Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN

T.C.
ANKARA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2018/45 Esas
KARAR NO : 2023/32

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI KARŞI DAVALI : … –
VEKİLİ : Av. … –
DAVALI KARŞI DAVACI : … – …
VEKİLİ : Av. … – …
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/01/2018
KARAR TARİHİ : 19/01/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 08/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan alacak (ticari satımdan kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili, taraflar arasında 09/06/2016 tarihli “Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi’” imzalandığını, ayrıca protokol düzenlenerek davalıya 24/01/2007 tarihli 30.000,00 TL ve 20.000,00 TL tutarlı banka teminat mektupları teslim edildiğini, davalının yasal yükümlülük nedeniyle akaryakıt istasyonuna kurumsal kimlik, malzeme, ekipmanlar ve otomosyon sistemi kurduğunu, müvekkilinin sözleşme ile kısıtlanmaması ve anayasal hakkı nedeniyle istasyonu sattığını, borcunu davalıya tamamen ödediğini, ekipman ve malzemeleri davalının reklam şirketine teslim ettiğini, jenaratörünün ise idari bina tamamen yıkılması gerektiğinden teslim edilemediğini, ancak davalının kurumsal kimlik ve otomosyonun iradi yatırım gibi kabul ederek bedelini istediğini, ihtarname gönderdiğini, teminat mektuplarını iade etmediğini, ayrıca protokolün 8 ve 9. maddelerine aykırı davranarak zararına neden olduğunu ileri sürerek, tahsil edilen 50.000,00 TL teminat mektubu bedelinin 08/01/2018 tarihinden itibaren, 1.000,00 TL tazminatın ise dava tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP-KARŞI DAVA: Davalı-karşı davacı vekili, taraflar arasında davacı-karşı davalının … Köyü’nde bulunan taşınmazına ilişkin olarak 09/06/2016 tarihli bayilik sözleşmesi imzalandığını, bayilik lisans numarası verildiğini, aynı tarihli taahhütname imzalandığını, her yıl 120 m3 beyaz ürün almayı üstlendiğini, yükümlülüğün ihlal edilmesinin sonuçlara bağlandığını, ayrıca teslim ettiği malzemeler için 7.300,00 USD+KDV, kanopi ve kurumsal kimlik uygulamaları için 18.511,00 USD+KDV ve otomosyon kurulumu için de 3.155,00 USD+KDV masraf yaptığını, dava dilekçesinde açıklanan teminat mektuplarını teslim ettiğini, ancak sözleşme ile üstlendiği edimlerini yerine getirmediğini, haklı ve mücbir sebep olmaksızın 6 aydan fazla bayilik yapmadığı için bayilik lisansının Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 17. maddesi uyarınca 27/03/2017 tarihinde … tarafından iptal edildiğini, müvekkili tarafından 12/06/2017 tarihli ihtarname ile eksik satın alınan 504 m3 beyaz ürün karşılığı beher ton başına 150,00 USD karşılığı 259.047,36 TL ile teslim edilen tüm ariyet malzemelerinin ayıpsız teslimi, olmadığı takdirde 28.966,00 USD+KDV’nin ödenmesinin talep edildiğini, bu yönde … Hukuk Mahkemesi’nin 2017/101 D.İş dosyasında tespit yaptırıldığını, karşı tarafın 30/10/2018 tarihli bilirkişi raporuna itiraz etmediğini, davacı-karşı tarafa 01/11/2017 tarihli ihtarname keşide edildiğini, 13/11/2017 tarihli cevap verdiğini, jenaratör ile çelik konstrüksiyon kanopi dışındaki malzemelerin müvekkilinin reklam şirketine tesliminin 20/11/2017 tarihinde sağlandığını, eksik ifa nedeniyle teminat mektubunun 29/12/2017 tarihinde paraya çevrildiğini, teminat mektubunun hangi edimlerin karşılığı verildiği ve paraya çevrilmesi koşullarının karara bağlandığını, sözleşme serbestisi kapsamında porotokolün düzenlendiğini, davacı-karşı davalının iddialarının yerinde olmadığını, ariyet olarak verilen değerlerin tesliminin yasal zorunluluk bulunmadığını, 10/10/2017 tarihli bir protokolün olmadığını, bir zararının doğmadığını savunarak, davanın reddine, ıslah isteminde de bulunarak 54.001,45 TL kar mahrumiyeti alacağı, 100.000,00 TL ceza-i şart alacağı ve 16.573,10 TL iade edilmeyen ariyet malzemeleri bedelinin temerrüt tarihlerinden itibaren avans oranında temerrüt faiziyle tahsilini istemiştir.
KANITLAR: Taraflar arasında 09/06/2016 tarihinde imzalanan bayilik sözleşmesi, ariyet sözleşmesi, 10/10/2017 tarihli protokol ve ekleri sunulmuştur.
05/08/2015 tarihli ve 20.000,00 TL bedelli ve 24/01/2007 tarihli ve 30.000,00 TL bedelli teminat mektuplarının örneği ibraz edilmiştir.
Davacı-karşı davalının, davalı-karşı davacının reklam şirketine bir takım malzemelerin teslimine ilişkin 21/11/2017 tarihli tutanak örneği sunulmuştur.
Tarafların karşılıklı keşide ettikleri 01/11/2017, 13/12/2017 ve 27/12/2017 tarihli ihtarname örnekleri ibraz edilmiştir.
Davalı-karşı davacının davaya konu akaryakıt istasyonunda yaptırdığı … Hukuk Mahkemesi’nin 2017/101 D. İş sayılı dosyası celbedilmiş, anılan istasyonunun ekipmanlarının tam olduğu, ancak faal bulunmadığı yönünde tespit raporu düzenlendiği anlaşılmıştır.
Taraflar arası cari hesap ekstresi sunulmuştur.
Davacı-karşı davalının defter ve kayıtları üzerinde SMM bilirkişisi vasıtasıyla inceleme yaptırılmış, düzenlenen raporda; defterlerin usulüne uygun tutuldukları, sözleşme öncesi de taraflar arası ticari ilişkinin olduğu, 2017 yılı sonu itibariyle karşılıklı alacak ve borcun görünmediği, taşınmazın davacı-karşı davalı tarafından 27/10/2017 tarihinde dava dışı kişiye satışının yapıldığı, sözleşmenin 1 yıllık süresini doldurmadığı, 13,28 ton ürün alındığı, davalı-karşı davacıya 4.226,31 TL otomosyon gideri ödediği, teminat mektuplarının 29/11/2017 tarihinde tazmin edildiği hususları görüş olarak bildirilmiştir.
Nitelikli hesap, enerji uzmanı ve mali müşavirden oluşan bilirkişi kurulundan kök ve ek raporlar alınmış, anılan raporlarda; taraflar arasındaki 09/06/2016 tarihli bayilik sözleşmesi ve eklerinin hükümlerini değerlendirdikleri, davalı-karşı davacının defter ve kayıtlarının esas alınacağının, bayinin sözleşmeye aykırı davranması halinde şirket nezdinde bulunan teminatları nakde çevirmeye ve her türlü kanunui takibi yapmaya yetkili olduğu, belirlenen miktarlarda davacı-karşı davalının ürün almayı yükümlendiği, ceza-i şart kararlaştırıldığı, davacı-karşı davalının taşınmazı sattığı, alım taahhütlerine uymadığı, davalı-karşı davacının defter ve kayıtlarının usulüne uygun tutuldukları, taraflar arasındaki ilk ticari ilişkinin 10/01/2007 tarihinde başladığı, sözleşmelerin yenilendiği, son olarak uyuşmazlığa konu 09/06/2016 tarihli sözleşmenin imzalandığı, 2016 yılı sonu bakiyesi itibariyle davacı-karşı davalının 5.622,46 TL borcunun göründüğü, 2017 yılı itibariyle yapılan işlemler, teminat mektuplarının tazmini ve tüm kayıtlar incelendiğinde 2017 yılı sonu itibariyle davacı-karşı davalının 49.489,17 TL alacağının tespit edildiği, davalı-karşı davacının, davacı karşı davalıya jenaratör teslim ettiği, kayıtlarda bunun değerinin KDV dahil 8.293,44 TL olarak gösterildiği, yıllık amortisman ve 9 yıllık kullanım dikkate alındığında, bedelinin KDV dahil 4.976,06 TL bulunduğu, ariyet malzemelerin benzer usulle değerinin KDV dahil 11.597,04 TL tutarında olabileceği, davacı-karşı davalının nedensiz olarak 6 aydan fazla bayilik sözleşmesine devam etmediği, … tarafından bayilik lisansının sona erdirildiği, davacı-karşı davalının edimlerini yerine getirmediği, sözleşme hükümlerine göre davalı-karşı davacının teminat mektuplarını nakde çevirmesinde bir yanlışlık olmadığı, bu yönde hakkı bulunduğu, davacı-karşı davalının asgari alım taahhütlerine de uymadığı, sözleşme süresi boyunca 67,26 ton eksik alımının bulunduğu, 150 USD/ton hesabıyla 10.089 USD kar mahrumiyetinin olduğu, ayrıca mahrum kalınacak karın benzer bir sözleşme 4 ay gibi bir sürede imzalanabileceğinden 100,80/tonx12x150 USDx4 ay esas alındığında 5.040 USD tutarında bulunacağı, bayilik sözleşmesinin sürdüğü ve sürmediği dönemde toplam kar mahrumiyetinin 15.129 USD olacağı, ceza-i şart da kararlaştırıldığı, davacı-karşı davalının akaryakıt istasyonunu terk ettiği ve mücbir sebep olmaksızın sözleşmeyi devam ettirmediği, 50.000,00 USD ceza-i şarttan da sorumlu olduğu, davacı-karşı davalının öz kaynak toplamının (-)13.440,13 TL olarak tespit edildiği, temerrüt olgusunun ihtarnameler dikkate alınarak tespit edildiği, ariyet malzemeleri için de tazminat ve ceza-i şart ön görüldüğü hususları etraflıca açıklanmıştır.
GEREKÇE: Asıl dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinden kaynaklı nakde çevrilen banka teminat mektupları bedeli ile akde aykırılıktan kaynaklı tazminatın tahsili, karşı dava ise, aynı sözleşmenin haksız feshi iddiasına dayalı, kar mahrumiyeti, ariyet olarak teslim edilen ve iade edilmeyen değerlerin bedeli ile ceza-i şartın tahsili istemine ilişkindir.
Somut uyuşmazlıkta taraflar arasında bayilik ilişkisi bulunduğu, bu ilişkinin önceye dayalı olarak devam ettiği, son olarak 09/06/2016 tarihinde yazılı bayilik sözleşmesi imzalandığı, anılan sözleşmenin 5 yıllık olduğu, davacı-karşı davalının bayi, davalı-karşı davacının ise akaryakıt temin eden taraf olarak hak, borç ve yükümlülüklerinin tayin edildiği, davacı-karşı davalının teminat mektupları verdiği, sözleşmenin yapılmasından sonra davacı-karşı davalının 6 ay dolmadan bayilik işini bıraktığı, taşınmazı sattığı, lisansının iptal edildiği, davalı-karşı davacının teminat mektuplarını nakde çevirdiği hususları dosya kapsamıyla sabittir. Ayrıca, davacı-karşı davalının bir kısım ariyet verilen değerleri davalı-karşı davacının reklam şirketine 21/11/2017 tarihinde teslim ettiği, davalı-karşı davacının yaptırdığı tespitte de işyerinin ekipmanlarının tam olduğu ve faaliyetinin bulunmadığı tespit edilmiştir.
İddialar, savunmalar, toplanan kanıtlar, benimsenen bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamından anlaşılacağı üzere, taraflar arasında önceye dayalı bayilik sözleşmesi bulunduğu, bu sözleşme ilişkisinin 09/06/2016 tarihinde yeniden tesis edilerek süresinin 5 yıl olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. Bayilik sözleşmesi, süreklilik arz eden ve karşılıklı edimleri içeren bir sözleşme türüdür. Davacı-karşı davalı, gerek mal alım taahhüdü gerekse faaliyet gösterdiği taşınmazı devrederek ve sözleşmenin 6 aylık süresi dolmadan fiilen işyerini terk ederek sözleşmeyi haklı neden olmadan feshetmiştir. Başka bir anlatımla, kusurlu davranışı nedeni ile sözleşmenin feshine neden olmuştur. O halde, sözleşmenin davalı-karşı davacı tarafından haksız feshedildiği temelinde asıl ve birleşen davanın değerlendirilmesi gerekmektedir. Davacı-karşı davalı, haksız yere tazmin edildiğini ileri sürdüğü teminat mektuplarının bedelinini tahsili ile tazminat talebinde bulunmuştur. Davacı-karşı davalı, sözleşmeden kaynaklı edimlerinin garantisi olarak da karşı tarafa teminat teminat mektupları vermiş, sözleşme ile sözleşmenin ihlali halinde teminat mektuplarının tazmin edebileceğine yönelik davalı-karşı davacıya yetki tanınmıştır. Davacı-karşı davalı, sözleşmenin sona ermesine kendisi neden olduğundan, satış şartlarına uyulmadığı iddiasına dayalı tazminat istemi yerinde görülmemiş, bu isteminin reddine karar verilmiştir. Ayrıca, yine sözlemedeki edimlerini ihlal etmesi nedeniyle davalı-karşı davacı teminat mektuplarını tazmin etmiş olup, bu kalem alacak bakımından da davası yerinde bulunmamış, asıl davanın tamamen reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Karşı dava bakımından değerlendirmeye gelince; az yukarıda açıklandığı üzere, davacı-karşı davalının kusuru ile bayilik sözleşmesi sona ermiştir. Davalı-karşı davacı, gerek mal alım taahhüdünün ihlali gerekse gerekse sözleşmenin devam ettirilmemesi nedeniyle mahrum kaldığı kar kaybını, ariyet olarak verdiği ve iade edilmeyen değerleri ile ceza-i şart alacağını da talep etmesi yerinde görülmüştür. Dosya kapsamına uygun, bilimsel verilere dayalı ve denetime elverişli bilirkişi raporunda kar kaybı toplam olarak 15.129,00 USD, ariyet malzemeleri toplamı KDV dahil 16.573,10 TL olarak tespit edilmiş, sözleşmeyle belirlenen ceza-i şartın da 50.000,00 USD kararlaştırıldığı anlaşılmıştır. Davalı-karşı davacı, 01/12/2022 tarihli ıslah dilekçesiyle talebini TL olarak belirlemiş, kar kaybını toplam 54.001,45 TL, malzeme bedelinin 16.573,10 TL ve ceza-i şart alacağını da 100.000,00 TL olarak açıklamıştır. Davalı-karşı davacının teminat mektuplarını tazmin ettiği, bunun davacı-karşı davalı borcundan mahsup edilmesi gerektiği anlaşıldığından, teminat mektupları bedeli olan 50.000,00 TL’nin mahsubu ile bakiye 4.001,45 TL kar kaybı ile 16.573,10 TL ariyet verilen malzeme değerinin temerrüdün gerçekleştiği 29/06/2017 tarihinden itibaren davacı-karşı davalıdan tahsiline karar vermek gerekmiştir. Davalı-karşı davacı ayrıca ceza-i şart alacağının da tahsilini istemiştir. USD karşılığı ceza-i şart alacağı yaklaşık 300.000,00 TL’nin üzerindedir. Davacı-karşı davalının defter ve kayıt incelemesinde öz kaynaklarının ekside olduğu, tamamının hüküm altına alınması halinde kooperatif niteliği olan davacı-karşı davalının ekonomik mahvına neden olacağı, mahkememizce re’sen 2/3 oranında indirilmesiyle hüküm kurulması gerektiği, ceza-i şart alacağının bir bütün olarak değerlendirildiği, davacı-karşı davalı vekilinin zaten 1/3 oranında 100.000,00 TL talep ettiği, bu miktarın yerinde görüldüğü, bu kalan alacağın da dava tarihinden itibaren temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmış, temerrüt tarihlerinde ihtarnameler ve verilen öneller dikkate alınmış, her ne kadar kısa kararda karşı davada alacak kalemlerine temerrüt tarihleri belirtilmesine rağmen temerrüt faizi oranı belirtilmemiş ise de bunun tapaj hatası olduğu, talep ve tarafların tacir olması dikkate alındığında avans oranında temerrüt faizinin hükmedilmesi gerektiği, bu eksikliğin giderilmesinin kısa karar-gerekçeli karar farkı oluşturmayacağı, maddi hatadan kaynaklandığı kabul edilerek aşağıdaki şekilde düzeltilerek hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere,
1-Davacı-karşı davalının davasının reddine,
a-Alınması gerekli 179,90 TL harçtan peşin alınan 870,96 TL harcın mahsubu ile bakiye 691,06‬ TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı-karşı davalıya iadesine,
b-Davacı- karşı davalı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
c-Davalı- karşı davalı kendisini vekil ile temsil ettirmiş bulunduğundan AAÜT uyarınca belirlenen 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı karşı davacıya verilmesine,
ç-Davacı karşı davalı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde iadesine,
2-Davalı-karşı davacının davasının kısmen kabulüne, 4.001,45 TL kar mahrumiyeti ile 16.573,10 TL iade edilmeyen ariyet bedelinin temerrüdün gerçekleştiği 29/06/2017, 100.000,00 TL ceza-i şartın ise karşı dava tarihi olan 05/10/2018 tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davacı-karşı davalıdan tahsili ile davalı-karşı davacıya verilmesine,
a-Alınması gerekli 8.236,45 TL harçtan karşı dava harcı ve ıslah harcı olarak alınan 2.913‬,00 TL harcın mahsubu ile bakiye 5.323,45‬ TL harcın davacı- karşı davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
b-Davalı-karşı davacı tarafından tarafından yatırılan 2.913,00 TL karşı davacı harcı ile ıslah harcının davacı-karşı davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
c-Davalı-karşı davacı kendisini vekil ile temsil ettirmiş bulunduğundan AAÜT uyarınca belirlenen ( kabul ve red oranına göre) 19.086,18 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak davalı karşı davacıya verilmesine,
ç-Davacı-karşı davalı kendisini vekil ile temsil ettirmiş bulunduğundan AAÜT uyarınca belirlenen ( kabul ve red oranına göre) 9.200,00 TL vekalet ücretinin-davalı karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine,
d-Davalı-karşı davacı tarafından yapılan 7.265,1‬0 TL (35,90 TL başvurma harcı, 5,20 TL vekalet harcı, 7.200,00 TL bilirkişi ücreti, 24,00 TL posta gideri olmak üzere) yargılama giderinden ( kabul ve red oranına göre) 5.631,63 TL’lik kısmının davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
e-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 19/01/2023
Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır