Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
TÜRK MİLLETİ ADINA
ESAS NO : 2019/271
KARAR NO : 2021/154
HAKİM : … …
KATİP : ….
DAVACI : … –
VEKİLİ : Av. … – …
DAVALI : ….
DAVALI : 2- … – …
VEKİLİ : Av. … ….
DAVA : YİDK kararının iptali ve Tasarımın Hükümsüzlüğü.
DAVA TARİHİ : 27/08/2014
KARAR TARİHİ : 15/04/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 16/04/2021
Davacı vekili tarafından davalılar aleyhine açılan Tasarım Tescil Başvurusuna Yapılan İtirazın Reddine Dair YİDK kararının iptali ve Tasarımın Hükümsüzlüğü istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili 27.08.2014 günlü dilekçesiyle özetle; davalının 21.03.2013 tarihinde, kağıt havlu vericiler için aparat ürünlerini içeren tasarım tescil başvurusunda bulunduğunu, … kod numarası verilen başvurunun Resmî Tasarım Bülteni’nde ilânı üzerine, müvekkilinin “başvuru konusu tasarım tescilindeki kağıt havlu vericiler için aparat ürünlerinin aynısının başvuru tarihinden önce birçok firma tarafından piyasaya sunulmuş olduğu, aparatların ürünün teknik fonksiyonunu gerçekleştirebilmesi için zorunlu biçim koşullarını taşıdığı, kaldı ki ABD …. sayılı patent belgelerinin resimlerinde görünen ürünlerle aynı olduğu, başvuru tarihinden önce kamuya sunulmuş olduğu, bu nedenle yenilik ve ayırt edicilik niteliklerinin bulunmadığı” gerekçesiyle tasarım tescilinin kesinleştirilmesinin önlenmesi ve tescilinin iptali talebiyle itirazda bulunduğunu, itirazın diğer davalı TPE YİDK tarafından … sayılı kararla incelendiğini ve reddedildiğini, anılan kararlara bağlı olarak da tasarım tescil başvurusunun ve tescilinin de kesinleştirildiğini, kararın haksız ve hukuka aykırı olduğunu, başvuru konusu tasarımların yenilik ve ayırt edicilik vasıflarının bulunmadığını, itirazda gösterilenler dışında ABD … sayılı patent belgelerinde görünen ürünlerle de aynı olduğunu ifade ederek, davalı tarafından gerçekleştirilen … sayılı tasarımın tescilinin kesinleştirilmesine dair TPE YİDK tarafından tesis olunan … sayılı kararın iptaline ve davalı adına tescil olunan tasarımın hükümsüzlüğü ile sicilden terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı TPE ve şirket vekilleri cevaplarında özetle; yargılama konusu … sayılı başvuru konusu tasarımların, davacının itirazında ve yargılamada gösterdiği, patent/tasarım belgelerinde görünen ürünlerden genel izlenim itibariyle farklı olduğundan yenilik ve ayırt edicilik vasıflarını taşıdığını, fonksiyonunu yerine getirebilmesi için zorunlu biçimi taşımadığını, seçenek özgürlüğünün geniş olduğunu, harcıalem veya anonim bir biçimi ihtiva etmediğini, bu nedenle davacı itirazının reddine ve davalı tasarım tescilinin kesinleştirilmesine dair YİDK kararının hukuka uygun bulunduğunu savunarak açılan davaların reddine karar verilmesini istemişlerdir.
Davanın açılmasını müteakip davacı ve davalının dava, cevap, cevaba cevap, ikinci cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, marka tescil, FMB ve tasarım başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını ve bilirkişi raporu alınmasını müteakip Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Başvuru konusu işlem dosyasının tetkikinde; davalının 21.03.2013 tarihinde, kağıt havlu vericiler için aparat ürünlerini içeren tasarım tescil başvurusunda bulunduğu, … kod numarası verilen başvurunun Resmî Tasarım Bülteni’nde ilânı üzerine, davacının “başvuru konusu tasarım tescilindeki kağıt havlu vericiler için aparat ürünlerinin aynısının başvuru tarihinden birçok firma tarafından piyasaya sunulmuş olduğu, aparatların ürünün teknik fonksiyonunu gerçekleştirebilmesi için zorunlu biçim koşullarını taşıdığı, kaldı ki ABD 27.04.1993/5205455; 21.09.1993/5246137; 10.02.1998/5715971; 09.02.1999/5868346; 10.10.2000/6129240; 29.08.2000/6109473 sayılı patent belgelerinin resimlerinde görünen ürünlerle aynı olduğu, başvuru tarihinden önce kamuya sunulmuş olduğu, bu nedenle yenilik ve ayırt edicilik niteliklerinin bulunmadığı” gerekçesiyle tasarım tescilinin kesinleştirilmesinin önlenmesi ve tescilinin iptali talebiyle itirazda bulunduğu, itirazın diğer davalı TPE YİDK tarafından … sayılı kararla incelendiği ve reddedildiği, anılan kararlara bağlı olarak da tasarım tescil başvurusunun ve tescilinin de kesinleştirildiği, anılan kararın 27.06.2014 tarihinde davacı muterize bildirildiği ve yasal süre içerisinde iş bu davanın açıldığı gözlenmiştir.
554 sayılı KHK’ nın 5. maddesi uyarınca “Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımlar belge verilerek korunur.” Anılan KHK’ nin 6. maddesi gereğince “Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.” ve 7. maddesi uyarınca da “Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile ikinci fıkrada belirtilen herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması anlamındadır. Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınır.
554 sayılı KHK’ nın 10. maddesi uyarınca “Teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya, tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiç bir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar koruma kapsamı dışındadır. Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek veya bağlayabilmek için ancak zorunlu biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar koruma kapsamı dışındadır. Ancak, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ncı ve 7 nci maddelerindeki hükümleri karşılamak koşulu ile, farklı veya eş birimlerden oluşan modüler bir sistemde bu birimlerin birbirleriyle, sonlu veya sonsuz, çeşitli biçimlerde bağlantı kurmasını sağlayan tasarımlar koruma kapsamına girer.”
Tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasıflarını taşımaması hükümsüzlük nedenidir.
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun a y n ı s ı n ı n, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir.
Aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik tetkikatına aittir.
Yeniliği yoktur diyebilmek için, hükümsüzlüğü istenilen tasarımın, önceden kamuya sunulan (faydalı model, marka ve) tasarım belgelerindeki tasarımlar ile a y n ı olması şarttır. Terkini talep edilen tasarım öncekinden sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilecektir. Yeniliğin tanımı ne KHK’ de ne de mehaz yönergede vardır. Yenilik önceki tasarıma göre belirlenecektir.
Aynı kabul edilmeye engel olamayan küçük ayrıntılarda farklılık hâkimin takdirine göre belirlenecektir. Burada şu ölçü verilebilir. Fark; aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farklar ise büyüktür. Yenilik ne özgünlük, ne eşsizlik, ne estetiğe sahip bulunma, ne de estetiğin ve kalitenin basamağıdır.
Davacı vekili yenilik ve ayırt edicilik incelemesi bakımından, itirazında ABD … sayılı patent belgelerinde görünen ürün biçimlerine dayanmıştır. Bu belgelerin tarihleri davalı başvuru tarihinden öncedir. Şu hale göre bu belgelerin diğer şartların da mevcudiyeti hâlinde, davalının tasarım başvurusunun konusu tasarımların yeniliğini ortadan kaldırabilme olanağı bulunmaktadır.
Benimsenen bilirkişi raporunda da gösterildiği üzere, davalının 21.03.2013 tarihinde gerçekleştirdiği, … sayılı tasarımların, davacının itiraz ve yargılama aşamasında sunduğu patent belgelerindeki ürünlerin görünümünden hareketle gerçekleştirilmiş olmadığı, onlardan farklı olduğu, farklılıkların davacının dayandığı tasarımlardaki ürünlerin görünümüne, yani mevcut tasarımlara ek, onlarda bir değişiklik, onlardan bir sapma niteliği taşıdığı şeklinde değerlendirilemeyeceği, başvuru konusu … sayılı tasarımların konusu olan ürünlerin biçimi ile daha önce tescil ederek kamuya sunumu gerçekleştirilen ürünlerin biçimleri arasındaki farklılıkların sonrakinin mevcut önceki tasarım esas alınarak, ondan hareketle yapılmış olduğu şeklinde değerlendirilemeyeceğinden küçük ayrıntı seviyesini aştığı, çünkü bunların genel izlenimde belirgin bir farklılık yaratmaya elverişli bulunduğu; bunun yanında anonim bir biçimi ihtiva etmediği, teknik fonksiyonunun yerine getirebilmesi için zorunlu biçimde olmadığı yani başvuru konusu tasarımların yeni olduğu beyan, tevsik, müşahede ve mütalâa olunmuştur.
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesine tâbî tutulur. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Yargılamada kıyaslanın tasarımlar, yenilik incelemesinde göz önüne alınıp incelemeye tabi tutulan davacının itirazda ve yargılamada dayandığı belgelerinde görünen tasarımlardır. Bunların, davacının tasarımının tescil tarihinde ülke içerisinde piyasaya sunulmuş olduğu ve/veya yayınlanmış bulunduğu açık ve tartışmasızdır.
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı ara veya nihaî tüketicidir. Ancak asla bir uzman değildir. Mahkememiz de bilgilenmiş kullanıcı konumunda bulunan ilgililerin katılımıyla oluşturulmuş bilirkişi heyetinden mütalâa almıştır.
Kıyaslama, tescili istenen tasarım ile kıyaslanan tasarımların tam karşılaştırılması ve değerlendirilmesidir. 554 sayılı KHK’ nin 7/3. maddesi; ayırt edici niteliğin incelenme ve değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesini ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınmasını emredici bir ifadeyle istemiştir. Bilgilenmiş kullanıcının fark edebileceği değişiklikler ise daima göz önünde tutulmalıdır.
Seçenek özgürlüğü ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup kişiden kişiye değişmez. Bu nesnel değerlendirmede tekdüze özellik ve nitelikler göz önünde tutulur. Bazı biçimler(=görünümler) nesnenin işlevine sıkı surette bağımlıdırlar. Böyle tasarımlarda tasarımcının hareket alanı pek dardır. Meselâ, bir otomobilin, ütünün ve şişenin şekli gibi. Her otomobil, ütü ve şişe birbirine benzer. Ayırt edicilik için tasarımcının muhakkak nesnenin işlevine ters düşen tasarımlar geliştirmesi beklenemez. Dolayısıyla işlevin yerine getirilebilmesi için zorunlu olan alan dışında yapılabilecek olan tasarımların korunması mümkün olabilecektir. Seçenek özgürlüğünün hiç bulunmadığı hâllerde ise tasarım zaten korunamaz.
Benimsenen bilirkişi mütalâalarında da ifade olunduğu üzere; birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilerek ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınarak yapılan karşılaştırmada, başvuru konusu … sayılı tasarım başvurusunun korusu olan ürünün bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan daha önce patent olarak tescil edilen belgelerdeki ürünlerin biçimlerinin bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunduğu, aralarında mevcut olan farklılıkların, ürünlerin genel görünüme olan etki ve katkısı nazara alındığında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde belirgin farklılığı doğurmaya yettiği, başvuru konusu tasarımın harcıalem bir tasarım olarak da değerlendirilemeyeceği, zira hiçbir benzerinin sunulmadığı, özetle davalıya ait … sayılı tasarımların ayırt edicilik vasfının da bulunduğu beyan, tevsik, müşahede ve mütalâa olunmuştur.
Yalnızca dava sırasında ileri sürülen belgelerin sadece hükümsüzlük incelemesinde nazara alınması gereklidir. Ancak bu sonuç itibariyle bir farklılık yaratmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, yenilik ve ayırt edicilik vasıfları bulunan, anonim biçimi ihtiva etmeyen, teknik fonksiyon için zorunlu biçim koşullarını taşımayan …sayılı tasarım tescilinin hukuka uygun bulunduğu kanısına varılmış, ulaşılan sonuç itibariyle daha ileri bir tetkikata gerek görülmemiş ve aşağıdaki biçimde karar verilmesi gerekmiştir.
Biçimindeki gerekçeyle,
Davanın reddine karar verildiği,
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Yargıtay … Hukuk Dairesi 02.05.2017 gün ve E.2015/15537, K.2017/2545 sayılı kararıyla mahkememiz kararını onadığı,
Davacı vekilinin karar düzeltme talebinde bulunduğu,
Yargıtay … Hukuk Dairesi 15.05.2019 gün ve E.2017/4304, K.2019/3795 sayılı kararıyla mahkememiz kararını onadığı,
“Dava, TPMK YİDK kararının iptali ve endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
Olaya uygulanacak 554 sayılı KHK’nın 3. maddesinde, tasarım, bir ürünün tümü, veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü olarak tanımlanmıştır. Yine aynı KHK’nın 5 vd. maddelerinde de ifade olunduğu üzere, ancak yeni ve ayırt edici tasarımlar tasarım tescil belgesi verilerek korunacaktır. Bir tasarımın önceki tasarımlara nazaran ayırt edici olduğunu kabul edebilmek için, tasarımın bütünü itibariyle bilgilenmiş kullanıcının genel izlenimi dikkate alınmalı ve sonraki tasarımda, tasarımın bütünü itibariyle belirgin bir farklılık bulunmalıdır. Söz konusu değerlendirme yapılırken, işlevsel unsurlar ile görünmeyen kısımlar dikkate alınmamalı, bunu karşın tasarımcının yeni bir tasarım gerçekleştirme konusundaki seçenek özgürlüğü dikkate alınmalıdır.
Somut uyuşmazlıkta, başvuru konusu 1 numaralı tasarımın 1, 2 ve 3 no.lu görseli ile, 2 numaralı tasarımdaki 2, 3 ve 4 no.lu görselin başvuru konusu tasarımın nihai kullanım esnasında görünebilir olup olmadığına dair bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu durumda, başvuru konusu tasarımın nihai kullanım esnasında görünebilir ve bu kapsamda tescili ve korunmasının mümkün olup olmadığı konusunda uzman yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınarak, belirtilen ilkeler göz önünde bulundurulmak suretiyle oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış davacı vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemiz onama ilamı kaldırılarak mahkeme kararının açıklanan gerekçe ile bozulmasına karar vermek gerekmiştir..”
Biçimindeki gerekçe ile bozulmuştur.
Bozma kararına uyularak bilirkişi raporu alınmıştır,
Bilirkişi raporu kapsamına göre,
Davanın konusu, 14.05.2014 tarih ve … sayılı kararının iptali ve …ve 2 sıra numaralı tasarımların iptaline ilişkindir.
Dava tarihinde yürürlükte olan yasal düzenleme Endüstriyel Tasarımların Korunması hakkında 554 sayılı KHK’dır. İlgili KHK’nın 1. maddesinde kararnamenin amacı; KHK hükümlerine uygun tasarımların korunması, rekabet ortamının oluşturulması ve sanayinin gelişmesinin sağlanması olarak tanımlanmıştır.
554 sayılı KHK’nın 3. maddesine göre, tasarım; “bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütün”dür.
KHK’nın 5inci maddesinde; belge verilerek korunacak olan tasarımların “yeni” ve “ayırt edici niteliğe sahip” tasarımlar olması gerektiği belirtilmektedir.
Yenilik kriterini düzenleyen 6’ncı maddenin 1’inci fıkrası uyarınca; “bir tasarımın aynısı, tescil başvurusundan önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamışsa o tasarım yeni kabul edilir”. Bir tasarımın “aynısı” kavramı, 1’inci fıkranın ikinci cümlesinde açıklanmış bulunmaktadır. Buna göre; küçük ayrıntılarda farklılık gösteren tasarımlar da “aynı” kabul edilmektedir.
Ayırt edici nitelik kriterinin düzenlendiği 7’nci maddeye göre, “bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile ikinci fıkrada belirtilen herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması anlamındadır”. 7’nci maddenin 2’nci fıkrası hükmüne göre;
a) Başvuru veya rüçhan tarihinde Türkiye’de veya dünyada herhangi bir yerde piyasaya sunulmuş olan veya
b) Enstitü tarafından tescilli bir tasarım olarak yayınlanmış ve ayırt edici nitelik açısından değerlendirilen tasarımın başvuru veya rüçhan tarihinde henüz koruma süresini doldurmamış olan tasarımlar, ayırt edicilik değerlendirmesinde dikkate alınırlar.
KHK md.7 uyarınca, bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğunun kabulü için, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile ikinci fıkrada belirtilen herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması gerekmektedir. Yine md.7’ye göre, ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesi ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu hususunun göz önüne alınması gerekmektedir.
Bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu tasarımın yönelik olduğu ürün grubu hakkında bilgi sahibi olan ve daha önce o ürünü kullanmış, piyasayı tanıyan, bilen, herhangi bir sebeple benzer tasarımlar hakkında bilgi ve/veya kullanım deneyimine sahip olmuş farazi bir kişi olarak kabul edilmektedir. Bilgilenmiş kullanıcı bir uzman olmadığı gibi konu ile ilgisi olmayan herhangi bir kimse de değildir.
Davaya da konu olan hükümsüzlük halleri 554 sayılı KHK’nın 43. maddesinde belirtilmektedir. İlgili madde şu şekildedir;
“Madde 43 – Aşağıdaki hallerde tasarımın hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir:
a) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci ila 10 uncu, maddelerinde belirtilen koruma şartlarına sahip olmadığı ispat edilmişse;
b) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü, 14 üncü, 15 inci ve 16 ncı maddesinde belirtilen hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse;
c) Tescilli bir tasarım, sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki diğer tasarımın başvuru tarihi kendisinden önce ise”.
Huzurdaki davaya konu tasarımın incelenmesi ve değerlendirilmesi esnasında yukarıda değinilen genel ilkelere riayet edilmiştir.
Değerlendirme, öncelikle, yenilik ve ayırt edici nitelik yönünden yapılacaktır. Yenilik değerlendirmesinde önemli olan hususlar kamuya sunma tarihi ve farklılıkların küçük ayrıntılarda olup olmadığıdır. Bu kapsamda, ne belgesi olduğuna bakılmaksızın, daha önce kamuya sunulmuş olan bütün yakın görseller değerlendirmeye alınabilecektir.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde ise bilgilenmiş kullanıcı, seçenek özgürlüğü gibi kavramlar devreye girmektedir. Dava konusu tasarımlar bakımından seçenek özgürlüğü ele alındığında, teknik zorunluluğun, toplu halde veya rulo halde bulunan kağıt ürünlerinin, aparattan birer birer çekilebilmesine izin veren bir yapının bulunması olduğu anlaşılmaktadır. Bu kısım bir huni olabileceği gibi, farklı bir eğime sahip bir hacim de olabilecektir. Önemli olan, rulo haldeki kağıtların bir noktasından (genellikle iç kısım) çıkan kağıtların, toptan/rulodan ayrılarak boşluktan çekilebilmesinin sağlanabilmesidir. Bu anlamda seçenek özgürlüğünün sınırlarını bu teknik fonksiyon belirlemektedir. Tasarımcı, çok geniş bir seçenek özgürlüğüne sahip olmasa da belirli ölçüde serbesttir ve bu fonksiyonu sağlayacak ve farklı görünüm yaratabilecek tasarımlar yapabilecektir. Zira bu görünümün teknik fonksiyonun zorunlu sonucu olduğu kabulü, davada bahsi geçen neredeyse tüm tasarımların hükümsüzlüğünü gerektirebilecektir ki, bu sağlıklı bir yaklaşım olarak görülmemektedir.
Ayırt edici nitelik değerlendirmesinin bir diğer hususu da bilgilenmiş kullanıcıdır. Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımın uygulandığı ürün grubunu ve çeşitlerini bilen, tanıyan, piyasayı çeşitli sebeplerle takip etmiş/eden, deneyimli bir kullanıcı olarak tanımlanabilir. Ortalama dikkatteki tüketiciden daha yüksek dikkate ve deneyime sahip farazi bir kimsedir ve iş bu davaya konu tasarımlar bakımından, tasarımın uygulandığı ürünler olan kağıt havlu aparatlarını ve ait oldukları piyasayı, bu ürünlerin çeşitlerini bilen, bu ürünleri toplu satın alma vb amaçlarla incelemiş deneyimli bir kimse (örneğin bir AVM’nin satın alma elemanı veya bu tür ürünleri satışı ile uğraşan bir kimse); veyahut bu ürünlerin çeşitlerini farklı alanlarda görmüş olan, sıklıkla kullanan, dolumunu yapan bir kimse olarak kabul edilebilir.
Diğer bir ek husus ise tasarımların görünür durumda olup olmadıklarıdır ki bu, tasarım korumasında büyük önem arz etmektedir. Zira normal kullanımda görünmeyen tasarımlar, korumadan faydalanamamaktadır. Bu kapsamda, davaya konu tasarımlar öncelikle yenilik ve ayırt edici nitelik kapsamında değerlendirilmiş; akabinde görünür olma durumları incelenmiştir.
… sayılı patent ile davalıya ait tasarımların görselleri karşılaştırıldığında, her iki görselde de huni formlu bir kısmın yer aldığı görülmektedir. Ancak, davalıya ait 2 numaralı tasarıma görsel açıdan yakın olan herhangi bir unsur, mesnet patentte bulunmadığından, 2 numaralı tasarımın, söz konusu patent karşısında yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu doğrudan belirtilebilecektir. Huni kısımlar karşılaştırıldığında ise konik formlarını oluşturan oranların farklı olduğu görülmüştür. Davalıya ait 1 nolu tasarımda ayrıca, uç kısımda ek bir düz boğaz ve yatay plaka kısmı bulunmaktadır. Mesnet görselde ise davalıya ait tasarımlarda yer almayan birçok farklı unsur da bulunmaktadır. Bu çerçevede değerlendirme yapıldığında, saptanan farklılıkların küçük ayrıntı seviyesini aştığı; tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattıkları genel izlenimlerin farklı olacağı ve dolayısıyla davaya konu …ve 2 numaralı tasarımların, … sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağlayacağı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımların yapılan değerlendirmesinde, davalıya ait 2 nolu tasarıma benzer bir kısmın mesnet patentte yer almadığı ve dolayısıyla 2 nolu tasarımın, bu görsel karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşulunu sağladığı görüşüne varılmaktadır. İki görselde de yer alan konik kısmın formunun, oranlar itibariyle benzer oldukları görülmektedir. Mesnet görselde yer alan konik kısmın kenarlarında, 1 nolu tasarımdaki kadar geniş bir platform bulunmamakla birlikte, bu yönde bir kısım bulunmaktadır. 1 numaralı tasarımın ilk iki görseli, tasarım karşılaştırması için üç unsura sahiptir. Birincisi, platform kısmı; ikincisi konik gövde; üçüncüsü ise uç kısımdır. Bu üç kısımdan, mesnet tasarımda yalnızca biri, yani konik gövde bulunmaktadır. Diğer unsurlar farklılık arz etmektedir ve tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattıkları genel izlenimlerin farklı olacağı görüşüne varılmaktadır. Bu sebeplerle, davalıya ait …ve 2 numaralı tasarımların, …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 1 nolu tasarıma yakın görsele sahip bir unsurun mesnet patentte yer almadığı görülmüştür. 2 nolu tasarım yönünden değerlendirme yapıldığında ise eğimli bir haznenin ve bu hazneyi çevreleyen bir yüzeyin olduğu görülmektedir. Yüzeylerin formu farklıdır. Hazne, mesnet tasarımda iki kademeli ve eğmeçlidir. 2 nolu tasarımda ise farklı radyuslarla şekil almış olan ancak tek kademeli bir yapıdadır. Bu kapsamda değerlendirme yapıldığında, genel izlenimlerin farklılaştığı ve davalıya ait …ve 2 nolu tasarımların …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 2 nolu tasarıma görsel açıdan yakın bir elemanın mesnet patentte yer almadığı görülmüştür. Ancak 1 nolu tasarımda yer alan konik kısmın ve kenar platformunun, mesnet patentte yakın formlar ve oranlarla yer aldığı görülmektedir. 1 nolu tasarımda yer alan uç kısmı, mesnet patentte bulunmamaktadır. Farklılıklar küçük ayrıntı seviyesini aşmakla birlikte, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yaratılan genel izlenimlerin benzer olacağı düşünülmüştür. Bu sebeplerle, 1 nolu tasarımın …sayılı patent görseli karşısında yenilik koşulunu sağladığı; ancak ayırt edici nitelik koşulunu sağlamadığı; 2 nolu tasarımın ise bu görsel karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşulunu sağladığı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 2 nolu tasarıma görsel olarak yakınlık içerisinde olan bir unsurun mesnet patentte yer almadığı görülmüştür. Ancak 1 nolu tasarımda yer alan yapının çok benzerinin, mesnet patentte konik gövde şeklinde yer aldığı görülmektedir. Mesnet patentteki yapının koni olduğu, alttaki görselin orta kısmından geçen eksen çizgisinden anlaşılmaktadır. Zira eksen çizgisi, teknik çizim kurallarına göre, kesitte yer alan formun o eksen etrafında aynı formunu koruyarak döndüğü anlamına gelmektedir. Farklılık olan kısım, yine boyun kısmında bulunan yüzeydedir, ancak bu farklılığın, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattıkları genel izlenimleri farklılaştırmaya yetmediği düşünülmektedir. Dolayısıyla; davalıya ait …numaralı tasarımın, …sayılı patent görseli karşısında yenilik koşulunu sağladığı, ancak ayırt edici nitelik koşulunu sağlamadığı; 2 nolu tasarımın ise bu görsel karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 2 numaralı tasarıma görsel açıdan yakın olan herhangi bir unsurun, mesnet patentte bulunmadığı ve 2 numaralı tasarımın, söz konusu patent karşısında yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu düşünülmüştür. Konik kısımlar karşılaştırıldığında ise bu formları oluşturan oranların farklı olduğu görülmüştür. Davalıya ait 1 nolu tasarımda ayrıca, uç kısımda ek bir düz boğaz ve yatay plaka kısmı bulunmaktadır. Mesnet görselde ise davalıya ait tasarımlarda yer almayan birçok farklı unsur da bulunmaktadır. Bu çerçevede değerlendirme yapıldığında, saptanan farklılıkların küçük ayrıntı seviyesini aştığı; tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattıkları genel izlenimlerin farklı olacağı ve dolayısıyla davaya konu …ve 2 numaralı tasarımların, …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağlayacağı,
5,310,083 sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 2 nolu tasarıma görsel olarak benzerlik gösteren herhangi bir unsurun mesnet tasarımda yer almadığı; ancak, davalıya ait 1 nolu tasarımda yer alan boyun platformu ve konik gövdenin, mesnet tasarımda da yer aldığı görülmektedir. Konik gövdelerin formları, oranlar itibariyle benzemekle birlikte, üst görselde uç kısmın yer almadığı görülmektedir. Uç kısmın, diğer aparata ilişkin görselde yer aldığı görülmektedir. Boyun kısmında yer alan yüzeylerin görünümü ise birbirinden farklıdır. Bu kapsamda değerlendirme yapıldığında, davalıya ait …ve 2 numaralı tasarımların …sayılı patent görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
…sayılı patent ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, yapılan değerlendirmede, davalıya ait 1 ve 2 numaralı tasarımlara benzer nitelikte olan herhangi bir unsurun …sayılı patent görselinde yer almadığı ve dolayısıyla davalıya ait …ve 2 nolu tasarımların, …sayılı patent görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
… sayılı tasarım ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, davalıya ait 2 nolu tasarıma benzer bir görünüme sahip bir unsurun mesnet tasarımda yer almadığı; 1 nolu tasarımın ise sadece uç kısmına benzediği yalnızca tahmin edilebilen bir elemanın mesnet tasarımda yer aldığı görülmektedir. Bu sebeple, davalıya ait …ve 2 nolu tasarımların, … sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
… sayılı tasarım ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, davalıya ait 1 ve 2 nolu tasarımlara benzer bir görünüme sahip bir unsurun mesnet tasarımda yer almadığı; dolayısıyla davalıya ait …ve 2 nolu tasarımların, … sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
1030551 sayılı tasarım ile davalıya ait tasarımlar karşılaştırıldığında, davalıya ait 1 ve 2 nolu tasarımlara benzer bir görünüme sahip bir unsurun mesnet tasarımda yer almadığı; dolayısıyla davalıya ait …ve 2 nolu tasarımların, 1030551 sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı,
Sunulan emsal ürün görseller ile davalıya ait …ile … tasarımlar karşılaştırıldığında, sunulmuş olan emsal üründe, ürünün iç kısmı da görülmektedir. Ancak, davalıya ait tasarıma benzerlik yönünden değerlendirilebilecek nitelikte bir unsura rastlanmadığı,
değerlendirilecek olan bir diğer husus ise davaya konu tasarımların, normal kullanımda görünür olup olmadıklarıdır. Bu kapsamda, gerek davalının davaya cevap dilekçesinde belirtmiş bulunduğu kendi beyanları (nitekim davalı vekilinin, huninin, nihai tüketici tarafından görünmemesi için tasarımda gizlenmesi sonucuna ulaşıldığını; huninin tüketiciden gizlenmesinin, müvekkilinin tasarımını özgün kılan bir önemli fark olduğunu belirttiği görülmüş ve bu beyan iş bu raporun 2. bölümünde yer alan özetlerde belirtilmiştir) ve aşağıda da sunulmuş bulunan ürün görselleri dikkate alındığında, davalıya ait …nolu tasarımın, normal kullanımda görünür durumda olmadığı anlaşılmaktadır. Normal kullanım, ürünün montajından sonra, kullanımının gerektiği tüm eylemleri yani, kapalı konumda kullanım (kağıt alma), açma-kapatma eylemi (yeniden yükleme/doldurma), hazne boş iken görünüm ve hazne dolu iken görünüm gibi eylemleri kapsamaktadır. Aşağıdaki görsellerden de anlaşıldığı üzere, 1 nolu tasarım, normal kullanım esnasında görünür durumda değildir. Konik gövdenin yani huni kısmının iç yüzeyinin görünmesi, tasarımın görününr durumda olduğunun bir göstergesi olarak nitelendirilmemiştir. Ürün kapalı konumda iken ise 2 nolu tasarımın önemli bir kısmı görünmekte (hazne kısmı), bir kısmı ise (boyun platformu) görünmemektedir.
Netice itibariyle,
• …ve 2 numaralı tasarımların,
◦ … sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
• …nolu tasarımın …sayılı patent görseli karşısında yenilik koşulunu sağladığı; ancak ayırt edici nitelik koşulunu sağlamadığı; 2 nolu tasarımın ise bu görsel karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşulunu sağladığı;
• …numaralı tasarımın, …sayılı patent görseli karşısında yenilik koşulunu sağladığı, ancak ayırt edici nitelik koşulunu sağlamadığı; 2 nolu tasarımın ise bu görsel karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
• …ve 2 numaralı tasarımların, …sayılı patent karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
Bu sebeplerle, davaya konu YİDK kararının …nolu tasarım yönünden iptali koşullarının oluşacağı;
• …ve 2 numaralı tasarımların,
◦ …sayılı patent görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ …sayılı patent görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ … sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ … sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
◦ 1030551 sayılı tasarım görseli karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı;
• Emsal ürün ile benzerlik yönünden değerlendirilebilecek nitelikte bir unsura rastlanmadığı;
• …nolu tasarımın, normal kullanımda görünür durumda olmadığı; 2 nolu tasarımın ise önemli bir kısmının (hazne kısmı) normal kullanımda göründüğü, bir kısmının ise (boyun platformu) görünür durumda olmadığı sonuçlarına ulaşılmış aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
H Ü K Ü M :
Davanın kısmen kabulüne,
Türkpatent YİDK’nın 14.05.2014 tarih … sayılı kararının davaya konu… nolu tasarım yönünden iptaline,
Davaya konu… nolu tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine,
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 51/4.maddesi uyarınca kararın kesinleşmesini müteakip resen Türk Patent’e gönderilmesine,
Alınması gereken 59,30.-TL harçtan, peşin alınan 25,20.-TL’nin mahsubu ile eksik kalan 34,10.-TL maktu ilâm harcının davalılardan alınarak hazineye irad kaydına,
Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan takdiren 5.900,00.-TL maktu ücreti vekaletin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Davanın kısmen reddolunması ve davalıların kendilerini vekil ile temsil ettirmesi sebebiyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan takdiren 5.900,00.-TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
Davanın kabul ret oranının takdiren %50 olarak kabulüne,
Harcın davanın yalnızca kabul edilen kesimi üzerinden alınması sebebi ile davacının peşin yatırdığı 25,20.-TL ilâm harcının tamamının davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının bunun dışında yapmış olduğu aşağıda dökümü yazılı 6.763,20.-TL yargılama giderinin %50’sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı kurumun yapmış olduğu bir adet tebligat giderinden ibaret 9,00-TL yargılama giderinin %45’inin davacıdan alınarak davalı kuruma verilmesine,
Diğer davalının yapmış olduğu bir gider bulunmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen davacıya iadesine (HMK m.333),
Dair, davacı vekili, davalı kurum vekilli ile diğer davalı vekillerinin yüzlerine karşı, tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Yargıtayda temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.15.04.2021
Kâtip Hâkim …
✍e-imzalıdır ✍e-imzalıdır
MASRAF DÖKÜMÜ
İlk Masraf : 29,00.-TL
Temyiz vb. Harçlar : 287,10.-TL
Bilirkişi Ücreti :5.850,00.-TL
P.P : 594,10.-TL
TOPLAM :6.763,20.-TL