Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/299 Esas – 2021/414
T.C.
ANKARA
2. FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
KARAR TÜRK MİLLETİ ADINA
Esas No : 2020/299
Karar No : 2021/414

Hakim :…….
Katip : ….

Davacı : …..
Davalılar : ……
Telif Tazminatı
Dava Tarihi : 02/10/2020
Karar Tarihi : 23/12/2021
Gerekçeli Kararın
Yazıldığı Tarih : 29/12/2021
Davacı vekili tarafından davalılar aleyhine açılan Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Fer’i, Men’i ve Telif Tazminatı istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :…. T.C.Ticaret Bakanlığı Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavir Yardımcılığı Sınavı’nın Üniversite Rektörlüğü Sınav Yönetim Merkezi (…) tarafından gerçekleştirilmesi amacıyla, Bakanlık ile Üniversite Rektörlüğü arasında Protokol imzalandığını ve bu kapsamda sınavın 22.12.2019 tarihinde gerçekleştirildiğini, sınava ait soru kitapçıklarının…. web adreslerinde, Üniversitenin izni olmadan ve sözleşme yapılmadan yayımlandığını; buna ilişkin URL adresleri, içerik ve yer sağlayıcıların listesinin ekte sunulduğunu, sınav sorularının Üniversite tarafından hazırlandığını; FSEK kapsamında eser niteliğinde olan sorular üzerinde Üniversitenin FSEK’ten kaynaklanan mali ve manevi haklarının bulunduğunu ifade ederek, Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Fer’i, Men’i ve davalıların bu hakları ihlal eden eylemleri sebebiyle FSK m.68 ve 70. Maddeleri kapsamında şimdilik her bir davalı yönünden ayrı ayrı 1.000,00.’er TL telif tazminatı talep ettiklerini, 21/10/2021 tarihli dava değeri artırım dilekçesiyle bu taleplerini her bir davalı yönünden ayrı ayrı 20.000,00.-TL artırarak, 21.000,00.-TL telif tazminatı bedeline yayım tarihinden itibaren avans faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı… GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ DERNEĞİ vekili cevap dilekçelerinde özetle; tazminat isteminin olabilmesi için davacının bir zararının söz konusu olması gerektiğini, davacının nasıl zarara uğradığını açıklamadığını; kabul anlamına gelmemekle birlikte, müvekkilinin soruları internet sitesi üzerinden yayınlasa dahi bundan hiçbir şekilde kar etmediğini, FSEK m.34 kapsamında bir durumun söz konusu olduğunu, sınavlara itiraz süresinin 10 gün olduğunu, sınava katılan üyelerinin itiraz hakkını kullanabilmeleri için sorulara on-line olarak ulaşmaları gerektiğini, müvekkilinin bu kapsamda sorulara, sınava giriş ücreti ödeyen, itiraz hakkını kullanabilmek için sorulara erişmesi zorunlu üyelerine ulaştırması gerektiğini, ihtilafa konu soruların davacı tarafından alenileştirildiğini, davacının kendi sitesinde soruları herkesin kolayca erişebileceği şekilde internet sitesinde yayınladığını, müvekkili derneğin 4458 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren, Kamu Kurum Niteliğinde Meslek Teşekkülü olduğunu; müvekkilinin, davacı tarafından sınav sonrasında, kendi sitesinde yayınlanan sınav sorularını duyuru başlığı altında üyelerine bildirdiğini, davacı kurumun internet sitesi linkine yönlendirme yaparak duyuruyu tamamladığını; bunun ise hukuka aykırı olmadığını ifade ederek, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı …… vekili cevap dilekçelerinde özetle; müvekkilinin KTG Eğitim ve Dış Tic.Dan.ve İnsan Kaynakları Hizmetleri kurumunun sahibi olduğunu; bu kurumun, gümrük müşavirliği ve gümrük müşavir yardımcılığı sınavlarına hazırlık kurs programı ve dış ticaret alanlarında eğitim veren, MEB onaylı tek kuruluş olduğunu; çok sayıda yayın ve Youtube’da ücretsiz olarak yayınladığı çok sayıda eğitim videosu bulunduğunu; davacı Üniversite tarafından hazırlandığı iddia edilen soruları kullanmaya veya yayınlamaya ihtiyacının bulunmadığını, sınav sorularının kamuoyundan gizlenmesi sebebiyle müvekkilinin bu sorulara erişiminin mümkün olmadığını, kursiyerler tarafından gönderilen ve daha önce internette zaten yayınlanmış olan PDF formatındaki bu belgeye yer verildiğini, herhangi bir kar amacının güdülmediğini; müvekkilinin basılı yayınlarda bu sorulara yer vermediğini, söz konusu soruların müvekkiline ait sitede yayınlanmadan önce, şifre ile erişim sağlayan adaylar tarafından bu soruların Facebook, Whatsapp gibi sosyal mecralarda, çeşitli internet sitelerinde yayınlandığını, paylaşıldığını, soruların kamudan gizlenmesinde hukuken korunan bir yarar olmadığı gibi bunun eğitim amaçlı kullanılmasının hukuka uygun olduğunu, ortada fikri mülkiyet hukuku kapsamında korunması gereken bir eserin söz konusu olmadığını; soruların Kanun ve ikincil düzenlemelerde geçen metinler olduğunu, sahibinin hususiyetini yansıtmadığını, FSEK m.31 kapsamında mevzuatın işlenmesinin serbest olduğunu, mevzuat bilgisi kullanılarak hazırlanan soruların bir hususiyetinin bulunmadığını, davaya konu soruların eğitim amaçlı kullanılması sebebiyle FSEK m.33 gereğince hukuka aykırılık bulunmadığını, davacı ile dava dışı Bakanlık arasında imzalandığı belirtilen sözleşme ile sınav kitapçığı ve kılavuzunda yer alan yasaklayıcı kuralın, konusu itibariyle kesin hükümsüz olduğunu, bir an için ortada eser olduğu kabul edilse bile, kamunun kullanımı için soruların Bakanlığa sunulması ile aleniyet kazandığını ve bunlara erişim ve paylaşımın kamusal bir hak haline geldiğini, sorulara internet üzerinden pek çok yolla erişimin mümkün olduğunu, bir an için davacı kurumun eser sahipliği kabul edilse bile, adaylardan ya da adaylara eğitim ve fırsat eşitliği sunan müvekkilinden tazminat talep edilmesinin, MK m.2 kapsamında hakkın kötüye kullanılması olduğunu; soruların müvekkili tarafından çoktan kaldırılmış olması nedeniyle saldırının önlenmesi ve durdurulası davasının koşullarının oluşmadığını, tazminat talebi için gerekli hukuki şartların oluşmadığını ifade ederek, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı … GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ DERNEĞİ vekili cevap ikinci cevap dilekçelerinde özetle; Derneğin amacının, üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin Gümrük Müşavirliğinin genel menfaatlerine uygun olarak gelişmesini sağlamak vb. olduğunu; derneğin kar amacı gütmeyen bir meslek örgütü olduğunu, sınava ait soru kitapçıklarının, davacının web itesinde hiçbir kazanç amacı gözetilmeksizin yayınlanarak alenileştiğini; herkesin erişimine açık olan kitapçıkların müvekkili tarafından yayınlanması sebebiyle davacının maddi zarara uğradığı iddiasının kabul edilemeyeceğini, söz konusu sınavlara, ancak dernekleri veya dernekleri ile aynı statüde bulunan diğer gümrük müşavirleri derneklerinin kontrolünde stajlarını yapın üyelerinin katılabildiğini; sınav sorularına itirazların 10 gün gibi dar bir zaman içinde yapılması gerektiğini, müvekkilinin soruları üyelerine ulaştırmasının FSEK kapsamında korunmadığını; davacının kendi eserini alenileştirerek sitesinde yayımlaması ve herkesin kolayca ulaşabileceği bir eseri müvekkilinin üyeleri ile paylaşmasının davacının haklarının ihlali anlamına gelmeyeceğini; ikinci cevabında ise; kabul anlamına gelmemekle birlikte, sınav soruları müvekkilince yayınlanmış/yayınlanıyor olsa dahi davacının maddi zararını delilleriyle somutlaştırması gerektiğini; tazminat hakkı doğabilmesi için kusurlu davranış gerektiğini, oysa müvekkilinin olayda herhangi bir kusurunun bulunmadığını; Bilirkişi Raporu’nun 6. sayfasında, …. adresindeki tüm duyurular bölümünde her iki sınavın gerçekleştirildiğinin duyurulduğu, sınav sorularının ise yer almadığının tespit edildiği hususuna yer verildiğini, dolayısıyla müvekkilinin iddia edilen eylemi işlemediğinin anlaşıldığını ifade ederek, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı …. .’ne usulüne göre tebligat yapılmasına karşın, cevabına rastlanmamıştır.
Davanın açılmasını müteakip yargılamaya katılımı olan tarafların dava, cevap, cevaba cevap, ikinci cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, marka tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
GEREKÇE :
Dosya uyuşmazlık konuları hakkında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş ve rapor tanzim ettirilmiştir.
Davacı ve davalılar arasındaki uyuşmazlık, davacıya ait sınav sorularının davalılarca izinsiz yayınlanıp yayınlanmadığı, davaya konu soruların eser mahiyetinde olup olmadığı, davalılarca tecavüzün varlığı sabit görülürse davacının hangi haklarının ihlal edildiği ve davacının FSEK 68. MD. gereğince alabileceği tazminat miktarının ne olabileceği noktasında toplanmaktadır.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörlüğü’nün 18.08.2021 havale tarihli yazısı: 05.08.2021 tarihli yazıda, farklı kurumlar ile üniversite arasında yapılan 04.05.2019 tarihli protokol gereği 20.000 TL bedel ile uzman yeterlik yazılı sınavı, 06.03.2021 tarihli protokol gereği sınav kitapçığı A ve B grubu olmak üzere 100’er sorudan müteşekkil ve aday başı 200 TL ücret karşılığı olmak üzere hukuk yazılı sınavı, 29.12.2019 tarihli protokol gereği A ve B grubu olmak üzere 120’şer sorudan müteşekkil 40.000 TL + KDV bedel ile müfettiş yardımcılığı giriş sınavı, 21.09.2019 tarihli protokol gereği sınav kitapçığı A ve B grubu olmak üzere 100’er sorudan müteşekkil ve 53.000 TL + KDV bedel ile görevde yükselme sınavının üniversitelerinde icra edildiğini bildirmiş ve ilgili protokol ve sözleşme örneklerini ibraz etmiş olduğu anlaşılmıştır.
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’nın 30.07.2021 havale tarihli yazısı: 30.07.2021 tarihli yazıda, dava konusu sınava benzer olduğu Kurumsal İlişkiler Daire Başkanlığı tarafından değerlendirilen kurum sınavları listesi ve … Başkanlığı Yönetim Kurulu tarafından belirlenen 2019 yılı telif ücretleri ve belirlenen sınavlara ilişkin olarak imzalanan telif sözleşmesi örneklerinin Mahkememize sunulduğu; yazı ekinde, 2019 yılı sınavları telif ücretleri; Adalet Bakanlığı Adli Yargı 7.000 TL ücret, 100 soru, Adalet Bakanlığı İdari Yargı 7.000 TL ücret, 100 soru, Adalet Bakanlığı İcra 7.000 TL ücret, 70 soru, İçişleri Bakanlığı Kaymakamlık 7.000 TL ücret, 100 soru, Sayıştay Başkanlığı Sayıştay Eleme 7.000 TL ücret, 90 soru, Sayıştay Başkanlığı Sayıştay Eleme devam 7.000 TL ücret, 90 soru, MEB-EKYS 7.000 TL ücret, 80 soru; Sunulan sözleşme örneklerinin Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı ile yayınevleri arasında KPSS, Kaymakamlık, Sayıştay Eleme vb sınav sorularının işleme, kullanma, çoğaltma, yayma, temsil, umuma iletim hakkının sözleşme süresince devrine ilişkin olduğu, imzalanan sözleşmelerin 2021 yılına ait olduğu anlaşılmıştır.
Gazi Üniversitesi Hukuk Müşavirliği’nin 02.08.2021 havale tarihli yazısı: Söz konusu yazıda emsal nitelikteki sözleşme örneklerinin gönderildiği; Sunulan sözleşmelerden 09.08.2018 tarihli… Rektörlüğü ile Kamu İhale Kurumu İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı arasında görevde yükselme yazılı sınavı usulleri hakkında sözleşmenin konusunun sınav sorularının hazırlanması, sınavın uygulanması ve sınav sonuçlarının değerlendirilmesi olup, bu hizmetin tamamı için kararlaştırılan ücret 80.000 TL + KDV olduğu anlaşılmıştır.
Ankara …Hukuk Müşavirliği’nin yazısı: Söz konusu yazıda emsal nitelikteki sözleşme örneklerinin gönderildiği; Sunulan sözleşmelerden 09.01.2019 tarihli …Rektörlüğü ile Sayıştay Başkanlığı arasında 7 alanda 30 adayın katılacağı unvan değişikliği yazılı sınavı usulleri hakkında sözleşmenin konusunun sınav sorularının hazırlanması, sınavın uygulanması ve sınav sonuçlarının değerlendirilmesi olup, bu hizmetin tamamı için kararlaştırılan ücret 20.000,00-TL+KDV olduğu; Sunulan sözleşmelerden 12.09.2019 tarihli …Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Hakimler ve Savcılar Kurulu arasında 3 alanda 220 adayın katılacağı görevde yükselme ve unvan değişikliği yazılı sınavının uygulanma usulleri hakkında sözleşmenin konusunun sınav sorularının hazırlanması, sınavın uygulanması ve sınav sonuçlarının değerlendirilmesi olup, bu hizmetin tamamı için kararlaştırılan ücret 69.000 TL + KDV olduğu anlaşılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 04.08.2021 havale tarihli yazısı: Yazıda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan ve resmi internet sitesinde yayımlanan sınavların soru ve cevap anahtarının kullanım hakkını isteyen kurumlarla yapılan sözleşme örnekleri ile soru kullanım bedeline yönelik tablonun mahkemeye gönderildiği, Kurum tarafından gönderilen sözleşme örneklerinin şablon şeklinde olduğu, sözleşmede bedel ve tarih bulunmadığı anlaşılmıştır.
Toplanan delillere, benimsenen 2. bilirkişi raporu ile ek raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
Davacı ile dava dışı Ticaret Bakanlığı arasında, Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavir Yardımcılığı Sınavı’nın davacı Üniversite’nin Sınav Yönetim Merkezi tarafından güvenli bir şekilde yapılması amacıyla 25.10.2019 tarihli bir Protokol imzalandığı, Protokol’de, tarafların yükümlülüklerinin yanı sıra, sınavların ne şekilde uygulanacağı, itirazların ne şekilde yapılacağı ve sonuçlandırılacağı gibi hususların düzenlendiği; Protokol’ün eki olan “Konu Başlıkları Zorluk Seviyeleri ve Soru Sayıları Tablosu”nda, sınavda sorulacak soruların konu başlıkları, soru sayıları, zorluk seviyeleri (zor, orta zor) ve soruların taraflardan hangisince hazırlanacağı gibi hususlara yer verildiği; Protokolün “Tarafların Sorumlulukları” başlıklı 5. Maddesinde ise “…’nin Yükümlülükleri” başlığı altında, sınav sorularının hazırlanması ve denetlenmesi yükümlülüğünün de davacıya ait olduğu;
Her ne kadar sınavda, hangi mevzuattan (Örneğin 4458 sayılı Kanun ve uygulanmasına ilişkin ikincil düzenlemeler; 5607 sayılı Kanun ve bu Kanuna ilişkin ikincil düzenlemeler gibi) kaç adet soru hazırlanacağı belirtilmiş ise de, bununla soruların hazırlanacağı alanların sınırları çizilmiş, bu sınırlar içinde soruların ne şekilde hazırlanacağı davacı Üniversite’ye bırakıldığı, davacının ise bünyesinde yer alan öğretim görevlilerini uzmanlık alanlarına göre belirleyerek soruları hazırlattığı; her bir soru için form geliştirdiği ve bu form ile Soru Yazarı Soru Kontrol Listesi’ni, soruyu hazırlayan her bir öğretim elemanına imzalattığı, sonuç olarak, davacı Üniversite tarafından, imzalanan Protokol çerçevesinde gerekli organizasyon yapılarak hazırlatılan soruların, hazırlayan öğretim elemanlarının hususiyetlerini taşıdığı, buna bağlı olarak soruların ve toplu olarak yer aldıkları kitapçıkların FSEK kapsamında eser niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
FSEK m.8 uyarınca bir eserin sahibi, onu meydana getiren olduğu, dolayısıyla sınavda sorulan ve eser niteliğinde olduğu değerlendirilen soruların eser sahiplerinin, soruları hazırlayan kişiler (öğretim elemanları) olduğu, soruları hazırlayanların kimler olduğunun, davacı tarafından dosyaya sunulan belgeler ile sabit bulunduğu, bununla birlikte, soruları hazırlayan kişileri dava dışı Ticaret Bakanlığı ile imzaladığı Protokol ile üstlendiği yükümlülük kapsamında bir araya getirenin, davacı Ankara Üniversitesi Rektörlüğü olduğu, Rektörlüğe bağlı çeşitli fakültelerde görev yapan farklı öğretim elemanları tarafından hazırlanan sorulardan oluşturulan soru kitapçığı ayrılmaz bir bütün oluşturduğu; bu durumda, FSEK m.10/son’da yer alan “Birden fazla kimsenin iştiraki ile vücuda getirilen eser, ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa bir sözleşmede veya hizmet şartlarında veya eser meydana getirildiğinde yürürlükte olan herhangi bir yasada aksi öngörülmediği takdirde birlikte eser üzerindeki haklar eser sahiplerini bir araya getiren gerçek veya tüzel kişi tarafından kullanılır…” hükmü uyarınca, sorular üzerindeki mali hakları kullanma yetkisinin, Kanun’dan dolayı, eser sahiplerini bir araya getiren davacıya ait olduğu anlaşılmıştır.
Bu bağlamda, eser sahipleri ile davacı arasındaki ilişkiyi, FSEK m.18/2 açısından da değerlendirmek gerektiği: Kanun’un anılan maddesinde “Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça; memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserler üzerindeki haklar bunları çalıştıran veya tayin edenlerce kullanılır. Tüzel kişilerin uzuvları hakkında da bu kural uygulanır.” hükmü yer aldığı, bu hükmün uygulanabilmesi için, eseri birlikte meydana getirenler ile onları bir araya getiren gerçek ya da tüzel kişi arasında bir istihdam ilişkisinin bulunması ve bu kişilerin, çalışma ilişkisi çerçevesinde eser meydana getirmeleri gerektiği, davacı tarafından dosyaya sadece, soruları hazırlayan akademisyenlerle imzalanan, hazırlanan sorular ve zorluk derecesinin belirtildiği tip formların sunulması; öğretim elemanlarının iş tanımında “Üniversite’nin çeşitli kuruluşlarla yapacağı anlaşmalar çerçevesinde uzmanlık alanları ile ilgili soru hazırlamak” gibi bir görevin de bulunup bulunmadığına ilişkin bir delilin sunulmamış olması; soruları hazırlayan kişilere, bu hizmetleri karşılığında ayrıca bir ödeme yapıldığına dair bordro özetinin sunulmuş olması karşısında, mevcut delillerden hareketle, davacı açısından FSEK m.18/2’in uygulanabilmesinin mümkün olamayacağı;
Davacı ile dava dışı Bakanlık arasında sorulara ilişkin telif haklarının devrine ilişkin FSEK m.52’ye uygun olarak yapılmış ayrı bir taahhüt ve/veya tasarruf sözleşmesinin bulunmaması, Protokol’de de bu yönde özel bir hüküm öngörülmemiş olması sebebiyle, Bakanlığın sorular üzerinde mali hakları kullanmak bağlamında bir yetkisinin bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davacı taraf dava dilekçesinde, gumrukkitap.com, ktgegitim.com, igmd.org.tr, mergumder.org.tr ve consulturkglobal.com web sitelerinde 2019 yılı Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavirliği Yardımcılığı sınavına ait sınav sorularının kitapçıklarının yayınlandığını belirterek deliller arasında, anılan web sitelerinin internet çıktılarını sunduğu; sunulan internet çıktılarında bulunan web adreslerinin inceleme günündeki güncel durumları ve eskiye dönük arşiv kayıtları üzerinden bilirkişi heyetince yapılan incelemeler ve bilirkişi raporunda belirtilen hususlar dikkate alınarak;
Www….. web sitesi, https://…. /Uploads/2019%20G%C3%BCmr%C3%BCk%20M%C3%BC%C5%9Favirli%C4%9Fi%20S%C4%B1nav%C4%B1%20Sorular%C4%B1.pdf adreslerinde davaya konu soru kitapçıklarından “2019 Yılı Gümrük Müşavirliği Sınavı” kitapçığının yayınlandığı;
….
adresinde davaya konu 2019 yılı Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavirliği Yardımcılığı sınavına soru kitapçıklarının adreslerinde yayınlandığı;
www….. web sitesinde, davaya konu soru kitapçığının yayınlanmadığı anlaşılmıştır.
Davacının FSEK’ten kaynaklanan mali hakları kullanma yetkisine Kanunen (m.10/son) sahip olduğu davaya konu soru kitapçıklarının davalılar tarafından kullanımının hukuka uygun olabilmesi için FSEK m.52’de öngörülen şekilde mali hakların veya kullanılması yetkisinin yazılı olarak ve devre konu hakların her birinin ayrı ayrı belirtilmesi suretiyle yapılmış olması gerektiği, davaya konu olayda davacı ile davalılar arasında yapılmış böyle bir sözleşme bulunmadığı; Davalılar, kullanımlarının, eser sahibinin haklarına sınırlandırmalar öngören FSEK m.31,33,34 ve 35 kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, dolayısıyla ihlalin söz konusu olmadığını belirttikleri; FSEK m.31, resmen yayımlanan veya ilan olunan kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve kazai kararların çoğaltılması, yayılması, işlenmesi veya herhangi bir suretle bunlardan faydalanmanın serbest olduğunu öngördüğü; davaya konu olayda, mevzuattan yararlanılarak hazırlanan sorular söz konusu olduğu, bir başka ifade ile, maddede serbesti tanınan mevzuat veya karar söz konusu olmadığı için, davalıların kullanımını bu çerçevede değerlendirmenin mümkün olmadığı; FSEK m.33 ve 34 hükümlerinde öngörülen sınırlamaların söz konusu olabilmesi içinse, eserin yayımlanmış olması gerektiği; FSEK m.7 uyarınca yayımlanma, eserin aslında çoğaltma yoluyla elde edilen nüshalarının hak sahibinin rızasıyla satışa çıkarılma veya dağıtılma yahut diğer bir şekilde ticaret mevkiine konulması olduğu; Soru kitapçıklarının ilk sayfasının alt bölümünde, çerçevelenmiş şekilde, …. tarafından hazırlanmış olan bu sınav sorularının her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun soruların tamamının veya bir kısmının …’nin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve soruların hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.” hükmü yer aldığı; Davacı, dava dışı Bakanlık ile imzaladığı Protokol uyarınca (m.10), sınava giren adayların itiraz haklarını kullanabilmeleri için, sadece adayların görebileceği şekilde aday.ankara.edu.tr web adresinde soruları yayınlamakla yükümlü olduğu; davacı sadece adayların erişebileceği bir portal üzerinden ve sadece adayların itiraz haklarını kullanmalarına imkan sağlamak için, süreli olarak soruları yayınladığı; Dolayısıyla, FSEK m.7 bağlamında davaya konu eserlerin yayımlanması söz konusu olmadığı, bundan dolayı da FSEK m.33 ve 34’ün uygulanabilmesi için gereken “yayımlanmış olma” ön koşulu somut olayda gerçekleşmediği anlaşılmıştır.
Kaldı ki, FSEK m.33 yayımlanmış bir eserin tüm eğitim ve öğretim kurumlarında, yüzyüze eğitim ve öğretim maksadıyla doğrudan veya dolaylı kar amacı gütmeksizin temsilinin, eser sahibinin ve eserin adının mutad şekilde açıklanması şartıyla serbest olduğunu düzenlemektedir. Bu madde kapsamında bir kullanımın söz konusu olabilmesi için, eğitim ve öğretim kurumunun eseri yüzyüze eğitim ve öğretim maksadıyla temsil etmesi gerekir.
Somut olayda hem davalılar eğitim ve öğretim kurumu olmadıkları hem de web siteleri üzerinden kullanım söz konusu olduğu için, bu maddenin uygulanabilmesi için gereken diğer koşulların da sağlanmadığı anlaşılmıştır.
Aynı şekilde, FSEK m.34’te yer alan istisna, eğitim ve öğretim amacına tahsis edilmiş seçme ve derleme eserler meydana getirilmesi serbestisidir. Somut olayda eğitim ve öğretim için seçme ve toplama eser meydana getirilmesi söz konusu olmadığı gibi, kitapçıklar davalılardan … (“….” adlı web sitesinin sahibi) ve… Gümrük Müşavirleri Derneği (“igmd.org.tr” adlı web sitesinin sahibi) tarafından, anılan web sitelerinde olduğu gibi yayınlandığı, dolayısıyla bu maddenin de somut olayda uygulama kabiliyetinin bulunmadığı anlaşılmıştır.
FSEK’in 35. maddesinde ise “iktibas serbestisi” kavramı düzenlenmiştir. Maddede, alenileşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ve edebiyat eserine alınması; yayımlanmış bir bestenin en çok tema, motif, pasaj ve fikir nev’inden parçalarının müstakil bir musiki eserine alınması; alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderecatını aydınlatmak maksadıyla bir ilim eserine konulması; alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ilmî konferans veya derslerde, konuyu aydınlatmak için projeksiyon ve buna benzer vasıtalarla gösterilmesi iktibas serbestisi kapsamında tutulmuş; ancak ve ancak bu serbestinin varlığı, “iktibasın belli olacak şekilde yapılması” ve “ilim eserlerinde, iktibas hususunda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yerin belirtilmesi” koşullarının gerçekleşmesi öngörülmüştür.
Davaya konu eserin yayımlanmamış olması yanı sıra, davalılardan … (“gumrukkitap.com” adlı web sitesinin sahibi) ve… Gümrük Müşavirleri Derneği (“igmd.org.tr” adlı web sitesinin sahibi) tarafından web sitelerinde olduğu gibi yayınlanmış olması ve maddede belirtilen kapsamda bir kullanımın da söz konusu olmaması karşısında, somut olayda bu maddenin de uygulama kabiliyetinin bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davalılardan …ve… Gümrük Müşavirleri Derneği’nin, davacının mali hakları kullanma yetkisine sahip olduğu soru kitapçıklarını (soruları), davacının izni olmaksızın kendilerine ait web siteleri üzerinden yayınlamalarının, davacının FSEK m.22’den kaynaklanan “çoğaltma” ve 25’ten kaynaklanan “umuma iletim” haklarının ihlali niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
68 uyarınca mali hakların ihlali halinde hak sahibi, bu hakların bir sözleşme ile kullanılması halinde isteyebileceği bedelin veya FSEK uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını tazminat olarak isteyebilir. Davaya konu soruların, taraflar arasında bir sözleşmeye konu olması halinde varsayımsal sözleşme bedelinin veya rayiç değerinin belirlenmesi için, öncelikle sözleşmenin konusunun ne olacağının ortaya konulması gerektiği; somut olayda, davaya konu soruların, ihlalci davalılar tarafından kendi web sitelerinde kullanılması yani çoğaltılması (m.22) ve umuma iletimi (FSEK m.25) söz konusu olduğu, davacının bizzat kullanmasının yanı sıra birden fazla davalı tarafından kullanım söz konusu olabileceği için, taraflar arasında yapılacak sözleşmenin FSEK m.56 kapsamında basit lisans olarak nitelendirilmesi gerekeceği, zira, sözleşme, mali hak sahibinin başkalarına da aynı ruhsatı vermesinin mümkün olabileceği varsayımıyla kurulacağı anlaşılmıştır.
Dosyaya kazandırılan müzekkere cevaplarından;…. tarafından gönderilen sözleşmelerin sınavların hazırlanmasının yanı sıra, uygulanması ve değerlendirilmesini de kapsadığı bu nedenle huzurdaki uyuşmazlık açısından emsal nitelikte olmayacağı; MEB tarafından gönderilen sözleşmelerde ücret belirtilmediği gibi test ve sınav kullanım bedeli tablosunun 2021 yılına ilişkin olduğu, öte yandan MEB test ve sınav kullanım bedeli tablosunda belirtilen sınavların büyük bir kısmının merkezi sınavlar olup, sınavların niteliğinin huzurdaki dosyaya konu Gümrük Müşavirliği sınavından farklı usul ve esaslara tabi olduğu; Rayiç bedel hususunda … tarafından bildirilen 2019 yılı sınavları telif ücretleri tablosunun dikkate alınabileceği; Dava konusu Gümrük Müşavirliği sınavının 100 adet 5 seçenekli çoktan seçmeli sorudan oluştuğu, … 2019 Yılı Kaymakamlık, Sayıştay Eleme vb. sınavların 100 sorudan oluştuğu ve 2019 yılı telif ücretinin 7.000 TL olduğu bildirildiği; Bu doğrultuda sınav sorularının yayınlandığı tarih olan 2019 yılında davacının hak sahibi olduğu soruların üçüncü kişiler tarafından web sitelerinde yayınlanmak üzere (m.22 çoğaltma ve m.25 umuma iletim hakkı) basit lisans verilmesi halinde talep edebileceği emsal telif ücretinin 7.000 TL olacağı; Davacının her bir ihlal nedeniyle, ihlale sebep olan davalılardan ayrı ayrı FSEK 68/2 Kapsamında talep edebileceği tazminat tutarının 7.000 X 3=21.000,00-TL olacağı anlaşılmıştır.
Neticede dosya incelendiğinde, 2. bilirkişi raporu ile ve tüm dosya kapsamından;
Davaya konu soruların FSEK kapsamında ilim ve edebiyat eseri niteliğinde olduğu, davacının, FSEK m.10/son uyarınca bu sorular üzerinde FSEK’ten kaynaklanan mali hakları kullanma yetkisine Kanunen sahip olduğu, davalılardan …ve… Gümrük Müşavirleri Derneği’nin eylemlerinin davacının FSEK’ten kaynaklanan çoğaltma (m.22) ve umuma iletim (m.25) haklarının ihlali niteliğinde olduğu, sınav sorularının yayınlandığı 2019 yılında davacının hak sahibi olduğu soruların üçüncü kişiler tarafından web sitelerinde yayınlanmak üzere (m.22 çoğaltma ve m.25 umuma iletim hakkı) basit lisans verilmesi halinde davacının talep edebileceği emsal telif ücretinin 7.000,00- TL olacağı, davacının her bir ihlal nedeniyle, ihlale sebep olan davalılardan ayrı ayrı FSEK 68/2 Kapsamında talep edebileceği tazminat tutarının 7.000 X 3=21.000,00-TL olacağı, faizin başlangıcının da ihlalin yani yayın tarihi olan 23.12.2019 olduğu anlaşıldığından, 2. bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, davalılardan …ve… GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ’ne karşı açılan davanın kabulüne, diğer davalılar hakkında açılan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M :
1-Davalılardan …ve… GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ’ne karşı açılan davanın KABULÜNE,
Davalı …’dan 21.000,00.-TL tazminatın 23.12.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsili ile davacıya verilmesine,
Davalı… Gümrük Müşavirliği Derneğinden 21.000,00.-TL tazminatın 23.12.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacının tecavüzün ref’i talebi konusunda telif tazminatına karar verildiğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Davacının müstakbel tecavüzün men’i talebinin KABULÜNE,
2-Diğer davalılar hakkında açılan davanın REDDİNE,
3-Peşin alınması gereken (davacı harçtan muaf) 2.869,02.-TL nispi ilâm harcının davalılar…. ‘nden alınarak hazineye irad kaydına,
4-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi m.7/3 hükmü uyarınca 1.440,00.-TL arabulucu ücretinin davalı …. ‘nden tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen maddi tazminat için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL nispi, kabul edilen diğer istemler için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL maktu olmak üzere iki ayrı ücreti vekaletin davalı …. dan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen maddi tazminat için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL nispi, kabul edilen diğer istemler için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL maktu olmak üzere iki ayrı ücreti vekaletin davalı …. ‘den alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı…. ‘ne karşı açılan davanın reddedilmesi ve davalının kendisini vekil ile temsil ettirmesi sebebiyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap edilen takdiren maddi tazminat için hesap olunan 7.375,00.-TL nispi, red edilen diğer istemler için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL maktu olmak üzere iki ayrı ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Davalı ….. İ.’ne karşı açılan davanın reddedilmesi ve davalının kendisini vekil ile temsil ettirmesi sebebiyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap edilen ve takdiren maddi tazminat için hesap olunan 7.375,00.-TL nispi, red edilen diğer istemler için hesap olunan takdiren 7.375,00.-TL maktu olmak üzere iki ayrı ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacının yapmış olduğu aşağıda dökümü yazılı 4.697,90.-TL yargılama giderinin davalı….. İ’nden alınarak davacıya verilmesine,
10-Davalıların yapmış olduğu bir gider olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
11-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatıran tarafa iadesine (HMK m.333),
Dair, davacı vekilinin, davalı …. Müşavirliği vekilinin, davalı …. I ve vekilinin, davalı…. ği vekilinin yüzlerine karşı, diğer davalı vekilinin yokluğunda, tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.23/12/2021

Kâtip Hâkim…..
✍e-imzalıdır ✍e-imzalıdır
MASRAF DÖKÜMÜ
Bilirkişi Ücreti : 4.050,00.-TL
P.P : 647,90.-TL
TOPLAM : 4.697,90.-TL