Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: … Esas – 2022/240
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : …
KARAR NO : 2022/240

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 13/02/2017
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 02/10/2018
KARAR TARİHİ : 31/03/2022
K. YAZIM TARİHİ : 29/04/2022

Mahkememizde görülen İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi özetle; “davalı şirketin Türkmenistan ile yapmış olduğu demiryolu inşaat sözleşmesi gereğince üstlendiği Buzhun ve Serhatkaya İstasyonlari Arasında131 Km Mesafeli, Sinyalizasyon Bağlantı Donatılarının Tedariki ve Teknik Binaları ile Sinyalizasyon Montaj ve Bu Hattın 110 kV Enerji Scadası İşlerinin Projelendirilmesi ve İfa Edilmesi’ işi bünyesindeki *Yapım İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi’ ve eki ‘Teknik Şartname ve Teknik Yapım Koşulları” çerçevesinde yapılması konusunda müvekkili şirket ile anlaşma yapıldığını, bu aşamada davalı şirketçe … Bankasında akreditif işlemi gerçekleştirildîğini ve işbu akreditifin müvekkil şirket lehine mal mukabilinde olduğunu, müvekkil şirketin akreditif tahtındaki tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve bununla ilgili tüm belgelerin davalıya iletildiğini, dolayısıyla akreditifte belirtilen 4.200.000,00 € tutarındaki malzemenin sevkiyatının ve teslimatının tamamlandığını, buna karşılık, akreditif şartları gereğince, faturaların toplam bedelinin » 90,48’ne karşılık g 3.800.000,00 €’nun ödenmesine hak kazanıldığını, akreditif kaynaklı 796.î76,î€x€ tutarındaki bakiye al; cağın davalı tarafından ödey;ediğini. taraflar arasında ülke dışı ticari faaliyet içeren bir anlaşma yapıldığını ve ödemenin akreditif yoluyla gerçekleşeceğinin akreditif belgesiyle de sabit olduğunu, müvekkil şirketçe davalı şirkete malların teslimi yapılmasına rağmen davali tarafça kısmi ödeme yapılarak bakiye alacağın ödenmediğini, davalı tarafla yapılan şifahi görüşmeler ile davalıya gönderilen ihtarnamelere rağmen bakiye alacağın ödenmemesi üzerine 796.676,40 € tutara karşılık gelen 2.708.699,76 TL üzerinden Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalının İtirazı üzerine takibin durdurulduğunu…” belirterek itirazın iptaline ve davalının en az Y20 oranında icra inkâr tazminatına mahkümiyetine karar verilmesini talep ve dava etmistir.
Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında, davacı vekili dava dilekçesi özetle; Davacı-karşı davalı sayın vekili dava dilekçesinde özetle “…müvekkil ile Türkmenistan Demiryolları Bakanlığı arasında Yeni … Tren İstasyonu’nun projelendirilmesi ve inşa edilmesi işine ait 02.02.2011 tarihli yapım işleri sözleşmesinin imzalandığını, bu sözleşmeye konu işler kapsamındaki bir kısım işlerin yapım işleri uzman ekip sözleşmesiyle davalılardan … Sis. Taah.A.Ş’ye verildiğini ancak davalının sözleşmeyle yüklendiği edimini sözleşme ve eklerine uygun olarak yerine getirmediğini bu durumun taraflar arasında düzenlenen 21.08.2015 tarihli tutanakla sabit olduğunu, davalının grup şirketlerinden … Grup A.Ş. ile … Adi Ortaklığı’nı kurduklarını, bu sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerini adi ortaklığa devrettiklerini belirtmesi üzerine taraflar arasında 26.03.2016 tarihli devir sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme ile devredilen sözleşme kapsamında tamamlanacak işlerin belirlendiğini, fakat davalıların bu sözleşme ve eklerine de bağlı kalmayarak sözleşme hükümlerini ihlal ettiklerini, bu nedenle asıl işveren tarafından müvekkil şirkete 15.06.2016 tarihinde gönderilen yazıyla işlerin giderilmesini kendilerince de bu ihtar ek yapılarak noter vasıtasıyla ini alılar tarafından ihtar gereğinin eksik ve ayıplı işlerin kendileri tarafından yapıldığını ve gecikme nedeniyle asıl işverene ceza ödemek zorunda kaldıklarını…” belirterek sözleşmenin haklı nedenle feshi sonucu uğranılan zararlardan fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 50.000,00 USD’lik kısmının dava tarihinden itibaren devlet bankalarınca bir yıllık dolar mevduat hesabına uygulanan en yüksek oranda faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline ve işbu dava dosyasının fiili ve hukuki irtibat nedeniyle aynı sözleşmeden kaynaklanan Ankara 3.ATM’nin … E. sayılı dosyasıyla birleştirilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi ekli duruşma gün ve saatini bildirir ihtaratlı davetiye tebliğ edilmiş, taraf teşkili sağlanmış, davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle; Taraflar arasındaki Yapım İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi’ kapsamında davaci tarafından yükümlülüklerin yerine getirilmediğinden müvekkilce davacı şirkete keşide edilen ihtarnameler ile eksik ve hatalı imalatların giderilmesinin istenildiğini, ayrıca akreditife Kkonu olan malların süresinde temin edilememesi nedeniyle banka tarafından akreditifin bloke edildiği ve bedelinin ödenmediğini, akreditife konu olan malların daha sonradan teslim edildiğini ancak malların ana sözleşmeye uygun olmaması ve idare tarafından reddedilmesi nedeniyle akreditif bedelinin o an için ödenmediğini, davacı tarafın yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle İdare (Türkmenistan Devleti) tarafından müvekkil şirkete ihtamameler gönderilerek sözleşme kapsamındaki işlerin bitirilmesi eksik ve hatalı imalatların kaldırılması ve düzeltilmesinin istenildiğini, davacı tarafın sözleşmeden kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmemesi, ticari ve ekonomik bakımdan sıkıntıya düşmesi nedeniyle bu işin tamamlanmasına yönelik kendisinin hissedarı olduğu bir ortak girişim şirketi kurduğunu, müvekkil şirket ile davacı şirket ve … Grup & … Sistem Adi Ortaklığı arasında eksik ve hatalı işlerin ikmaline ilişkin sözleşme imzalandığını, bahsi geçen sözleşmenin 6. ve devamı maddelerinde eksik ve hatalı işlerle davacı tarafın yükümlülüğünde olup da bitirilmesi gereken işlerin belirtildiğini, aynı sözleşmenin …Maddesinde ise “Mutabakat Zaptında belirtilen … Sistemin akreditif bakiyesi olarak … Yapı’dan alacağı 796.676,40 €, … Yapı tarafından iş bu anlaşmanın imzalanmasını takiben, derhal proje cari ihtiyaçlarında kullanılmak üzere tahsis edilecektir. Bu bedel … JV’nin (… Grup & … Sistem Adi Ortaklığı) Türkmenistan’daki operasyonel harcamalarında (şantiye giderleri, personel giderleri, kira Vvs.) kullanılacak ve kayıt altına alınacaktır’ hükmüne yer verildiğini, bu hüküm üzerine müvekkil şirket tarafından proje ve cari harcamalara ilişkin bahsi geçen ödemeden (796.676,40 €) daha fazla bir miktarın davacıya ödendiğini, bu nedenle akreditif bedelinin ödenmediği yönündeki iddiaların gerçek dışı olduğunu, bunlara rağmen davacı tarafın söz konusu devir anlaşmasına aykırı davranarak yükümlülüklerini yerine getirmediğini, bu sebeple davacıya ihtamame gönderilerek kalan işlerin ikmali ve hatalı imalatların düzeltilmesinin istenildi ini, aksi halde sözleşmenin fesih edilerek kalan işlerin davacı üncü kişini, fakat davacı tarafından yine de eksik ve sökülerek İdare tarafından sözleşme dere | istenilen sistemin yeni baştan ya tırıldığını…” belirterek davanın reddine ve davacının en az %20 oranında kötüniyet tazminatına mahkumiyetine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında, davalılar vekili cevap dilekçesi özetle; Davalılar-Karşı davacı vekili cevap dilekçesinde özetle “…TDSP-iİ projesi için davacı İle imzalanan yapım işleri uzman ekip sözleşmesinde yer alan ‘Sözleşmenin Öncelikli Ekleri’ başlıklı 27 nolu maddede “…ana sözleşme ve ekleriyle teknik şartname işbu sözleşmenin ekleridir, … sözleşmesiyle diğer dokümanlar arasında çelişki olması halinde öncelik sıralaması; 1- … Sözleşmesi ve ekleri 2- Ana Sözleşme ve ekleri 3- İlgili ülkenin mevzuatları Türkmenistan öncelikli olmak üzere sözleşmenin ekleri şeklinde olduğunu, bu maddeden hareketle taraflar arasında imzalanan sözleşmede … sözleşmesi ve eklerinin öncelikli olduğunu, … Elektronik tarafından kabul gören ve paraflanan veya gönüerilen ayrı bir teknik şartname bulunmadığını, davalının kendi iş payı da dahil olmîxu“îere sözleşmi sonuçlandırma ve teknik bilgi 23537#””0’31 kaynaklı olarak farklı teamülleri de değerlendirerek kendi rızasıyla taahhüt ettiği tüm diğer hususların davacıyı bağlar nitelikte olduğunu ve davalılarla bir ilgisi olmadığını, 26.03.2016 tarihli Devir Sözleşmesi’nde söz konusu sistemin Geçici Kabulünün yapıldığının açık bir şekilde yer aldığını ve 02.04.2014 tarihli Müşteri yazısında da bu konunun bariz bir şekilde ifade edildiğini, TDSP-1 projesi için taraflar arasında imzalanan sözleşmenin ‘İşin Kabulü Geçici’ ana başlık İşletmeye kabul etme’ alt başlıktaki 20. Maddesinde “…Tesisin garantili işletmeye kabulü, Tesisin inşaatı ile ilgili tüm yükümlülüklerin Yüklenici tarafından tamamlarıdıktan ve Tesisin Türkmenistan Normanlarına ve kurallarına uygun olarak işletme deneylerini başarı ile geçtikten sonra ve ayrıca Tesisin 12 aylık garantili işletmeye kabul tutanağını Türkmenistan’ın Devlet kabul komisyonu tarafından imzalandıktan sonra gerçekleşmiş sayılır…” işbu maddeden görüleceği üzere Geçici Kabul ile birlikte tüm yükümlülüklerin yerine getirildiğini, Geçici Kabul Tutanağı’nda yer alan diğer tüm hükümler ve tespitlerin davacıya ait olup gerek Türkmenistan’da mevcut diğer taahhütlere etki edebilecek olumsuz kanaatler dolayısıyla gerek ise TDSP-1 projesinde tek taraflı taahhüt altına alınan maliyetlerin davalıya aktarılması amacıyla haksız şekilde davalı üzerinde birakılmak istendiğini, ana sözleşmede yer alan ‘İşletmeye kabul etme’ sistemin işletmeye engel herhangi bir kusurunun bulunmadığını ve 12 aylık garanti süresinin başladığını işaret ettiğini, buna karşın 3 yılı aşkın bir işletme yapılmakla birlikte davacının müvekkilin … Sözleşme’sinden doğan haklarını yerine getirmemiş ve her fırsatta kendi zafiyetinden kaynaklı müşteri taleplerini müvekkil şirkete rücu etmeye çalıştığını, sistemin planlardığı şekilde çalışırlığını gösteren fotoğraf ve videoların kanıt olarak sunulacağını, davacının Türkmenistan’daki farklı plan ve programlarının bu aşamada davalıyı bağlamadığını, yine ‘Yapım İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi’nden görüleceği üzere gerek davacı ile iyi ilişkiler ve gerek ise Türkiye’nin Türkmenistan’daki duruşunun/prestijinin sekteye Uğramaması amacıyla, Yapım İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi’nde yer almamasına karşın bir takım işlerin bedelsiz olarak karşılandığını, 21.08.2015 tarihli ve taraflarca imza altına alınan imzalı belgeden görüleceği üzere tüm eksikler ve uymazlıkların müşteri bilgisi dahilinde ve oluru ile yapıldığını, Geçici Kabul sonrası imzalarmış bu belgeden anlaşılacağı üzere bu eksiklerin sistemin işletilmesine mani olmadığını, eksiklerin bu tarihten sonra belirtilen süreç içinde tamamlandığını, işbu maddelerden bir kısmının … Sözleşme’sinde yer almadığını ve davacı tarafından yerine getirilmesi gerektiğini, ayrıca “Kesin Kabul’ aşamasına gelmiş olan TDSP-1 projesindeki maddelerin işletmeye engel olmadığını ve sistemin 2 yılı aşkın dönemde işletme altında olduğunu, buna karşın davacının müvekkilleri … Sözleşme’sinden kaynaklı tüm sorumluluklarını yerine getirmesine rağmen davacının ve müşterinin bakım-onarım sorumlulukları konusundaki zafiyetini kapatmak üzere davalıyı sorumluluklarından azletmediğini ve sürecin uzamasının davacının müşteri nezdinde lehine olduğunu, davacının her ne kadar işbu dava ile müvekkillerin TDSP-1 Projesinde yükümlülüklerini yerine getirmediği yönünde görüş bildirse de projenin devamı olan TDSP-2 projesini de müvekkillerle imza altına aldığını, bununla birlikte davacının sözleşme yönetimi müşteri yönetimi proje yönetimi ve altyüklenici yönetimi konularındaki zafiyetlerini yine TDSP-2 projesinde sergilediğini, davalı tarafından her iki projenin de (TDSP-1 ve TDSP-2) davalı lehinde kayıpsız olarak sonuçlanmasının maddi alacaklarının ve uluslararası referanslarının temini konusunda iyi niyeti neticesinde kapsam dışı halihazırda işletme altında ve mükerrer defalar yapılan işler olmasına karşın kabullenmelerde bulunduğunu ve davacının finansal yükümlülüklerini yerine getireceği ve projenin Kesin Kabulünün yapılabileceği bir ‘Devir Anlaşması’ sunarak davacının da onayladığını, sonrasında davacı bu anlaşma kapsamında üzerine düşen finansal sorumlulukları yerine getirmediğini ve somut bir neden göstermeksizin anlaşmayı her iki (TDSP-1 ve TDSP-2) projenin de Geçici Kabüllerinin yapılmış olmasına karşın tek taraflı feshettiğini, bu feshin nedenlerinin davacının ve müşterinin içine düştüğü ödeme sıkıntıları, davacının müşteri, sözleşme ve proje yönetimindeki zafiyetleri, müşteri ile farklı konulardaki sözleşmeler kapsamında işleri, benzer bir sözleşmeyi … Sistem ile aynı alanda faaliyet gösteren farklı bir firma ile farklı bir demiryolu hat kesiminde imzalamış olması ve entegre çalışması gereken sistemler için diğer firmanın zorluk çıkarması olduğunu, bunun neticesinde 3. partilerle imzalanan sözleşmeler sonrasında daha fazla getiri elde etmek adına davacının haksız şekilde Devir Anlaşmasını tek taraflı olarak feshettiğini, davacının 17.06.2016 tarihinde 11932 yevmiye numarasıyla davalıya keşide olunan ihtarnamesine ve ….nolu ihtamamelerle cevap verildiğini…” belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
ÖN İNCELEME: Mahkememizde asıl ve birleşen dosya yönünden, yapılan ön inceleme duruşmalarında yargı hakkı, görev ve yetki hususları, dava ve taraf ehliyetleri, dava şartları ve ilk itirazlar değerlendirilmiş, Mahkememizin de görevli ve yetkili olduğu olduğu anlaşılmış; tarafların anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar tespit edilmiş; taraflar sulhe veya arabuluculuğa teşvik edilmiş, ön inceleme duruşmasında hazır bulunan taraf vekilleri sulh olmalarının mümkün olmadığını ve arabuluculuğa başvurmak istemediklerini belirtmişlerdir.
DELİLLER: Tarafların delilleri toplanmış icra dosyası getirtilmiş, bilirkişi raporları alınmıştır. Taraf vekillerince sözleşme, ihtarnameler, faturalar, yazışmalar, ticari defter-kayıtlar ibraz edilmiştir.
Asıl davaya konu getirtilen Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası incelendiğinde; Alacaklı … Sis.Taah.San.Tc..A.Ş. vekili tarafından borçlu … Yapı … Ltd.Şti. aleyhine 17.10.2016 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı, 492101TVA14000017 nolu akreditifin bakiyesi olan 796.676,40 Euro tutarın ödenmesi’ne dayanarak 2.708.699,76 TL asıl alacağa işleyecek yıllık 49 yasal faiz ve değişen oranlardaki faiziyle birlikte tahsili talep edildiği, 7 örnek ödeme emri’nin borçluya usülüne uygun olarak 18.10.2016 tarihinde tebliğini takiben borçlu şirket vekilinin 21.10.2016 tarihli dilekçesiyle “…takibe konu miktar bakımından alacaklıya müvekkilin borcu bulunmadığı, aksine müvekkili şirketin alacağı bulunduğu…” gerekçesiyle “…borca, faiz ve ferilerine…” itirazı üzerine takibin durdurulduğu görülmüştür.
Mahkememizce ilk olarak SMMM, makine mühendisi, elektrik mühendisi, inşaat mühendisi, sözleşme-hesap uzmanı bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden rapor alınmış, düzenlenen raporda sonuç olarak; Davacının, taraflar arasında yapılan, ‘Buzhun ve Sehetyaka İstasyonları Arasında 131 Km Mesafeli Enerji, Sinyalizasyon, Bağlantı Donatılarının Tedariki ve İnşaat-Montaj İşlerinin Projelendirilmesi ve İfa Edilmesi İnşaatı Yapım İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi’ kapsamında üzerine düşen yükümlülükleri tam olarak yerine getirmediği, bu sözleşmeye göre sözleşmenin davalı tarafından tek taraflı feshi koşullarının oluştuğu, davalı, davacı ve … Grup & … Sistem Adi Ortaklığı (… JV) arasında imzalanan 26.03.2016 tarihli Türkmenistan Demiryolu Sinyalizasyon İşleri Devir Anlaşmasına göre, anlaşmanın davalı tarafından tek taraflı feshi koşullarının oluşmadığı (davalının bu sözleşmeyi tek taraflı fesih yetkisinin bulunmadığı), davaçının davalıdan, dava konuşu 796 676,40 € (karşılığı 2.708.699.76 TL) akreditif bakiyesi alacağının bulunmadığı belirtilmiş; heyet üyelerinden inşaat mühendisi tarafından ayrık rapor verildiği görülmüştür.
Bilirkişi heyeti birinci ek raporunda sonuç olarak; Davalının dava konusu sözleşme kapsamında yaptığı işte gerekli standart ve sertifikalara haiz olmayan malzeme ve ekipmanları kullanmak suretiyle imalat yaptığı, bu hususu kabullenmediği, böylelikle söz konusu malzeme ve ekipmanları yeniden tedariki ile söküp-takma işlerini yapmış olmasından dolayı davalıyı zarara uğrattığı, bu nedenle davacının davalıdan ya da davalılardan alacağı olduğu anlaşılmakla dosya ve eklerinde sözleşmenin 7. Maddesinde yer alan ‘Sözleşmenin imzalanması ile birlikte alt yüklenici … Sistem Taah. San. ve Tic. A.Ş. tarafından detaylı fiyat tablosu hazırlanacak’ hükmü doğrultusunda hazırlanmış bir fiyat tablosuna rastlanılmadığı, davacının davalıdan ya da davalılardan ne kadar alacağı olduğunun tespit edilebilmesi için; yapılacak işlerin birim fiyatlarının gerekli detaylarla birlikte oluşturulması ve davacının (davalının gerekli standart ve sertifikalara haiz olmayan malzeme ve ekipmanları kullanarak yaptığı imalatlardan dolayı) yaptığı ilave işlerin ve satın aldığı malzeme ve ekipmanların miktarlarının belgeleriyle birlikte ortaya koyması gerektiği, bu nedenle davacının davalıdan ya da davalılardan ne kadar alacağı olduğunun tespitinin mümkün olamadığı, davalının dava konusu sözleşme kapsamında yaptığı işte gerekli standart ve sertifikalara haiz olmayan malzeme ve ekipmanları kullanmak suretiyle imalat yaptığından dolayı davacının davalıdan ya da davalılardan alacağının olduğu, dosya ve eklerinde gerekli bilgi ve belgeler bulunmadığından, davacının davalıdan ya da davalılardan alacağının hesap edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiş; heyet üyelerinden inşaat mühendisi tarafından ayrık rapor verildiği görülmüştür.
Bilirkişi heyeti ikinci ek raporunda sonuç olarak; Yapılan inceleme neticesinde söz konusu faturalarla sökülen ve yenilenen (montajı yapılan) malzeme ve ekipmanlara ait tutanakların birbirleri ile uyumlu olmadıkları, faturaların gerekli ayrıntıları içermediği anlaşılmakta olduğundan bu belgelerdeki bilgilere dayanılarak davacının davalıdan ya da davalılardan ne kadar alacağı olduğunun tespitinin mümkün olamadığı, davacı ve davalının bilirkişi ek raporuna itirazlarının uygun olmadığı, davalının dava konusu sözleşme kapsamında yaptığı işte gerekli standart ve sertifikalara haiz olmayan malzeme ve ekipmanları kullanmak suretiyle imalat yaptığından dolayı davacının davalıdan ya da davalılardan alacağının olduğu, dosya ve eklerinde gerekli bilgi ve belgeler bulunmadığından davacının davalıdan ya da davalılardan alacağının hesap edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiş; heyet üyelerinden inşaat mühendisi tarafından ayrık rapor verildiği görülmüştür.
Mahkememizce ikinci olarak SMMM, makine mühendisi, elektrik mühendisi, inşaat mühendisi, sözleşme-hesap uzmanı bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden rapor alınmış, düzenlenen raporda sonuç olarak;
MAHKEMENİN GEREKÇESİ: Asıl dava; … Sistem Tah. San. Tic. A.Ş tarafından yapımı taahhüt edilen işler kapsamında Devir Sözleşmesinin …maddesi gereğince ödenmesi öngörülen akreditif bakiyesinin tahsili için yapılan icra takibine vaki itirazın iptali, birleşen dava ise; TDSP-1 projesi kapsamında alt yüklenici tarafından yapılan işlerdeki eksik ve kusurlu imalatların sökülerek … Yapı Ltd. Şti. tarafından ikmal edilmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın tahsiline ilişkindir.
Dava-cevap dilekçeleri, icra dosyası, sözleşme-ekleri, ibraz edilen bilgi-belgeler, ikinci bilirkişi heyeti raporu-ek raporu ile tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirildiğinde; Davalı/karşı davacı … Yapı, Türkmenistan Demiryolu Bakanlığı ile 2 ayrı sözleşme akdetmiş ve bu sözleşmeler kapsamında uhdesindeki işlerin bir kısmının yapımı ve teslimi konusunda davacı ile “… ayırma ve kabul sevk kısmı ile istasyon kısmı … istasyon kısmı lokal kumanda merkezi, … ile … yeni istasyon arası otomatik blok sinyalizasyon sistemleri ve Serhatkaya İstasyonu Lokal kumanda merkezi sinyalizasyon uygulama proje ve detaylarının hazırlanması, her türlü donanım, ekipman, yazılım dahil imalatlarının, uygulamalarının montajının yapılması sistemin kurulması, devreye alınması, son kullanıcılara eğitiminin verilmesi işi” ile ilgili TDSP1 diye adlandırılan 7.450.000 USD bedelli Uzman Ekip Sözleşmesini ve “ Buzhun ve Serhatkaya istasyonları arasında 131 km mesafeli, sinyalizasyon, bağlantı donatılarının tedariki ve teknik binalar ile sinyalizasyon montaj ve bu hattın 110 kv enerji scadası işlerinin projelendirilmesi ve ifa edilmesi” işi ile ilgili TDSP 2 diye adlandırılan 27.000.000 USD bedeli Uzman Ekip Sözleşmesini akdetmiştir.
Dosyaya sunulan belgelere göre, davacı alt yüklenicinin sözleşme kapsamındaki edimlerini yerine getirdiği, TDSP1 ve TDSP2 sözleşmesi kapsamındaki işlerin davacı tarafından yerine getirildiği, TDSP1 kapsamındaki işlerin geçici kabulünün 2013 yılında, TDSP2 kapsamındaki işlerin geçici kabulünün 21.12.2015 tarihinde Türkmenistan Demiryolu Bakanlığı tarafından gerçekleştirilerek söz konusu hatların işletmeye alındığı görülmektedir.
Yine, taraflar arasında 2015 yılı sonunda hatların entegrasyonu, ara yüz bağlantıları yapılması, diğer eksik işlerin tamamlanması, koordinasyon ve mali konularda mevcut sorunların giderilmesi için görüşmeler yapılmış ve taraflar mevcut 2 sözleşmenin devri konusunda mutabakata varmış, … Grup & … Sistem Adi ortaklığı kurularak sözleşmeler bu adi ortaklığa 26.03.2016 tarihli Devir Sözleşmesi ile devredilmiştir.
Davalı/Karşı davacı ile davalı ve yeni kurulan Adi Ortaklık arasında 26.03.2016 tarihinde akdedilen Devri Anlaşması ile taraf değişikliği meydana gelmiştir. Yine yapılan Devir Anlaşmasında her iki sözleşme kapsamında tarafların yükümlülükleri ayrı ayrı belirlenmiştir. Bu çerçevede, her iki sözleşme kapsamında geçici kabul yapılmış ve hatlar işletilmekte ise de, kesin kabule konu Devir Anlaşmasında yer alan tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesi esastır.
Mahkememizce ikinci olarak alınan SMMM, makine mühendisi, elektrik mühendisi, inşaat mühendisi, sözleşme-hesap uzmanı bilirkişilerden oluşturulan bilirkişi heyet raporu-ek raporunun usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu, önceki raporları da irdelediği görülerek hükme esas alınmıştır.(Birinci heyet rapor-ek raporlarının dosya kapsamına uygun düşmediği anlaşılmakla karara esas alınmamıştır).
Asıl dava yönünden yapılan değerlendirmede; Alacaklısı … Sistem Tah. San. ve Tic. A.Ş., borçlusu … Yapı ve Tic. Müh. Mim. Müş. Ltd. Şti. olmak üzere 2.708.699,76-TL asıl alacağın tahsili istemiyle Ankara …İcra Müdürlüğünün 2016/40048 sayılı dosyasında 17.10.2016 tarihinde icra takibi başlatılmış, borca itiraz edilmesi üzerine takip durmuştur.
Asıl dava, … Sistem Tah. San. Tic. A.Ş tarafından yapımı taahhüt edilen işler kapsamında Devir Sözleşmesinin …maddesi gereğince ödenmesi öngörülen akreditif bakiyesinin tahsili için yapılan icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir.
Türkmenistan Demiryolları Bakanlığı ile … Yapı ve Tic. Müh. Mim. Müş. Ltd. Şti. arasındaki 19/03/2012 tarihli, 05 sayılı Sözleşmeyle TDSP 2 olarak ifade edilen proje yüklenici olarak … Yapı ve Tic. Müh. Mim. Müş. Ltd. Şti. tarafından üstlenilmiştir. Söz konusu sözleşme konusu işin bir kısmı, … Sistem Tah. San. Tic. A.Ş. ve … Yapı ve Tic. Müh. Mim. Müş. Ltd. Şti. arasındaki Uzman Ekip Sözleşmesiyle … Sistem Tah. San. Tic. A.Ş alt yüklenici olarak bu işin yapımı üstlenilmiştir. … Sistem Tah. San. Tic. A.Ş ve … Grup Elk. Bil. A.Ş. tarafından … Grup ve … Sistem Adi Ortaklığı (… JV) adi ortaklığı kurulmuş ve … Grup ve … Sistem Adi Ortaklığı (… JV), … Yapı Ltd. Şti. ve … Sistem. A.Ş. arasında 26/03/2016 tarihli Türkmenistan Demiryolu Sinyalizasyon İşleri Devir Anlaşması imzalanmıştır. Bu sözleşmeyle, uzman ekip sözleşmelerinden doğan tüm borç ve alacakları … JV’ye devredilmiştir.
Davacı şirketin akreditif bakiyesi alacağının 796.676,40 € olduğu, taraflar arasında yapılan 26.03.2016 tarihinde akdedilen Devri Anlaşması ile bu alacağın davacının da dahil olduğu adi ortaklığa (… Grup & … Sistem Adi Ortaklığına) intikal ettiği belirlenmiştir.
Kavram olarak; Ortak girişim kavramı için farklı yerlerde farklı isimler kullanılmak ile birlikte son yıllarda yoğun olarak “ortak girişim” kavramı tercih edilmektedir. Ancak bu kavram, Yargıtay’ın kimi kararlarında “müşterek iş ortaklığı “olarak, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (“5520 sayılı Kanun”) 11. maddesinin 2. fıkrasında “iş ortaklığı” olarak, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun (“4734 sayılı Kanun”) 14. maddesinde ise, “ortak girişim” kavramı üst başlığı altında, “iş ortaklığı” ve “konsorsiyum” alt başlıkları olarak kullanılmıştır.
5520 sayılı Kanun’un “Mükellefler” başlıklı 2. maddesinin 7. fıkrasında; ortak girişim kavramı iş ortaklıkları olarak ifade edilmiş olup iş ortaklıkları, 5520 sayılı Kanun’da yazılı kurumların kendi aralarında veya şahıs ortaklıkları ya da gerçek kişilerle, belli bir işin birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan bu şekilde mükellefiyet tesis edilmesini talep edenler olarak tanımlamıştır. Ayrıca ortak girişimlerin tüzel kişiliklerinin olmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği de düzenlenmiştir.
4734 sayılı Kanun’un “Ortak Girişimler” başlıklı 14. maddesinde ise ortak girişimlerin birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından (i) iş ortaklığı veya (ii) konsorsiyum olarak iki türlü oluşturulabileceği düzenlenmiştir. Aynı Kanun maddesinde iş ortaklığı üyelerinin hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere, konsorsiyum üyelerinin ise, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yapacakları ifade edilmiştir.
Ayrıca 4734 sayılı Kanun’un ilgili maddesinde açıkça, iş ortaklığı anlaşma ve sözleşmesinde, iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarının, konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde ise, konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığıyla aralarındaki koordinasyonu sağlayacaklarının belirtilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
Hukuki Niteliği ise; Ortak girişimler adi ortaklık olarak kabul edilmektedir. Birden fazla şahsın ortak amacını gerçekleştirmek için bir araya getirilmesi ile ortaya çıkan adi ortaklıkların tüzel kişiliği bulunmamaktadır. Bu nedenle ortak girişimler de her ne kadar Kurumlar Vergisi kapsamında mükellef olabilseler de tüzel kişilikleri bulunmamaktır.
Ortak girişimler adi ortaklık olarak kabul edildiklerinden ortak girişim sözleşmesinde aksi kararlaştırılmadıkça aralarındaki meselelerde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 520 vd. maddelerinde düzenlenen adi ortaklığa ilişkin hükümler uygulanmaktadır.
Ortak Girişimin Dava Ehliyeti; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (“6100 sayılı Kanun”) 51. maddesinde dava ehliyetinin medeni hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Ortak girişim tarafından açılacak davalar bakımından, adi ortaklığı oluşturan kişilerin taraf olarak birlikte hareket etmeleri gerekmektedir. Diğer bir ifade ile adi ortaklığa ilişkin davaların ortakların hepsi tarafından birlikte ikame edilmesi gerekmektedir.
6100 sayılı Kanun’un “Mecburi dava arkadaşlığı” başlıklı 59. maddesinde ise; “Maddi hukuka göre, bir hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi ve tamamı hakkında tek hüküm verilmesi gereken hâllerde, mecburi dava arkadaşlığı vardır.” hükmü düzenlenmiş bulunmaktadır. Anılan Kanun maddesi gereğince ortak girişim tarafından açılacak bir davada maddi hukuka göre, ortakların tamamı hakkında tek hüküm tesis edilmesi gerekiyorsa bu durumda taraflar arasında mecburi dava arkadaşlığı bulunduğundan (yönetici ortağa dava açmaya özel yetki verilmesi halleri dışında) ortaklığı oluşturan her bir şahsa dava dilekçesinde yer verilmesi gerekmektedir.
Belirtilen nedenlerle; Davacı şirketin tek başına iş ortaklığı adına dava açma ehliyetinin bulunmadığı anlaşılmakla HMK’ nun 114/1-d ve 115/1-2. maddeleri gereğince aktif husumete yönelik dava şartı yokluğu nedeni ile davanın usulden reddine karar vermek gerekmiştir.
İtirazın iptali davalarında borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu, takibinde kötüniyetli ve haksız görülürse alacaklı tazminata mahkum edilir. Ancak, mahkememizce dava esasa ilişkin nedenlerle değil, usulü nedenlerle reddedilmiştir. Bu nedenle davacı aleyhine kötüniyetli takip yaptığından bahisle davacının kötüniyet tazminatına hükmedilemeyecektir. (Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2012/1505 Esas, 2012/5405 Karar sayılı ilamı). Bu nedenle; Dava usulden reddedilmekle davalının kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleşen dava yönünden yapılan değerlendirmede; Birleşen dava; TDSP-1 projesi kapsamında alt yüklenici tarafından yapılan işlerdeki anklaşman sistemi, sinyalizasyon sistemi ekipmanlarının Türkemistan Demiryolu Bakanlığının talebi üzerine sökülerek … Yapı Ltd. Şti. tarafından ikmal edilmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın tahsili istemlidir.
TDSP-1 projesinin yapımı Türkmenistan Demiryolları Bakanlığı ile yapılan sözleşmeyle … Yapı ve Tic. Müh. Mim. Müş. Ltd. Şti. tarafından üstenilmiş, Uzman Ekip Sözleşmesiyle bu iş … Sistem Tah. San. ve Tic. A.Ş.’ye taşere edilmiş, ancak işin tamamlanamaması üzerine Devir Sözleşmesi ile kalan imalatların … JV (… JV … Grup ve … Sistem Adi Ortaklığı) adi ortaklığı tarafından tamamlanması öngörülmüştür. İşin geçici kabulü 2013 yılında yapılmış olup sistem işletilmeye alınmış ve sistem değişim tarihi itibariyle 3 yılın üzerinde işletilmektedir. Ancak sözleşme hükümlerine göre, davacı alt yüklenicinin işi eksiksiz tamamlaması için kesin kabulün yapılmış olması ve varsa garanti süresinin dolmuş olması gerekmekte olup, İş sahibi olan Türkmenistan Demiryolu Bakanlığının ana sözleşmeye göre işin kesin kabulünü yapması gerekmektedir. Dolayısıyla alt yüklenicinin yaptığı imalatın kesin kabulü Türkmenistan Demiryolu Bakanlığının yapacağı kesin kabule bağlıdır. Ancak, dava tarihi itibariyle henüz kesin kabulün yapıldığına dair bir belge bulunmamaktadır.
Gerek sözleşme hükümlerine gerekse genel eser sözleşmeleri uygulamalarına göre; Geçici kabulün yapılmış olması yükümlülüklerin bütünüyle ifa edilmiş olduğu anlamına gelmemektedir. Nitekim işin geçici kabulü 2013’de yapılmış ise de Devir Sözleşmesinin yapıldığı 2016 yılında TDSP-1’e ilişkin devir sözlemesinin 7. madde hükmü ile tamamlanması gereken eksiklikler ile taraf yükümlülükleri belirlenmiştir.
Devir Sözleşmesinin 7. maddesinde TDSP-1 kapsamındaki kalan işler; a. …- … arası açık hattın sinyalizasyon işlerinin devreye alınması, b….- … arası açık hattın tasarıma uygun olarak tamamlanan ray devreleri ve otomatik blok sinyalleşmesinin devreye alınması, c…. istasyonuna konulan arayüzün ASPMK arayüzü ile bağlantısının yapılması ve devreye alınması ( TDSP1 kapsamında SS tarafından yapılan … İstasyonu ile …- … açık hat arası sistemlere ait kontrol ve kumanda yazılımlarının tamamlanması maksadıyla Bombardier’e daha önce verilen arayüz bilgileriyle ASPMK tarafından daha sonra sinyalizasyonu yapılan …-Buzhun hattının entegre edilmesi) d-TDSP1 kapsamında … Sistem tarafından icra edilen Serhatyaka İstasyonu ile Cimmamet-… arası açık hat ve … İstasyon bölgesinde kurulu … Sistem dizaynı sinyalizasyon sistemleri ile Bombardier Sistemleri arasındaki arayüz entegrasyonları konusunda Mühendislik desteğinin sağlanması, e. … stoklarında yedek olarak tutulan Huawei haberleşme teçhizatının bedelsiz olarak … Yapıya devredilerek …-… arası açık hatta bulunan GSMR DBS nin tamamlanmasına imkan verilmesi, f- Geçici kabulü yapılmış bulunan TDSP1 projesi kapsamında; … istasyon, …-… arası açık hat ve Serhatyaka istasyonunda kurulu sisteme otomatik blokaj için … Yapı tarafından temin edilerek montajı yapılacak olan ALSN sisteminin eklenmesi ve çalıştırılması için Mühendislik tasarım, test ve devreye alma işlerinin idare tarafından kabul edilene kadar Mühendislik desteği sağlanması, g-TDSP1 kapsamında … Sistem tarafından dizayn edilen sinyalizasyon sistemlerinin verilerinin, Aşkabat’ta … Yapı tarafından kurulacak CTC merkezine entegrasyonu için, gerekli mühendislik desteğinin sağlanması, h-TDSP1 kapsamında kurulan sinyalizasyon sistemlerinin devreye alınmasının sağlanması için gerekli Mühendislik desteğinin sağlanması, i-TDSP1’in geçici kabulünü müteakip, … Sistem dizaynı sinyalizasyon sistemlerinin tasarım ve kurulumunu yapan Mühendislik kadrosunun cari yıl boyunca … Yapı’dan gelen proje kapsamındaki tasarımlar dahilindeki revizyon taleplerini yerine getirmesi yükümlülüğünün sağlanması, j-TDSP1’in katı kabulünü müteakip … Sistem dizaynı olan sinyalizasyon sistemlerinin bakım, modifikasyon ve İşletmesi esnasında gerekebilecek yazılım ve donanım revizyonları için sistemle ilgili yazılım ile donanım dokümanlarının devre şemaları ile birlikte, fikri haklar ve nazarı itibara alınarak sadece TDSP1 kapsamında kullanım haklarının … Yapı’ya tesliminin sağlanması, k-… sisteme ait bu projeler kapsamındaki tüm ekipman, muhtelif sarf malzemelerinin tarafların ortak mutabakatı ile belirlenecek bir bedel üzerinden … Yapıya devrinin sağlanması, l-Taşeronluk hizmeti vermiş olan Demsa firmasına alacağı olan 270.000 USD’nin ödenmesi (… Yapı taraftan … JV adına yapılacaktır.), m-Projelenin idare tarafından kabul edilmesine kadar en az 3 elemanının Türkmenistan işyerinde bulundurulmasıdır.” olarak belirlenmiştir.
Davalı/ birleşen dosyada davacının talebi kapsamında; Taraflar arasında akdedilen Devir Anlaşmasının yukarıda yer alan hükümlerine göre; davalı alt yüklenicinin yükümlülükleri, …- … arası açık hattın sinyalizasyon sistemlerinin ,ray devrelerinin ve otomatik blok sinyalleşmesinin devreye alınması, … istasyonu arayüzün diğer hattı yapan ASPMK arayüzü ile bağlantısının yapılması devreye alınması, … istasyonu, ile … … arası açık hattın sinyalizasyon sistemleri ile Bombardier sistemleri arasındaki ara yüzün entegrasyonu konusunda mühendislik desteği sağlanması, diğer entagrasyonlar için mühendislik desteği sağlanması, projelerin idare tarafından kabul edilmesine kadar en az 3 elemanının Türkmenistan işyerinnde bulundurulması, sınırlı görülmektedir.
Ülkemiz yasal mevzuatına ve eser sözleşmesi genel uygulamalarına göre; geçici kabul sırasında açık ayıpların tespiti ve buna göre eksik ve kusurlu işlerin belirlenmesi, bilahare geçici kabul tarihinden itibaren kesin kabule kadar yapılan işlerde gizli ayıp tespit edildiğinde, bunların yükleniciye zamanında ihbarı gerekmektedir. Bu çerçevede, davalı alt yüklenici tarafından üstlenilen iş kapsamında, geçici kabul eksiklikleri ile sonradan çıkan ve açık bir şekilde ihbar edilen gizli ayıplı işlerin sorumluluğu davalı alt yükleniciye aittir.
İşin geçici kabulü yapılmış olduğu ve bir eksiklik tespit edilmeyerek hatların işletilmekte olduğu gözetildiğinde; geçici kabul sonrası yapılan devir Anlaşmasında yer alan kesin kabule kadar yapılması gereken işlerle ilgili davacı/karşı davalı alt yüklenicinin yükümlülükleri ile varsa sonradan yapılan gizli ayıplı imalatların dikkate alınması gerekecektir.
Birleşen dava davacısı açtığı davada sadece, … İstasyonu, … ile … arası açık hat ve Serhatyaka istasyonunda Türkmenistan Demir yolu Bakanlığının talebi ile değiştirilen sinyalizasyon ve anklaşman sistemi ekipmanları ile ilgili talepte bulunmuş olmakla, devir sözleşmesinde yer alan diğer hususlarla ilgili bir değerlendirme yapılmamıştır.
26/03/2016 tarihinde Devir Sözleşmesinin yapılmasından sonra Türkmenistan Demiryolu Başkanlığı tarafından … Yapı Ltd. Şti.’ye gönderilen 15/06/2016 tarihli yazıda; TDSP-1’e ilişkin olarak; … ve Serhatyaka istasyonlarında müteahhit tarafınca yapılması gereken inşaat-montaj işlerinin tamamen bitirilmediğinin defalarca yazıyla bildirildiği, ancak bugüne kadar eksikliklerin giderilmediği, bu nedenle trenlerin hareketi ile ilgili yeni eksiklikler meydana geldiği, … – Serhatyaka istasyonlarda kurulmuş enerji merkezleştirmesinin yeni otomatik bloklajlama sistemi ile denk gelmediği için değiştirileceği, … – Akyol arasında otomatik bloklajlama sistemi Akyol istasyonunda kurulmuş otomatik bloklama sistemi ile bağlanmadığı için değiştirileceği, … istasyonu dahil …-Daneata, …-Uzunsu arası otomatik blokajlama sisteminin eski ekipmanlarının modern yeni ekipmanlarla değiştirileceği hususunun bildirildiği görülmektedir.
Dosyada mevcut belgelere ve davalı/karşı davacı tarafından sunulan haritalara göre, dava dışı Türkmenistan Demiryolu Bakanlığının … İstasyonu merkezli 4 ayrı yönde yer alan demiryollarının yapımı konusunda 5 ayrı sözleşme akdettiği, bu sözleşmelerden 2 sinin davalı/karşı davacı ile akdedildiği, … istasyonu ile Etrek istasyonu arası açık hat ile … istasonu ile Akyol istasyonu arasındaki 18 km lik açık hat ve … ile Serhatyaka istasonları yapımının davalı/karşı davacı … Yapı tarafından üstlenildiği, … istasyonu merkezli diğer hatlardan birisinin dava dışı bir kazak firması tarafından üstlenilmiş olduğu görülmektedir.
Dünyada ve ülkemizde, demiryolları hatlarının güvenli şekilde işletilebilmesi için sinyalizasyon sistemleri, otomatik blokajlama sistemleri tasarlanmakta ve uygulanmakta olup, gelişen teknolojik şartlara göre bu sistemlerde zaman içinde gelişmekte yeni sistemler uygulamaya girmektedir.
Ülkemizde bir demiryolu projesinin geçici kabulü yapılması sırasında, proje dahilindeki tüm ekipmanlar ve uygulamalar kontrol edilmekte, sistemler denenmekte ve eksik iş bedeli % 5’in altında olsa dahi sinyalizasyon ve anklaşman sisteminde her hangi bir sorun görüldüğü taktirde geçici kabul yapılmamaktadır. Proje kapsamında geçici kabulün yapılmış olması sinyalizasyon sisteminde ve anklaşman sisteminde bir eksiklik olmadığını ve tamamlandığını göstermektedir.
Nitekim Devir Anlaşmasında da demir yolu hattında bulunan, dava dışı başka bir şirketçe yapılmakta olan sistemle, Uyuşmazlığa konu proje kapsamında davacı/karşı davalı tarafından üretilen sistemler arasında entegrasyon işlemleri konu edilmiş olup, Söz konusu … Sistem Ekipmanlarının standartlara aykırı olduğuna dair bir tespit ve iddia bulunmadığı gibi, gerek davalı/karşı davacı gerekse iş sahibi Türkmenistan Demiryolu Bakanlığınca kabul edilmiştir.
Yine, Geçici kabul sonrasında davacı/karşı davalı tarafından kullanılan sistemlerle ilgili olarak gizli ayıplı olduğuna İlişkin usulüne uygun bir tespit ve ihbara da rastlanmamıştır.Buna karşılık, Tükmenistan Demiryolları Bakanlığının davalı/karşı davacıya gönderdiği 26.03.2016 tarihli yazıda eksikliklerin giderilmediğinden ve yeni otomatik blokajlama sistemi ile denk gelmediğinden bahisle eski ekipmanların yeni ekipmanlarla değiştirileceğinin bildirildiği görülmektedir. Yani, her hangi bir ayıp tespiti bulunulmaksızın mevcut ekipmanların yeni ekipmanlarla değiştirileceği bildirilmektedir.
Uyuşmazlığa konu olan TDSP1 sözleşmesine konu işlerin 2013 yılında geçici kabulünün yapılmış olmasına karşın, dava dışı başka bir firma tarafından yapılan diğer bölümün 2016 yılı başlarında bitirirebildiği (bu bölüme ait sinalizasyon sistemi ve anklaşman sisteminin … sistemle entegrasyon ihtiyacının ortaya çıkması kapsamında) anlaşılmaktadır. Dünya çapında; Demiryollarında anklaşman sistemi üreten ve kuran tüm firmaların , standartlara uygun sistem geliştirmeleri gerektiği gibi, farklı şirketlerce yapılan hatların entegrasyonunun sağlanabileceği şekilde uygulama yapmaları ve en son sistemi uygulayanın bitişik hatlarla ilgili entegrasyonu öncelikle sağlaması gerekmektedir.
Davacı/birleşen dosyada davalı dosya kapsamındaki beyanlarında, Türkmenistan şantiyesinde eleman bulundurduğunu, dava dışı Bombardier firmasının sahaya gelmediğini iddia etmekte olup, aksi yönde bir iddia bulunmadığı gibi bir belgede sunulmamıştır. Bu kapsamda, demiryolu hattında bulunan farklı anklaşman sistemlerinin entegrasyonunun öncelikle dava dışı Bombardier firmasınca sağlanması, davacı/karşı davalı … JV’nin çalışmaya katılması gerekirken, bu yönde bir çalışma yapılmadığı da anlaşılmaktadır.
Diğer yandan; 27/02/2017 tarihli 10 adet tutanak ile yenileme işleri kapsamında; 2 ayrı E-Bilock-950 sistemin, 34 adet Cüce sinyal lamlarının, 48 adet yüksek sinyal lambalarının, 50 adet elektrikli makas motorlarının, 7 adet 1. sinyal modülü iç mekan ekipmanının ve 7 adet 2. sinyal modülü iç mekan ekipmanının söküldüğü, Yine 27.02.2017 tarihli 16 ayrı tutanakla; yeni E-Block-950 sistemine ait 46 ekipmanın, E-Block-950 sistemine modülüne ait 15 ekipmanın, 48 adet yüksek sinyal lambalarının, 34 adet Cüce sinyal lamlarının, 50 adet elektrikli makas motorlarının, 117 adet kablo kutularının, 206 adet demiryolu kutularının, monte edildiği tutanaklardan anlaşılmaktadır.
Sökülen ekipmanlara ait tutanakların tarihleri ile monte edilen ekipmanlara ait tutanakların tarihleri aynı olup, bu durum tutanakların yapılan sökme ve monte işlemi sonrası topluca düzenlendiğine işaret ettiği gibi, tutanaklarda “sistemlerin yenilenerek gelişmiş ekipmanlar ile donatıldığı” açık bir şekilde yer almasına bağlı olarak, yapılan işlemin bir “Yenileme İşlemi” olduğu görülmektedir.
Davacı/karşı davalı sözleşme ile üstlendiği yükümlülüklerini sözleşme eki “ Kumanda Merkezi Sinyalizasyon Sistemi Teknik Özellikleri” dokümanında yer alan şart ve özelliklere uygun yerine getirmeyi üstlenmiş olup, sözleşme kapsamında edim yükümlülüğünü yerine getirerek sistemlerin geçici kabulünün yapılarak teslim edilmiş olması, geçici kabul sonrası kabul edilerek işletmeye alınan sistemlerle ilgili usulüne uygun yapılmış bir ayıp tespiti olmaması ve sözleşme kapsamında gelişmiş ekipmanlarla bir yenileme yükümlülüğü bulunmaması karşısında, davalı/karşı davacının taleplerinin sözleşmeye ve mühendislik uygulamalarına uygun düşmeyeceği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Entegrasyon ve koordinasyon konusunda farklı yüklenicilerle çalışan iş sahibinin sorumlu olacağı, uyuşmazlığa konu sistemlerin, gerek ana sözleşme gerekse taraflar arasında akdedilen sözleşmeler kapsamı dışında yenileme içeren bir değişiklik olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer yandan, TDSP1 ve TDSP 2 sözleşmelerinin tarafları Devir Anlaşması ile değişmiş olup, Devir Anlaşmasının 13. maddesi hükmünde tek taraflı fesih yapılamayacağı öngörüldüğünden, yapılan fesih işleminin sözleşmeye uygun düşmeyeceği; Ancak, sözleşmenin haklı veya haksız fesih edilmesinin uyuşmazlık kapsamında bir belirleyiciliğinin olmadığı kanaatine varılmıştır.
Sonuç olarak; Sözleşmenin feshinin; TDSP1 sözleşmesi kapsamında geçici kabulün yapılarak 3 yıldır işletiliyor olması ve taraflar arasındaki Devir Anlaşmasında tek taraflı sözleşme feshi öngörülmemiş olmasına bağlı olarak, yerinde görülmediği, ancak sözleşme feshinin uyuşmazlık kapsamında belirleyici olmadığı, davalı alt yüklenicinin sözleşme eki “Kumanda Merkezi Sinyalizasyon Sistemi Teknik Özellikleri” dokümanında yer alan şart ve özelliklere uygun yerine getirmeyi üstlendiği sözleşme kapsamındaki edim yükümlülüğünü yerine getirerek sistemlerin geçici kabulünün yapılarak teslim edilmiş olması, geçici kabul sonrası kabul edilerek işletmeye alınan sistemlerle ilgili usulüne uygun yapılmış bir ayıp tespiti olmaması ve sözleşme kapsamında gelişmiş ekipmanlarla bir yenileme yükümlülüğü bulunmaması karşısında, davalı/birleşen dosyada davacının taleplerinin sözleşmeye ve mühendislik uygulamalarına uygun düşmeyeceği anlaşılmakla; Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında; Davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle,
1-Asıl davada; HMK’ nun 114/1-d ve 115/1-2. maddeleri gereğince aktif husumete yönelik dava şartı yokluğu nedeni ile davanın USULDEN REDDİNE,
Dava usulden reddedilmekle davalının kötüniyet tazminatı talebinin reddine,
Alınması gereken 80,70 TL harcın peşin alınan 32.714,33 TL harçtan mahsubu ile fazla 32.633,63 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
2-Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında; Davanın REDDİNE,
Alınması gereken 80,70 TL harcın peşin alınan 5.110,96 TL harçtan mahsubu ile fazla 5.030,26 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalılar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 29.399,60 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dair;Taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.31/03/2022