03/08/2015
KARAR TARİHİ : 21/01/2021
K. YAZIM TARİHİ : 19/02/2021

Mahkememizde görülen Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi özetle; Müvekkili şirket ile davalı işletme arasında 01.07.2012 tarihinden geçerli olmak üzere ‘Satış Sözleşmesi (Açık Satış Noktası Sözleşmesi) ile Kapalı ve Açık Nokta Sözleşmeleri Ek Protokolünün imzalandığını, sözleşmeler kapsamında davalıya 556.694,59 TL mali yardım/katkı sağladıklarını, davalı tarafın sözleşmeye uymadığını ve sözleşmeyi ihlal ettiğini, müvekkili şirketten mali yardım alan davalının, işyerindeki faaliyetlerini sonlandırdığını, işyerini kapattığını, müvekkili şirket ürünlerini bulundurmadığını ve satmadığını bizzat müvekkili şirketten ve/veya Bayi’den ürün alımında bulunmadığını, belirterek taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 15.ve 16.maddelerine göre 627.000,00 TL cezai şartın ticari avans faizi ile, 556.694,59 TL mali yardım/katkı tutarının, mali yardımın verildiği tarihten itibaren işlemiş bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi ekli duruşma gün ve saatini bildirir ihtaratlı davetiye tebliğ edilmiş, taraf teşkili sağlanmış, davalı davaya cevap vermemiş ve duruşmalara katılmamıştır.
ÖN İNCELEME: Mahkememizde yapılan ön inceleme duruşmasında yargı hakkı, görev ve yetki hususları, dava ve taraf ehliyetleri, dava şartları ve ilk itirazlar değerlendirilmiş, bu yönlerde bir iddia ve itirazda bulunulmadığı gibi Mahkememizin de görevli ve yetkili olduğu ve dava şartlarının tamam olduğu anlaşılmış; tarafların anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar tespit edilmiş; taraflar sulhe veya arabuluculuğa teşvik edilmiş, ön inceleme duruşmasında hazır bulunan davacı vekili sulh olmalarının mümkün olmadığını ve arabuluculuğa başvurmak istemediklerini belirtmiştir.
DELİLLER: Davacı tarafın delilleri toplanmış, davacı vekili tarafından satış sözleşmesi ve ek protokolü, işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı, faturalar, ödeme belgeleri, alkollü içki satış belgesi, kira sözleşmesi ibraz edilmiştir.
Mahkememizce … Aliye Ticaret Mahkemesi … D.İş sayılı dosyası getirtilmiş, incelenmesinde; Davacı şirket vekili tarafından davalı işletme taraf gösterilerek 27.10.2014 tarihinde tespit talebinde bulunulduğu, Mahkemece hukuki yarar yokluğundan talebin reddedildiği görülmüştür.
… Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresinden … … Cafe ve … adına abonelik kaydının bulunmadığı bildirilmiş, … tapu müdürlüklerinden davalı adına aktif tapu kaydı olmadığı bildirilmiş, … Ticaret Sicil Müdürlüğü’nden verilen yazı cevabına göre davalının aktif işyerinin bulunmadığı ve ticaret sicil kayıtlarının terkin edildiği anlaşılmış, … Vergi Dairesince davalının vergi kaydının terkin edildiği ve 343.689,15 TL vergi borcunun bulunduğu bildirilmiştir.
Talimat yoluyla dava dışı …. şirketinin ticari kayıt ve defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış, SMMM bilirkişi tarafından düzenlenen raporda; şirketin kayıtların usulüne uygun tutulduğunu,2011, 2012, 2013 ve 2014 yılı ticari defterlerinin açılış-kapanış tasdiklerinin yapıldığını, bu yıllar içinde davalıya davacı şirkete ait ürünlerin satıldığını, 2011 yılında düzenlenen fatura tutarlarının 189.778,75 TL, 2012 yılında düzenlenen fatura tutarlarının 1.043.990,99 TL, 2013 yılında düzenlenen fatura tutarlarının 460.743,60 TL, 2014 yılında düzenlenen fatura tutarlarının 57,85 TL olduğunu, davalıya toplam 585.544,64 TL satış geliştirme faaliyetleri katkı payı adı altında yatırım yapıldığını, bu yatırıma karşılık davalıdan 585.544,64 TL fatura alındığını, davalıya 2011 yılında 34.477 litre, 2012 yılında 113.547 litre, 2013 yılında 63.640 litre davacı ürünlerinden satıldığını belirtmiştir.
Mahkememizce SMMM ve hesap uzmanından oluşturulan bilirkişi heyetinden rapor alınmış, düzenlenen rapor-ek raporlarda sonuç olarak; Davacı tarafından, dava dışı … A.Ş aracılığı ile davalı/… işletmesine toplam 556.694,63 TL tutarında harcama yapıldığı/katkı sağlandığı, davacının davalı işletme ile doğrudan ticari ilişkisinin bulunmadığı, davalı şirketin işletmesinin Kira Başlangıç Tarihi nin: 10.12.2011, Kira Bitim Tarihinin : 09.12.2016 olduğu, TAPDK yazısına göre 01.05.2014 tarihinde davalının açık içki satış ruhsatının ilgili mevzuat gereğince iptal olduğu, taraflar arasındaki sözleşmenin ise 01.07.2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiği ve 31.05.2017 tarihinde sona ereceği, davacı davalının kira sözleşmesinin sona erme tarihini bildiğinden, davalıya katkı payını 01.07.2012-09.12.2016 dönemi için sağladığının kabulü gerektiği, buna göre, işletmenin açık içki ruhsatı 01.05.2014 tarihinde iptal edildiğinden, (01.07.2012-01.05.2014=) 669 gün, (01.05.2014-09.12.2016=) 953 gün, toplam 1622 gün olduğu, oranlandığında ruhsat iptali sonrası döneme tekabül edecek katkı payının 953/1622 X556.694,63 TL=327.083,84 TL olduğu belirtilmiştir.
MAHKEMENİN GEREKÇESİ: Dava, taraflar arasında imzalanan sözleşmeye dayalı katkı payı ve cezai şart alacağının tahsili istemine yöneliktir.
Dava dilekçesi, sözleşme ve ekleri, getirtilen ve ibraz edilen bilgi-belgeler, bilirkişi rapor-ek raporları ile tüm dosya kapsamı dikkate alındığında; Davacı şirket vekili dava dilekçesi ile, davalı … işletmesine, aralarındaki Sözleşme ve Ek Protokol gereğince dava dışı … A. Ş. aracılığı ile yaptığı harcamalar ile katkı payının toplamı olan 56.694,63 TL ve sözleşmedeki cezai şart bedeli olan 27.000,00 TL’nin tahsilini talep etmiştir.
Davalı ise, davaya cevap vermemiştir.
Davalının davaya cevap vermemiş olması ve davayı inkar etmiş olduğunun kabulü karşısında, taraflar arasındaki anlaşmazlığın; akdedilen sözleşmeye göre tarafların edimlerini yerine getirip getirmedikleri ve bu bağlamda davacının sözleşmeye dayalı katkı payı ve cezai şart alacağının olup olmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmaktadır.
Mahkememizce alınan SMMM bilirkişi raporu ile SMMM ve hesap uzmanından oluşturulan bilirkişi heyeti rapor-ek raporlarının usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu görülerek hükme esas alınmıştır.
Bilirkişi rapor-ek raporları tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirildiğinde; Taraflar arasında 01/07/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ve 31/05/2017 tarihinde sona erecek olan 01/07/2012 tarihli Satış Sözleşmesi ve aynı tarihli “Kapalı ve Açık Nokta Sözleşmeleri Ek Protokolü” imzalanmıştır.
01.10.2011 tarihli kira sözleşmesinin incelenmesinde; zemin +3 kattan oluşan binanın tamamının 5 yıl süreyle kiracı olarak …’a kiraya verildiği, kira müddetinin 5 yıl olduğu, sözleşmenin 10.12.2011-09.12.2016 tarihleri arasını kapsadığı, kiralanan yerin: Umumi eğlence yeri, bar, kafe, restaurant, lokanta, mesken ve yasal olarak ruhsat alınabilen her türlü işyeri,… olarak kullanılacağının belirtildiği tespit edilmiştir.
Satış Sözleşmesinin davayla ilgili maddelerinin incelenmesinde; … Pazarlama A.Ş (Şirket), … Gıda A.Ş (Bayi/Distribütör) … (İşletici) arasında imzalanan sözleşmede, ‘…Madde 2-İşletici, işletmekte olduğu … adresindeki işyerinde sözleşme tarihinden itibaren, işbu sözleşme konusu bira ürünleri her tip, marka ve türünü işbu sözleşme hükümlerine tamamen uymak kayıt ve şartıyla satmayı ve bulundurmayı kabul ve taahhüt eder.
…Madde 6-İşletici, Şirkete önceden bildirip yazılı onay almadan, sözleşme süresince faaliyet alanını ve nevini değiştiremez, işyerini başkasına devir ve temlik edemez, kiralayamaz ve yeni ortak alamaz veya ortak değiştiremez.
İşletici, devir ve temlik, kiralama ve yeni ortak alma veya ortak değiştirme durumunda en az 30 gün önce Şirkete yazılı bilgi verip Şirketten yazı ile onay almak ve işbu Sözleşmedeki tüm şartları yeni şahıslara da kabul ettirmek ve şirket ile yeni şahıs veya şahıslara veya onlarla birlikte aynı şartlarla akdin yapılmasını temin etmekle yükümlüdür.
…Madde 8-İşletici,işyerini en geç 01.07.2012 tarihinde … … Cafe olarak işletmeyi açmak ve ruhsat, izin, satış belgesi vs. gibi her türlü yasal zorunlulukları belirtilen süreye kadar yerine gelmemesinden dolayı, işyerinde bira satışı yapmaması halinde şirket veya bayi/distribütör ihtara gerek kalmaksızın sözleşmeyi tek taraflı olarak fesheder ve işbu sözleşme gereğince İşletici’ye yapılmış olan tüm yatırım ve mali yardımları ve işbu sözleşmenin md.16 her türlü hak ve alacaklarını derhal tahsil etmeye ve İşletici’nin vermiş olduğu her türlü teminatı herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın nakde çevirmeye yetkilidir.
Madde 9-İşletici’nin satış ve tanıtım faaliyetleri ile ilgili olarak, uyması gereken kural ve şartlar ile yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir.
…b)İşletici sözleşme süresince işyerinde bira satışına ilişkin faaliyetlerini kısamaz veya bira ve biraların satışını azaltacak veya Şirketin ve biraların kalite, marka ve imajını olumsuz yönde etkileyecek herhangi bir davranış ve eylem içine giremez. İşletici işyerindeki personelin de bu konuya aynı itinayı göstermesini ve sözleşmedeki hükümlere harfiyen riayet etmesini sağlamakla yükümlüdür.
c)İşletici işyerinde bira satışlarını arttırmak için azami gayreti göstermekle yükümlüdür. İşletici,taraflar arasında varılan mutabakatla, kararlaştırdığı gibi, hedef olarak her ay/yıl …….adet/Fıçı/Kasa/Koli-Kutu/Lt şirketin bira ürünlerini sözleşme süresince satmayı planlamıştır. İşleticinin planlanan bu hedefe ulaşamadığı durumlarda şirket işbu sözleşmeyi feshedemeyeceği gibi, cezai şartta dahil olmak üzere hiçbir tazminat İşletici’den talep edemez.
d)…işbu sözleşmeden doğan yükümlülüklerini askıya almaya yetkilidir. Şirket’in iş bu sözleşmeyi 15nci maddesi gereğince tek taraflı feshetme hakkı saklıdır…
g)İşletici işbu sözleşmede anılan işyerinin, deposunun veya eklentilerinin iç ve dış cephelerinde Ek.1deki kroki ve listeye uygun olarak şirketin görsel reklam malzemelerini bulundurmakla yükümlüdür. Şirket,Ek.1’de belirtilenlerde dahil olmak üzere her cins reklamını İşleticinin işyerinin, deposunun veya eklentilerinde iç ve dış cephelerinde uygun gördüğü şekilde ve biçimde gerekli bulduğu sürece kendisinin tespit edeceği alanlarda sergilemeye yetkilidir. İşletici, şirketin bu yetkisini kabul ederek, şirket’e karşı herhangi bir aksi tutum ve eylem içerisinde bulunmayacağını taahhüt eder.
İşletici işyerinin akşamları açık kaldığı süre boyunca ışıklı reklam malzemelerini açık ve mükemmel şekilde çalışır vaziyette tutmayı da kabul ve taahhüt eder.
İşletici, reklam malzemelerinin sergilenmesinden dolayı şirketten veya bayi/distribütörden kira, tazminat, ücret vs. gibi ne ad altında olursa olsun hiçbir bedel talep edemez.
k)İşletici, kendisine ariyet olarak verilen fıçı tesislerini (kule, soğutucu, dolu fıçı ve CO2 tüpünü ) işletme içerisinde Ek.2 de belirtilen ve Şirketin de öngördüğü şekil ve yerlerde konumlandırmayı kabul ve taahhüt eder.
l)İşletici, tüketici faydasına yönelik olarak ve tüketiciyi ve marka imajını korumak amacıyla Şirket veya Bayi/Distribütör’lerin kendisine sağladığı veya onlardan satın aldığı bardaklar, fıçı tesis ve benzeri bira sunumu ile ilgili malzemeler ile sadece yine Şirket’in pazarlama ,satış ve dağıtımını yaptığı ilgili ürünlerin servisini yapmayı kabul ve taahhüt eder…
n)İşletici, menülerinde Şirket’in pazarlama, satış ve dağıtımını yaptığı tüm markaları ev logoları bulundurmakla yükümlüdür….
Madde 11-Şirket işletmenin açılmasında veya işletilmesine katkıda bulunmak iş yerinde bira satışlarını artırmak amacı ile Bayii ve ya Distribütör ile İşleticinin karşılıklı mutabakata vardığı 627.000,00 TL kredi ve/veya katkıya doğrudan veya Bayilik/Distribütörlük Sözleşmesine dayanarak Bayi veya Distribütör aracılığı ile kararlaştırılan şekilde bir kereye mahsus olmak üzere uygun gördüğü şekil ve zamanda verecektir. Şirket, bayi veya distribütör iş bu sözleşme gereğince yapacağı katkı ve yardımları amacına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının kontrolünden sonra vermeye her zaman yetkilidir.
..Madde 15-Şirket,işleticinin veya onunla birlikte çalışanların, işbu sözleşmede belirtilen hükümlerden ,yükümlülüklerden veya taahhütlerden herhangi birini yerine getirmemesi veya ihlal etmesi halinde önceden herhangi bir ihtar ve hükme gerek kalmaksızın tek taraflı olarak işbu sözleşmeyi derhal feshetmeye ve işleticiden Md.16 belirtilen her türlü hak ve alacakları ile birlikte uğradığı her türlü zararı talep etmeye ve kendisine verilen her türlü teminatı önceden herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın nakde çevirerek tahsil etmeye ve her türlü yasal yollara başvurmaya yetkilidir. İşletici,fesihten dolayı şirketten veya bayi /distribütör’den hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunamaz.
Madde 16-İşletici,sözleşme süresi içinde işletmeyi kısmen veya tamamen çalıştırmaması, işletmeyi devretmesi veya işletmede iş değişikliği yapması veya işbu sözleşmede belirtilen hükümlerden herhangi birini ihlal etmesi veya işbu sözleşmenin feshine sebebiyet vermesi halinde ,şirket veya bayi/distribütör kayıtlarındaki borçları ile Şirketten ve/veya Bayi /distribütör’den almış olduğu mali yardım, katkılar ve her türlü sabit yatırım harcamaların tümünü ve ya uygulanan iskonto tutarlarını verdiği tarihten itibaren işlemiş faizi de dahil olmak üzere bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte Şirket ve /veya Bayi/Distribütör’e nakden ve defaten itirazsız geri ödemeyi ve ayrıca Şirket’e 627.000,00 TL cezai şart ile birlikte Şirket ve/veya Bayi/Distribütör’ün kar kaybı da dahil olmak üzere uğradığı her türlü zararını itiraz etmeksizin nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt eder. İşletici, cezai şartın tenkisini hiçbir şekilde talep edemez…
Madde 18-Süre ,a) İş bu sözleşme 01.07.2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girer ve 31.05.2017 tarihine kadar geçerlidir….’ düzenlemelerinin bulunduğu, görülmüştür.
Kapalı ve Açık Nokta Sözleşmeleri Ek Protokol’ün incelenmesi,
Protokolde, ‘….İş bu protokol … Pazarlama A.Ş (Şirket)……. Gıda A.Ş (Bayi/Distribütör)……. (İşletici) ..arasında 01.07.2012 tarihli satış sözleşmesine (sözleşme) ek ve onun ayrılmaz bir parçası olmak üzere düzenlenmiş olup ,ilgili tüm taraflarca imzalanmasını takiben yürürlüğe girecektir. …
İlgi sözleşmenin 1 nci maddesinin 1.fıkrasının ‘Şirket,işyerinin açılmasında veya işletilmesine katkıda bulunmak ve iş yerinde bira satışlarını artırmak amacı ile Bayi veya Distribütör ile İşletici’nin karşılıklı mutabakata vardığı ibaresinden sonra gelmek üzere ilgili kısmı; 627.000,00 TL tutarında, kredi, nakit veya nakit bazlı katkıları doğrudan veya Bayilik/Distribütörlük Sözleşmesi’ne dayanarak Bayi veya Distribütör aracılığı ile taraflar arasında mutabık kalınan şekilde herhangi bir hedefe veyahut rakip ürünlerin satılmaması koşuluna bağlı olmadan sözleşme süresi boyunca bir kereye mahsus olmak üzere verecektir. Şirket, Bayi veya Distribütör’ü aracılığıyla, işbu sözleşme gereğince vermeyi öngördüğü reklam/görsel malzemenin de amacına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını denetlemeye; amacına uygun kullanılmayan reklam/görsel malzemenin iadesini veya bedelinin tarafına ödenmesini istemeye yetkilidir.’ şeklinde değiştirilmiştir…..’ ifadelerinin yer aldığı, görülmüştür
TAPDK tarafından 20.07.2016 tarihli dava dosyasına sunulan yazıda; ‘… , …./… adresindeki işyeri için … adına 30.07.2012 tarihli ve 26150877 Aİ Kurum sicil numaralı İl Merkezi Açık İçki Satış Belgesi düzenlendiği ve bu belgenin 2014 yılı süre uzatım işlemlerinin yapılmaması nedeniyle 01.05.2014 tarihinde ilgili mevzuat gereğince iptal olduğu, mezkur adresteki işyeri için 09.12.2015 tarihli ve 26151940 Aİ Kurum sicil numarasıyla İl Merkezi Açık İçki Satış Belgesi düzenlendiği ve bu belgenin hali hazırda faal olduğu görülmüş olup, işyerine ait kuruluş kayıtlarına ait bilgiler Kurum kayıtlarımızda yer almamaktadır…’ ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.
Davalı …’ın … Ticaret Sicili Memurluğundan … sicil no ile … Bar olarak kayıtlı olup 27.08.2010 tarihinde tescil edildiği anlaşılmıştır. …’a ait vergi levhasının incelenmesinde; Yunusemre Vergi Dairesine kayıtlı işletmenin 2010 döneminde 39.025,21 TL gelir beyan ettiği söz konusu gelir üzerinden 8.556,81 TL gelir vergisi hesaplandığı, 2011 döneminde 13.250,28 TL gelir beyan ettiği söz konusu gelir üzerinden 13.250,28 TL gelir vergisi hesaplandığı görülmüştür.
Fatura fotokopileri ve teslim belgelerinin incelenmesinde; Davacı/… A.Ş tarafından dava dışı bayi/distribütör … A.Ş’ne toplam 409.044,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, faturalarda teslim eden, teslim alan bilgisinin bulunmadığı, görülmüştür. Dava dışı bayi/distribütör … A. Ş. tarafından, davacı/… A.Ş ’ne toplam 556.694,63 TL tutarında fatura keşide edildiği, faturalarda teslim eden, teslim alan bilgisinin bulunmadığı görülmüştür.
Dava dosyasına sunulan teslim tutanaklarının incelenmesinde; bayii tarafından davalı işletmeye toplam 176.400,00 TL tutarında nakit aktarım yapıldığı, teslim tutanaklarında davalı işletme kaşe ve imza bulunduğu görülmüştür.
Dava dışı bayi/distribütör … A. Ş. tarafından, davalı/…’a toplam 409.044,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, 4.958,95 TL tutarında faturanın teslim alan bölümünde … kaşe ve imza bulunduğu, 31.860,00 TL tutarında faturada sadece kaşe bulunduğu görülmüştür.
Davalı işletme tarafından dava dışı bayi/distribütör … A. Ş.’ne toplam 585.444,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, faturalarda teslim eden, teslim alan bilgisinin bulunmadığı görülmüştür.
Davacı /… Pazarlama A. Ş.’ne ait ticari defter kayıtlarının incelenmesinde; Davacı şirkete ait 2012,2013 ve 2014 dönemi ticari defterlerinin açılış tasdikinin ve kapanış tasdikine tabii yevmiye defterlerinin yasal süresi içinde tasdiklerinin yaptırıldığı, 6102 sayılı TTK 64.maddesi ve 6100 sayılı HMK 222.maddesi kapsamında ticari defterlerin bu halleri ile davacı lehine delil niteliği taşıdığı belirlenmiştir. Davacı şirket ile dava dışı Distribütör arasındaki ticari ilişkinin 2012 ve 2013 döneminde devam ettiği, dava dışı şirket tarafından keşide edilen faturaların ticari defterlere kaydedildiği belirlenmiştir. 2012 dönemi kayıtlarında; Dava dışı bayi/ distribütör … A. Ş. tarafından, davacı/… A.Ş.’ne toplam 518.475,70 TL tutarında fatura keşide edildiğinin kayıtlı olduğu, 2013 dönemi kayıtlarında; Dava dışı bayi/ distribütör … A.Ş tarafından, davacı/… A.Ş ’ne 38.218,91 TL tutarında fatura keşide edildiğinin kayıtlı olduğu görülmüştür.
Davacı tarafından distribütör aracılığıyla davalı işletmeye yapıldığı beyan edilen dava dışı şirketlere ilişkin kayıtların incelenmesinde; 2012 dönemi kayıtlarında; Dava dışı … İç Mimarlık Mob. Tas. Ltd. Şti. tarafından, davacı/… A.Ş ’ne 372.225,69 TL tutarında fatura keşide edildiğinin kayıtlı olduğu, 2013 dönemi kayıtlarında; Dava dışı … İç Mimarlık Mob.Tas.Ltd.Şti tarafından, davacı/… A.Ş ’ne 4.958,95 TL, … Tur.Yat.Rek.Mat..Ltd.Şti tarafından 31.860,00 TL tutarında olmak üzere 36.818,95 TL tutarında fatura keşide edildiğinin kayıtlı olduğu görülmüştür.
Somut olayda; Dava dışı … Ltd. Şti. tarafından davacı şirkete 377.184,64 TL, … Ltd.Şti tarafından 31.860,00 TL tutarında olmak üzere toplam 409.044,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, (davacı şirketin borçlandığı); davacı şirket tarafından dava dışı … A. Ş.’ne 409.044,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, … tarafından davacı şirkete 556.694,63 TL tutarında fatura keşide edildiği, davacı şirketin … A. Ş.’ne 147.649,99 TL borçlandığı; dava dışı, … tarafından davacı şirkete 556.694,63 TL tutarında, … işletmesine 409.044,64 TL fatura keşide edildiği,davacı şirket tarafından … …. A.Ş’ne 409.044,64 TL, … işletmesi tarafından 585.444,64 TL tutarında fatura keşide edildiği, … A.Ş’nin …a 28.750,01 TL borçlandığı; dava dışı,… işletmesi tarafından … A.Ş’ne 585.444,64 TL fatura keşide edildiği,… A.Ş tarafından …’a 409.044,64 TL tutarında fatura keşide edildiği …ın … A.Ş.’den 176.400,00 TL alacaklı olduğu anlaşılmıştır.
Buna göre …’ın; 409.044,64 TL … A. Ş. aracılığı ile … A.Ş. tarafından, … A. Ş. tarafından …’na doğrudan 147.649,99 TL harcama yaptığı ve bu tutarı … A.Ş.’ne yansıttığı, … A. Ş. tarafından … işletmesine 28.750,01 TL tutarında harcama yapıldığı, ancak bu tutarın … A. Ş.’ne yansıtılmadığı, …ın (409.044,64 TL + 147.649,99 TL + 28.750,01 TL =) 585.444,64 TL tutarında menfaat temin ettiği belirlenmiştir.
Böylece; Davacının distribütörünün davalıya doğrudan ya da dolaylı katkısının toplam 585.444,64 TL tutarında olduğu, daha sonra distribütör defterlerini inceleyen 07/06/2018 havale tarihli rapor’a göre de, davalıya toplam 585.544,64-TL satış geliştirme faaliyetleri katkı payı adı altında yatırım yapıldığı, bu yatırıma karşılıkta davalıdan 585.544,64-TL fatura alındığının tespit edildiği, her iki rapora göre de, dava dışı distribütör davacıya 28.750,01 TL katkısını fatura etmediğinden, davacının davalıya katkısının 556.694,63 TL olarak tespit edildiği, buna göre de davacının davalıya sözleşme kapsamında temin ettiği menfaatin talebine uygun olarak 556.694,59 TL olarak kabul edilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Davalının 30.07.2012 tarihli ve 26150877Aİ kurum sicil numaralı Açık İçki Satış Belgesinin TAPDK tarafından 2014 yılı süre uzatım işlemlerini yapmaması sebebiyle 01.05.2014 tarihinde ilgili mevzuat gereğince iptal edildiği, ruhsat iptal edilene kadar davalının davacı distribütöründen sözleşmeye uygun olarak toplam 211.664 litre- 1.251.070,01 TL’lik mal alımı yaptığı anlaşılmaktadır
Belirtilen nedenlerle; Davalının sözleşmelerden doğan edimlerini ruhsat iptali sonrasında yerine getirmediği ve davacının sağladığı katkıyı talep edebileceği, davalı şirketin işletmesinin Kira Başlangıç Tarihi nin: 10.12.2011, Kira Bitim Tarihinin : 09.12.2016 olduğu, TAPDK yazısına göre 01.05.2014 tarihinde davalının açık içki satış ruhsatının ilgili mevzuat gereğince iptal olduğu, taraflar arasındaki sözleşmenin ise 01.07.2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiği ve 31.05.2017 tarihinde sona ereceği, davacı davalının kira sözleşmesinin sona erme tarihini bildiğinden, davalıya katkı payını 01.07.2012-09.12.2016 dönemi için sağladığının kabulü gerektiği, buna göre, işletmenin açık içki ruhsatı 01.05.2014 tarihinde iptal edildiğinden, (01.07.2012-01.05.2014=) 669 gün, (01.05.2014-09.12.2016=) 953 gün, toplam 1622 gün olduğu, oranlandığında ruhsat iptali sonrası döneme tekabül edecek katkı payının 953/1622 X556.694,63 TL=327.083,84 TL olduğu anlaşılmıştır.
Cezai şart yönünden yapılan değerlendirmede; Davacı, davalının sözleşme süresi içerisinde işyerini çalıştırmadığından bahisle, Sözleşme’nin ilgili 15 ve 16’ncı maddelerine göre temin ettiği menfaatin iadesini ve 627.000,00 TL cezai şart talep etmektedir.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nın 22. maddesine göre; “tacir sıfatına haiz borçlu, TBK’nun 482. maddesinin 3. fıkrasında yazılı hallerde aşırı ceza kararlaştırılmış olduğu iddasıyla sözleşme cezasının indirilmesini mahkemeden isteyemez.” Kural bu olmakla birlikte kararlaştırılan cezai şartın, tacir olan borçlunun ekonomik yönden yıkımına yol açacak oranda yüksek olduğunun saptanması halinde cezai şarttan indirim yapılabileceği Yargıtay uygulamasıyla kabul edilmektedir. Ne var ki, indirim yapılırken her somut olayın kendi içerisinde ve kendi koşullarına göre değerlendirilmesi gerekmektedir. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2015/6939 Esas, 2016/1362 Karar – 2014/17044 Esas, 2015/3873 Karar – 2015/1275 Esas, 2015/16543 Karar – 2015/5672 Esas, 2015/15067 Karar sayılı ilamları)
Bu açıklamalar çerçevesinde somut olay değerlendirildirildiğinde; Davalının aktif elektirik ,su aboneliklerinin bulunmadığı, adına aktif tapu kaydı olmadığı, aktif işyerinin bulunmadığı ve ticaret sicil kayıtlarının terkin edildiği, vergi kaydının terkin edildiği ve 343.689,15 TL vergi borcunun bulunduğu, böylece istenene cezai şart miktarının davalının ekonomik olarak yıkımına yol açacak oranda yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu nedenlerle; istenebilecek cezai şart miktarı 627.000,00 TL olarak belirlenmiş ise de 818 sayılı BK’nun 161. maddesi uyarınca indirim yapılarak cezai şartın 313.500,00 TL’ye tenkisinin bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre hakkaniyete uygun olduğu kanaatine varılmıştır.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Davacının; davacı, dava dışı distribütör … A. Ş. ve davalı … arasında imzalanan sözleşmeler kapsamında, … … aracılığı ile …’a (3.kişilerden 409.044,64 TL emtia ve hizmet satın alarak ve … A. Ş. tarafından 147.649,99 TL olmak üzere) 556.694,63 TL katkı sağladığı, dava dışı … A. Ş. tarafından … işletmesine 28.750,01 TL katkı sağlandığı, ancak bu tutarın davacı şirkete yansıtılmadığı, ticari defter kayıtlarına göre, davacı tarafından davalı … işletmesine toplam 556.694,63 TL tutarında katkı sağlandığı, davalının sözleşmeler ile üstlendiği edimi ruhsat iptaline kadar yerine getirdiği, ancak sonrasında yerine getirmediği, sözleşmeye göre çalışılan dönemle orantılı katkı payı öngörüldüğü, bu nedenle davacının sağladığı katkı payının (sözleşmenin ifa edilmediği kısmına yönelik) ruhsat iptali sonrası döneme tekabül edecek kısmı olan 327.083,84 TL’yi talep edebileceği; sözleşmeye göre istenen cezai şartın ifaya bağlı olmadığı, sözleşme hükümlerine göre tamamının talep edilebileceği, davalının yenilememesi nedeniyle ruhsatının iptal edildiği, sözleşmenin feshinde davalının kusurlu olduğu, ancak yukarıda belirtildiği gibi cezai şart fahiş olduğundan 818 s.BK 161/son-6098 s. TBK 182/son’e göre cezai şarttan %50 oranında tenkis yapılarak davanın kısmen kabulü ile, 327.083,84 TL katkı payı alacağının, dava tarihinden itibaren işleyecek devlet bankalarınca TL’ye uygulanan en yüksek faizi ile birlikte; 313.500,00 TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle,
DAVANIN KISMEN KABULÜ İLE,
327.083,84 TL katkı payı alacağının, dava tarihinden itibaren işleyecek devlet bankalarınca TL’ye uygulanan en yüksek faizi ile birlikte; 313.500,00 TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
Alınması gereken 43.758,28 TL harçtan peşin alınan 20.217,96 TL harcın mahsubu ile eksik 23.540,32 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından peşin yatırılan 20.249,76 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 6.577,50 TL yargılama giderinin davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 3,551,85 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına, (davacının tespit talebi reddedildiğinden, tespit giderleri yargılama giderine eklenmemiştir).
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen kısım üzerinden hesaplanan 49.079,19 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Dair; Davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.21/01/2021

Başkan …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Üye …
¸[e-imza]
Katip …
¸[e-imza]