Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

T.C.
ANKARA
2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
TÜRK MİLLETİ ADINA

ESAS NO : 2021/51
KARAR NO : 2021/404

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI :…
DAVALI : 1-…
VEKİLLERİ : …
DAVA : Endüstriyel Tasarım Yidk Kararlarının İptali, Hükümsüzlük
DAVA TARİHİ : 18/02/2021
KARAR TARİHİ : 23/12/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 29/12/2021
Davacı vekili tarafından davalılar aleyhine açılan Endüstriyel Tasarımla Yidk Kararlarının İptali, Hükümsüzlük istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :
Davacı vekili dilekçeleriyle özetle, davalının Türk Patent nezdinde 18.06.2020 tarihinde 2020/04159 başvuru numarasıyla tescil başvurusunda bulunduğunu, bu yayına müvekkilinin itiraz ettiğini, itirazdaki delillerin yeterli görülmediğini, YİDK kararı ile 09.01.2021 tarihinde itirazlarının reddedildiğini, dava konusu olan dezenfektan standlarının bir süredir dünyanın her yerinde kullanılan ve hiç bir kimsenin tekeline verilemeyecek bir ürün olduğunu, dava konusu tasarımın özellikle 2020 11 Mart’da Türkiye’de ilk COVİD-19 vakasının görülmesiyle beraber, alınan tedbirlerde bulunan el yıkama ve eli dezenfekte etme ihtiyacıyla üretimi ve kullanımı artmaya başladığını, Türkiye de aktif kullanımından önce dünyadaki çeşitli ülkelerde üretim ve kullanımının uzun süredir görüldüğünü, yurtdışında başlayan COVİD-19 salgınında bu ürünlerin kullanılmaya başlandığını, davacı tarafın 2020/04159 tescil numaralı hijyen standları tasarımlarının yenilik vasfından uzak olduğunu, yenilik vasfından yoksun olan tasarım tescillerinin hükümsüzlüğünün gerektiğini, aksi halde kötü niyetli kullanımların devam edeceğini, ciddi maddi zararların ortaya çıkacağını, müvekkilinin dava konusu dezenfektan standlarını, … Mağazacılık A.Ş. ve … Perakende Ve Tekstil Yatırımları A.Ş. ile 28.04.2020 tarihinde başlayan sipariş talepleri ve yazışmalara binaen pandemi sürecinde İstanbul Valiliğinden özel izin alarak söz konusu tasarım başvurusundan 1 ay önce işleme aldığını ve ürettiğini, Türk Patent Kurumundan güncel yapılan sorguya göre davalının tasarım başvurusunun 18.06.2020 tarihinde gerçekleştiğini, müvekkilinin bu tarihten önce ürünlerin siparişini tasarımlarını sipariş veren firmalardan aldığını, üretime başladığını, teslim ettiğini, kamuya sunulmuş olan müşteri siparişini müvekkilinin geri çevirmediğini, siparişe ilişkin mail yazışmalarının yayına itiraz dosyasında yer aldığını, ekte piyasada geçişte ve şu anda aktif bir şekilde satışta olan hijyen standlarından örneklerin yer aldığını, ilgili görsellerden de açıkça anlaşılacağı gibi ilgili tasarım başvurusu ile yüksek derecede benzerlik taşıyan pek çok hijyen standının satışta bulunduğunu, … firmasının yurt dışında pandeminin gündeme gelmesiyle beraber 2019 yılının son aylarında…. bir çok ülkede bu tasarımı üretmeye ve satmaya başladığını, bunun gibi bir çok yerel ve global firmaların bu tasarımı çok daha öncesinde ürettiğini, piyasaya sunduğunu, Alpek Metal şirketinin de uzun zamandır bu ürünleri üretip sattığını, davalı firmanın hukuka aykırı bir şekilde tasarımları tescillemeleri sebebiyle müşterilerine satış yapamadıklarını, şirketlerinin maddi olarak büyük kayıplara uğradığını iddia ile YİDK’nun 29822383 – 120 – 2020/04159 / Sayılı, 2020/T-1109 YİDK Karar sayılı Kararı’nın iptali, davalı taraf Printek Reklam San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 2020/04159 başvuru numaralı tasarımının hükümsüzlüğüne ve tescilinin terkinine karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı kurum vekili cevap dilekçesi ile özetle; başvuruya konu tasarım ile iddialara mesnet katalogların ve tasarımların karşılaştırılması neticesinde, başvuruya konu tasarımın SMK m.56 ve m.57 hükümleri bağlamında yeni ve ayırt edici olduğu anlaşıldığını, sunulan deliller incelendiğinde, birçok dezenfektan dağıtım ünitesi olmasına, menteşeli denge bölümü, bu bölümün ana gövdedeki pozisyonu ve ana gövdeye göre boyutlandırılmasının iddialara mesnet tasarımlardan yeterince farklılaştığını iddia etmiş ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Diğer davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle ; müvekkili şirketin 2003 yılından bu yana sürekli insana ve teknolojiye yapmış olduğu yatırımlar sayesinde kazandığı deneyimlerle 4000 m2 kapalı alanda, günlük 30.000 m2 baskı kapasitesi ve işini profesyonel olarak yapan 100’ün üzerinde personeli ile, dijital baskı, tabela, ürün teşhir standı ve 2D/3D özel uygulamaları ile sektöründe öncü bir firma olduğunu, müvekkilinin, yaşanan bu pandemi sürecinde toplumun ve sektörünün ihtiyaçlarını gözeterek el dezenfekte stantları tasarladığını, söz konusu bu tasarımların üzerinde münhasıran hak sahibi bulunduğunu, müvekkilinin …. tasarımları üzerinde tescilli ve gerçek hak sahibi bulunduğunu, müvekkilinin bu fikrini sadece üretime sokmakla ve tasarım tescili almakla kalmayıp, iş yaşamında gösterdiği hassasiyet ve titizliği fikri ve sınai haklar konusunda da gösterdiğini, müvekkiline ait …. adlı ürüne, müvekkili tarafından yapılmış başvuru üzerine, Kültür ve Turiz…. 25.04.2020 aleniyet tarihli ve … Kayıt Tescil No’lu tescil belgesi verildiğini, müvekkilinin bu anlamda eser sahipliğinden doğan her türlü hakkın da yegane sahibi konumunda olduğunu, müvekkili firmanın bütün faaliyetlerini, adına usulünce tescilli bulunan tasarımları ile sürdürdüğünü, davacı tarafın davalı müvekkiline ait tasarımların yeni olmadığını ispatlamak adına, birtakım tasarımları delil olarak gösterdiğini, mesnet olarak gösterilen tasarımlar ile davalı müvekkile ait tasarımın genel görünüm bakımından birbirinden bütünü ile farklı olduğunu, davacı tarafça sunulan görsellerin hepsinin dizayn özellikleri itibariyle davalı müvekkiline ait tasarımlardan oldukça farklı olduğunu, söz konusu görseller karşılaştırıldığında müvekkiline ait tasarım ile davacı tarafça dosyaya delil olarak sunulan görsellerin tek ortak özelliğinin her birinin hijyen sektörüne ilişkin olması olduğunu, bunun dışında hiçbir ortak özellik barındırmadıklarını, tasarım hukukunda, tasarımın hangi amaçla kullanıldığı, maliyeti, faydası, işlevsel özellikleri, teknik yararları gibi getirdiği artı değerlerin dikkate alınmadığını, yalnızca, tasarımın bütünsel ve nihai görünümünün kullanıcılar nezdinde, ne gibi algı yarattığı, yaratılan bu algının tasarımların birbirinden ayırt edilmelerini sağlayıp sağlamadığı hususlarının dikkate alındığını, karşılaştırılacak tasarımlar arasında belirgin farklılıklar olduğunu, bu farklılıkların gerek ilk bakışta gerekse ayrıntılı inceleme yapıldığında bir bütün olarak, tasarımları birbirlerinden tefrike ve farklı kılmaya kafi olduğunu, tasarım ve markalar arasındaki benzerliklerin tamamen ayrıntıda olduğunu, müvekkiline ait tasarımda kullanılan dizayn özelliklerinin müvekkilinin tasarımını bir bütün olarak farklılaştırdığını, doktrinde de baskın olarak kabul edilen görüşe göre; tasarım hukukumuzda esinlenme serbestisinin mevcut olduğunu, tescil ile sağlanmakta olan korumanın söz konusu ürünün kendisine değil, yeni ve ayırt edici olması halinde ürünün görünümüne sağlandığını, yapılacak karşılaştırmada bu serbestinin de dikkate alınması gerektiğini, davalı tarafın dilekçesinde 2019 yılı sonundan itibaren dünyanın çeşitli bölgelerinde hijyen cihazlarının üretilip satıldığını beyan ettiğini, davaya konu müvekkilinin tasarımının TÜRKPATENT nezdindeki tescilinin ulusal olduğunu, ülkesel korumaya haiz olduğunu, dilekçede belirtilen ülkelerin yaptığı üretim ve satışların bu meseleye konu olmayacağını, davacı tarafın dava konusu dezenfektan stantlarını … Mağazacılık A.Ş. ve … Perakende ve Tekstil Yatırımları A.Ş. ile 28.04.2020 tarihinde sipariş taleplerini içeren yazışmaların var olduğundan ve bu tarih müvekkilin başvuru tarihinden 1 ay önce olduğu için müvekkilinin tasarım başvurusunun kötü niyetli olduğunu belirttiğini, müvekkilinin müşterisi … Mağazacılık ile uzun süren yazışmaları sonucunda yukarıda bahse konu dezenfektan standı tasarımlarını yarattığını, bu kapsamda müvekkilinin … Mağazacılık ile olan yazışmalarını ekte sunduklarını, bu yazışmalardan da görüleceği üzere müvekkili şirket ve … Mağazacılık arasındaki yazışmaların 12.04.2020 tarihinde başladığını, yazışmalardan da görülebileceği müvekkilinin tasarıma konu faaliyeti davalı taraftan daha önce başladığını, davacının … Mağazacılık ile yazışmalarının 28.04.2020 hatta tam olarak 30.04.2020 tarihinde başladığını, müvekkilinin … Mağazacılık ile olan konuşmaları ve tasarımlarının bu tarihten çok öncesine dayandığını iddia ile davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davanın açılmasını müteakip yargılamaya katılan tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, bilirkişi raporu alınmış, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
GEREKÇE :
Davacı ve davalılar arasındaki uyuşmazlık, davacı iddiaları karşısında başvuruya konu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasfının olup olmadığı ile YİDK kararının yerinde olup olmadığı, hükümsüzlük şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
DEĞERLENDİRMELER
YASAL DÜZENLEMELER
Ayırt ediciliğe ilişkin olarak değinilmesi gereken husus, “Bilgilenmiş kullanıcı” kavramıdır. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 56/5 hükmü uyarınca; Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edileceği, öğretide, bilgilenmiş kullanıcının bir uzmanı ifade etmediği; ortalama bir tüketiciden daha üst düzeydeki bir ara veya nihai tüketici olarak anlaşılması gerektiği,
Aynı maddede (56/6); “Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınacağının hükme bağlandığı,
“Seçenek özgürlüğü” kavramı ile ilgili olarak, koruma dışı hallerin değerlendirildiği 58. maddede; “Ürünün teknik fonksiyonunun zorunlu kıldığı görünüm özellikleri.” ifadesinin yer aldığı, aynı maddeye göre, “Tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün, başka bir ürüne mekanik olarak monte edilmesi veya bağlanması için belirli biçim ve boyutlarda üretilmesi zorunlu ürünlerin görünüm özellikleri.” koruma kapsamı dışında kaldığı,
Uygulamada hemen her davada seçenek özgürlüğünün bulunmadığı bir savunma olarak ileri sürüldüğü, sözgelimi, bir koltuğun koltuk gibi, bir tencerenin ise tencere gibi olması gerekmesi bunların seçenek özgürlüğü sunmadığı anlamına gelmeyeceği, günümüzde her bir ürün için birbirinden farklı tasarımlar sunmanın mümkün olduğu,
Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olabilmesi için, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile diğer bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir fark olması gerektiği,
Bilgilenmiş kullanıcı, kıyaslama yaparken ayrıntılar içerisinde boğulmamalı, iki tasarımın kendisinde uyandırdığı genel izlenime dikkat etmelidir. Bir tasarım diğerinden ayrıntıda birçok farklılık içerse dahi, eğer genel izlenim benzerlik arz ediyorsa, söz konusu tasarımın korunmayacağı,
SEÇENEK ÖZGÜRLÜĞÜ
Dezenfektan dağıtım ünitesi tasarımını şekillendiren kriterler, üzerine takılacak dispenserin ergonomik olarak yerleştirilmesi gereken yükseklik, üstüne yazılacak ibarelerin göz hizası ile olan ergonomik ilişkisi, kolay üretim, maliyet, kolay taşınma şeklinde olduğu,
Davacının davaya konu tasarımlara benzer olduğunu iddia ettiği tasarımların sayısı bile dava konusu dezenfektan dağıtım ünitesi tasarımında geniş bir seçenek özgürlüğünün olduğu,
BİLGİLENMİŞ KULLANICI
Bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu tasarıma havı ürünün doğası ve görünümü hakkında bilgi sahibi olan ve daha önce o ürünü belli bir süre kullanmış, başka bir deyişle ürün hakkında deneyimi olan kişidir. Bu kişi bir tasarım uzmanı olmayıp, bilgilenmiş bir kullanıcıdır. Ürünün türüne göre bilgilenmiş kullanıcı, nihai tüketici olabileceği gibi ara tüketici de olabilir. Örneğin, bir mobilya takımı için ev hanımı, nihai tüketici olarak bilgilenmiş kullanıcı olabileceği gibi, otomobil yağını değiştirmeye yarayan bir huni için oto tamircisi de ara tüketici sıfatıyla bilgilenmiş kullanıcı kategorisine gireceği,
Dava konusu tasarım dezenfektan dağıtım ünitesi olup, işletmelerde bu ürünün satın alımında yetkili olan çalışanların ve ürünü kullanan kişilerin bilgilenmiş kullanıcı olduğu,
Her iki tasarımın da dikey dikdörtgen formunda olduğu, Arka kısımda yer alan yamuk şeklinde ayak ve bazalarının olmaması da ortak özelliklerinden olduğu, Facebook paylaşımında yer alan tasarımda ön yüzey boşken, 2020 04159 sıra numaralı tasarımda ön yüzeyde ibareler mevcut olduğu,
2020 04159 sıra numaralı tasarım ile “Karton Ayaklı Poster” Facebook hesabı 24 Temmuz 2019 tarihli paylaşımda yer alan tasarımın karşılaştırılması
2020 04159 sıra numaralı tasarımda dikdörtgenin oranları ve arka kısımda yer alan ayağın şekli ve rengi, Facebook paylaşımında yer alan tasarımdakilerden farklı olmadığı, her iki tasarımda kullanılan malzeme farklı olduğu için kalınlıkları da farklı olduğu,
Dolayısıyla, dava konusu tasarımın mesnet tasarımlar karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağlanmadığı,
Yenilik İncelemesi
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun aynısının, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Davalı tasarımının davacı tasarıma göre önceliği ve diğer şartların da mevcudiyeti hâlinde yeniliği ortadan kaldırabilineceği,
Aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik incelemesine ait olduğu,
Yeniliği yoktur diyebilmek için, başvurusu yapılan tasarımın, önceden kamuya sunulan tasarım ile aynı olması şarttır. Tescili talep edilen tasarım sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edileceği,
Fark; aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür.
2020 04159 sıra numaralı tasarım ile 22 Mayıs 2020 tarihli instagram paylaşımında yer alan tasarımlar karşılaştırıldığında, küçük ayrıntılarda farklılık seviyesini aşacak değişiklikler bulunmadığı, bu nedenle davalıya ait olan 2020 04159 sıra numaralı tasarımın, davacıya ait paylaşımda yer alan tasarımdan hareketle yapılmış olduğu yahut ona eklenen küçük değişikliklerle veya ondan meydana getirilmiş bir tasarım olduğu,
Mevcut farklılıklara göre bu benzerlikler, genel görünüme olan etki ve katkısı dikkate alındığında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde doğacak belirgin farklılığı oluşturmaya yetmeyeceği,
Ayırt Edicilik İncelemesi
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesi yapılır. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesinin zorunlu olması, farklılıkların değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucunu çıkarmaz. Davaya konu tasarımlar arasında, genel görünüme belirgin farklılık kazandıran önemli ayrılıklar bulunmadığı,
Davalı seçenek özgürlüğünü kullanarak, dava konusu tasarımına, davacıya ait paylaşımda yer alan tasarımla kıyaslandığında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde genel izlenim olarak belirgin bir farklılık yaratacak ve genel görünümde farklılığı sağlayacak biçimde yenilik ve ayırt edicilik kazandıramadığı,
2020 04159 sıra numaralı tasarım ile 22 Mayıs 2020 tarihli instagram paylaşımında yer alan tasarımın karşılaştırılması :
Her iki tasarım da ince uzun benzer oranda dikdörtgen formunda olduğu, koyu renk zemin üzerine açık renk karakterlerle yazılmış ibareler de ortak özelliklerden olduğu, alt kısımda her ikisinde de bir baza mevcut olmadığı, Instagram paylaşımında arka kısım gözükmemekle birlikte 2020 04159 sıra numaralı tasarıma benzer bir ayağın mevcut olduğu arkaya doğru eğimden anlaşılacağı, normal kullanımda arkadaki ayak kullanıcı tarafından görülmediği, her iki tasarımda da üst kısımda beyaz renkte karakterlerle yazılmış Türkçe ve İngilizce benzer ibarelerin olduğu, Türkçe ve İngilizce ibarelerin arasında beyaz renkte bir çizginin de ortak özelliklerden olduğu, Altı kısımda yer alan … ibaresi aralarındaki farklılıklardan olduğu,

Dolayısıyla, aralarında ayniyete varan bir benzerlik söz konusu olduğu ve dava konusu tasarımın mesnet tasarımlar karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağlamadığı, mesnet tasarımlar karşısında davalı tasarımının hükümsüzlük ve YİDK kararının iptali koşullarının oluştuğu anlaşıldığından davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M :
Davanın kabulüne,
…. sayılı kararının iptaline,
Davaya konu 2020/04159 sayılı tasarımın hükümsüzlüğü ile sicilden terkinine,
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 51/4.maddesi uyarınca kararın kesinleşmesini müteakip resen Türk Patent’e gönderilmesine,
Alınması gereken 59,30.-TL harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
Davacı kendisini vekille temsil ettirmesi sebebiyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL maktu ücreti vekâletin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının yapmış olduğu ve aşağıda dökümü yazılı 2.488,93.-TL
yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen davacıya iadesine (HMK m.333),
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemeleri’nde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.23.12.2021

Katip …
✍e-imzalıdır

Hakim …
✍e-imzalıdır

MASRAF DÖKÜMÜ
İlk Masraf : 127,10.-TL
Bilirkişi Ücreti :2.250,00.-TL
G.A : 111,83.-TL-
TOPLAM :2.488,93.-TL