Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN

T.C.
ANKARA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2016/714 Esas
KARAR NO : 2021/179

DAVA : Tazminat (Haksız Rekabetten Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/09/2016
KARAR TARİHİ : 16/03/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 22/03/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Rekabetten Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 02.09.2016 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı ile 2005 yılında davalının markası olan … marka traktörlerin … ve tüm ilçelerinde yetkili satıcısı olarak bayilik sözleşmesini imzalayarak 2015 yılına kadar faaliyetlerine devam ettiğini, müvekkilinin … traktörün bölgede tanınmasını sağlayarak marka değerini artırdığını, ikinci el piyasasının oluşmasını sağladığını, bayilik süresince alım ve satımlarda hukuka aykırı bir şekilde müvekkiline faiz uygulayarak ek kazanç elde ettiğini, müvekkili firmanın … ve İlçelerinde tek yetkili satıcı olması ve bu hususta müvekkili firma aleyhine bayilik sözleşmesinde aykırı bir husus bulunmamasına rağmen davalının …’ nun … ve … ilçelerine Bayilik Sözleşmesinin 5. Maddesine aykırı olarak bayilik verdiğini, davalının, piyasadaki hakim durumunu kötüye kullanarak ve … İlçesindeki satıcılarla uyumlu hareket ederek müvekkilini ticaret yapamaz hale getirdiğini, kasıtlı olarak limit fazla borçlandırıldığını, … ve … İlçelerine bayilik vererek müvekkilinin iş kapasitesini %60 oranında düşürdüğünü, … bayisinin davalı yanca gönderilen traktörlere rayiç değerinin altında fiyatlara sattığını, bu durumu davalı firmanın göz yumduğunu ve bayi ile uyumlu hareket ettiğini, müvekkili firmanın müşteri potansiyelini yok ettiğini, davalı ile bayinin birlikte TTK 55. maddesine aykırı olarak sıfır traktörlere plaka çıkartıp müvekkilinin bölgesine ve ilçelere ikinci el olarak satışa sunduklarını, bu bayilerin müvekkili firmanın müşterilerine düşük fiyat vererek rekabet kurallarına aykırı davrandıklarını ve davalı yanca bu eylemlerin desteklendiğini, bu konuda noter marifetiyle ihtar çekildiğini, davalı firmanın üretim faaliyetinin dışına çıkarak satışlara müdahale etmesi hangi bayinin nereye ne şekilde satış yapacağına karar vermesi, kredili yapılan satışlarda parayı hesabına alıp daha sonra bayiye kesinti yaparak ödemesi, piyasadaki hakim durumunu kötüye kullanarak sıfır olarak satılan traktörlerdeki garanti kapsamına girecek sorunlarda bile müvekkiline yedek parça sorun yarattığını, bu nedenle bir çok müşterinin talebinin karşılayamamasından dolayı müvekkili firmanın müşteri kaybı oluştuğunu, davalının müvekkilinden faks yoluyla her ay sonunda 2 aylık kesin sonra ki iki ay tahmini sipariş aldığını, müvekkilinin sipariş verdiği traktörlerin zamanında gelmediği gibi sipariş dışı traktör gönderimlerinin yapıldığını, müvekkilinin her ay gönderilmesini istediği traktörlerin listesini yaparak davalıya gönderdiğini, ancak davalı fabrikanın müvekkilinin istediği türdeki ürünleri gönderebilmesi için başka türdeki ürünlerin alımını şart koştuğunu, bu ürünlerin mecburen alınmak zorunda kalındığını, bu uygulamada müvekkilinin limit fazlası borçlandığını, müvekkilinin davalıya 500.000,00 TL tutarında teminat mektubu verdiğini, davalının belli marka ve modeldeki traktörün alımı için diğer traktör modelinin alımının zorunlu tutması ve belli sayının altında traktör siparişi almayarak müvekkilini aşırı borç altına sokma politikası sürdürdüğünü, davalının müvekkilinin limit fazlası borçlanması nedeniyle teminat mektubu aşan kısmı için ipotek istediğini, ipoteğin verilmemesi halinde davalı yanın teminat mektubunu bozmakla tehdit ettiğini, taraflar arasında yapılan ödeme planı gereği Temmuz ayında 10.000,00 TL, Ağustos ayında 30.000,00 TL, Ekim’de 150.000,00 TL ödenmesi konusunda anlaştıklarını, müvekkilinin temmuz ayında 25.000,00 TL ödeme yaptığını, müvekkilinin teminat mektubunun bozulmamasına karşılık güvence olarak … …. parsellerin ipotek verilmesine rağmen teminat mektubunun herhangi bir ihtarda bulunulmadan nakde çevrildiğini, müvekkilinin sipariş verdiği traktörler elinde olmasma rağmen davalı yanın bilinçli olarak siparişlerini geç gönderip müşterilerle müvekkilini karşı karşıya bıraktığını, müvekkilinin davalı ile cari hesap gereği 30,60,90 gün vade sistemi ile çalıştığını, vadesi geciktiğinde müvekkili firmadan haksız yere aylık %4, %3,5, %2,5 olarak farklı zamanlarda vade farkı faturası altında yüklü faiz aldıklarını, davalı yanın her bayiden farklı farklı vade farkı faizi aldığını, bazı bayilerden ise hiç almayarak eşit şekilde davranmadığını, 12.05.2015 vadeli 4093110 numaralı 155.536,46 TL ve 24.04.2015 vadeli 4093109 no.lu 116.800 TL’lik çeklerin yazdırılarak müvekkiline iade edildiğini, davalıca haksız olarak tahsili yapılan 2 çek toplam ve faizi 13.08.2015 vadeli 4093113 numaralı çekte 348.429,48 TL yazılarak mükerrer tahsilat yapma iradesi karşısında davalıya ihtar çekildiğini, gerçekleşen görüşme sonucunda müvekkiline cari hesap bakiyesinin 0,00 TL olduğunu gösteren e-mail atıldığını, müvekkiline iade edilen çeklerin toplamı ve faiz eklenerek mükerrer tahsilat yapılmaya çalışıldığını, haksız tahsilatın icra dairesine bildirilerek durdurulmasını talep ettiklerini, davalıda müvekkilinin 4 adet çek yaprağı bulunduğunu, ihtar çekilip istenilmesine rağmen çeklerin iade edilmediğini, bunların iadesini talep ettiklerini, açıklanan nedenlerle davalının taraflar arasında yazılı yapılan bayilik sözleşmesinin ihlal edilmesi, hukuka aykırı davranış sergilemesi, tahsil edilen çeklerden yeniden mükerrer tahsilat yapılma edimleri nedeniyle müvekkilinin uğradığı zararın belirsiz olması nedeniyle davanın belirsiz alacak olarak kabulü ile eşit işlem koşuluna davalının aykırı davranışları haksız rekabet edimlerinin tespiti, uğranılan zararın tespiti ve tespit olunan zarara göre dava değerinin artırma haklan saklı olmak üzere tespit olunan tutann müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının HMK 194. maddesi gereğince delillerini somutlaştırmadığını, dava dilekçesine dayandığı delillerini dava dilekçesinde sunmadığını, davacının maddi tazminat davası açtığını, zararın varlığını ispat etmekle yükümlü olduğunu, davacının somut olarak hangi nedenlerle maddi tazminat talep ettiğini açık şekilde belirtmediğini ve bunu ispata yarayacak somut belge veya kanıtlar ileri süremediğini, davacının haksız olarak faiz alındığını iddia ettiğini, ancak borcun vadesinde ödenmediği hallerde faiz tahakkuk ettirileceği hususu sözleşmenin amir hükmü olduğunu, davacı ile yapılan bayilik sözleşmesinde sözleşme sınırlarının belirlendiğini, sözleşmenin açık hükmü gereğince müvekkili şirketin tek taraflı olarak sözleşme bölgesini daraltma ve o bölgeye başka satıcıları yerleştirme hakkının olduğunu, davacının … ve …’de bayilikler verildikten sonra maddi zarara uğradığını iddia ettiğini, şirket kayıtlan ve TUIK kayıtları üzerinde yaptıkları incelemede davacının 2007 yılında 11, 2008 yılında 5, 2009 yılında 0, 2010 yılında 13 adet satış gerçekleştirdiğini, daha sonra bölgeye dahil edilen … firmasının sadece 2010 yılında …’da 19 adet, 2011 yılında 11 adet traktör sattığını, davacının …’de 2010 yılında 1 traktör sattığını, 2011 yılında satış yapamadığını, 2012 yılında buranın bayiliğinin …’a geçtikten sonra … firmasının 40 adet traktör sattığını, bu verilere göre davacının hiç zarara uğramadığını, aksine müvekkilinin yıllarca davacı tarafından zarara uğratıldığını, davacının limit dışı borçlandırıldığı, rayiç değerinin altında traktör satıldığı, sıfır traktörlere plaka çıkartılıp bölgesine ve ilçelere ikinci el olarak verildiği, satışlara müdahale edildiği, hangi bayinin nereye satış yapacağına karar verildiği, yedek parça temininde sorun yaratıldığı iddialarının tamamen gerçek dışı olduğunu, davacı yanca kanıtlanması gerektiğini, davacının traktörü kredili sattığında kendisinden kesinti yapılarak kendisine ödeme yapıldığını iddiasını somut delile dayandırmadığını, kredili satışta çiftçi adına çıkan krediden kesinti yapılmasının söz konusu olmadığını, kesintinin ancak bayinin davalı şirkete vadesi geçmiş borcu varsa yapıldığını, davacının her ay ve her yıl göndermesi gereken raporları düzenli göndermediğini, aksinin davacı tarafından kanıtlanması gerektiğini, dava dilekçesinin 3.sayfasının 4.bendinde “her ay sonunda 2 aylık kesin, sonraki 2 aylık tahmini raporları gönderdiğini ve buna mukabil davalının talep edilen traktör haricinde traktör gönderdiğim ya da başka tür ürün alımın şart koştuğunu ve bu ürünleri mecburen aldığım” iddia ettiğini, davacının bu iddiasını yazılı belgelerle somutlaştırması ve kanıtlaması gerektiğini, bayiler tarafından traktör talep edilmesi ve talep edilen traktörlerin müvekkili şirket tarafından gönderilmesi sözleşme hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiğini, davacının siparişlerin zamanında gönderilmediği hususunu somutlaştırması ve kanıtlaması gerektiğini, müvekkili şirketin limit fazlası borçlandırma politikasının olmadığını, limit dışı borçlanma iradesinin tamamen davacının olduğunu, davacının iddiasının aksine teminatı aşan kısmı için teminat mektubunun bozulacağı tehdidinin yapılmadığını, davacımn dava dilekçesinde davalı şirket ile yapılan mutabakata göre yapılan ödeme planına uyduğunu bahsettiği ödeme planının dava dosyasına ibrazını ve bu iddianın somutlaştırılmasını talep ettiklerini, davacının ödeme planına göre ödeme yaptığı ve buna rağmen teminat mektubunun bozdurulduğu iddiasınm tamamen gerçek dışı olduğunu, ipoteklerin borcun teminat mektubunun karşılamayan kısmına yönelik alındığım, davacı borçlunun borcunu ödemediğinden muaccel hale gelen borç için teminat mektuplarının nakde çevrildiğini, ancak borcu karşılamadığını, teminat mektubunun nakde çevrilmesinden sonra kalan 349.000,00 TL alacak için davacı tarafından keşide edilerek verilen karşılıksız kalan çek için icra takibinin yapıldığını, davacı tarafından yapılan takibe itiraz etmeyerek takibin kesinleştiğini, davacı yan tarafından traktör siparişlerinin geç teslim edildiğini iddiasının mesnetsiz olduğunu, TKDK’ya traktörlerin süresinde teslim edildiğini, davacının kendisinden haksız yere faiz alındığı ve diğer bayilerden farklı vade farkları alındığını iddiasını kanıtlaması gerektiğini, müvekkili şirketin sözleşmeye göre belirlediği vade farkı faizleri her bayi için aynı ve eşit olarak uygulandığını, davacı yan tarafından çeklerin erken yazıldığını ve ödemeye mecbur bırakıldığını iddiasının gerçek dışı olduğunu, vadesi gelen borçların çeklerinin tahsil edildiğini, davacının mükerrer tahsilat yapıldığı iddiasınm da mesnetsiz ve gerçek dışı olduğunu, davacının mükerrer ödeme için ileri sürdüğü çeklerin iade edilme sebebinin davacının vadesi gelen çekleri almak istemesi ve ileri vadeli çek vermek istemesinin kabulü neticesinde gerçekleşmiş bir işlem olduğunu, davacı yanın cari hesabının 0,00 TL olduğunun müvekkili şirketi tarafından teyit edildiği iddiasını somutlaştırmasını ve buna dair ispata yarar belgeleri sunması gerektiğini, davacının borcu muhasebe standartlarına göre 128 kodlu şüpheli alacaklarda gözüktüğünü, davacının müvekkili şirkete borcunun doğru ve sabit olduğunu, izah edilen nedenlerle davanın reddine, yargılama ve vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Bayilik sözleşmeleri, yetkili satıcı sözleşmesi, tarafların ticari defter ve belgeleri, bilirkişi raporu ve ek raporları ve tüm dosya kapsamı.
GEREKÇE:
Dava, bayilik sözleşmesinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi, 05.06.2017 tarihli açıklama dilekçesi ve diğer tüm bayanlarında; taraflar arasında 2005-2015 yılları arasındaki dönemde on yıl boyunca imzalanan bayilik sözleşmeleri ile davacının … ve tüm ilçelerinde davalının tek yetkili satıcı bayisi olduğunu, ancak davalının; bayilik sözleşmesinin 5.maddesine aykırı davrandığını ve 2010 yılında … ilçesinde, 2011 yılında ise … ilçesine dava dışı … Yedek Parça Oto.İnş.Nak.Gıd.Hayv.Mad.Turz.San.Tic.Ltd.Şti.’ne bayilik verdiğini, ayrıca haksız rekabete yol açtığını, haksız olarak teminat mektubunu bozdurduğunu, eşit olanlara farklı muamelede bulunduğunu ve mükerrer tahsilat yaptığını belirterek, bu sebeplerle davacının uğradığı zararın tespiti ile tespit edilen tutarın davacıya ödenmesi istekli toplam 10.000,00 TL’lik belirsiz alacak davası açtığını bildirmiştir.
Davalı vekili özetle davanın reddini talep etmiştir.
Somut olay incelendiğinde; davacı ve davalı arasında iddia olunan 2005-2015 yılları arasındaki dönemde;
1-23.05.2005 tarihli bayilik sözleşmesi; sözleşmenin konusu; “… Traktör’ün imal ettiği ve ticaretini yaptığı ürünlerin Bayiye satışı ve bu ürünlerin BAYİ tarafından yetkili olduğu bölgede müşterilere ve/veya … Traktör tarafından onaylanmış alt bayilere satışını düzenleyen gayri münhasır Bayilik sözleşmesi olduğu” şeklindedir.

2-01/01/2006 tarihli yetkili satıcı sözleşmesi; sözleşmenin konusu; “… Traktör’ün imal ettiği ve ithal ettiği ve edeceği tarım traktörlerinin ve diğer ürünlerin Yetkili Satıcı’ya satışı ve bu mamullerin Yetkili Satıcı tarafından yurt içinde 4. Maddede belirtilen bölgede pazarlanması” şeklindedir.
3- 01/01/2007 tarihli bayilik sözleşmesi; sözleşmenin konusu; “… Traktör’ün imal ettiği ve ticaretini yaptığı ürünlerin Bayiye satışı ve bu ürünlerin BAYİ tarafından yetkili olduğu bölgede müşterilere ve/veya … Traktör tarafından onaylanmış alt bayilere satışını düzenleyen gayri münhasır Bayilik sözleşmesi olduğu” şeklindedir.
4- 26/03/2010 tarihli bayilik sözleşmesi; sözleşmenin konusunun; davalının imal ettiği ve ticaretini yaptığı ürünlerin bayiye satışı ve bu ürünlerin bayi tarafından 5.maddede belirtilen bölgede müşterilere ve/veya Erkünt Traktör tarafından onaylanmış alt bayilere satışını düzenleyen gayri münhasır Bayilik Sözleşmesi olduğu,
Sözleşmenin 5. maddesinde; bayi kapsamındaki bölgenin … İli ve … ilçesi hariç tüm ilçe sınırları olarak belirtildiği, maddenin devamında; davalının haklı nedenler olmadıkça BAYİ’nin bölge tanımını genişletip daraltamayacağı, aynı bölge içinde yeni dağıtıcılar oluşturamayacağı, sözleşme konusu malların daha iyi pazarlanması için sözleşme bölgesinin daraltılması veya genişletilmesiyle önemli bir iyileşme sağlanması mümkünse, …’un Bayiyi dinledikten sonra, sözleşme bölgesinde uygun bir değişiklik yapabileceği, özellikle Bayinin kendi iradesiyle yeni yatırımlar yapmak istemiyorsa ve mevcut yatırımları sözleşme konusu malın artan sürümüne yetmiyorsa, …’un sözleşme bölgesine başka satıcıları yerleştirmek veya sözleşme bölgesini tek taraflı alacağı bir kararla daraltma yetkisinin bulunduğu peşinen kabul edildiği kararlaştırılmıştır.
Sözleşmenin “Performans” başlıklı 20. maddesinde ise; “20.1 …, “bayi performans değerlendirme Sistemi” ile BAYİYİ yıllık değerlendirmeye tutacaktır.
20.2 … tarafından her BAYİYİ, genel ekonomik durum, bölge pazar payı ve firmanın önceki performansı dikkate alınarak yıllık satış hedefleri verilecektir.
20.3 Yıllık performans değerlendirmelerinde başarı gösteren bayiler ödüllendirilecektir.
20.4 … performans düzeyinin yetersiz olması halinde sözleşmeyi feshedebileceği gibi BAYİNİN satı; bölgesini daraltabilir, sözleşme bölgesine başka bayiler yerleştirebilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
Taraflarca ileri sürülen tüm deliller ve dosya kapsamı da tevdi edilerek davacı ve davalı tarafın ticari defter ve belgeleri üzerinde inceleme de yapılmak suretiyle Mali müşavir bilirkişi ….’tan 15.10.2018 tarihli ön rapor, 18.07.2019 tarihli 1.ek rapor, 30.10.2019 tarihli 2.ek rapor alınmıştır.
Tarafların itirazı üzerine bu defa mali müşavir bilirkişi Yalçın Kotanoğlu ve nitelikli hesaplamalar bilirkişisi Seyhan Şahiner tarafından düzenlenen 16.03.2020 tarihli rapor ve 22.10.2020 tarihli ek rapor alınmıştır. Bilimsel verileri içermesi ve denetime elverişli olması ve dosya kapsamı ve delillerle de uyumlu olması nedeniyle söz konusu rapor ve ek rapor hükme esas alınmıştır.
Davacı taraf; dava dışı bayilerin de ticari defter ve belgelerinin incelenmesini talep etmişlerse de; söz konusu bayilerin davanın tarafı olmaması, ayrıca tarafların bu kayıtlara delil olarak dayanmamaları ve dava dışı bayi kayıtlarında olması gereken kayıtların davalının da kayıtlarında bulunması gereken kayıtlardan olması nedeniyle dava dışı bayilerin defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılaması talebi kabul edilmemiştir.

Buna göre davacı tarafın iddiaları tek tek incelendiğinde:
1-Bayilik Sözleşmesinin 5.maddesine Aykırılık: Davacı, davalının 2010 yılında … İlçesinde, 2011 yılında ise … İlçesinde dava dışı … Yedek Parça…Ltd.Şti.’ ne bayilik verdiğini, sözleşmeye göre bayiyi dinlemediğini, herhangi bir bilgi vermediğini, ihtarname çekmediğini, sözleşmede değişiklik yapmadan, bayilik sözleşmesinde tek yetkili satıcı olduğu hususunu kaldıracak bir hüküm koymadan muhtelif ilçelerde bayilik vermesinin sözleşmeye ve TTK’ na aykırılık teşkil ettiğini iddia etmiştir.
Alınan bilirkişi raporu ve tarafların ticari defter ve belgeleri ile tüm kayıtlara göre; davacı bayinin;
2010 yılında: … İlçesinde 1, Merkez İlçesinde 13, … ilçesinde 1 adet olmak üzere toplam 15 adet traktör satışı gerçekleştirdiği, (Bu dönem … bayisinin ise 19 adet traktör satışını gerçekleştirdiği),
2011 yılında:… İlçesinde 1 adet, … İlçesinde 3 adet, Merkez İlçede 15 Adet, … İlçesinde-0- adet olmak üzere toplam 19 adet traktör satışı gerçekleştirdiği, (Bu dönem … bayisinin ise 22 adet traktör satışını gerçekleştirdiği),
2012 yılında: … İlçesinde 1 adet, … İlçesinde 4 adet, … İlçesinde 1 adet, … İlçesinde 3 adet, Merkez İlçesinde 16 Adet olmak üzere 25 adet traktör satışı gerçekleştirdiği, (Bu dönem … bayisinin ise 18 adet traktör satışını, … bayisinin ise 40 adet traktör satışını gerçekleştirdiği),
2013 yılında:… İlçesinde 4 adet, … İlçesinde ladet, … ilçesinde 2 adet, Merkez İlçede 19 adet olmak üzere toplam 26 adet traktör satışı gerçekleştirdiği, (Bu dönem … bayisinin ise 13 adet traktör satışını, … bayisinin ise 62 adet traktör satışını gerçekleştirdiği),
2014 yılında: … İlçesinde 1 adet, … İlçesinde 5 adet, … İlçesinde 2 adet. Merkez İlçesinde 19 Adet olmak üzere 27 adet traktör satışı gerçekleştirdiği, (Bu dönem … bayisinin ise 6 adet traktör satışını, … bayisinin ise 108 adet traktör satışını gerçekleştirdiği) belirlenmiştir.
Dosya içeriğinden; davalı …Ş.’nin, 2010 yılında … ilçesinde, 2011 yılında ise sözleşme bölgesi içinde … İlçesine bayilik verdiği, tarafların Ağustos/2015 yılına kadar bayilik sözleşmesini devam ettirdikleri, başka satıcılara bayilik verilmesi hususunda davalının, davacı bayiyi dinlediğine ilişkin bir delil olmadığı gibi, davacı bayi tarafından da davalıya herhangi bir ihtarda bulunulmadığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, taraflar arasındaki bayilik sözleşmelerinin gayri münhasır olması hususu dikkate alındığında; 26.03.2010 tarihli sözleşmelerin 5 ve 20.maddelerinde yer alan hükümlere göre; davacı bayinin belirlenen performansına göre, davalı şirketin tek taraflı olarak başka satıcılara bayilik vermesi hususunun bayilik sözleşmelerine aykırılık teşkil etmediği, kaldı ki davacı tarafın da bu hususta davalı tarafa herhangi bir ihtarda bulunulmadığı, sözleşme ilişkisinin 2015 yılına kadar devam ettiği, bu haliyle davacı tarafın iddialarını ispatlayamadığı sonuç ve kanaatine varılarak bu yöndeki talebin reddine karar verilmiştir.
2.Haksız rekabet: Davacı, davalının piyasadaki hakim duramunu kötüye kullanarak ve … İlçelerindeki satıcılarla uyumlu hareket ederek ticaret yapamaz hale getirdiğini ve kasıtlı olarak limit fazlası borçlandırıldığını, tek yetkili satıcı olmasına rağmen … ve … İlçelerine bayilik vererek iş kapasitesini %60 oranında düşürdüğünü, … bayisinin davacı yanca gönderilen traktörlere rayiç değerinin altında fiyatlara sattığı, traktörlerin sipariş dışı ve süresinden sonra gönderildiği, davacıya satamayacağı oranda mal gönderildiği, davalının bu durama göz yumduğu, müşteri potansiyelinin yok olduğunu iddia etmiştir.
26.03.2010 tarihli Sözleşmenin “ödeme şekli ve bayi komisyonu” konulu 19. maddesinde; davalının, ödeme şekillerini ve koşullarını (komisyon oranları, vadeler, vade farkı oranlan,vb.) tek taraflı olarak belirlemeye yetkili olduğu, davalının bunlan günün şartlarına göre revize etme hakkının saklı olduğu, davalı tarafından bu şartların traktör fiyat listesi ile birlikte bayiye bildirileceği, bayinin ödemelerini süresinde yapmak zorunda olduğu, aksi takdirde bayiye davalının belirleyeceği oranda aylık vade farkı uygulanacağı bu oranın tarafından günün koşullarına göre değiştirilebileceğinin hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır.
16.2 maddesine göre; Bayi, sözleşme konusu malların varma yerine ulaşmasını takip eden 3 (üç) gün içinde mallan muayene ederek malın ayıplı, eksik ve hasarlı olduğunu tespit etmesi halinde bu durumu aynı süre (3 gün) içinde yazılı olarak …’a yazılı olarak bildirmekle yükümlü olduğu hüküm altına alınmıştır.
12.5 maddesinde; davalının, bayinin siparişlerini ancak haklı bir sebebin varlığını bildirmek koşuluyla ve usulüne uygun sipariş formu kendisine ulaştıktan sonra en geç (7) gün içinde reddedeceği, bu süre içinde reddedilmeyen sipariş formları davalı tarafından kabul edilmiş sayılacağı açık bir şekilde hüküm altına alınmıştır.

Alınan bilirkişi raporu ve ek raporları ile;
Davalının muavin defter kayıtlama göre; davalı şirketin davacı şirkete 2007 yılında 10 adet, 2008 yılında 5 adet, 2010 yılında 9 adet, 2011 yılında 6 adet, 2012 yılında 17 adet, 2013 Yılında 19 adet, 2014 yılında 20 adet ve 2015 yılında 5 adet traktör satışını gerçekleştirdiği, ayrıca davalı tarafından ibraz edilen Devlet İstatistik Enstitüsünün 2010-2011-2012-2013 ve 2014 yıllarına ait … Bölgesinde satılan traktör satış adetlerine göre; 2010 yılında bölgede sadece davacı … bayilik yaptığı 2010 yılında bölgede 34 adet … Marka Traktör satıldığı, 2011 yılında bölgede hem davacı … (… harici tüm bölgede), hem de … (…’da) bayilik yaptığı dönemde; …’ ın … haricinde 30 adet traktör satışı yaptığı, …’nun ise sadece …’da 11 adet traktör satışı yaptığı, 2012 yılında … Bölgesinde toplam 83 adet, 2013 yılında toplam 101 adet, 2014 yılında ise toplam 141 adet traktör satışı yapıldığı görülmektedir.
Davacı tarafından iddia edildiği gibi kendi bölgesinde sıfır traktörlere plaka çıkarıp ikinci el adı altında satıldığına dair taraf defter ve belgelerinde bir kaydın bulunmadığı, ayrıca davacı tarafından bu hususta davalıya ihtarname gönderildiğinin belirtilmesine rağmen, buna dair bir belgenin dava dosyasında bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, davacı tarafın; davalının piyasadaki hakim duramunu kötüye kullanarak ve iddia ettiği diğer işlem ve eylemleri ile haksız rekabete yol açtığı yönündeki mevcut iddialarını dosya kapsamı ve delil durumu itibariyle ispatlayamadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
3.Haksız Olarak Teminat Mektubunun Bozulması: Davalıya 500.000,00 TL tutarında teminat mektubu verildiği, davalının firmayı limit fazlası borçlandırma politikası nedeniyle cari hesabının yükseldiği, davalının uyarmasına rağmen davalının belli marka ve modeldeki traktörün alımı için diğer traktör modelinin alımın zorunlu tutması ve belli sayının altında traktör siparişi almayarak aşırı borç altına sokma politikasını sürdürdüğü, davalının limit fazlası borçlanması nedeniyle teminat mektubunun aşan kısmı için ipotek istediği, ipotek vermemesi halinde teminat mektubunu bozmakla tehdit ettiği, davalı ile yapılan ödeme planı gereği Temmuz ayında 10.000,00 TL, Ağustos ayında 30.000,00 TL, Ekim ayında 150.000,00 TL ödemesi hususunda anlaşıldığı ve davalının sözüne inanarak 25.000 TL ödeyerek bir an önce borcunu kapatmak istediğini, teminat mektubunun bozulmamasına karşılık güvence olarak … Merkez … Köyü ….ipotek verilmesine rağmen davalının ödeme planına uymayarak teminat mektubunun herhangi bir ihtarda bulunmadan nakde çevrildiği iddialarında bulunmuştur.
Davacının muavin defter kayıtlarına göre; davacının davalıya 31.12.2010 yıl sonu itibariyle 107.990,60 TL, 31.12.2011 yılsonu itibariyle 117.622,49 TL, 31.12.2012 yılsonu itibariyle 353.023,47 TL, 31.12.2013 yılsonu itibariyle 580.081,16 İL, 04.03.2014 tarihinde 1.028.139,72 TL, 31.12.2014 yılsonu itibariyle 756.877,80 TL, 30.04.2015 tarihinde 803.992,43 TL ve teminat mektuplarının tazmin tarihi olan 11.08.2015 tarihinde ise 848.429,48 TL borcu bulunduğu, davacının Temmuz ayında 25.000,00 TL ödeme yaptığı, bu nedenle, ipoteklerin davacının borcunun, teminat mektubunu aşan kısmı için verildiği anlaşılmaktadır. Bu haliyle davacı taraf, davalının haksız olarak teminat mektubunun bozdurulduğu ve diğer iddialarını ispatlayamadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Yine davacının diğer iddialarına dayanak olarak sunduğu yazılı bir belge, ihtarname veya başka bir delil bulunmadığı anlaşılmaktadır.
4.Eşit Olanlara Farklı Muamele Yapılması: Davalı ile cari hesap gereği 30-60-90 gün vade sistemi ile çalışıldığı, vadesi geciktiğinde haksız yere aylık %4, %3,5, %2,5 olarak farklı zamanlarda vade farkı faturası adı altında yüklü faiz aldıklarını, davalının her bayiden farklı vade farkı aldığını, bazılarından ise hiç almayarak eşit şekilde davranmadığını, davalının faiz oranlarını belirlerken keyfi uygulama yaptığını, faizlere işletilen KDV’nin de hukuka aykırı olarak tahsil ettiğini, yine davacının davalı ile çek ödeme tarihlerinde anlaşmış olmasına rağmen, çeklerin erken tarihte yazdırıldığını ve ödemeye mecbur bırakıldığını, elde ettiği kardan çok daha fazlasını faiz ve asıl borcun ferilerine verdiğini iddia etmiştir.
Davalı tarafça farklı zamanlarda vade farkı faturası adı altında yüklü faiz aldığı, her bayiden farklı vade farkı aldığı, bazılarından ise hiç faiz almadığı keyfi davrandığı iddiası bakımından; incelenen taraf defter ve belgelerinde bu yönde herhangi bir kaydın olmadığı, davacının sözleşme ilişkisinin devam ettiği sürece bu hususlara yönelik bir iddiasının, itirazının veya ihtarının bulunmadığı, yukarıda da belirtildiği gibi bu hususta dava dışı bayilerin defter ve belgelerinin incelenmesinin mümkün olmadığı, bu nedenle davacının bu yöndeki iddialarını ispatlamayamadığı, öte yandan Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 24.maddesi gereğince, vade farkı ve fiyat farkı adı altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler de Katma Değer Vergisi matrahına dahil olduğundan davacının bu yöndeki itirazı da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
5.Mükerrer Tahsilat: 12.05.2015 vadeli 4093110 numaralı 155.536,46 TL ve 24.04.2015 vadeli 4093109 nolu 116.800,00 TL tutarındaki çeklerin yazdırıldığı, sonrasında davacıya iade edildiği, davacı tarafından haksız olarak tahsilatı yapılan 2 çek toplamı ve faizi 13.08.2015 vadeli 4093113 numaralı çekte 348.429,48 TL yazılarak davalının mükerrer tahsilat yapma iradesi karşısında davacıya borcu olmamasına rağmen yeniden haksız olarak tahsil talep ettiğini, davalı firmaya ihtar çekildikten sonra gerçekleşen görüşme sonucunda cari hesap bakiyesinin -0- olduğunu gösteren e-mail atıldığını, mutabakat metninin daha sonra sistem üzerinden kapatıldığını, iade edilen çeklerin toplamına faiz eklenerek mükerrer tahsilat yapılmaya çalışıldığı, ayrıca davalının icra takip dosyası ile mükerrer tahsilat yapmaya çalıştığını iddia etmiştir.
Alınan bilirkişi raporu ve ek raporu ile; davalının 2012, 2013, 2014 ve 2015 yılları yasal defterlerinde; davacı … Motorlu Araçlar Zirai Aletler Alım Satım Pazar. San. Tic. Ltd. Şti.’ nin Cari Hesabına ilişkin kayıtlarının incelenmesi sonucunda; davalı şirketin 18.08.2015 tarihi itibariyle davacıdan 348.429,48 TL alacaklı olduğu, davalının bu tutarı Şüpheli Alacaklar Hesabında takip edildiği, 13.08.2015 keşide tarihli 348.429,48 TL bedelli çekin bankaya süresinde ibraz edildiği ve karşılığının “tamamen” bulunmadığı ve çekin arkasına banka tarafından karşılıksız şerhi verildiği, davalının Ankara 62. Noterliğin 07.09.2012 tarih ve 29522 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davalı şirketçe davacıya; 26.03.2010 tarihli Bayilik Sözleşmesinden kaynaklanan ticari iş ilişkisinden doğan cari hesabın 13.08.2015 tarihi itibari ile yasal feriler hariç 348.429,48 TL borç bakiyesi verdiğini, ihtarnamenin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde ödenmesini, aksi takdirde temerrüde düşmüş sayılacağı, ayrıca alacağın tahsili için aleyhte yapılan diğer icra takiplerinden dolayı alacağın tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla, ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılacağı hususunun ihtar edildiği, dosya kapsamına göre davacının davalıya olan 348.439,48 TL tutarındaki bu borcu için …. Müdürlüğü’nün …. E. Sayılı dosyasında davacı aleyhine icra takibi başlattığı,
Davalının sistem kayıtlarında yapılan incelemede; 12.05.2015 vadeli 4093110 numaralı 155.536,46 TL ve 24.04.2015 vadeli 4093109 no.lu 116.800,00 TL tutarındaki karşılıksız çıktığı, çeklerin iptal edilerek, davacıdan 30.09.2015 vadeli 4093113 numaralı 348.439,48 TL tutarındaki çekin alındığının görüldüğü, buna göre karşılıksız çıkan iki adet çekten sonra 348.439,48 TL tutarlı 4093113 nolu çekin davacı tarafından düzenlenerek davalı tarafa verildiği, söz konusu çekin mükerrer olarak tahsile verildiğine ilişkin olarak dosya kapsamında bir delil bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Tüm bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, tarafların ticari defter ve belgeleri, bayilik sözleşmeleri ve diğer tüm delilere göre; davacı taraf; davalının bayilik sözleşmesinin 5.maddesine aykırı davrandığı, haksız rekabete yol açtığı, haksız olarak teminat mektubunu bozdurduğu, eşit olanlara farklı muamelede bulunduğu ve mükerrer tahsilat yaptığı yönündeki iddialarını ispatlayamadığı sonuç ve kanaatine varılarak davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçeler uyarınca;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 59,30 TL harçtan dava açılırken davacı tarafça peşin olarak yatırılan 170,78 TL harcın mahsubu ile bakiye 111,48 TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı taraf kendisine vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT hükümlerine göre belirlenen 4.080,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde HMK’nın 333.maddesi hükümlerine uygun şekilde iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.16/03/2021

Katip …
E-imzalıdır

Hakim …
E-imzalıdır