Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/108 Esas – 2021/85
T.C.
ANKARA
2. FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİKARAR TÜRK MİLLETİ ADINA

Esas No : 2019/108
Karar No : 2021/85

Hâkim :…
Kâtip : ….

Davacı : …
Davalı :….
Dava : Patent/Faydalı Model Belgesine Tecavüzün Tespiti, Önlenmesi, Durdurulması,
Maddi ve Manevi Tazminat, Karar İlanı
Dava Tarihi : 13/03/2019
Karar Tarihi : 04/03/2021
Gerekçeli Kararın
Yazıldığı Tarih : 10/03/2021
Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan Faydalı Model Belgesine Tecavüzün Tespiti, Önlenmesi, Durdurulması, Maddi ve Manevi Tazminat, Karar İlanı istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :
Davacı vekili dilekçeleriyle özetle; müvekkilinin, panoramik müzelerle ilgili olarak dünya çapında önemli yenilikleri bulmuş bir sanatçı olduğunu, daha önce dünyada –çoğunluğu yüz yıl kadar öncesinde inşa edilmiş- otuz civarında müze bulunmakta iken, ülkemizdeki ilk örneğinin 2009 yılında …’da “…” adıyla … Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına müvekkilinin projesi ile inşa edildiğini, müvekkilinin, anılan “Panorama 1453” müzesinin proje müellifi/sahibi olarak, ülkemize ilk panoramik müzeyi kazandırmasının yanında, müzenin yapımında birçok yeniliğe de imza attığını, yine panoramik müzenin ülkemizdeki ikinci örneğini oluşturan “Panorama Bursa 1326 Fetih Müzesi’nin de Bursa Osmangazi Belediyesi’ne Faydalı Model lisans devri yapılmak suretiyle müvekkili tarafından projelendirilerek gerçekleştirildiğini, müvekkilinin, bu yeniliklerin 18.03.2009 T. ve 2009/02106 sayı ile “Tam Panorama” başlığıyla patent/faydalı model olarak tescilini yaptırdığını, böylelikle bu yeniliklerin koruma altına alındığını, müvekkilinin, patent/faydalı model başvurusu ile ilgili olarak korunan hususların: 1-Kubbesel Yapı, 2-Polyester Kesim Kabuğu, 3-Havalandırma Boşluklu Çelik Konstrüksiyon, 4-Özel Döner İskele, 5-Yansımasız Aydınlatma, 6-Kontra ışıklar, 7-Yansıma Önleyici Kapaklar, 8-Soğuk Işık Kullanımı, 9-Ultraviyole Filtreleme, 10-Bölgesel Aydınlatma, 11-Özel Işıklandırma ve Havalandırma Boşluğu, 12-Kubbeli Alanda Basınçlı Hava, 13-Cam Korkuluklar, 14-Pigment Bazlı Mürekkep başlıklarından oluştuğunu, tam panaroma başlığıyla korunan bu buluşların, panoramik müzelere en önemli yenilikler getirdiğini, müzede anlatılan konulardaki gerçeklik duygusunu artırdığını; en önemlisi, kendisinden önce yapılan panoramik müzelerin tamamında resim sadece ziyaretçinin etrafında silindirik olarak yer alırken, Panorama 1453 Müzesi’nde buna ilaveten, görsel anlatımın kesintiye uğramadan kubbeli yapıda da devam ettiğini ve ziyaretçiye gerçeklik şoku yaşattığını, müvekkilinin tescil ettirdiği haklara ilişkin koruma devam ederken, davalı Bakanlık tarafından, Sarıkamış Allahüekber Dağları Milli Parkı-Sarıkamış Harekatı Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi-Sergileme Alanı ve Panorama Yapım İşi ile ihâle açıldığını ve ihâle sonucunda Kars ili Sarıkamış ilçesinde bir panoramik müze yapımına başlandığını, müze henüz ziyarete açılmamış olmakla birlikte, tamamlanma aşamasında olduğunu, müzenin ne şekilde yapılacağının Bakanlık tarafından yapılan ihale duyurusunda ve şartnamelerde açıklanmış olduğunu; gerek açıklanan bilgilere göre, gerekse müze inşa edildiğinde ortaya çıkan yapı nazara alındığında, müvekkilden izin alınmaksızın ve bir bedel de ödenmeksizin, müvekkilin buluşuna konu olan, koruma altındaki patent/faydalı modelin taklit edilerek üretildiğini, bu şekilde müvekkilin haklarının ihlâl edildiğini, ihlal hususundaki açıklamalarda; müvekkilinin tescil ettirdiği faydalı model ile şartnamede yer alan hususlar karşılaştırıldığında, Sarıkamış’ta yapılmakta olan panoramik müzede, “Tam Panorama” başlıklı faydalı model belgesini ihlâl eden hususların şunlar olduğunu; Öncelikle, “Tam Panorama” başlıklı faydalı modelin en önemli özelliğinin, küresel yani kubbeli yapıda olması olduğu, kubbeli panorama dünyada ilk olarak ülkemizde yapılmış olup, halen iki örneği olduğunu, bunların da “Tam Panorama” başlıklı faydalı modelin sahibi olan müvekkili tarafından gerçekleştirildiğini, Sarıkamış Panoraması’nda kubbeli, yani küresel formun, ihâle şartnamesinin 7. madde 5. satır ve 12. madde 2. satırda görüleceği üzere ihlâl edildiğini, kubbeli yani küresel formun; faydalı model tarifnamesinde, sayfa 1 satır 28’de küresel özelliğin anlatıldığını ve 2. istem ile korunmakta olduğunu, Tam Panorama’nın yeniliklerinden birinin de, küresel formun, malzeme olarak cam elyaflı polyester kullanılarak “Polyester Resim Kabuğu” olarak gerçekleştirilmesi olduğunu, faydalı modelin 3. isteminin bu özelliği korumakta olduğunu, Sarıkamış Panoraması Şartnamesi’nin 12. madde 2. ve 6. satırlarda bu istemin ihlâl edildiğini, ayrıca mimari çizim görsel detayında (C) ile işaretlenen kısmın bu ihlâli göstermekte olduğunu, “Tam Panorama”da resmin uzun ömürlü olması için pigment boya/mürekkep kullanıldığını, bu özelliğin faydalı modelde 19. istem ile korunduğunu, Sarıkamış Panoraması Şartnamesi’nde 12. madde 5. satırda bu özelliğin ihlâl edildiğini, “Tam Panorama”da görüntünün engellenmemesi için ziyaretçi platformun cam korkuluklarla kapatıldığını, faydalı modelde 18. istemin bu özelliği korumakta olduğunu, Sarıkamış Panoraması şartnamesiyle birlikte verilen mimari çizim AutoCAD dijitallerinden alınan görselde görüleceği gibi, bu özelliğinde ihlâl edildiğini, bu hususun görselde kırmızı renkli (B) ile işaretlenen kısım olduğunu, Klasik panoramalarda resmin, ya doğal ışıkla, ya da yapay ışıkla üst bölümden aydınlatıldığını, “Tam Panorama”da aydınlatmanın, üç boyutlu objeler platformuyla resmin alt bölümü arasında yer alan “ışıklandırma ve havalandırma boşluğu”ndan yapılmakta olduğunu, faydalı modelde bu özelliğin 16. istem ile korunmakta olduğunu, Sarıkamış Panoraması AutoCAD mimari çizim dijitallerinden alınan detay görselde bu ihlâlin, kırmızı renkte (A) ile işaretli olarak görünmekte olduğunu, müvekkilinin tescilli patent/faydalı modelde yer alan hususlardan, ihlâle teknik şartnamesinden tespit edilebilen hususlar yukarıda belirtilmiş olmakla, dava sırasında yapılacak bilirkişi incelemesinde de proje veya keşifle bilirkişiler tarafından başkaca ihlâllerin olup olmadığının tespit edileceğini, müvekkilinin haklarının ihlâl edildiği hususunun, daha önce Beyoğlu 57. Noterliği’nin 26.09.2014 gün ve 20940 sayılı ihtarnamesi ile davalıya bildirildiğini, fakat davalı tarafından ihlâlin önlenmesi anlamında bir işlem yapılmadığını, dava ile, müvekkilinin, “Tam Panorama” başlığıyla patent/faydalı model olarak 18.03.2009 T. ve 2009/02106 sayı ile tescilini yaptırarak koruma altına aldığı haklarının izah edildiği şekilde ihlâlinden kaynaklanan haklarını talep etmekte olduklarını, dava açılmazdan önce, dava şartı olarak 18.02.2019 T.’inde Arabuluculuk başvurusunda bulunduklarını, arabuluculuk görüşmelerinin “anlaşamama” ile sonuçlandığını ifade ederek, “Davalı T.C. …Bakanlığı tarafından Kars ili Sarıkamış ilçesinde Allahüekber Dağları Milli Parkı- Sarıkamış Harekâtı Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi-Sergileme alanında yapılan panoramik müzenin yapımı sırasında müvekkilinin tescilli patent/faydalı model haklarının ihlâl edilmiş olmasından dolayı; davaya konu Kars Sarıkamış panoramik müzesinin yapımının fiili tecavüz niteliğinde olup olmadığının, Faydalı Model ile ihale dosyası, idari ve teknik şartname ve projenin karşılaştırılması suretiyle, Mahkemece Bilirkişi Heyeti tarafından yapılacak inceleme ile tespitini, muhtemel tecavüzlerin önlenmesi için müze inşaatının mevcut haliyle durdurulması ile, henüz açılışı yapılmadığından, açılışın yapılmasını önlemek üzere ihtiyati tedbir kararı verilmesine, şimdilik 10.000,-TL maddi tazminatın/belirsiz alacağın 18.02.2019 arabuluculuk başvuru tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, manevi hakların ihlâli nedeniyle 100.000 TL manevi tazminatın 18.02.2019 arabuluculuk başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş mahkeme kararının günlük gazetelerde ilân edilmesine, 13/01/2021 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 32.700,00.-TL yükselterek, davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili savunmasında özetle; davacının iddia ve taleplerinin haksız olduğunu, Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi (Sarıkamış Harekatı Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi) Sergileme Alanı ve Panorama Yapım İşine ait teknik şartnamede, dava dilekçesinde ihlâl edilen hususunda açıklamalar başlığı altında belirtilen maddelerin yer almadığını, Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi (Sarıkamış Harekatı Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi) Sergileme Alanı ve Panorama Yapım İşine ait teknik şartnamenin, “Maksat” başlıklı 5’inci maddesinin; “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı UDGP kapsamında Sarıkamış’ta yapımı İdare tarafından gerçekleştirilmekte olan Sarıkamış Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi içerisinde bulunan hilâl şeklindeki yaklaşık 1973 m2 “Sergileme Alanında”, Sarıkamış Harekatı İzleme Yolu olarak isimlendirilen Sarıkamış Harekatını tarihsel süreç içerisinde anlatımına ait tekniklerin tespiti, bunlara ait uygulama projelerinin hazırlanması ve hazırlanacak projelere göre işin yapımını gerçekleştirmektir. Ayrıca, İdare tarafından yapımı gerçekleştirilmekte olan Sarıkamış Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi içerisinde bulunan yaklaşık 1565 m” taban alanına sahip kümbet formlu “1915 Panoraması” olarak adlandırılan yapı içerisinde birinci katında sergileme nişleri içerisi ve çevresi ile ikinci katında yaklaşık 37 metre çapında kubbeye sahip panorama salonunda 1915 Ermeni olayları ile ilgili anlatıma ait tekniklerin tespiti, bunlara ait uygulama projelerinin hazırlanması, hazılanacak projelere göre işin yapımı, panorama resimlerinin eskiz çalışmalarının yapılması, idarece onaylanan eskiz çalışmalarına göre gerçek resimlerinin yapılmasıdır.” hükmünü, “Diğer Hususlar” başlıklı 12. Maddesinin; “Yüklenici, hizmet ve projeleri, Sözleşme, Şartname ve İdari Şartname esaslarına uygun olarak ve İdari Şartnamede belirtilen süreler içinde yapmayı kabul ve taahhüt etmiştir. Yukarıda sayılmayan işin eksiksiz bir şekilde hazırlanması için ihtiyaç duyulan bilumum proje ve yapım işinin gerçekleşmesinden sonra tesisin kabulü yapılacaktır. Yüklenici yukarıda sayılan projelerin ve filmlerin tamamının telif hakkını İdare’ye vermiş olduğu kabul edilecektir.” hükmünü havi olduğunu, Polyester resim kabuğunun çizimde sadece ifade olarak yer aldığını, işin teknik şartnamesinde nasıl yapılacağının tariflenmediğini, ayrıca ifadenin geçtiği bu kısmın bahse konu yapım işinden çıkarılmış olup Kars Valiliği’nce yaptırılmakta olan “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi İkmal İnşaat İşi” kapsamında olduğunu, dava dilekçesinde yer alan, “Tam Panoramada resmin uzun ömürlü olması için pigment boya/mürekkep kullanılmıştır. Bu özellik faydalı modelde 19. istem ile korunmuştur. Sarıkamış Panoraması Şartnamesi’nde 12. maddede 5. satırda bu özellik ihlâl edilmiştir.” İfadesinin gerçeği yansıtmadığını, zira teknik şartnamede dilekçede bahsedilen pigment/boya mürekkep ile ilgili herhangi bir bilginin bulunmadığını, dava dilekçesinde yer alan, “Tam Panorama’da görüntünün engellenmesi için ziyaretçi platform cam korkuluklarla kapatılmıştır. Faydalı modelde 18. İstem bu özelliği korumaktadır. Sarıkamış Panorama Şartnamesi’yle birlikte verilen mimari çizim AutoCAD dijitallerinden alınan görselde görüleceği gibi, bu özellik de ihlâl edilmiştir. Bu husus görselde kırmızı renkli (B) ile işaretlenen kısımdır.” ifadesine ilişkin olarak; bahse konu korkuluk yapımının Kars Valiliği’nce yaptırılmakta olan “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi İkmal İnşaat İşi” kapsamında olduğunu, yaptırılacak korkuluk tanımının “Camlı Paslanmaz Çelik Korkuluk” olarak tanımlandığını, dava dilekçesinde yer alan, “Klasik panoramalarda resim, ya doğal ışıkla ya da yapay ışıkla üst bölümden aydınlatılır. Tam Panorama’da aydınlatma, üç boyutlu objeler platformuyla resmin alt bölümünde yer alan ışıklandırma ve havalandırma boşluğundan yapılmaktadır. Faydalı modelde bu özellik 16. istem ile korunmaktadır. Sarıkamış Panoraması’nda AutoCAD mimari çizim dijitallerinden alınan detay görselde bu ihlâl, kırmızı renkte (A) işaretli olarak görünmektedir.” ifadesine ilişkin olarak; teknik şartnamenin “Kapsam” başlıklı 7’inci maddesinin “1915 Panoraması” bölümünde; “Bu bölümde Harekat sonrası bölgede gerçekleşen Ermeni mezalimi ile ilgili bilgi, belgeler ile panorama tekniğine uygun resim ve çeşitli sergileme ve görsel teknikler kullanılarak anlatılacaktır. Bu bölüm, 1915 Panoraması ile isimlendirilmiş yapı içinde gerçekleştirilecektir. Birinci Kat: Sergileme nişlerinin ve panoramaya girişin bulunduğu alandır. Bu kısımda, bölgede yaşanan 1915 Ermeni mezalimi çeşitli sergileme ve görsel teknikler, resimler ve belgeler ile kronolojik olarak anlatılması planlanmaktadır. İkinci Kat: Panoramanın bulunduğu kattır. İzleme bölümünün önünde bulunan sergileme platformu ve kubbe şeklindeki panoramanın yapılacağı çatısı ile bir bütün halinde bulunan yapıda ilgili anlatıma ait tekniklerin tespiti, bunlara ait uygulama projelerinin hazırlanması, hazırlanacak projelere göre işin yapımı ve anlatıma en uygun ışıklandırmanın yapılması planlanmaktadır.” hükmünün yer aldığını, ayrıca ihâle CD’sindeki projede ve Kars Valiliği’nce yaptırılmakta olan yapım işinde de dilekçede tarif edilen şekilde “Işıklandırma ve Havalandırma Boşluğunun” bulunmadığını, 2014 T. ve 52619 sayılı ihaleyle çıkarılan örnek kesitin, Kars Valiliği’nce yapımı devam etmekte olan “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi İkmal İnşaat İşi” örnek kesiti ile davaya konu işin Faydalı Model Şekil 1 şeması kıyaslandığı zaman başlıca; merdiven şekillerinin, korkulukların, sergi elemanları yerleşim şeklinin, ışıklandırmanın, havalandırmanın farklı olduğunun görülmekte olduğunu, engelli, yaşlı ve kısıtlı erişimliler için projede asansör düzenlendiğini, ayrıca kubbenin geleneksel bir mimari yapı olup projelerinde panorama kısmı 37 metre çapındayken, Faydalı Model Belgesi’nde 40 metre çaplı iç mekan tarifinin yer almakta olduğunu, Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi Sergileme Alanı ve Panorama Projesi Senaryosu doğrultusunda kendine özgü anlatım teknikleri ve mimari tasarıma sahip olduğunu ve işin yapımının devam etmekte olduğunu, dosya kapsamında sunulmuş olan bilgi-belgeler muvacehesinde; Sarıkamış Harekatı Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi Sergileme Alanı ve Panorama Projesi’nde iddia edilenin aksine herhangi bir lisans ihlâlinin bulunmadığını ifade ederek, davanın ve ihtiyati tedbir talebi ile mevcut inşaatın durdurulması talebinin reddine, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davanın açılmasını müteakip yargılamaya katılımı olan tarafların dava, cevap, cevaba cevap, ikinci cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, marka tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
GEREKÇE :
Dosya uyuşmazlık konuları hakkında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş ve rapor tanzim ettirilmiştir.
Davacı ve davalı arasındaki uyuşmazlık, davalının davacının tescilli patent/faydalı model hakkına tecavüz edip etmediği, davacının maddi ve manevi tazminat talebinin yerinde olup olmadığı, yerinde ise miktarının ne olabileceği noktasında toplanmaktadır.
Toplanan delillere, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
…Bakanlığı tarafından açılan ihale kapsamında yapımı öngörülen “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi Sergileme Alanı ve Panorama Yapım İşi” kapsamında idare tarafından yapımı gerçekleştirilmekte olan “Sarıkamış Kafkas Cephesi Tanıtım ve Araştırma Merkezi” içerisinde, yaklaşık 1565 m2 taban alanına sahip kümbet formlu “1915 Panoraması” olarak adlandırılan panoramik yapı inşa edilmesinin istenildiği; içerisinde bu yapının da bulunduğu kompleksin inşaatı ile ilgili olarak ilkin projelerin çizilmesi için ihale yapıldığı; anılan ihalenin 09.05.2013 tarihinde …İnş. Müh. Mim. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından kazanıldığı ve projelerin hazırlandığı; daha sonra projesi hazırlanan yapıların inşası için Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve … Genel Müdürlüğü tarafından açılan ihale kapsamında idare ve… Yapı Mühendisliği arasında 21.10.2014 tarihinde sözleşme imzalandığı, bedeli 8.333.333 TL olan ve anahtar teslim götürü bedel biçiminde imzalanan sözleşmenin konusunun “1973 m2 sergileme alanında sergileme ve panorama yapım işi ve 1973 m2 sergileme alanında sergileme alanı yapılması ve 1915 panorama binasının iç mekan ve 37 m çaplı kubbesine panorama yapım işi” olarak tanımlandığı;
Davacı yan, “Tam Panorama” başlıklı faydalı modelin en önemli özelliğinin, küresel yani kubbeli yapıda olması olduğunu, kubbeli panoramanın dünyada ilk olarak ülkemizde yapılmış olduğunu, halen iki örneği olduğunu, bunların da “Tam Panorama” başlıklı faydalı modelin sahibi olan müvekkili tarafından gerçekleştirildiğini, davaya konu Sarıkamış Panoraması’nda kubbeli, yani küresel formun, ihâle şartnamesinin 7. madde 5. satır ve 12. madde 2. satırda görüleceği üzere ihlâl edildiğini, kubbeli yani küresel formun; faydalı model tarifnamesinde, sayfa 1 satır 28’de küresel özelliğin anlatıldığını ve 2. istem ile korunmakta olduğunu iddia ettiği;
Bu iddia davacı yana ait faydalı modelin (1) ve (2)numaralı istemlerini oluşturmakta olup şu şekildedir; “Tam Panorama, çok büyük bir resmin, ziyaretçiyi her yönden 360° kuşatarak sergilendiği bir müze olup, özelliği; bir ziyaretçi platformu (5), onu çevreleyen üç boyutlu objeler platformu (4), bu platformun etrafında ışıklandırma ve havalandırma boşluğu (6), bu boşluğun bitiminden itibaren yükselen ve tepede kubbemsi bir formla sonlanan polyester resim kabuğu (1) polyester resim kabuğunu (1) taşıyan taşıyıcı çelik konstrüksıyon (2) ve bu konstrüksiyonun dış yüzeyinde bir izolasyonlu dış kabuk’un (3) bulunmasıdır.”
“İstem 1’dekı gibi bir panoramik müze olup, özelliği, panoramik resmin, 10 kubbesel bir formla, ziyaretçi platformunun (5) üst bölümünde de devam ederek, her yönden ziyaretçiyi kuşatmasıdır.”
Davaya konu projeye ilişkin AUTOCAD çıktıları incelendiğinde: “polyester resim kabuğu”, “üç boyutlu objeler platformu”, “taşıyıcı çelik konstrüksiyon”, “ziyaretçi platformu”, “ışıklandırma ve havalandırma boşluğu” ile “izolasyonlu dış kabuğun” yani tüm unsurların aynen bulunduğu, bu unsurların çizimlerin aynı noktalarında konumlandırıldığı, aynı şekilde isimlendirildiği, yine, davalı Kurum tarafından sunulan Şartname’nin 3. sayfasında “1915 Panoraması İkinci Kat” başlıklı bölümde de panoramik yapıya ilişkin bilgiler bulunduğu;
Davacı yan, tam Panorama’nın yeniliklerinden birinin de, küresel formun, malzeme olarak cam elyaflı polyester kullanılarak “Polyester Resim Kabuğu” olarak gerçekleştirilmesi olduğunu, faydalı modelin 3. isteminin bu özelliği korumakta olduğunu, davaya konu Sarıkamış Panoraması Şartnamesi’nin 12. madde 2. ve 6. satırlarda bu istemin ihlâl edildiğini, ayrıca mimari çizim görsel detayında (C) ile işaretlenen kısmın bu ihlâli göstermekte olduğunu iddia ettiği;
Bu iddia davacıya ait faydalı modelin (3) numaralı istemine ilişkin olup şu şekildedir; “İstem 1’dekı gibi bir panoramik müze olup, özelliği, panoramik resmin, 10 kubbesel bir formla, ziyaretçi platformunun (5) üst bölümünde de devam ederek, her yönden ziyaretçiyi kuşatmasıdır.”
Davaya konu projeye ilişkin AUTOCAD çıktıları incelendiğinde resmin yapılacağı kubbe kısmı ile ilgili sadece “polyester resim kabuğu” ibaresinin bulunduğu daha kapsamlı açıklamasının bulunmadığı, bununla birlikte davacıya ait faydalı modelin 3 numaralı isteminde ise bu taşıyıcı yüzeyin özelliğinin “cam elyaflı polyesterden mamul” olduğu;
Bilindiği üzere polyester, polimerlerin bir kategorisi veya daha özel olarak ana bağları içinde ester fonksiyonel grupları içeren yoğuşma polimerleridir. Poliesterler doğada bulunmasına karşın, poliester genel olarak tüm polietilen tereftalat ve polikarbonat içeren sentetik poliesterlere ait geniş bir aileyi belirtir. PET, termoplastik poliesterlerin en önemlilerinden biridir. Doğal poliesterler 1830’lu yıllardan beri bilinmektedir. Poliester kelimesinin yaygın kullanımı poliester liften gelen kumaşı belirtir. Poliester giysiler, doğal liflerle karşılaştırıldığında, daha az doğal hissedilir. Poliester lifler sıklıkla pamuk lifleri ile beraber, daha iyi özelliklere sahip giysiler üretmekte kullanılır. Uygulamaları; kumaş üretimi için lifler (ve mikrolifler), şişeler, film şeritler, fotoğraf filmleri, yaygın olarak kullanılan camla güçlendirilmiş (fiberglas) kompozit malzeme ve diğer kompozit malzemeler, LCD (likit kristal ekran), hologramlar, filtreler, sığaçlar için dielektrik film ve teller için yalıtım filmi ve yalıtım bandı, halı, sütür, likit kristal poliesterler, endüstride kullanılan likit kristal polimerlerdir. Genelde oldukça iyi mekanik özelliklere ve ekstra ısı direncine sahiptirler. Bunun için, jet motorlarında aşınma contası olarak kullanılırlar. Termoset poliester reçineler genellikle döküm malzemeleri olarak kullanılırlar, fiberglas kaplanmış reçineler ve metalik olmayan oto gövde dolguları gibi. Birçok uygulamada, polimerizasyon ve çapraz bağlar, metil etil keton peroksit veya benzol peroksit gibi organik peroksit içeren ısıveren (ekzotermik) tepkime başlatırlar. Cam elyafı (fiberglas) ise, çok ince cam telciklerinden üretilen bir maddedir. Yalıtım ile dokuma ürünlerinde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca birçok plastik üründe güçlendirici olarak da kullanılır ve ortaya çıkan bileşik maddelere de (örneğin, GRP “camla güçlendirilmiş plastik”) halk arasında “Cam elyafı” adı verilir. Cam elyafı genellikle polyester reçineleri veya vinil ester reçineler ile farklı yöntemlerle (el yatırması, SMC, BMC, RTM, Fitil sarma, Reçine İnfüzyon gibi) takviye edilerek geleneksel kompozit CTP parçalar elde edilmektedir.2 Eritilmiş haldeki camın küçük deliklerden akıtılıp katılaştırılması sonucu üretilir. Isıl iletim katsayıları düşük olduğundan yalıtım malzemesi olarak kullanılırlar. Ayrıca yüksek mukavemet değerleri nedeniyle diğer malzemelerle birleştirilerek kompozit malzeme üretiminde kullanılır. Tüm bu açıklamalar kapsamda bakıldığında, davaya konu projede bulunan unsurun aynı işleve sahip olduğu, aynı materyalden projelendirildiği/tasarlandığı anlaşılmıştır.
Davacı yan, “Tam Panorama”da resmin uzun ömürlü olması için pigment boya/mürekkep kullanıldığını, bu özelliğin faydalı modelde 19. istem ile korunduğunu, Sarıkamış Panoraması Şartnamesi’nde 12. madde 5. satırda bu özelliğin ihlâl edildiğini iddia ettiği;
Bu iddia davacıya ait faydalı modelin (19) numaralı istemine ilişkin olup şu şekildedir; “İstem l’deki gibi bir panoramik müze olup özelliği; Tam Panorama resminin oluşturulmasında, uzun ömürlülük sağlayan pigment bazlı boya kullanılmasıdır.”
Davacı tarafından sunulan bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde bu unsurun da ihlal edildiği tekraren belirtilmise de davaya konu projenin dosyada mübrez teknik şartname ve AutoCAD çıktıları incelendiğinde kullanılacak boyanın herhangi bir niteliği belirtilmemiş olup davalı yanca verilen cevap dilekçesinde de şartnamede böyle bir hususun olmadığı belirtildiği;
Davacı yan “Tam Panorama”da görüntünün engellenmemesi için ziyaretçi platformun cam korkuluklarla kapatıldığını, faydalı modelde 18. istemin bu özelliği korumakta olduğunu, davaya konu Sarıkamış Panoraması şartnamesiyle birlikte verilen mimari çizim AutoCAD dijitallerinden alınan görselde görüleceği gibi, bu özelliğinde ihlâl edildiğini, bu hususun görselde kırmızı renkli (B) ile işaretlenen kısım olduğunu iddia ettiği;
Bu iddia davacıya ait faydalı modelin (18) numaralı istemine ilişkin olup şu şekildedir; “İstem l’deki gibi bir panoramik müze olup, özelliği; Tam Panorama ziyaretçi platformu (5) çevresinin, görüntüyü engellemeyen ziyaretçi platform cam korkuluklarıyla (11) çevrilmiş olmasıdır.”
Bu kapsamda davaya konu projenin teknik şartnamesi ve AutoCAD çıktıları incelendiğinde ziyaretçilerin, projenin ortasına konumlandırılan panoramik dairesel asansör ile izleme platformuna çıkmalarının tasarlandığı, bu alanın etrafında 3 boyutlu objelerin bulunduğu ve görüntünün engellenmemesi için platformun cam korkuluklarla çevrildiği, davacı yanın faydalı modeline ait 1 numaralı şekilde (19) ve (20) numarayla işaretlendiği üzere çıkış ve iniş olmak üzere iki farklı merdiven ile platforma çıkışın sağlandığı, bu platformun etrafında 3 boyutlu objelerin bulunduğu ve görüntünün engellenmemesi için etrafının cam korkuluklarla çevrildiği;
Davacı yan, klasik panoramalarda resmin, ya doğal ışıkla, ya da yapay ışıkla üst bölümden aydınlatıldığını, “Tam Panorama”da aydınlatmanın, üç boyutlu objeler platformuyla resmin alt bölümü arasında yer alan “ışıklandırma ve havalandırma boşluğu”ndan yapılmakta olduğunu, davaya konu Sarıkamış Panoraması AutoCAD mimari çizim dijitallerinden alınan detay görselde bu ihlâlin, kırmızı renkte (A) ile işaretli olarak görünmekte olduğunu iddia ettiği;
Bu iddia davacıya ait faydalı modelin (16) numaralı istemiyle ilgili olup şu şekildedir; “İstem l’deki gibi bir panoramik müze olup, özelliği; aydınlatmanın, üç boyutlu objeler platformuyla (4), resmin alt bölümü arasında yer alan, ışıklandırma ve havalandırma boşluğundan (6) yapılmasıdır.”
Bu kapsamda davaya konu projenin AutoCAD çıktıları incelendiğinde ışıklandırmaların davacıya ait faydalı modeldekiyle aynı olacak şekilde konumlandırıldığı;
Netice itibariyle, davacının ihlale ilişkin olarak iddia ettiği hususlardan pigment boya kullanımı iddiası haricinde kalan unsurların davalıya ait projede aynen bulunduğu, bu durumun davacının faydalı modelden kaynaklanan haklarına tecavüz niteliğinde olduğu;
Yine davalı kurum tarafından sunulan şartnamenin 3. Sayfasında 1915 Panoraması ikinci kat başlıklı bölümde de panoramik yapıya ilişkin bilgiler bulunduğu;
Proje Hazırlama Toplam Bedeli:109.000,00.-TL, davaya Konu “1915 Panoraması”nın Toplam Proje Üzerindeki Oranı:%30 Talep Edilebilecek Maddi Tazminat (Emsal Lisans Bedeli):32.700,00.-TL olduğu; sonuç olarak davacının, emsal lisans bedeli üzerinden talep edebileceği maddi tazminatın 32.700,00.-TL olacağı; SMK 149/1-ç kapsamında davalının tecavüzünün kapsamı, niteliği, davacının faydalı modelinin izinsiz kullanılmasından doğan zararı dikkate alınarak 30.000,00.-TL manevi tazminata hükmedilmesinin hakkaniyete uygun olacağı anlaşılmıştır.
Neticede dosya incelendiğinde ve tüm dosya kapsamından, bilirkişi raporu doğrultusunda;
Davacının ihlale ilişkin olarak iddia ettiği hususlardan pigment boya kullanımı iddiası haricinde kalan unsurların davalıya ait projede aynen bulunduğu, bu durumun davacının faydalı modelden kaynaklanan haklarına tecavüz niteliğinde olduğu, davacının ihlale ilişkin olarak iddia ettiği hususlardan pigment boya kullanımı iddiası haricinde kalan unsurların davalıya ait projede aynen bulunduğu, bu durumun davacının faydalı modelden kaynaklanan haklarına tecavüz niteliğinde olduğu, davalı Bakanlık tarafından düzenlenen ihale kapsamında projelendirilen ve inşasına başlanan “1915 Panoraması” isimli yapının, davacının 18.03.2009 tarih ve 2009/02106 sayılı, “Tam Panorama” başlıklı faydalı modelden doğan haklarını ihlal etmekte olup dosyada emsal lisans bedeli olarak alınabilecek başkaca bir belge de bulunmaması karşısında davalı Bakanlık ve …İnş. Müh. Mim. San. ve Tic. Ltd. Şti. yapılan 09.05.2013 ve 109.000,00.-TL bedelli sözleşme üzerinden tazminat hesabı baz alınmış olup; davacının, emsal lisans bedeli üzerinden talep edebileceği maddi tazminatın 32.700,00.-TL olacağı, davacı yanın faydalı model tescilinden kaynaklanan haklarının ihlalinin aynı zamanda manevi tazminat şartlarını da sağlamakta olduğu, 30.000,00.-TL manevi tazminatın hakkaniyete uygun olduğu anlaşıldığından, bilirkişi raporu ve talep arttırım dilekçesi doğrultusunda, davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H ÜK Ü M :
Davanın Kısmen Kabulüne,
1-Tecavüzün tespitine ve önlenmesine,
2-Müzenin panorama inşaatına ilişkin bölümünün durdurulmasına,
3-32.700,00.-TL maddi tazminatın 18/02/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
4-30.000,00.-TL manevi tazminatın 18/02/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
5-Masrafı davalıdan alınmak kaydıyla kesinleşmiş mahkeme kararının ulusal bir gazetede ilanına,
6-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi m.7/3 hükmü uyarınca 1.320,00.-TL arabulucu ücretinin davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
7-Alınması gereken (62.700,00.x68,31/1000=)4.283,037.-TL harçtan peşin alınan 44,40.-TL harcın mahsubu ile bakiye 4.238,63.-TL eksik nispi ilâm harcının davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
8-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan maddi tazminat için takdiren 5.900,00.-TL nispi ücreti vekaletin, hesap olunan manevi tazminat için takdiren 5.900,00.-TL nispi ücreti vekaletin, kabul edilen diğer istemler için 5.900,00.-TL maktu 3 ayrı ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 
9-Davanın kısmen reddedilmesi ve davalının kendisini vekil ile temsil ettirmesi sebebiyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca red edilen manevi tazminat için hesap olunan takdiren 5.900,00.-TL nispi ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
10-Davanın kabul ret oranının takdiren %80 olarak belirlenmesine,
11-Harcın davanın yalnızca kabul edilen kesimi üzerinden alınması sebebi ile davacının peşin yatırdığı 44,40.-TL ilâm harcının tamamının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 
12-Davacının bunun dışında yapmış olduğu aşağıda dökümü yazılı 4.670,20.-TL yargılama giderinin %80’inin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
13-Davalının yapmış olduğu bir gider olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
14-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen taraflara iadesine (HMK m.333),
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.04.03.2021

Kâtip Hâkim …
✍e-imzalıdır
✍e-imzalıdır

MASRAF DÖKÜMÜ
İlk Masraf : 50,80.-TL
Bilirkişi Ücreti : 4.000,00.-TL
Islah Harcı : 388,00.-TL
P.P : 231,40.-TL
TOPLAM : 4.670,20.-TL

HMK 304 MD.’Sİ GEREĞİ DÜZELTME
Mahkememizin 04.03.2021 günlü duruşmasında tesis edilen kısa kararda “Davanın Kısmen Kabulüne, ” şeklinde tefhim edilmesi gerekirken, tapaj hatasıyla “Davanın Kabulüne, ” olarak yazılmıştır. Maddi hata tutanağın imzalanmasından sonra fark edilmiş ve “Davanın Kısmen Kabulüne,” şeklinde HMK 304 maddesi gereğince düzeltilmiştir.04/03/2021

Kâtip Hâkim 41072
✍e-imzalıdır ✍e-imzalıdır