Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
…
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2019/388
KARAR NO : 2023/261

HAKİM : …
KATİP : …

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/07/2019
KARAR TARİHİ : 12/04/2023
K.YAZIM TARİHİ : 17/04/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 12/04/2018 tarihli …. Adet Konut, … İşine İlişkin … Sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmenin 2.maddesi uyarınca taşeronun sözleşme kapsamındaki inşaatlara ait tüm daire giriş çelik kapıları ve yangın kapılarının malzeme, işçilik ve montaj dahil olmak üzere anahtar teslim olarak tamamlanması işini üstlendiğini, …Sözleşmenin “İşin Süresi” başlıklı 9. maddesinde işin bitim tarihinin 30/06/2018 olarak kararlaştırıldığını, işin süresinde tamamlanmadığını, tamamlanan kısma ilişkin eksiklikler ve hataların mevcut olduğunu, sözleşmeye konu projenin şantiye alanında tutulan kayıtlara göre sözleşme konusu kapı imalat ve montaj işlerine ilişkin “alt göbek, üst göbek, kilit, çekme kolu, iç kapı kolu, dürbün, kapı tokmağı, kaplama, stoper, fitil, emniyet kilidi, kapı numarası, alüminyum çıta, çelik kapı” ürün kalemlerinde eksiklikler bulunduğunun tespit edildiğini, bu nedenle müvekkili şirket tarafından … … Mahkemesi 2019/97 D.İş sayılı dosyasında bilirkişi raporuyla eksikliklerin tespit ettirildiğinin, eksikliklerin tamamlanması için davalıya ihtarname gönderidiği, ihtarnameye rağmen eksikliklerin tamamlanmadığını, davaya konu çeklere esas bedelin, taraflar arasında yapılan sözleşme gereğince mal temini ve montajı karşılığı kararlaştırılan bedel olduğu, çeklerin bu anlamda bir ödeme vasıtası niteliği taşıdığı ancak sözleşmeye konu mal temin ve montajı işlemlerinin gereği gibi gerçekleştirilmemesi sebebiyle temel alacağın bulunmadığını ve çeklerin tahsil edilmesi amacıyla takibe konulmasının kuvvetle muhtemel olduğunu, bu sebeple davalı firma ve/veya üçüncü şahıslar tarafından, kendisine ait olmayan bir borç üzerinden müvekkili şirket aleyhine haksız ve hukuka aykırı bir icrai takibatın başlatılamaması adına teminat olmaksızın tedbir talep ettiklerini, mahkemece aksi kanaatte olunması durumunda İİK 72. maddesi uyarınca çeke esas bedelin %15’i kadar teminat karşılığı mezkûr çekler üzerinde ödeme yasağı konulmak suretiyle ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ettiklerini belirterek öncelikle tedbir talebinin kabulüne akabinde de müvekkil şirketin borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı tarafa usulüne uygun dava dilekçesi ekli duruşma gün ve saatini bildirir ihtaratlı davetiye tebliğ edilmiş, taraf teşkili sağlanmış, davalı süresinde cevap vermemiş, duruşmalara katılmamıştır.
DELİLLER:
… … İşine İlişkin … Sözleşmesi,
…tarafından dava dosyasına gönderilen 18.09.2020 tarihli yazı ekinde imzasız yer alan 27.9.2019 tarihli Geçici Kabul süre tespit tutanağında eksik ve kusurlu işler için 45 gün süre verildiği anlaşılmaktadır. Yine yazı ekinde yer alan imzasız Eksik ve Kusurların İcmali Evrakında eksik iş bedeli 2.550.284,00TL olduğu ve bunun 1.113.264,00TL sinin inşaat imalatları olduğu anlaşılmaktadır. Ancak projede … konutun yanında okul, cami, ve ticari bloklar ile çevre tanzimi de yer almaktadır.
… …. Noterliğince gönderilen 20.05.2019 tarih, … yevmiye numaralı ihtarnamede, Davacı … Ltd. Şti. ile davalı … Met. İnş. Otom. Rek. Org. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti arasında 12.04.2018 tarihli “… … İşine İlişkin … Sözleşmesi düzenlendiği, sözleşme gereği inşaatlara ait tüm daire giriş çelik kapıları ve yangın kapılarının malzeme, işçilik ve montaj dahil anahtar teslimi olarak teslim edilmesi ediminin üstlenildiği,İş bitim tarihinin 30.06.2018 olarak kararlaştırıldığı ve ardan 1 yıldan fazla süre geçmesine rağmen yükümlülüklerin yerine getirilmediği, Şirket tarafından sözleşme bedeline karşılık teslim edilen 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli; 31.07.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli; 30.09.2019 tanzim tarihli, …Seri Numaralı, 40.000 TL bedelli; 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çeklerin işin tamamlanmaması nedeniyle iade edilmesi ve eksik işlerin yedi (7) gün içinde tamamlanması, aksi takdirde teminatın irat kaydedilerek 12.04.2018 tarihli sözleşmenin feshedileceğinin ihtaren bildirildiği görülmüştür
Dava Konusu 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli; 31.07.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli; 30.09.2019 tanzim tarihli, …Seri Numaralı, 40.000 TL bedelli; 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çeklerdir
Çek fotokopilerinin altında elden alındığına ilişkin … adlı şahsın imzası bulunduğu, Çeklerin davacı … Ltd. Şti. tarafından davalı … Met. İnş. Otom. Rek. Org. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti adına düzenlendiği görülmüştür.
Dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Dava dilekçesine örneği ekli olduğu belirtilen … …Mahkemesi’nin 2019/97D.İş sayılı dosyasındaki 02/07/2019 tarihli bilirkişi raporunda; Anılan adresteki şantiye alanındaki taşınmazlara-bloklara-yapılara ait çelik kapı ve yangın kapılarının imal ve montesi hususunda tarafların 11 sayfalık, toplamda 23 ana maddelik “… Sözleşmesi”ne istinaden anlaştıklarını, bu sözleşmenin 3.maddesine göre taşeronun aleyhine tespit istenen şirketin sözleşme konusu işleri ayıpsız-hatasız-eksiksiz olarak yapmayı kabullendiğini, bu sözleşmenin 7.maddesine göre yapılacak olan imalatların birim ve toplam bedellerinin tahmini olarak KDV hariç 1.268.585,00TL olarak kararlaştırıldığını, bu sözleşmenin 9.maddesine göre işin süresinin işin bitiş tarihinin 30/06/2018 olarak kararlaştırıldığını, yine bu sözleşmenin 11.maddesine göre gecikme halinde her gecikilen gün için aleyhine tespit istenen şirketin gün başına 1.000,00TL gecikme cezası ödeyeceğinin kararlaştırıldığı aleyhine tespit istenen şirket yetkilileri ile çalışanlarının bu şantiye alanında bulunmadıkları, bloklar bazında da aleyhine tespit istenen şirket tarafından yapılan imal ve yerine monte edilen iç kapı ve yangın kapılarında da; yapılan yerinde olan malzemeler ile yerinde olmayan eksik olan malzemeler listesi rapor ekinde kendi hanelerinde toplam olarak liste olarak hazırlandığını, ayrıca toplamda da 10 adet yangın kapısında ezik bulunduğunu, bunlarında ayrıca ikmali-tamiri gerektiğini, tespit isteyen vekili hali hazırdaki eksi kve ayıplı imalatların tespit tarihi itibari ile tutarının-bedellerinin tespitini talep ettiğini, bu konu eda davası kapsamına girmekte olduğunu, heyetlerince bu konuda bir bedel tayini yapılamamakla birlikte sözleşme bedelinin en fazla %3üne tekabül edebileceği kanatine varıldığını, keşif anında da anılan adresteki şantiye alanındaki bloklarda aleyhine tespit istenen şirket tarafından imal ve yerine monte edilen imalatlardan eksik olanların ve var olanların listesi iş bu rapor ekinde (kendi hanelerinde) liste halinde hazırlanmış olduğunu, bu imalatların tarafların arasında imzalanmış olan 11 sayfalık toplamda 23 ana maddelik “… sözleşmesi” esaslarına göre halen tamamlanmamış ve teslim edilmemiş olduklarının saptandığı bildirilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 30/12/2020 tarihli raporda; 2019 yılında davalı adına 393.000,00 TL’lik çek düzenlendiği, iş bu çeklerden toplam 193.000,00 TL’lik çeklerin iade edildiği ve düzenlenen çek toplamının (393.000,00 – 193.000,00) 200.000,00 TL olduğu Ancak bu çeklerden 16.08.2019 tarihinde … no.lu çek açıklaması ile kayıt edilen 50.000,00 TL’lik çekin ekte sunulan dayanak belgelerinden de görüleceği üzere 53.000,00 TL’lik çek olduğu ve 18.12.2019 tarihinde iade edildiğinin görüldüğünü, bu kapsamda davacı tarafından 2019 yılında çek ile yapılan ödeme toplamının (200.000,00 – 50.000,00) 150.000,00 TL olduğu tespit edildiği, Bunun yanında davacı yan tarafından 2018 yılında iade alınan … no.lu 53.000,00 TL’lik çeki için 05.11.2019 tarihinde 23.000,00 TL, 18.12.2019 tarihinde de 30.000,00 TL ödeme yapmış olduğunu, bu ödemelerden 23.000,00 TL’lik ödeme kayıtlarda bulunmakta ise de 30.000,00 TL’lik ödeme kayıtlarda bulunmamakta ise de ödemeye ilişkin dayanak belgesi tarafıma inceleme esnasında sunulduğundan, bu tutarda hesaplamada dikkate alındığını, ayrıca 2019 yılında bu ödemelerin dışında davacı yan tarafından 63.000,00 TL nakit ve 22.710,56 TL’de davalı adına … ödemesi yapıldığı ve 2019 yılında yapılan toplam ödeme tutarının (150.000,00 + 53.000,00 + 63.000,00 + 22.710,56) 288.710,56 TL olduğunu hesapladığını, diğer bir ifade ile davacı yan tarafından davalıya ve davalı adına …’ya 2018 ve 2019 yıllarında toplam (1.308.440,65 + 288.710,56) 1.597.151,21 TL’lik ödeme yapmış olduğu tespit edildiğini, bununla birlikte davalı yan tarafından davacı şirket adına 2018 yılında toplam 1.503.147,79 TL’lik fatura düzenlendiğini, ayrıca 5.000,00 TL vade farkına ilişkin ödeme yapıldığı görülmekte olup, 31.12.2019 tarihi itibariyle davacının davalıya (1.597.151,21 – (1.503.147,79 + 5.000,00) 89.003,42 TL fazla ödeme yapmış olduğunun tespit edildiğini, davacı şirketin ticari defter kayıtlarının incelenmesinde, iş bu davanın konusunu oluşturan 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli, 31.07.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı, 50.000 TL bedelli ve 30.09.2019 tanzim tarihli, …Seri Numaralı, 40.000 TL bedelli çeklerin iade alındı şeklinde kayıtlarda bulunduğu, 30.06.2019 tanzim tarihli, … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çekin ise kayıtlarda ödendi olarak görünmesine rağmen, ödeme yapılmadığı ve çekin kayıp olduğu tespit edildiğini, dava kapsamında yukarıda yapılan hesaplamalar neticesinde davalı sözleşme fiyatları ile 925.591,18 TL imalat yaptığını, davacı şirketin ticari defter ve kayıtları ile iş bu kayıtlara dayanak yapılan belgelerin dikkate alınması halinde davacının davalıdan 89.003,42 TL alacaklı olduğunu, ancak yukarıda yapılan tespit tutarının dikkate alınması halinde davalı tarafından sözleşmeye göre yapılan işin eksik yapılması ve mevcutta bulunan işlerin eksiklikleri hesabı sonucunda davacının davalıdan olan alacağının 666.560,03TL olduğunun hesaplandığını, davacı şirketin ticari defter kayıtlarının incelenmesinde, iş bu davanın konusunu oluşturan 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli çekin, 31.07.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli ve 30.09.2019 tanzim tarihli …Seri Numaralı 40.000 TL bedelli çeklerin iade alındığı şeklinde kayıtlarda bulunduğunu, 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çekin ise kayıtlarda ödendi olarak görünmesine rağmen, ödeme yapılmadığı ve çekin kayıp olduğunun tespit edildiğini, Dosyada yer alan … Mahkemesi 2019/97 D. İş sayılı tespit davasındaki 02.07.2019 tarihli bilirkişi raporunda blok bazında tek tek yerinde tespit yapıldığı ve her bloka ait eksiklikler liste haline getirildiği, raporda 11 adet eksik liste düzenlenmiş ve listede 2 ana başlıkta yerinde olan ve yerinde olmayan imalatlar belirlenmiştir. Raporda 10 adet yangın kapısının da şantiyede ezik vaziyette olduğu tespit edilmiş ve rapor kapsamında eksik tespit edilen işlerin sözleşme bedelinin %3’üne tekabül ettiği taraflar arasındaki akdi ilişki Taşeronluk Sözleşmesi adı altında alt yüklenicilik sözleşmesi olmakla somut olaydaki sözleşmenin konusundan ve yapılan işin niteliğinden de anlaşıldığı üzere davacı … Ltd. Şti. genel yüklenici, davalı … Met. İnş. Otom. Rek. Org. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. ise alt yüklenici olduğunu, sözleşme hükümlerine göre davalı … edimini zamanında ve tam olarak teslim edemediğini, eksik ifa ettiğini, eksik imalat bedeli indirildiğinde davalı yanca toplam 925.591,18 TL tutarında imalat yaptırıldığını, davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarının dikkate alınması halinde davacının davalıdan 89.003,42 TL, ancak tespit tutarının dikkate alınması halinde davacının davalıdan 666.560,03 TL alacaklı olduğunu, davacı şirketin ticari defter kayıtlarının incelenmesinde, iş bu davanın konusunu oluşturan 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli çekin, 31.07.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli ve 30.09.2019 tanzim tarihli …Seri Numaralı 40.000 TL bedelli çeklerin iade alındığı şeklinde kayıtların – tutanakların- bulunduğunu, 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çekin ise kayıtlarda ödendi olarak görünmesine rağmen ödeme yapılmadığı ve çekin kayıp olduğu, davacının yaptığı ödemenin yapılan iş bedelinden fazla olması karşısında, söz konusu beklerin bedelsiz kaldığı bildirilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 24/10/2022 tarihli ek raporda; Kök rapora yönelik itirazların önceki görüş ve kanaatlerini değiştirir mahiyette olmadığını, önceki tespitlerinin aynen korunduğunu, davacının yaptığı ödemenin yapılan iş bedelinden fazla olması karşısında söz konusu çeklerin bedelsiz kaldığı bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, davacının eksik ve kusurlu ifadan kaynaklı fazla ödemenin iadesi sözleşme bedeli için davalı taşerona 4 adet çek verildiği ileri sürülerek davalının işi kısmen eksik ve kusurlu ifasından kaynaklı verilen çeklerin iadesi için davacı asıl … ve yüklenici tarafından borçlu olmadığının tespiti talebine ilişkindir.
… … Dairesi’nin 26.09.2018 tarih, 2018/2696 Esas ve 2018/3431 karar sayılı ilamına göre Ticari defterler kesin delillerdendir. Yasa’da delil vasfı taşıdığı takdirde aksinin yazılı veya kesin delillerle ispatı gerektiği düzenlenmiş olduğundan, yasanın ticari defterleri kesin delil olarak düzenlediği açıkça anlaşılmaktadır. Ticari defterler kesin delillerden ise de ancak HMK 222. maddedeki koşullar çerçevesinde ispat aracı olabilir. Ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması gerekir. Bir taraf kendi defterlerine delil olarak dayanmış ise karşı tarafın ticari defterlerine dayanılmamış olsa da karşı taraf defterlerinin incelenmesi zorunludur. Çünkü tarafın ticari defterleri Yasa’da belirtildiği üzere karşı tarafın ticari defterleri ile uyumlu olduğu takdirde lehine delil olabilecektir. Karşı taraf defterleri incelenmediği takdirde dayanan tarafın kendi defterindeki kayıtların lehe delil olması mümkün değildir. Davacının da bu durumu bilerek ticari defterlere delil olarak dayandığı ve karşı tarafın ticari defterlerinin de incelenmesini istediği kabul edilmelidir.Aksinin kabulü halinde davacının ticari defterleri tek başına delil niteliği taşımadığından dayanılan böyle bir delilin incelenmesine gerek de olmayacaktır. Karşı taraf ticari defterlerini sunar ise birlikte incelenip değerlendirildiğinden delil olup olmadığı sonucuna göre değerlendirilebilecektir. Karşı taraf ticari defterlerini sunmadığı takdirde ise bu davranışı ile kendi ticari defterlerinin davacı defterleri ile uyumlu olup olmadığının incelenmesine engel olduğundan, engel olduğu sonucun varlığını kabul etmiş sayılmalıdır. Tacir olup ticari defter tutmak zorunda olan taraf, ticari defterleri bulunmadığını ileri süremeyeceğinden verilen kesin süreye rağmen ibraz etmediği takdirde, belgenin elinde olmadığına dair yemin etmesine gerek olmaksızın HMK 220/3. madde gereğince sunmaktan kaçındığı belgelerdeki (ticari defterlerindeki) kayıtların, karşı taraf defterindeki kayıtlara uygunluğunu mahkeme kabul edebilir. Aksinin kabulü durumunda; karşı tarafın ticari defterlerini sunmaması halinde sunan tarafın muntazam tutulmuş ticari defterlerinin lehe delil olarak kabul edilemeyeceği şeklinde bir sonuç ortaya çıkar ki bu ticari defterleri ve karşı taraf elinde olduğu ileri sürülen belgeleri delil olarak kabul edip sunulmaması halinde sonuçlarını belirleyen HMK’ndaki açık düzenlemelere aykırı bir yorum olacaktır….” … … Dairesi’nin 27.06.2016 tarih, 2015/6424 Esas ve 2016/3931 Karar sayılı ilamı da aynı yöndedir.
Ticari defterlerin ibrazı ve delil olması başlıklı HMK’nun 222. maddesinde ” (1) Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (3) İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. (Ek cümle:22/7/2020-7251/23 md.) Diğer tarafın ikinci fıkrada yazılan şartlara uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterler, sahibi lehine delil olarak kullanılamaz. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz.(1) (4) Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur. (5) Taraflardan biri tacir olmasa dahi, tacir olan diğer tarafın ticari defterlerindeki kayıtları kabul edeceğini belirtir; ancak, karşı taraf defterlerini ibrazdan kaçınırsa, ibrazı talep eden taraf iddiasını ispat etmiş sayılır” olarak ifade edilmiştir.
Taraflar arasındaki akdi ilişki Taşeronluk Sözleşmesi adı altında alt yüklenicilik sözleşmesi olmakla somut olaydaki sözleşmenin konusundan ve yapılan işin niteliğinden de anlaşıldığı üzere davacı … Ltd. Şti. genel yüklenici, davalı … Met. İnş. Otom. Rek. Org. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. ise alt yüklenici olduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizin 08/01/2020 tarihli duruşmasının 5 sayılı ara kararı gereğince … Mahkemesi’nin 2019/97 D.İş sayılı dosyasının istenilmesine karar verildiği ancak 07/01/2020 tarihli müzekkere ile sehven 2019/97 Esas sayılı dosyanın istenildiği ve mahkemesince 2019/97 Esas sayılı dosyanın mahkememize gönderildiği incelenmesinde talep edenin Noura Gorani olduğu ve talebin mirasçılık belgesi istemine ilişkin olduğu anlaşılmakla söz konusu dava ile ilgisi belirlenemeyen ve başka dosya olan … Mahkemesinin 2019/97 Esas sayılı dosyanın mahkemesine iadesi ve UYAP ortamından silinmesi bakımından mahkememize mahkememizin 08/01/2020 tarihli duruşmasının 5 sayılı ara kararı gereğince gönderilmesi gereken 2019/97 D.İş sayılı dosyanın tümünün mahkememize UYAP ortamından ve fiziki olarak karar kesinleşmeden gönderilmesi bakımından 19/04/2023 tarihli iş bu kararın eki olan ek kararla tamamlanması gerektiği anlaşılmıştır.
Dosyada örneği mevcut … Sözleşmesinin İşin Konusu başlıklı 2.maddesinde; “Yüklenicinin uhdesinde bulunan “… ” kapsamında bulunan inşaatlara ait tüm daire giriş çelik kapıları ve yangın kapılarının malzeme+ işçilik+ montajlı olarak … tarafından anahtar teslimi birim fiyatlı olarak, …ile Yüklenici arasında imzalanan Ana sözleşme, projeler, mahal listesi ve teknik şartnamesine uygun olarak yapılması işidir.”,
İmalat Tanımları, Fiyatlar ve Sözleşme Bedeli başlıklı 7.maddesinde “Sözleşme konusu işin tanım ve tarifleri İDARE tarafından işin ana sözleşmesi ekinde bulunan teknik şartnameler ve projelerde belirlendiği gibidir.
7.1 Çelik Daire Kapıları: 627 Adet x 1050 TL/Adet=658.350.-TL
-Yangın Kapıları: 961 Adet x 635TL/Adet=610.235.-TL
İş bu sözleşmenin tahmini bedeli 1.268.585.-TL dir. Alt yükleniciye ödenecek bedel yukarıda belirlenen birim fiyatlar ile imalatı yapılan ve üzerinde mutabık kalınan adetlerin hesaplanması ile olacaktır.”,
İşin Süresi başlıklı 9.maddesinde “… Alt yüklenici taahhüdünün tümünü 30.06.2018 tarihine kadar tamamlayacaktır.”, Süre Uzatımı başlıklı 10.maddesinde “…Taşerona mücbir sebep ve taşerondan kaynaklanmayan sebepler dışında hiçbir nedenle süre uzatımı verilmeyecektir.”, Gecikme Cezası başlıklı 11.maddesinde “…gecikilen her gün için günlük 1.000.000.-TL ceza kesileceği…”,
Sözleşmenin Feshi başlıklı 12.maddesinde “… işbu Sözleşme ile tayin ve tespit edilen yükümlülükleri ve kanuni vecibelerini yerine getirmediği, Sözleşme ve ekindeki Genel ve Özel Şartlara uymadığı veya kapsam dahilindeki işleri kısmen dahi olsa İşvereninin olurunu almadan tatil ettiği veya işi bir başkasına devrettiği, İşvereninin sözlü ve yazılı talimatlarına göre hareket etmediği takdirde işin Sözleşme ve eklerindeki şartlara uygun hale getirilmesi, tespit edilen eksiklik ve kusurlarla işteki ayıpları ve … talimatlarının 7 (yedi) günlük sürede giderilerek Sözleşme ve ekindeki şartlara uygun hale getirilmesi için Taşerona yazılı ihtarname tebliğ edilmesi, verilen 7 (yedi) günlük süre içerisinde ihtarnamede belirtilen hususların kısmen veya tamamen yerine getirilmediğinin saptanması halinde herhangi bir kanuni merasime ve yeni bir ihtar ile tebligata gerek kalmaksızın Sözleşme’nin tek taraflı olarak feshedileceği teminatlarının irat kaydedileceği yahut işin bir başkasına devri veya … nam ve hesabına işin yaptırılarak istihkakından kesileceği işin yapılması için lüzum görülecek Taşerona ait malzeme alet ve edevatın alıkonulacağı doğan ve ileride doğacak olan tüm zarar ve ziyanı talep etmeye İşverenin yetkili kılındığı … tarafından kabul ve taahhüt edilmiştir.”
Geçici Teminat başlıklı 15.maddesinde “Taahhüdün, … Sözleşmesi ve Şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, işbu Sözleşme’nin yürürlüğe girmesinin bir ön şartı olarak …, KDV siz Sözleşme bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %5 oranında teminat kesintisi uygulanacaktır. %5 lik teminat kesintisi, ve teminat senedi geçici kabul eksikleri giderildikten sonra … ‘ a iade edilecektir.
…, aşağıdaki sebepler nedeniyle …’ un teminatını kısmen ya da tamamen alıkoyabilir:
a…. ‘un ve/veya personelinin yaptığı hatalı işlerden doğabilecek bilumum zararlar,
b…. ‘un malzeme, işçilik, vergi, … primi, vb ödemelerini kısmen veya tamamen yapmaması,
c.Diğer bir …’ a veya …’ e verilecek zararlar.
…, …’ nin …’e yaptığı hakedişlere paralel olarak talep ettiği hakediş ödemeleri için bu Sözleşme çerçevesinde almaya hak kazandığı miktarları gösteren hak ediş raporlar, düzenleyecek ve …’e onay için sunacaktır. Bu hak ediş raporlarının formu, kapsamı ve adedi …’ nin (onayına bağlı olacak ve her nüshası …’ un temsilcisi tarafından imzalanacaktır.”,
Geçici Kabul başlıklı 17.maddesinde “Sözleşme konusu işlerin iş programı ve işbu Sözleşme şartlarına uygun olarak tamamlanmasını takiben geçici kabulü için … tarafından yapılan geçici kabul sonrasında olası eksikler …’ a yazılı olarak tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde eksikler … tarafından tamamlandıktan sonra …, işverene yazılı başvuruda bulunacaktır. Bu başvuruyu takip eden 30 (otuz) gün içinde … tarafından geçici kabul yapılacaktır. İşverenin, işlerin ve hataların giderilmesinin başarıyla tamamlanmasından sonra, … taşerona Geçici Kabul Belgesi düzenleyecektir. Taşeronun işverene verdiği % 5 tutarındaki nakit teminat Geçici Kabul Belgesinin idarece onaylanması sonrasında …’ a ödenecektir.”
… Hukuk Genel Kurulu’nun 10/06/2021 tarih ve 2017/15-2331 Esas, 2021/739 Karar sayılı kararında belirtildiği üzere: Tam iki tarafa borç yükleyen “Eser sözleşmesi’’ ise; sözleşmenin imzalandığı ve uyuşmazlığın ortaya çıktığı tarihte yürürlükte bulunan 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı … Kanunu’nun (TBK) 470. maddesinde de, “Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir” şeklinde tanımlanmıştır. Taraflara karşılıklı borç yükleyen eser sözleşmelerinde; “eser” ve “bedel” olmak üzere iki temel unsur bulunmaktadır. Bu sözleşmelerde yüklenici, iş sahibine karşı yüklendiği özen borcu nedeniyle eseri yasa ve sözleşme hükümlerine, fen, teknik ve sanat kurallarına uygun olarak yaparak ve zamanında tamamlayarak iş sahibine teslim etmekle; iş sahibi de bu çalışma karşılığında yükleniciye bedel ödemekle yükümlüdür. Eser sözleşmeleri açısından teslim; yüklenici tarafından, sözleşmenin amacına uygun olarak meydana getirilen ve nesnel ölçüler içerisinde kullanılabilir durumda bulunan sonucun (eserin), ifa zamanında (vâdede-süresinde) iş sahibinin zilyetliğine ve kullanımına sunulması veya varsa zilyetliğe ve kullanılmaya engel hâlin kaldırılmasıdır (…). Başka bir deyişle eser sözleşmelerinde teslim, yüklenicinin tamamladığı eseri, sözleşmeyi ifa etmek niyeti ile iş sahibinin fiili hâkimiyetine geçirmesi olarak da tanımlanabilir. TBK 471. maddesinde düzenlenen hüküm uyarınca yüklenici, üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır.
Yüklenici, basiretli bir tacir, iş adamı ve işinin ehli bir teknik adam gibi davranıp, eser sözleşmesi ilişkisine girerek bir işi üstlenirken ekonomik gücünü, ekipmanını ve uzmanlığını en iyi biçimde değerlendirip, yeterli görmemesi durumunda o işi üstlenmekten kaçınmak zorundadır. Aksi hâlde, bunun sonuçlarına katlanır ve meydana gelen zarardan sorumlu tutulur.
Eser sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda karine olarak akdî ilişkinin devam ettiği, yüklenicinin işi bırakmadığı, işyerini terk edip gitmediği sürece gerçekleştirilen iş ve imalatların yüklenici tarafından yapıldığı kabul edilmektedir. Yüklenicinin işi teslim etmesi ya da eksik olarak bırakıp gitmesi veya sözleşmenin feshinden sonra bu tarihler itibariyle eksik ve kusurlu imalatlar belirlenmiş ise, bunları da karine olarak iş sahibinin giderdiği; teslim, fesih ya da terkten sonra yüklenicinin saptanan eksik ve ayıpları işe devam ederek giderdiği iddiasını yasal delillerle ispatlaması gerektiği kabul edilmektedir. Buna göre teslim, terk ya da fesih tarihine kadar karine yüklenici lehine olup, aksinin ispatı iş sahibinin yükümlülüğündedir. Teslim, fesih ya da terkten sonra ise karine iş sahibi lehinedir ve bunun aksini ispat külfeti yükleniciye aittir.
Bu sözleşmenin 7.maddesine göre yapılacak olan imalatların birim ve toplam bedellerinin tahmini olarak KDV hariç 1.268.585,00TL olarak kararlaştırıldığı, bu sözleşmenin 9.maddesine göre işin süresinin işin bitiş tarihinin 30/06/2018 olarak kararlaştırıldığı, yine bu sözleşmenin 11.maddesine göre gecikme halinde her gecikilen gün için aleyhine tespit istenen şirketin gün başına 1.000,00TL gecikme cezası ödeyeceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
İşyeri teslim tutanağı her taraflarca imzalı olup tutanakta 24.05.2018 tarihinde işe başlandığı belirtilmiştir. Taraflar arasındaki 12.04.2018 tarihli birim fiyat esaslı … sözleşmesine göre işe ait sözleşmenin İmalat Tanımları, Fiyatlar ve Sözleşme Bedeli başlıklı 7 inci maddesinde çelik daire kapıları için 627 adet ve yangın kapıları için 961 adet kapı öngörülmüştür. Ancak örneği dava dilekçesine ekli olan … Mahkemesi 2019/97 D. İş sayılı tespit davasındaki 02.07.2019 tarihli bilirkişi raporunda da imalatları tamamlamamış eksik yapmış olduğu olduğu anlaşılmaktadır.

TBK. madde 133/2’de belirtildiği şekilde, özellikle mevcut borç için kambiyo taahhüdünde bulunulması veya yeni bir alacak senedi ya da yeni bir kefalet senedi düzenlenmesi, tarafların açık yenileme iradeleri olmadıkça yenileme sayılmamaktadır. Bu durumda, yenileme iradesinin olmaması halinde eski borç, “asıl borç ilişkisi” olarak varlığını korumaktadır. Dolayısıyla hamil, biri asıl borç ilişkisinden, biri de kambiyo ilişkisinden doğan iki ayrı talep hakkına sahip olmaktadır. Kambiyo münasebetinden, doğan hakkın, herhangi bir nedenden dolayı düşmesi halinde, hamil asıl borç ilişkisinden dolayı sahip olduğu talep hakkı saklıdır.
Kıymetli evrak nitelikli borç senedi mahiyetindedir (TTK m. 646). Borç senedi ise borç ikrarını içerir. Kıymetli evrakta -senette- hile veya ağır kusuru bulunmadıkça, borçlu vade geldiğinde senedin niteliğine göre alacaklı olan kimseye ödemede bulunmakla borcundan kurtulur (TTK m. 646/2).İlkesel olarak kambiyo senetlerinin illetten mücerret olması ve bononun içerdiği hakkın senetten ayrı olarak ileri sürülememesi ve başkalarına da devredilememesi, vasıflı ve soyut bir borç ikrarı olması ilkeleri karşısında; eski borç ”asıl borç ilişkisi olarak” varlığını korumaktadır.
Türk hukuk öğretisinde kambiyo senetlerinin içerdiği hakkın doğumu konusundaki baskın görüş sözleşme teorisi ile açıklanmakta bu da güven ilkesi ile desteklenmektedir. Bu teoriye göre kambiyo senedinin düzenlenmesi ile içerdiği hak derhal vücut bulmaz, borcun doğumu için ayrıca senedin borç altına girmek kastıyla lehdara da verilmesi yani teslime ilişkin bir de ayni sözleşmenin mevcudiyeti gerekir (…). Bu sözleşmenin kurulması … Kanunu’nun genel hükümleri gereği karşılıklı ve aynı yöndeki iradelerin açıklanması ile mümkündür. İradelerin açıklanması ve sakatlanması konusunda da aynı Kanunun hükümleri dikkate alınır.
Davaya konu alacak bakımından ispat yükü davacı tarafta olmakla birlikte ticari davalarda, ya da iki tarafın tacir olduğu ve dava konusunun ticari işletmeleri ile ilgili olduğu davalarda, ticari defterler ile sözleşme ilişkisinin veya alacak miktarının ispatlanmalıdır. Ticari defterler kesin delillerdendir. Davacıda dava dilekçesinde ticari defterlere dayanmaktadır. Ticari defterler kesin delillerden ise de ancak HMK 222. maddedeki koşullar çerçevesinde ispat aracı olabilir. Ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması gerekir.
Somut olayda … sözleşme hükümlerine göre davalı 24.05.2018 tarihinde yer teslimi tutanağı imzalayarak işe başlamış olup, sözleşmeye göre 30.06.2018 tarihinde sözleşme konusu işin teslim edileceği, davacı yüklenici davalı alt işverene sözleşme konusu işin yapılmasında gecikildiği hususunda bildirim yapıldığı 20.05.2019 tarihli ihtarında belirtildiği, 20.05.2019 tarihine kadar davalı … tarafından teslim edilmediği, sözleşmeye göre teslim tarihinden 10 ay 20 gün gecikme söz konusu olduğu, Taraflar arasındaki sözleşme hükümlerinden 12. maddede “…Taşerona yazılı ihtarname tebliğ edilmesi, verilen 7 (yedi) günlük süre içerisinde ihtarnamede belirtilen hususların kısmen veya tamamen yerine getirilmediğinin saptanması halinde herhangi bir kanuni merasime ve yeni bir ihtar ile tebligata gerek kalmaksızın Sözleşme’nin tek taraflı olarak feshedileceği teminatlarının irat kaydedileceği” belirtilmiş olup davacı tarafından yapılan ihtara davalı tarafça cevap verilmediği, 02.07.2019 tarihine kadar davalı … tarafından davacının belirttiği eksik işlerin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır Davacı şirketin ticari defter ve kayıtları ile iş bu kayıtlara dayanak yapılan belgelerin dikkate alınması halinde davacının davalıdan 89.003,42 TL alacaklı olduğu hesaplanmıştır. Sözleşme hükümlerine göre davalı … edimini zamanında ve tam olarak teslim edemediği, eksik ifa ettiği, eksik imalat bedeli indirildiğinde davalı yanca toplam 925.591,18 TL tutarında imalat yaptırıldığını, davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarının dikkate alınması halinde davacının davalıdan 89.003,42 TL olduğu, davacı ticari defter kayıtlarına göre, davacı tarafından 2019 yılında çek ile yapılan ödeme toplamının (200.000,00 – 50.000,00) 150.000,00 TL olduğu, 2019 yılında yapılan toplam ödeme tutarının (150.000,00 + 53.000,00 + 63.000,00 + 22.710,56) 288.710,56 TL olduğunu hesaplandığı, ayrıca davacı tarafından davalı adına …’ya 2018 ve 2019 yıllarında toplam (1.308.440,65 + 288.710,56) 1.597.151,21 TL’lik ödeme yapılmış olduğunun tespit edilebildiği, davacı şirketin ticari defter kayıtlarına göre, dava konusu 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli çekin, 31.07.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 50.000 TL bedelli ve 30.09.2019 tanzim tarihli …Seri Numaralı 40.000 TL bedelli çeklerin iade alındığı şeklinde kayıtların – tutanakların- bulunduğu, 30.06.2019 tanzim tarihli … Seri Numaralı 30.000 TL bedelli çekin ise kayıtlarda ödendi olarak göründüğü, ancak davalıya sözleşme ekli isticvap davetiyesine rağmen duruşmaya katılmadığı, delil ibraz etmediği ve davacının yaptığı ödemelerin yapılan iş bedelinden fazla olması, dava konusu çeklerin ticari defterlerinde kayıtlı olması karşısında dava konusu çeklerin davacı yönünden bedelsiz kaldığı anlaşılmakla davanın kabulü ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine dair aşağıdaki gibi hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
DAVANIN KABULÜ İLE; Dava konusu olan,
1-a-Keşidecisinin davacı, lehtarının ise davalı olan … Bankası A.Ş … Şubesine ait, 30.06.2019 tanzim tarihli, … seri numaralı 50.000,00 TL bedelli,
b- Keşidecisinin davacı, lehtarının ise davalı olan … Bankası A.Ş … Şubesine ait 31.07.2019 tanzim tarihli, …seri numaralı 50.000,00 TL bedelli,
c- Keşidecisinin davacı, lehtarının ise davalı olan … Bankası A.Ş … Şubesine ait 30.09.2019 tanzim tarihli, … seri numaralı 40.000,00 TL bedelli,
d- Keşidecisinin davacı, lehtarının ise davalı olan … Bankası A.Ş … Şubesine ait 30.06.2019 tanzim tarihli … seri numaralı 30.000,00 TL bedelli,
Çekler nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine,
2-Alınması gereken 11.612,70 TL harçtan peşin alınan 2.903,18 TL’nin mahsubu ile eksik 8.709,52TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-6102 sayılı TTK 5/A maddesi ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında … Kanunu 18/A-11, 13, 14. maddleri ve … Kanunu Yönetmeliği Tarife Hükümleri Uyarınca Hesaplanan …bütçesinden ödenen 1.320,00 TL zorunlu … giderinin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan toplam 2.953,98 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan bilirkişi ücreti: 3.000,00 TL, davetiye, müzekkere ve tebligat gideri:154,30 TL olmak üzere toplam 3.154,30 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı taraf vekil ile temsil edildiğinden Karar Tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca kabul edilen miktar üzerinden Hesaplanan ve takdir olanan 26.500,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırına iadesine,
Dair, Davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede verilecek dilekçe ile … Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 12/04/2023
Katip …
¸[e-imzalıdır]

Hakim …
¸[e-imzalıdır]