Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2016/995
KARAR NO : 2022/566

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/12/2016
KARAR TARİHİ : 30/06/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 19/07/2022

Mahkememizde görülen Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi özetle; Davalı … Sanayi ve Ticaret A.Ş ile davacı … İnş. ve Taahhüt Elektronik Turizm San. ve Tic A.Ş arasında 18/12/2014 tarihinde imzalanan “İncirlik Hava Üssü WS3 Güvenlik Sisteminin İyileştirilmesi Yapım İşleri Sözleşmesi” imzalandığı, bu sözleşmede … yüklenici, … Yüklenici … İnşaat Emlak ve Nato Güvenlik Yatırımları Daire Başkanlığı işveren konumunda olduğu, sözleşme ve eklerinde tanımlanan tüm iş kalemleri için davacı şirkete ödenecek toplam bedel KDV hariç 24.700,000,00 TL olduğu, yer teslimi 12.01.2015 tarihinde gerçekleştirildiği işin yapım süresi ise yer tesliminden itibaren 180 gün olarak belirlenmiş olduğu, 05.02.2016 tarihinde üstlenilen iş geçici kabule hazır hale getirildiği, 11.03.2016 tarihinde geçici kabul tutanağı düzenlendiği, belirlenen süre davalı şirketten kaynaklanan nedenlerle 209 gün aşıldığı, ve bu süre aşımı nedeniyle davalı şirket tarafından davacının hakedişlerinden gecikme cezaları kesildiği, davacı …’ın talimatı ile ek işler yapmak durumunda kaldığı ve öngörülenden daha fazla harcama yaptığı, … tarafından hak edişleri üzerinden haksız olarak kesilen gecikme cezalarından şimdilik 100.000,00 TL sının kesildiği tarihten İtibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte iadesi ve ayrıca fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak kaydıyla, davacı şirketin işbu sözleşme nedeniyle uğradığı zararlar için şimdilik 100.00,00 TL’nin faizi ile birlikte tazminini, ayrıca davalı şirket tarafından davacıya yaptırılan ek iş oranının tespit edilerek fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.00.00 TL’nin ek iş bedeli olarak faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Davacı vekili harcını yatırarak sunduğu ıslah dilekçesi ile; Hak edişlerden kesilen gecikme cezasının iadesine ilişkin dava dilekçesinde belirtilen 100.000 TL tutarındaki alacak kalemini 248.000,00 TL artırarak toplam 348.000,00 TL’ye, ilave işler kapsamında dava dilekçesinde belirtilen 100.000 TL tutarındaki alacak kalemini 251.902,66 TL artırarak toplam 351.902,66 TL’ye çıkarttıklarını, açıklanan nedenlerle 300.000 TL olan dava değerini toplamda 499.902,66 TL artırmak suretiyle toplam 799.902,66 TL’ye çıkartarak temerrüt tarihinden itibaren işlemiş/işleyecek en yüksek ticari temerrüt faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ettiklerini belirtmiştir.
CEVAP: Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi ekli duruşma gün ve saatini bildirir ihtaratlı davetiye tebliğ edilmiş, taraf teşkili sağlanmış, davalı vekili cevap dilekçesi ile; Söz konusu sözleşme gereğince davacıya yer tesliminin 12/01/2015 tarihinde yapıldığı, yapılan işlerin geçici kabulünün yapıldığı, 05/02/2016 tarihi ile yer teslimi tarihi arasında 389 gün olduğunu ve buna göre de işin teslim süresinin sözleşme hükümlerinde belirtilen 180 günlük süreyi 209 gün geçtiği bu nedenle sözleşme madde 11.2 uyarınca davacıya 133 günlük gecikme için toplam 798.000,00 TL gecikme cezası uygulandığı, kalan 76 günlük süre için ise davacıya cezasız olarak ek süre tanındığı, davacı şirket tarafından yapılan işin geçici kabulünün yapıldığı konusunda uyuşmazlık olmadığı, davacının sunduğu hiçbir hususu kabul etmediklerini belirterek davanın reddini istemiştir.
ÖN İNCELEME: Mahkememizde yapılan ön inceleme duruşmasında yargı hakkı, görev ve yetki hususları, dava ve taraf ehliyetleri, dava şartları ve ilk itirazlar değerlendirilmiş, bu yönlerde bir iddia ve itirazda bulunulmadığı gibi Mahkememizin de görevli ve yetkili olduğu ve dava şartlarının tamam olduğu anlaşılmış; tarafların anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar tespit edilmiş; taraflar sulhe ve arabuluculuğa teşvik edilmiş, ön inceleme duruşmasında hazır bulunan taraf vekilleri sulh olmalarının mümkün olmadığını ve arabuluculuğa başvurmak istemediklerini belirtmişlerdir.
DELİLLER: Tarafların delilleri toplanmış, davacı vekili tarafından sözleşme ve ekleri ibraz edilmiş, bilirkişi raporları alınmıştır.
Mahkememizce SMMM, inşaat mühendisi ve elektrik elektronik mühendisi bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden talimat yoluyla rapor alınmış, düzenlenen 01.02.2018 tarihli raporda sonuç olarak; Taraflar arasında 18.12.2014 tarihli sözleşme kapsamındaki iş 24.700.000,00 TL +KDV bedelli ve iş süresi yer tesliminden itibaren 180 gün olduğu, … tarafından düzenlenen durum tespit Tutanağı 05.02.2016 tarihli olup … Aş tarafça istenildiği ve yapılan değerlendirme %99 seviyesinde olduğu belirtildiği, davacı tarafça ek iş olarak ekstra dolgu ve hafriyat yapılmış olduğu ve bedel talebi sözleşme 7.4 md gereğince değerlendirilmesi gerektiği, konu işin projelerin incelenmesi ile ihale şartları da dikkate alınıp teklif sunulması gerekmesi yanında sözleşmenin 28.2 md belirtildiği üzere gerekirse tadilat projeleri hazırlayıp yükleniciye sunulması gerektiğinden davacının yükümlülüğü bulunduğu ayrıca sözleşme 28.3 ve 25.1.4 gereğince projelerde yanlış, kusurlu ek gerekecek işler için yükümlülüğü olduğu onay alması gerektiği, projenin sahaya uygulanması sırasında keşif artışı ilave işler ile bu durumun sağlanmış olduğu, ayrıca anahtar teslimi olması da dikkate alındığında ayrıca bedel ödenmesi uygun olmayacağı, davacının uçak ve araç giriş bariyer konusundaki iddiaları yönündeki tarafların karşılıklı iddiaları dikkate alındığında sözleşmenin kapsamında … marka kapının belirtilmiş olması gerekirken tarafın yerli bariyer tercihinin sağlanması için durum uzatmış olduğu taraf yazışmaları ile anlaşıldığı, … marka 11.03.2015 tarihinde … tarafından onaylandığı , tel çit işi için de 11.03.2015 tarihinde malzeme onay yazısı verildiği ve işi uzatacak bir süre geçmemiş olduğu sensör sistemlerinde onay 06.02.2015 tarihinde istenildiği, 11.03.2015 tarihinde onay verildiği, bariyerlerin ABD den getirme işinde uçak kullanılmış olması ile ek masraf bedel istenirken malzemelerin getirme şekli ile ilgili sözleşme 7.4 md.sinde izah edilmiş olup, uçak ile nakliye kalan zaman darlığı sebebi ile tercih edilmiş olduğu, marka seçiminde görüşmelerde sözleşmenin belirtilmiş markasına rağmen uzun süreler harcanmış olması montaj ve teslim uzadığı, bariyer fiyatında döviz kurundan etkilenilmiş olması sözleşmenin 7.4 md gereğince yerinde olmadığı, davalının iddiaları doğrultusunda hesap yapıldığında 138 gün ceza hesaplandığında 552.000,00 TL olacağı, hava şartları nedeniyle sözleşme 11.md gereğince süre uzatımı verilemeyeceği, ancak tatbikat nedeni ile çalışmaya izin verilmemiş olması sözleşme 11. md kapsamında olmadığı kanaati ile bu sürenin davacının belirttiği dosya içinde proje takviminde belirtildiği gibi 58 gün olarak kabulü ile 138 gün-58 gün=80 gün gecikme olduğu kabulüyle hesaplama yapıldığında 80×4000= 320.000,00 TL hesaplanacağı belirtilmiştir.
Aynı heyet 09/11/2018 tarihli ek raporunda sonuç olarak; 13.07.2018 tarihinde keşif yapılarak projede belirtilen işi aşan fazla işler bakımından iş bedeli belirlenmesi istendiği, gecikmeden doğan cezai durum neticesindeki bedel tatbikat nedeniyle çalışmaya İzin verilmemiş olması sözleşmenin 11. maddesi kapsamında ve a, b, ve d maddeleri cezai bedel taktiri ile 138 gün -58 gün =80 gün gecikme olduğu, 80 gün x 4.000,00 TL/gün=320.000,00 TL cezai durum, fazla hafriyat – dolgu bedeli= 574.454,173 TL bariyerler kur farkı ve nakliye fark taktiri uygun görülmemiş; merkez ofis ve şantiye giderleri=3.181.040.00 TL /(209+389)gün x 58 gün= 308.528,00 TL olmak üzere davacının davalıdan toplam olarak, 575.454,173 +308.528,00=882.982.17-320.000,00 =562.982,17 TL olarak alacağının olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce SMMM, inşaat mühendisi ve elektrik elektronik mühendisi bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden yeniden rapor alınmış, düzenlenen 01.07.2019 tarihli raporda sonuç olarak; Mali inceleme kısmında davalı … … AŞ nin davacı … AŞ e sözleşme gereği kestiği gecikme cezası faturaları her iki tarafın defterlerinde açık fatura olarak işlenmiş olduğu, davacı … AŞ nin kestiği hakediş faturalarından gecikme cezası fatura bedelleri düşülerek kalan bakiyeleri banka havalesi ile ödendiği ve 02.06.2016 tarihi itibariyle borç alacak bakiyesi kalmadığı, cezalar bakımından inceleme yapıldığında: her iki tarafça yer tesliminin 12.01.2015 olduğu hususunda ihtilaf olmadığı 05.02.2016 tarihli geçici kabul tutanağında durum tespit tutanağı düzenlenmiş olduğu ve bu tutanakta işlerin %99 seviyesinde tamamlandığı belirtildiği, geçici kabul işlemlerine daha sonra başlanacağı, ancak geçici kabule hazır hale getirildiği 05.02.2016 tarihinden itibaren geçecek sürede gecikme cezası uygulanmayacağı belirtilmiş olup geçici kabulün 05.02.2016 tarihinde yapıldığı kabul edilmesi gerektiği, yer teslimi 12.01.2015 tarihinden geçici kabul tarihi 05.02.2016 tarihine kadar 389 gün geçtiği sözleşmeye göre işin süresi 180 gün olup 209 gün gecikme söz konusu olduğu, 71 günlük birlik tatbikatları nedeniyle ek süre verildiği ve 71 güne ceza işlemi uygulanmadığı, 209 günden 71 gün çıkarılarak 138 gün için davacı hakedişlerinden 720.000,00 TL ceza kesintisi yapıldığı, davalı gecikme cezasına; Malzeme onay ve tedarik süreçlerinin uzaması, malzeme değişikliği, ek iş talebi, kullanıcı birlik tatbikatları nedeniyle sahada imalatların yapılamaması, olumsuz hava koşulları nedeniyle sahada imalatların yapılamaması, kullanıcı birlik tarafından mevcut sistemlerin çalışır vaziy ette kalmasına yönelik talep saat:16,30 dan sonra ve her hafta sonları yasaklı bölgede çalışılmasına izin verilmemesi, kullanıcı birlik eskort sayısındaki yetersizlik, araç ve uçak bariyerlerinin seçim süresinin uzaması hususları neden olarak gösterildiği, davalı ile sözleşme ve eki şartnameler imzalanırken söz konusu işin İncirlik Hava Üssü Askeri Tesisleri olduğu gizlilik gerektirdiği işin nerede ve nasıl yapılacağı çalışma koşulları vb birçok olasılığın bilinerek sözleşmelerin imzalandığı, yasaklı bölgede 16.30 dan sonra ve hafta sonları çalışılamaması gibi durumların işin başında tespit edilerek iş planlarının bu doğrultuda yapılması gerektiği, söz konusu işin gecikmesindeki en önemli konunun araç ve uçak bariyerleri noktasında olduğu anlaşıldığı, sözleşmede söz konusu bariyerlerin markasının … olarak belirtildiği, Aselsanın talebiyle tek marka olarak tanımlı … ürünleri yanında 2 markanın daha onaya sunulması talep edildiği buna istinaden 02.03.2015 tarihinde 2 yabancı menşeli ürünle beraber … markası tekrar Aselsanın onayına sunulduğu, 11.03.2015 tarihli … yazısı ile onaya sunulmuş olan 3 marka bariyerlerden … marka olan … tarafından onaylandığı, 30.03.2015 tarihinde … de yapılan toplantıda bariyerlere alternatif bulunması talep edildiği , özellikle Türkiyede servisi olan firmaların tercih edilmesi istendiği, 17.04.2015 tarihinde …’dan gelen e-postada üst idare ile yapılan görüşmede yerli bariyerlere sıcak bakıldığı belirtildiği, CE olmayan belgelerin gümrükten çekilebilmesi ile ilgili sıkıntılar olacağı davalıya bildirildiği , davalının asıl işveren … ile yazışma ve toplantılar yaptığı ve en son … markasını 11.03.2015 tarihinde kesin olarak onayladığı anlaşıldığı ve yazışmaların en son 21.08.2015 tarihli davalı yazısı ile sonlandırılmış olduğu , bariyerlerin temin sürecinin başlatılması ve bariyerler dışındaki tüm işlerin geçici kabule hazır hale getirildiği tarih ile 27.11.2015 tarihi arasındaki süre için bariyerlerden kaynaklanan gecikmeye ceza uygulanamayacağı belirtildiği, 71 gün cezasız verilen süre düşüldüğünde 138 gün gecikme olduğu ve bu süreden 26.12.2015 ile 30.12.2015 tarihleri arasında ceza tahakkuk ettirilmediği ancak kalan 133 gün için ceza hesaplanarak hakedişlerden kesinti yapıldığı 133 günx6000 Tl= 798.000,00 TL gecikme cezasının doğru hesaplanmış olduğu, 12.01.2015 tarihinde yer teslimi yapıldığı ve bariyerlere kesin onay tarihi 11.03.2015 tarihleri arasında 58 günlük sürenin 133 günlük gecikme süresinden düşülmesi ile 75 güne ceza uygulanarak 75×6000 TL= 450.000,00 TL davacı hakedişlerinden kesilmesi gerektiğ , 798.000 TL-450.000 TL= 348.000 TL fazla ceza kesilmiş olduğu, sözleşme kapsamında davacı tarafından yapılan fazla işler incelendiğinde: Adana 1 Ticaret mahkemesinin 2018/89 Tal. dosyasında keşif yapılarak düzenlenen raporda: genel hafriyat, temel dolgu malzemesi, temel malzemesi olarak 1. Keşifte toplam 154.986,23 m3, 2. Keşifte 13.330 m3 fazla iş yapıldığı ve bedelinin 574.454,17 TL olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce SMMM, inşaat mühendisi ve elektrik elektronik mühendisi bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden talimat yoluyla yeniden rapor alınmış, düzenlenen 30.06.2020 tarihli raporda sonuç olarak; Mahkeme dosyasındaki bilgi ve belgelere bakıldığında yapılan kazı ve dolgu hacim metrajları arazinin başlangıçtaki durumu ile sonraki durumu arasındaki geometrik değişimin hesaplanması yoluyla belirlendiği görüldüğü, hesaplamalara bakıldığında dava konusu ile ilgili kazı ve dolgu için yapılan metraj miktarlarının proje üzerindeki verilere uygun olduğu kanaatine varıldığı , ancak bu tür kazı ve dolgu hesaplamalarında arazide uygulama yapılması sırasında zemin cinsinin değişimi , zeminde bulunan su miktarı, zeminde boşlukların bulunması zeminin sıkıştırılma enerjisindeki değişim ve istenilen sıkışma katsayılarına ulaşmak gibi birçok nedenden dolayı kazı ve dolgu hacimlerinde değişimler söz konusu olabildiği, proje sahasında yapılan kazı ve dolgu hacim metrajlarının net belirlenebilmesi için kazı ve dolgu derinliğine bağlı olarak belirli aralıklarla yapılacak sondajlar ve muayene çukurları ile zemin profilinin yeniden belirlenip hesaplanması ile elde edileceği , davacının merkez ofis ve şantiye giderlerine ilişkin talepleri sözleşmenin 20.4 md göre fiyat farkı ödenmeyeceği belirtildiği bu nedenle fiyat farkı ödenmemesi kanaatinde oldukları, davacının hakedişlerinden 798.000 TL ceza kesildiği ve 348.000 TL fazladan kesinti yapıldığı bu meblağın davalıdan tahsili gerektiği belirtilmiştir.
Mahkememizce son olarak (01.07.2019 tarihli raporu düzenleyen bilirkişiler dahil) SMMM, inşaat mühendisi, elektrik elektronik mühendisi ve sözleşme-hesap uzmanı bilirkişiden oluşturulan bilirkişi heyetinden yeniden rapor alınmış, düzenlenen 27/10/2021 tarihli raporda sonuç olarak; Davacının sözleşme dışı fazla iş (Hafriyat ve Dolgu) yaptığı ve alacağının 351.902,66 TLolduğu hesaplandığı, davalı tarafından, davacının hakkedişinden kesilen 798.000,00 TL ile ilgili olarak rapordaki ayrıntılı olarak açıklamada görüleceği üzere; a) Davacının üstlendiği işte … marka ürünü başlangıçtan itibaren bildiği ve bu hususta yer tesliminden itibaren sürenin işlemesi gerektiği kabul edilmesi halinde davalının yaptığı ceza hesabında olduğu gibi 798.000,00 TL davacının hakedişlerinden kesinti yapılmasının doğru kabul edileceği ve bu durumda davacının fazla kesinti yapıldığından bahisle iade talebinin yerinde olmayacağı, b) Davacının CE belgesi olmadığından bahisle … marka ürün yerine muadili için yapılan görüşmeler sonucu 11.03.2015 tarihinde onayın verildiği ve bu tarih nazara alınarak ceza hesaplaması yapıldığında 75 gün için gecikme söz konusu olacağı ve cezanın 450.000,00 TL olarak hesaplanacağı ve davacının hakedişinden 348.000,00 TL tutarında fazla ceza kesintisi yapılmış olacağı, c) Davacının belirttiği gibi … marka ürünün muadili ile ilgili görüşmelerin 21.08.2015 tarihine kadar devam ettiği kabul edilmesi halinde davacının üstlendiği işi zamanında bitirdiği ve hakedişinden kesilen 798.000 TL cezanın iadesi gerekeceği; Davacının hava muhalefeti, onay sürecinin uzamasından dolayı kur farkı ve giderlerin artmasından dolayı uğranılan zararlar, gemi yerine uçakla taşıma yapılmasından doğan zarar, yasaklı bölgede çalışma saatlerinin kısıtlı olmasından dolayı sürecin uzaması ve bundan dolayı uğranılan zarar hususlarında sözleşme 7.4 md gereğince talep haklarının doğmadığının anlaşıldığı belirtilmiştir.
Bilirkişi heyeti düzenlediği 20.04.2022 tarihli ek raporda; Davacının sözleşme dışı fazla iş (hafriyat ve dolgu) yaptığı ve alacağının 351.902,66 TL olduğu hesaplandığı, davalı tarafından, davacının hakkedişinden kesilen 798.000,00 TL ile ilgili olarak yukarıda ayrıntılı olarak yaptığımız açıklamada görüleceği üzere; a) davacının üstlendiği işte … marka ürünü başlangıçtan itibaren bildiği ve bu hususta yer tesliminden itibaren sürenin işlemesi gerektiği kabul edilmesi halinde davalının yaptığı ceza hesabında olduğu gibi 798.000,00 TL davacının hakedişlerinden kesinti yapılmasının doğru kabul edileceği ve bu durumda davacının fazla kesinti yapıldığından bahisle iade talebinin yerinde olmayacağı, b) davacının ce belgesi olmadığından bahisle … marka ürün yerine muadili için yapılan görüşmeler sonucu 11.03.2015 tarihinde onayın verildiği ve bu tarih nazara alınarak ceza hesaplaması yapıldığında 75 gün için gecikme söz konusu olacağı ve cezanın 450.000,00 TL olarak hesaplanacağı ve davacının hakedişinden 348.000,00 TL tutarında fazla ceza kesintisi yapılmış olacağı, c) davacının belirttiği gibi … marka ürünün muadili ile ilgili görüşmelerin 21.08.2015 tarihine kadar devam ettiği kabul edilmesi halinde davacının üstlendiği işi zamanında bitirdiği ve hakedişinden kesilen 798.000 TL cezanın iadesi gerekeceği; davacının hava muhalefeti, onay sürecinin uzamasından dolayı kur farkı ve giderlerin artmasından dolayı uğranılan zararlar, gemi yerine uçakla taşıma yapılmasından doğan zarar, yasaklı bölgede çalışma saatlerinin kısıtlı olmasından dolayı sürecin uzaması ve bundan dolayı uğranılan zarar hususlarında sözleşme 7.4 md gereğince talep haklarının doğmadığının anlaşıldığı belirtilmiştir.
MAHKEMENİN GEREKÇESİ: Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine yönelik olup, davacı yüklenici, davalı işveren konumundadır.
Taraflar arasında; Davacı … İnş. Taah. Elektronik Tur. San ve Tic AŞ Davalı … Sanayi ve Ticaret A.Ş ile 18/12/2014 tarihinde “İncirlik Hava Üssü WS3 Güvenlik Sisteminin İyileştirilmesi Yapım İşleri Sözleşmesi” akdedildiği ve işin davacı yüklenici tarafından tamamlandığı konularında anlaşmazlık bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki anlaşmazlık; davacının sözleşme dışı yaptığı ek işler olup olmadığı ve yapmışsa bedeli, davacının hakkedişinden kesilen ceza faturalarının yerinde olup olmadığı ve yerinde değilse davacının bu hususta alacağı olup olmadığı, davacının sözleşmeye dayalı zararı varsa davalının sorumluluğu noktalarında toplanmaktadır.
Mahkememizce alınan SMMM, inşaat mühendisi, elektrik elektronik mühendisi ve sözleşme-hesap uzmanı bilirkişilerden oluşturulan 27/10/2021 tarihli rapor ve 20.04.2022 tarihli ek raporun usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu görülerek hükme esas alınmıştır.(Dosya kapsamına uygun düşmeyen diğer raporlara itibar edilmemiştir).
Hükme esas alınan bilirkişi heyet raporu-ek raporu, tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirildiğinde; Davacı ticari defterlerine göre, davalı şirketten alacak veya borç bakiyesi olmadığı, davalı defterlerinde de ceza faturalarının kayıtlı olduğu görülmüştür.
Davacının sözleşme dışı fazla iş yaptığı iddiası incelendiğinde; Proje ve sözleşme kapsamında bulunmayan ve projenin sahaya aplikasyonu için gerekli imalat haricinde ilave işlerin bedelleri aşağıda belirtilen miktarlarda … tarafından keşif artışı yapılarak ödemesi yapılmıştır. Davalı taraf dilekçesinde ayrıca 1.438.763.37TL ek işler keşif artışının yapılmış olduğu sözleşme ve eklerinde tanımlı olmayan ek işler karşılığı Sözleşmenin 33. Madde kapsamında gerekli ( mevcut ihale bedeline bağlı %30 artış veya eksiliş ) keşif artış yapıldığını belirtmiştir.
Onaylı Elektrik ve İnşaat işleri keşif artışı tablosundan toplam 1.438.763,37 TL tutan tutardan inşaat işleri İÖ-4 poz nolu Hafriyat işine ait 6.880,00 m3 ve İÖ-6a(İYF-10) Poz nolu Alt Temel Dolgu malzemesine ait 6.450,00 m3 miktarda Keşif artışı yapılmış olup karşılığı hakedişle 446.757,10 TL ödeme yapılmıştır. Ancak hakediş miktarına keşif artışı eklenerek bulunan toplam hafriyat – dolgu imalatlar miktarları ile revizyon proje hafriyat – dolgu metrajları farkından kalan ek iş miktarı değerlendirildiğinde; Davacının sözleşme dışı fazla iş yaptığı ve alacağının 351.902,66 TL olduğu belirlenmiştir.
Davacının hakkedişinden kesilen cezanın yerinde olup olmadığı incelendiğinde; Sözleşmede belirtilen … ürünün CE belgesiz olduğu sabit olup bu konuda davalı ile yazışmalar yapıldığı ve dava dışı işin sahibi … ile davalının yapmış olduğu yazışma ve toplantılara göre süreç ilerlemiş ve 12.01.2015 tarihinde yer teslimi yapılan sözleşme ile ilgili bariyerlere kesin onay tarihinin 11 Mart 2015 tarih ve USES300-15M-600328 nolu … yazısı ile kesinleşmiştir.
Taraflar arasında 18.12.2014 tarihinde imzalanan sözleşmeye göre, yer tesliminden sonra işi bitirme süresi 180 gün olarak belirlenmiştir. Her iki tarafında yer tesliminin 12.01.2015 tarihinde olduğu noktasında itirazı bulunmamaktadır. Söz konusu işin Geçici Kabulü ile ilgili 05.02.2016 tarihinde durum tespit tutanağı düzenlenmiş, bu tutanakta işlerin % 99 seviyesinde tamamlandığı belirtilerek, geçici kabul işlemlerinin daha sonra başlanacağı ancak işin geçici kabule hazır hale getirildiği 05.02.2016 tarihinden itibaren geçecek sürede gecikme cezası uygulanmayacağı belirtilmiş olup, bu durumda 05.02.2016 tarihinde geçici kabulün yapıldığı kabulü gerekmektedir.
İşin yer teslimi 12.01.2015 tarihinde yapılmış, işin sözleşmeye göre bitim tarihi 180 gün sonra 11.07.2015 dir. 71 gün olarak verilen ek süre sonu işin teslim tarihi 20.09.2015 dir. İşin Geçici Kabul Tarihi : 05.02.2016 olup, 20.09.2015 ile 05.02.2016 tarihleri arasındaki sürenin 138 gün olduğu, bu süreden 26.12.2015 – 30.12.2015 tarihleri arasına ceza tahakkuk ettirilmediği, geri kalan 133 günlük süre için davalı tarafından ceza hesaplaması yapılarak hakkedişlerden kesinti yapıldığı sabittir( 133 gün x6000 Tl/gün= 798.000 TL).
Somut olayda; Davacı yüklenicinin işin ehli olup, basiretli bir tacir olarak ihale ile üstlendiği işi bu iş için gerekli … marka ürünü başlangıçtan itibaren bildiği ve bu nedenle farklı marka bir ürün arayışına girmemesi gerektiği, bu durumda yer tesliminden itibaren 71 gün cezasız süre düşülerek 133 günlük gecikme cezası uygulamasının kabul edilmesi gerektiği, böylece idarenin uyguladığı 798.000 TL cezanın yerinde olduğu ve davacının talep hakkının bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Davacının hava muhalefeti ve onay süreci uzaması nedeniyle oluşan gecikmelerden dolayı kur farkı alacağı olup olmadığı incelendiğinde; Sözleşmenin 7.4 md.sinde: Bu sözleşme konusu işlerin fiyatları ve sözleşme bedeli gerek sözleşme süresi gerek uzatılan süre içinde sabit olup kur değişiklikleri, nakliye, işçilik malzeme, makine,. Teçhizat yedek parça, vb fiyatlarında ve rayiçlerinde ve yurt içi yurt dışı hava, kara deniz, demiryolu taşıma ücretlerinde artış olması, akaryakıt fiyat artışları Veya vergi resim harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mükellef ihdasından ötürü meydana gelecek artışlar da dahil olmak üzere herhangi bir artış ile müşteri ve/veya kullanıcının operasyonel gereklilikleri nedeni ile verilen iş durdurma talimatları , kullanıcının güvenlik tedbirleri kapsamında gözetmen personel eşliğinde çalışılacak olma zorunluluğunda ABD güvenlik personeli mesai saatlerine uyum zorunluluğu ilgili alana giriş çıkış işlemlerinin uygunluğu/zorluğu özel güvenlik taraması nedeniyle yüklenici/ taşeron işçi personelinin değiştirilmeden proje süresince istihdamının gerekebilmesi işlerin kullanıcı tarafından teslim alınması esnasında sorun yaşanmaması maksadı ile ABD tarafı uzmanlarının sahadaki imalat kontrol sürecinde gelebilecek ve önceden öngörülmeyen talepleri ile imalatın yenilenmesi riski gibi nedenlerle yüklenici fiyat farkı ilave bedel ya da süre uzatımı gibi isteklerde bulunamayacağı açıkça belirtilmiştir.
Davacının bu madde gereğince sözleşme ile üstlendiği işteki hava şartlarını nazara almış olması gerekmektedir. Kaldı ki işin yapıldığı sırada beklenmeyen derecede olağanüstü bir hava muhafeleti olduğu da ispatlanmamıştır. Veya hava muhalefetinin davacının üstlendiği işi yapmasını engelleyecek derecede olduğu da ispatlanmamıştır. Kur farkı da aynı madde gereğince talep edilemeyecektir.
Davacının yasaklı bölgede 16.30 sonrası ve hafta sonu çalışmaması nedeniyle gecikmenin olduğu iddiası incelendiğinde; Davacı yasaklı bölgede çalışacağını ve çalışma şartlarını keyfi olarak uzatamayacağını bildiği veya bilmesi gerektiği nazara alınarak mesai saatlerinden bahisle talepte bulunmasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davacının daha fazla gecikmeye mahal vermemek için gemi yerine uçakla taşıma yapmasından dolayı uğradığı zarar talebi incelendiğinde; Davacı daha fazla gecikmesinin sonucu gecikme cezası olacağından bu cezaya muhatap olmamak için uçakla nakliyeyi tercih etmiş olup, bu husustaki talebi gerek somut olayın şartları, gerekse sözleşme maddelerine uygun görülmemiştir.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Davacının sözleşme dışı fazla iş (Hafriyat ve Dolgu) yaptığı ve alacağının 351.902,66 TL olduğu; Davacının üstlendiği işte … marka ürünü başlangıçtan itibaren bildiği ve bu hususta yer tesliminden itibaren sürenin işlemesi gerektiği, bu nedenle davalının 798.000,00 TL davacının hakedişlerinden kesinti yapmasının doğru olduğu ve bu durumda davacının fazla kesinti yapıldığından bahisle alacak talebinin yerinde olmadığı; Davacının hava muhalefeti, onay sürecinin uzamasından dolayı kur farkı ve giderlerin artmasından dolayı uğranılan zararlar, gemi yerine uçakla taşıma yapılmasından doğan zarar, yasaklı bölgede çalışma saatlerinin kısıtlı olmasından dolayı sürecin uzaması ve bundan dolayı uğranılan zarar hususlarında sözleşme 7.4 md gereğince talep haklarının doğmadığı anlaşılmakla; Davanın kısmen kabulü ile; Davacının yaptığı ek işler nedeniyle 351.902,66 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle,
Davanın KISMEN KABULÜ İLE,
Davacının yaptığı ek işler nedeniyle 351.902,66 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
Alınması gereken 24.038,47 TL harçtan peşin alınan 5.123,25 ve tamamlanan 8.538,00 TL harcın mahsubu ile eksik 10.377,22 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde hesap numarası bildirmiş ise iadenin elektronik ortamda hesaba aktarılmasına, hesap numarası bildirilmemiş ise masrafın avanstan karşılanmak üzere PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Davacı tarafından peşin yatırılan 5.123,25 ve tamamlanan 8.538,00 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan ve ayrıntısı UYAP sistemi üzerinde gösterilen toplam 38.131,78 TL yargılama giderinin davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 16.774,17 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen kısım üzerinden hesaplanan 33.083,19 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince reddedilen kısım üzerinden hesaplanan 39.450,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dair; Taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmak suretiyle istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 30/06/2022

Başkan …
¸[e-imzalıdır]
Üye …
¸[e-imzalıdır]
Üye …
¸[e-imzalıdır]
Katip …
¸[e-imzalıdır]