Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2018/803
KARAR NO : 2022/992
DAVA : Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/11/2018
KARAR TARİHİ : 19/12/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 22/12/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili 02.11.2018 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı arasında 21.07.2015 tarihinde 5 yıl süreli LPG Otogaz bayilik sözleşmesi ve ilgili sözleşmeye ek olarak protokol ve ariyet sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin 4.maddesi ile müvekkili şirketin davalıya sözleşmenin mevzuata uygun olarak 5 yıllık süre boyunca devam etmesi taahhüdü karşılığında 123.000.00.-TL + KDV satış destek primi ödenmesine karar verildiği, müvekkili şirketin 30.07.2015 tarihinde 23.600.00.-TL, 30.09.2015 tarihinde 47.200.00.-TL, 18.01.2016 tarihinde 24.199.44.-TL, 21.04.2016 tarihinde 49.973.00.-TL olmak üzere davalı tarafa toplam 144.972.44.-TL ödeme yapıldığını, sözleşmenin 4. maddesi uyarınca müvekkili şirket davalıya 2 adet 3 m3 Isısan marka yeraltı tankı verdiğini, davalı tarafça … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile 14.10.2018 tarihinde saat 16:00-19:00 arasında istasyonda LPG kalmadığından satış yapılamadığı, bu durumun tekrarı halinde sözleşmenin feshedileceğinin ihtar edildiğini, davalı tarafın müvekkili şirketin cevabını beklemeden 22.10.2018 tarihinde sözleşmeyi haksız bir şekilde feshettiğini, müvekkili şirket taraflar arasında kurulan bayilik ilişkisinin 5 yıl süreceği koşulu ile davalıya 144.972,44.-TL ödeme yaptığını, sözleşmenin erken feshedilmesi nedeniyle davalı tarafın sebepsiz zenginleştiği, bu nedenle davalı tarafa ödenen bedelin sözleşmenin kullanılmayan süresine tekabül eden 50.680.00.-TL kısmının denkleştirici adalet ilkesi uyarınca güncelleştirilmiş halinin müvekkili şirkete geri ödenmesi gerektiği, sözleşmenin 19. maddesi uyarınca davalı tarafın müvekkili şirkete 50.000.00.-USD cezai şart ödemesi gerektiği, sözleşmenin 1. maddesi uyarınca davalı tarafından yapılan alımlarda % 6,5 kâr elde edileceği, sözleşmenin erken feshedilmesinden dolayı müvekkili şirketin kâr mahrumiyetine uğradığı, bu miktarın 296.100.00.-TL olduğunu beyan ederek, 50.000.00.-USD cezai şartın dava tarihinden itibaren bankaların 1 yıl vadeli ABD doları hesaplarına uyguladığı en yüksek faizi ile birlikte, 296.100.00.-TL kâr mahrumiyetinin şimdilik 10.000.00.- TL’sinin dava tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte, 50.680.00.-TL yatırım bedelinin şimdilik 10.000.00.-TL’sinin dava tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline 2 adet tankın müvekkiline iadesine, davalıya ait taşınmazlara ihtiyati tedbir konulmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının talepleri için kısmi dava açması yasaya aykırı olduğu, davacının kendi kusuru ve kasti tutumu sebebiyle müvekkilini akdi feshe zorladığı, feshe zorlanan müvekkilinin fesih iradesi haklı gerekçelere dayandığından, davacı yanın cezai şart ve kâr mahrumiyetine dair taleplerinin haksız ve mesnetsiz olduğu, müvekkiline karşı ariyeten verilen malzemelerle ilgili olarak iade talebinde bulunulamayacağını, makul ve cari bedelini ödemeye her zaman hazır olduklarını tankların iadesine ilişkin kötü niyetli talebin reddinin gerektiğini belirterek, davacı yanın haksız ve mesnetsiz davasının reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
-Taraflar arasında imzalanan 21/07/2015 tarihli bayilik sözleşme, protokol, ariyet sözleşmesi,
-Taraflarca düzenlenen Fatura ve sevk irsaliyeleri, stok hareket raporları, ihtarnameler,
-Davacı ve davalı ticari defter ve bağlı kâğıtları,
-Enerji Piyasası Denetleme Kurumuna yazılan müzekkere cevapları,
-Talimat mahkemeleri aracılığıyla alınan 12/07/2019 ve 10/02/2020 tarihli bilirkişi raporları,
-Mahkememizce alınan 03/06/2021 tarihli kök ve 21/12/2021 ve 06/07/2022 günlü ek bilirkişi raporları,
MAHKEMENİN GEREKÇESİ:
Dava, bayilik sözleşmesinin süresinden önce haksız feshi nedeniyle cezai şart, kâr mahrumiyeti, satış destek pirimi ve ariyet olarak bırakılan demirbaşların bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Taraflar arasında 21/07/2015 başlangıç 21/07/2020 bitiş tarihli LPG Otogaz Bayilik sözleşmesi imzalandığı ve davalı bayinin ….yevmiye 22/10/2018 tarihli fesihnamesi ile “gördüğüm lüzum üzerine kanuni haklarım saklı kalmak kaydıyla bayilik sözleşmemi feshediyorum” şeklindeki beyanıyla sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiği noktasında uyuşmazlık yoktur.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık sözleşmenin haklı bir sebeple feshedilip edilmediği, davacının bayilik sözleşmesinin süresinden önce haksız feshi nedeniyle cezai şart, kâr mahrumiyeti, satış destek pirimi ve ariyet olarak bırakılan demirbaşların bedelini istemekte haklı olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Mevcut ticari ilişkiden dolayı davacının davalıdan olan alacağının tayin ve tespiti bakımından talimat mahkemelerine bilirkişi talimatları yazılıp bilirkişi raporları alınmış, sonrasında da uyuşmazlığın çözümü için bilirkişi kurulundan rapor alınmasına karar verilmiştir.
Sarıkaya Asliye Hukuk Mahkemesinin …12/07/2019 tarihli Bilirkişi Raporu 12/07/2019 tarihinde mahallinde yapılan keşif sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda; 2 Adet 3 Metre Küp Isısan Marka Yer Altı Lpg Otogaz Tankının yerinde tespit edildiği, ekonomik ömrünün bitmesine az bir süre kalması nedeniyle adet fiyatının 2.000,00-TL. olarak tespit edildiği, ….Marka Çiftli Lpg Dispenserinin yerinde tespit edilemediği, bildirilmiştir.
Yozgat Asliye Hukuk Mahkemesinin .. Tal. 10/02/2020 tarihinde düzenlenen bilirkişi raporunda; “….davacının 2016 – 2017 ve 2018 hesap dönemlerinde e-defter kapsamında olduğundan, yasal defterlerini elektronik ortamda tutmuş olduğu tespit edilmiştir. Davacı …Petrol Ürünleri Ltd.Şti. yasal defterlerinde ki davalı … Cari hesabının incelenmesi; Sözleşmenin 5 yıllık süresi boyunca devam etmesi taahhüdü karşılığında tüm sözleşme süresini kapsamak ve bir defaya mahsus olmak üzere davalıya 123.000.00.-TL + KDV tutarında satış destek bedelinin ödenmesine ilişkin düzenleme kapsamında davacının;
31.07.2015 32598 Satış destek bedeli 23.600,00
30.09.2015 015840 Satış destek bedeli 47.200,00
18.01.2016 015848 Satış destek bedeli 24.199,44
30.04.2016 029349 Satış destek bedeli 49.973,00
Toplam 144.972,44.-TL
Satış destek primi bedelini cari hesaba mahsup ederek davalı …’a ödemiş olduğu tespit edilmiştir….
“….Sözleşmenin feshedildiği yıl ortalama Lpg KG satış fiyatının 4,37.-TL (KDV hariç) olduğu,995.471,05,-KG X 4,37.-TL = 4.350.208,49.-TL + KDV 783.037,53.-TL olmak üzere toplam 5.133.246,02.-TL tutarında satış yapılabileceği öngörülerek,
Kâr mahrumiyetinin (iç yüzde oranı ile) = 5.133.246,02.-TL/1,065 = 4.819.949,32.-TL
=4.819.949,32.-TL X % 6,5 = 313.296,70.-TL olarak hesaplandığı ancak davacının talebinin 296.100,00.-TL olduğu, Davacı … Petrol Ürünleri Ltd.Şti.’nin davalı …’dan yapılan sözleşme gereği ve satın almalar neticesinde 296.100.00.-TL hak mahrumiyeti, 50.518,28.-TL satış destek primi iade bedeli ve 645.99.-TL cari hesap alacağı ile birlikte toplam 347.264,27.-TL alacağının olduğu kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce uyuşmazlık konularınında rapor alınmak üzere bilirkişi heyeti oluşturulmuş, oluşan bilirkişi heyeti rapor ve ek raporlarını dosyaya sunmuşlardır. Bilirkişiler dosyaya sundukları raporlarında özetle; “…davacı yanca talep edilebilecek satış destek priminin 50.518,28-TL. olarak hesaplandığı,

Yargıtayın yukarıda yer alan kararları ışığında kar mahrumiyeti ile cezai şartın birlikte istenebilmesi için sözleşmede açık hükmün bulunması gerektiği,
dava dosyası kapsamında yer alan sözleşmeler incelendiğinde cezai şart ile kar mahrumiyetinin birlikte talep edilebileceğine dair bir hükme tesadüf edilemediği,mahkemenin aksi kanaatte olması durumunda Davacı yanca talep edilebilecek kâr mahrumiyetinin 313.296,70.-TL. olarak hesaplandığı ancak davacının talebiyle bağlı kalınarak 296.100,00.-TL. talep edilebileceği, taraflar arasındaki Ariyet Sözleşemesi gereğince 2 Adet 3 Metre Küp ….Marka Yer Altı Lpg Otogaz Tankı ve Lpg Dispenser …. Dispenserinin davalı yanca davacıya iadesi talebinin yerinde olduğu ancak iadesinin mümkün olmaması halinde davacı yanca bu mallar için talep edilebilecek tutarın, amortismanları da nazara alındığında dava tarihi itibariyle (4.000,00 TL + 5.664,00TL ) 9.664,00-TL olarak hesaplandığı, taraflar arası sözleşmenin 19. Maddesi uyarınca davacı yanın 50.000,00-USD cezai şart talebinin yerinde olduğu…” bildirmiştir. Mahkememizce alınan bilirkişi raporları usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli olduğu görülmüştür.
Alınan bilirkişi raporu diğer delillerle birlikte değerlendirilerek yapılan inceleme sonucunda; Davalı yan davaya cevap dilekçesinde, “davacı tarafça 19/10/2018 tarihinde gönderilen ve hemen biten 2.400 kg.’lık LPG’den 14 gün sonra LPG satışına başlanabildiğini, bu nedenle davacının kendilerini feshe zorladığını” ifade etmiş ise de, yukarıda da belirtildiği üzere davalının sözleşmeyi feshettiği tarih 20/10/2018 olup, bahse konu 14 günlük kesintiden öncedir. Davalının sözleşmeyi feshinden önce davacı tarafça LPG gönderilmediği, mal tedarikinde aksaklık yaşandığı,… vs. hususlarında ise dosya kapsamında bir kayda rastlanılmamıştır. Bu nedenle, davalının sözleşmeyi feshinin haklı nedene dayanmadığı mahkememizce değerlendirilmiştir.
Davacı yanın talep ettiği alacak kalemlerinden satış destek pirimi (yatırım bedeli) yönünden yapılan değerlendirilmesinden; Taraflar arası sözleşme 5 yıllık olup, sözleşmenin eki protokolün 4. Maddesinde, “… Sözleşmenin ilgili mevzuata uygun olarak 5(beş) yıllık süresi boyunca devam etmesi taahhüdü karşılığında tüm sözleşme süresini kapsamak ve bir defaya mahsus olmak üzere Bayi’ye 123.000.-TL+KDV tutarında satış destek bedeli ödeyecektir.” hükmüyle şarta bağlı olarak davacının 123.000,00-TL. +KDV destek bedeli ödemeyi taahhüt ettiği görülmektedir. Yozgat Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/47 Tal. 10/02/2020 t. bilirkişi raporuyla, davacı yanın ticari defterlerinin incelenmesinde,
31.07.2015 32598 Satış destek bedeli 23.600,00
30.09.2015 015840 Satış destek bedeli 47.200,00
18.01.2016 015848 Satış destek bedeli 24.199,44
30.04.2016 029349 Satış destek bedeli 49.973,00

Olmak üzere, toplam 144.972,44-TL. satış destek primi ödendiği tespitine yer verilmiştir. Yine anılan raporda, sözleşmenin vaktinden önce feshedilmesi nedeniyle, iadesi gereken tutar, sözleşmenin süresi ve yürürlükte kaldığı süreye oranlanarak;144.972.44.-TL /1825 gün- 79,44.-TL 1189 gün X 79,44 TL = 94.454,16.-TL iade edilmesi gereken tutar;144.972.44.-TL – 94.454,16.-TL = 50.518,28.-TL olarak hesaplandığı davacının talep edebileceği satış destek tutarının “denkleştirici adalet” ilkesi uyarınca hesaplanması sonucunda 93.291,13-TL olarak bilirkişi kurulunca hesaplandığı bu miktar üzerinden davacının davalı taraftan alacaklı olduğu,
Kar Mahrumiyeti talebi yönünden yapılan değerlendirmede; Emsal Yargıtay kararları ve taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümleri incelendiğinde, kar mahrumiyeti ile cezai şartın birlikte istenebilmesi için sözleşmede açık hükmün bulunması gerektiği değerledirildiğinden ve dava dosyası kapsamında yer alan sözleşmeler incelendiğinde cezai şart ile kar mahrumiyetinin birlikte talep edilebileceğine dair bir hükme tesadüf edilmediğinden davacı yanının kar mahrumiyeti talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Ariyet konusu mallarının iadesi talebi yönünden yapılan değerlendirmede; taraflar arası sözleşmenin eki Ariyet Sözleşmesi incelendiğinde; “çalışır vaziyette sağlam olarak sözleşme süresinin bitiminden itibaren 7 gün içerisinde malzemeleri ariyet verenin ariyet sözleşme adresine, nakliye kendisine ait olmak üzere teslim edecektir. …” hükmü dikkate alındığında, davalı yanın sözleşmeyi feshettiği ihtarnamenin davacıya tebliğ edilmek suretiyle hüküm doğurduğu tarih olan 30/10/2018 tarihinden itibaren 7 günün sonunda, ariyet konusu malları iade etmekle yükümlü olduğu, 12/07/2019 Tarihli Raporda; 2 Adet 3 Metre Küp Isısan Marka Yer Altı Lpg Otogaz Tankının yerinde tespit edildiği, ekonomik ömrünün bitmesine az bir süre kalması nedeniyle adet fiyatının 2.000,00-TL olarak tespit edildiği, … Marka Çiftli Lpg Dispenserinin yerinde tespit edilemediği,
bildirilmiş olduğu, bu durumda; 2 adet tankın teslim edilmemesi halinde davacının talep edebileceği bedel 2.000,00-TL. x 2 = 4.000,00-TL. olarak hesaplandığı,

04/11/2015 Tarihli 29522 Sayılı R.G. yayınlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği Amortisman ve Tükenme Paylarının yayınlandığı 47 sıra nolu tebliğine dayanak belirlenen amortisman oranlarına göre LPG Dispanseri için (LPG ve doğalgaz tesisatı (Diğer sınıflarda sayılanlar hariç) yıllık Amortisman oranının % 6,66 / 15 Yıl olarak belirlendiği, bu kapsamda LPG Dispanser için ise sözleşmede belirlenen bedel 7.080,00-TL. olup, keşif anında yerinde görülmemekle birlikte, 2015 – 2018 arasındaki 3 yıllık amortisman payının düşümü sonrası LPG Dispanser için 5.664,00 TL (7.080,00 TL / 15 Yıl * 12 Yıl ) ödenmesinin uygun olacağı bilirkişi kurulunca değerlendirildiği böylece taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi gereğince davalıya teslim edilmiş olan 2 adet 3 metre küp ısısan marka yer altı LPG otogaz tankı ve ….Marka Çift Lpg Dispenserinin davacıya aynen iadesine, iadenin mümkün olmaması halinde ariyet verilen malların bedeli olan (4.000,00-5.664,00=) 9.664,00-TL’nin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesi gerektiği anlaşıldığından bu talep yönünden de davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Cezai şart talebi yönünden yapılan değerlendirmede; sözleşmenin 19. Maddesinde, “BAYİ kanuni engellerden dolayı istasyon üzerinde … lehine intifa hakkı temin edemediği veya kendisine ait olmayan yerler üzerinde inşa ettiği veya kiraladığı istasyonlar için BAYİ’lik sözleşme süresi dolmadan … tarafından haklı sebeplerle feshedilmesi veya sözleşme süresi içinde bir başka şirketin BAYİ’liğini doğrudan dolaylı olarak alması durumunda 50.000 USD (Elli Bin Amerikan Doları) cezai şart ödemeyi…” taahhüt eden davalının, sözleşme süresi olan 5 yıl sona ermeden 26/10/2018 tarihinde dava dışı …ile sözleşme imzaladığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacının 50.000,00-USD CEZAİ ŞART talebinin yerinde olduğu değerlendirildiğinden davacının bu talebi yönünden de davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
Davanın kısmen kabulü ile;
1-Davacının Ceza-i Şart talebinin kabulü ile; 50.000,00-USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 Sayılı Yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek faizi ile birlikte fiili ödeme günündeki Türk Lirası karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacı tarafından talep edilen Kar Mahrumiyeti talebinin reddine,
3-Davacı tarafından talep edilen satış destek pirimi (yatırım bedeli) talebinin kabulü ile; 93.291,13-TL’sının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi gereğince davalıya teslim edilmiş olan 2 adet 3 metre küp ısısan marka yer altı LPG otogaz tankı ve LPG Dispenser ….Marka Çift Lpg Dispenserinin davacıya aynen iadesine, iadenin mümkün olmaması halinde ariyet verilen malların bedeli olan (4.000,00-5.664,00=) 9.664,00-TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
Harçlar Kanununa göre alınması gereken 25.681,49 TL harçtan peşin alınan 5.003,71 TL harç ile tamamlanan 1.237,00 TL harçların mahsubu ile eksik 19.440,78 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından peşin yatırılan harçlar dahil ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen, aşağıda dökümü de yapılan 14.812,51 -TL yargılama giderinin Kabul ve rette göre yapılan oranlamada takdiren 14.368,13 TL sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan bakiye 444,38 TL nin davacı üzerinde bırakılmasına,
Davacı taraf vekil ile temsil edildiğinden Karar Tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesap ve takdir olunan 55.633,72 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı taraf vekil ile temsil edildiğinden Karar Tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince ret edilen miktar üzerinden hesap ve takdir olunan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
HMK 333. Maddesi uyarınca Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.19.12.2022

Katip … Hakim …
¸[e-imzalıdır] ¸[e-imzalıdır]

DAVACI YARGILAMA GİDERLERİ
Vekalet Harcı 5,20 TL
Başvurma Harcı 35,90 TL
Peşin Harç 5.003,71 TL
Tebligat ve Müzekkere 319,70 TL
Talimat giderleri 4.248,00 TL
Bilirkişi Ücreti 5.200,00 TL
TOPLAM 14.812,51 TL