Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

T.C.
ANKARA
2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
TÜRK MİLLETİ ADINA

ESAS NO : 2020/276
KARAR NO : 2021/394

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – …
….
VEKİLLERİ : Av….
…
DAVALI : …
T.C Kimlik No:…
…
VEKİLİ : Av. …
….
DAVA : Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini
DAVA TARİHİ : 18/09/2020
KARAR TARİHİ : 16/12/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 16/12/2021
Davacı vekili tarafından davalılar aleyhine açılan Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili dilekçeleriyle özetle; …. ile yayıncılık alanında faaliyet gösteren davacı şirket arasında 04.02.2016 ve 08.02.2016 tarihinde düzenlenen yayın sözleşmeleri ile adı geçenlerin, eserlerinin basım, yayım, dağıtım ve telif hakları ile ilgili tüm haklarını müvekkili şirkete devrettiğini, bu sözleşmeler ile davacının Trafik Adabı isimli eserin tüm haklarına sahip olduğunu ve kendi eseri olan… Yayıncılık Sürücü Eğitim Rehberi isimli eserin 9-27 sayfaları arasında söz
konusu bölümü kullandığını, dava dilekçesi ekinde sunulan … adı altında yazılan ve bandrolsüz, ISBN numarası bulunmayan ve baskısı…Ofset’e ait olan … Sürücü Kursu Sürücü Eğitim Kitabı isimli kitapta, tüm mali ve manevi hakları davacı şirkete ait olan Trafik Adabı isimli eserin, davacının muvafakati olmadan, aynen kopyalanarak kullanıldığını ve davalı yararına maddi kazanç elde edildiğini, Eserin izinsiz kullanılması nedeniyle İstanbul… Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğunu, davalı hakkında İstanbul… … FSHCM’nin 2018/566E sayılı dosyası ile dava açıldığını, yapılan yargılama sonucunda davalının cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğini, davacıya ait eserin izinsiz olarak davalının kitabının 152-160 sayfaları arasında birebir kopyalanmak sureti ile kullanıldığını,
beyan ederek davalının davacıya ait eserleri izinsiz olarak kullanarak mali ve manevi haklarını ihlal ettiğini, izinsiz yayınlanan eserler için şimdilik 1.000,00.-TL maddi tazminat ile manevi hakların ihlali sebebiyle 10.000,00.-TL manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle ; huzurdaki davanın bir eş değeri olan müştekisi… Yayıncılık olan yargılama dosyasına sunulan bilirkişi raporu ve değerlendirmelerin tamamının davacının aleyhine olduğunu, İstanbul… Adliyesi … FSHCM’nin 2018/525E, 2020/205K sayılı ilamı karşısında davacının tazminat talep edemeyeceğini, çünkü eserin davacıya ait olmadığını, davacının mali ve manevi haklarına tecavüzünün söz konusu olmadığını ifade ederek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Tarafların tüm delilleri toplanmış, bilirkişi raporları dosyaya ibraz ettirilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını ve bilirkişi incelemesi yapılmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
GEREKÇE :
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı tarafından davacının mali ve manevi haklarının ihlal edilip edilmediği, mali ve manevi hakların davacıya ait olup olmadığı, söz konusu davacının eser iddiasının yerinde olup olmadığı, davacının maddi ve manevi tazminat talebinin yerinde olup olmadığı, maddi ve manevi tazminat talebi yerinde ise davacının alabileceği maddi ve manevi tazminat miktarının ne olabileceği
DEĞERLENDİRMELER :
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun (FSEK) 1/B maddesinde eser, “Sahibinin hususiyetini taşıyan, ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri” olarak tanımlanmıştır. Buna göre; bir fikir ve sanat ürününün eser olarak kabul edilmesi ve telif hakkı korumasından faydalanabilmesi için; “FSEK’te öngörülen eser kategorilerinden birine girmesi” ve “meydana getirenin hususiyetini taşıması, yani özgün olması” gerekmektedir. Diğer yandan, FSEK md 2’nin birinci fıkrasında, herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserler, ilim ve edebiyat eserleri arasında sayılmıştır.
Kanunun 8. maddesi ise “Bir eserin sahibi, onu meydana getirendir.” hükmünü haizdir. Bu kapsamda, dava konusu olan sürücü adayları için ehliyet sınavlarına hazırlık amacıyla hazırlanmış olan dava konusu “Anadolu Yayıncılık Sürücü Eğitim Rehberi” ve “… Sürücü Kursu Sürücü Eğitim Kitabi” isimli kitapların “ilim ve edebiyat eseri” niteliğinde olduğu,
Dosyaya ibraz edilen davacı şirket ile Yrd. Doç. Dr. …. ile 04.02.2016 ve 08.02.2016 tarihinde düzenlenen yayın sözleşmeler uyarınca; TRAFİK ADABI isimli eserin basım, yayım, dağıtım ve telif hakları ile ilgili tüm haklarını davacı şirkete devrettiği, bu sözleşmeler uyarınca FSEK 52. Madde kapsamında davacı yayınevinin mali hak sahibi olduğu,
Bununla birlikte dosya kapsamında yapılan incelemede;
Davacıya ait kitabın künye bilgilerinde, dava dilekçesinde belirtilen …. ’ın isimlerinin yazar olarak belirtilmediği; bunun yanı sıra davalıya ait kitabın basım tarihi hakkında kitap üzerinde bilgi bulunmadığı,
davacıya ait kitabın 9-27 sayfaları arasındaki TRAFİK ADABI başlıklı bölüm ile davalıya ait kitapta 152-160 sayfaları arasında ayniyet derecesinde benzerlik bulunduğu, davalıya ait kitabın ilgili konu başlıkları altındaki açıklamaların ise davacıya ait kitapla aynı olduğunun tespit edildiği,
Her ne kadar davalı, taraflar arasındaki uyuşmazlık konusunda ceza yargılaması bulunduğunu İstanbul… Adliyesi …. FSHCM’nin 2018/525E, 2020/205K. sayılı ilamı karşısında davacının tazminat talep edemeyeceğini beyan etmişse de; söz konusu ilamın huzurdaki dava ile ilgisi olmadığı söz konusu ilamın başka bir sanığın yargılanmasına ilişkin olduğu,
Davalı hakkında huzurdaki uyuşmazlığa ilişkin olarak açılan İstanbul… …. FSHCM’nin 2018/566E, 2019/747K sayılı ilamı ile sanığın suçu sabit görülerek cezalandırılmasına karar verilmiştir. İlamın incelenmesinde; müştekinin kitabının basım tarihinin açıkça belirtildiği ancak sanığa ait kitabın basım tarihinin belirtilmediği, yalnızca sanığın/davalının ifadesinde kitabın 2016 yılında basımını yaptığını beyan ettiği anlaşılmıştır.
Davacı, FSEK m.68 uyarınca 3 kat telif tazminatı talep etmiştir. Malum olduğu üzere FSEK m.68 uyarınca mali hakların ihlali halinde hak sahibi, bu hakların bir sözleşme ile kullanılması halinde isteyebileceği bedelin veya FSEK uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını tazminat olarak isteyebilir.
Davaya konu TRAFİK ADABI isimli ünitenin taraflar arasında bir sözleşmeye konu olması halinde varsayımsal sözleşme bedelinin veya rayiç değerinin belirlenmesi için, öncelikle sözleşmenin konusunun ne olacağının ortaya konulması gerekir. Somut olayda, davaya konu ünitenin, davalı tarafından yayınlanan kitap içeriğinde kullanılması yani çoğaltılması (m.22) ve umuma iletimi (FSEK m.25) söz konusudur. Davacının bizzat kullanmasının yanı sıra birden fazla kişi/davalı tarafından kullanım söz konusu olabileceği için, taraflar arasında yapılacak sözleşmenin FSEK m.56 kapsamında basit lisans olarak nitelendirilmesi gerekecektir. Zira, sözleşme, mali hak sahibinin başkalarına da aynı ruhsatı vermesinin mümkün olabileceği varsayımıyla kurulacaktır.
Somut ihlal bağlamında, davacının hak sahibi olduğu ünitenin üçüncü kişiler tarafından kitap halinde yayınlanmak üzere (m.22 çoğaltma ve m.25 umuma iletim hakkı) basit lisans verilmesi halinde hangi bedeli talep edebileceğinin, bu konudaki rayicin ne olduğunun tespiti gerekmektedir. Dava konusu TRAFİK ADABI isimli ünite 16 sayfadan oluşmaktadır. Her ne kadar davacı yan tarafından davacıya ait kitabın yazarları olduğu ifade edilen kişilerle imzalandığı belirtilen 08.02.2016 ve 04.02.2016 tarihli iki ayrı sözleşme dosyaya sunulmuşsa da; kitap üzerinde yazarların adının yer almadığı, sözleşme içeriğinde kitabın isminin TRAFİK ADABI olarak belirtildiği, her bir yazarla ayrı sözleşme yapıldığı, bu ünitenin iki yazarın ortak çalışması ile meydana getirildiği konusunda dosya kapsamında bir bilgi olmadığından tek bir sözleşme dikkate alınarak incelemenin yapıldığı,
Dosya kapsamında bulunan 08.02.2016 ve 04.02.2016 tarihli yayın sözleşmelerinin emsal nitelikte değerlendirilebileceği, söz konusu sözleşmelerde telif ücretinin 5.000 TL olarak belirlendiği, ancak sözleşmenin tam lisans şeklinde olduğu, basit lisans şeklinde olmadığı,
Bu nedenle, yayıncılık piyasası uygulamaları ve rayiçleri dikkate alınarak söz konusu sözleşmede belirlenen ücret üzerinden %50 indirim yapılması gerektiği, bu doğrultuda belirlenecek telif ücreti 5.000/2 =2.500 TL olacağı,
Davalının, davacıya ait kitaptan yapmış olduğu alıntı oranının %78 olduğu sonucuna varıldığından söz konusu telif bedelinin 2.500 X %78 = 1.950 TL olacağı,
Davacının davalıdan FSEK 68/2 Kapsamında talep edebileceği tazminat tutarının 5.850,00.-TL olacağı,
FSEK madde 70, eser sahibinin mali ve manevi haklarının ihlal edilmesi halinde, talep edilebilecek tazminata ilişkin ayrı düzenlemeler yapmıştır. Buna göre, eser sahibi, manevi haklarının ihlal edilmesi halinde, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesi talebi ile dava açabilecektir. 5846 sayılı yasanın 14. Maddesinde eserin umuma arz edilmesi, 15. Maddesinde eser sahibinin isminin yada müstear adının eser üzerinde belirtilmesi, 16. Maddesinde ise eserin bütünlüğünün bozulmaması manevi haklar olarak tanımlanmıştır. Bu kuralların ihlali anılan yasanın 67 ve 70/1 maddesi gereğince eser sahibine bir manevi tazminat ödemeyi gerektirmektedir. Çünkü kendisinin emek, mesai ve para harcayarak ortaya koyduğu eserinin kamunun bilgisine sunulmasını, eğer sunulacaksa bunun zamanını, coğrafi alanını, sunum şeklini ve tarzını mutlak tayin etme hakkı vardır. Aksi yoldaki bir davranış, eser sahibinin yasayla teminat altına alınmış manevi hakkının ihlalini oluşturur.
Tüm dosya kapsamı ihlalin niteliği dikkate alınarak 5.000,00.-TL manevi tazminat takdirinin hakkaniyete uygun olacağı sonuçlarına varılmış davanın kısmen kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H ÜK Ü M :
Davanın kısmen kabulüne,
5.850,00.-TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
5.000,00.-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
Davacı lehine telif tazminatına karar verildiğinden tecavüzün ref ‘i ile ilgili karar verilmesine yer olmadığına,
Alınması gereken (10.850,00.-TLx%068,31)=741,16.-TL harçtan, peşin alınan 187,86.-TL harcın mahsubu ile, eksik kalan (741,16-187,86)=553,30.-TL nispi bakiye karar harcının davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen maddi tazminat için hesap edilen takdiren 5.850,00-TL maktu, kabul edilen manevi tazminat için hesap edilen takdiren 5.000,00.-TL nispi olmak üzere iki ayrı vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davanın manevi tazminat bakımından kısmen reddedilmesi ve davalının kendisini vekil ile temsil ettirmesi sebebiyle reddedilen manevi tazminat için hesap 5.000,00.-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davanın kabul ret oranının takdiren %75 olarak kabulüne,
Harcın davanın yalnızca kabul edilen kesimi üzerinden alınması nedeniyle, davacının peşin yatırdığı 187,86.-TL’nin tamamının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının bunun dışında yapmış olduğu aşağıda dökümü yazılı 2.399,20.-TL yargılama giderinin %75’inin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalının yapmış olduğu bir gider bulunmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen davacıya iadesine (HMK m.333),
Dair, davalı vekilinin yüzüne karşı, davacı vekilinin yokluğunda, tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.16.12.2021

Kâtip Hâkim …
✍e-imzalıdır ✍e-imzalıdır
MASRAF DÖKÜMÜ
İlk Masraf : 62,20.-TL
Bilirkişi Ücreti :2.250,00.-TL
P.P : 87,00.-TL
TOPLAM :2.399,20.-TL