Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2018/927 Esas – 2021/746
T.C.
ANKARA
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ ANKARA 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARARIDIR

ESAS NO : 2018/927 Esas
KARAR NO : 2021/746

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 27/12/2018
KARAR TARİHİ : 30/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı ile davalı arasında 25.09.2017 tahinde istasyonlu akaryakıt bayilik sözleşmesi ve eki niteliğinde 25.09.2017 tarihli protokol ile 25.09.2017 tarihli ariyet sözleşmesi akdedilerek davalıya akaryakıt bayiliği hakkı ve işletmeciliği verildiği, sözleşmenin 4. maddesinde sözleşme süresinin 5 yıl olarak belirlendiğini, sözleşmenin 8. protokolün 4.12. maddesinde teminat verme yükümlülüğünün düzenlendiğini, bayilik sözleşmesinin eki niteliğindeki protokolün 4.4. maddesinde asgari ürün alım taahhüdünün belirtildiğini, protokolün 4.5 maddesinde asgari ürün alım taahhüdünden kaynaklanan cezai şartın belirtildiğini, protokolün 4.6 maddesinde cezai şartın 6.2 maddesinde feshin, 6.3 maddesinde feshin sonuçlarının belirtildiğini, davalı bayinin sözleşme ve protokol hükümlerine aykırı davranarak taraflar arasındaki bayilik sözleşmesini haksız olarak ve süresinden önce feshettiğini, bu nedenle davalının cezai şartlardan kaynaklanan borcu bulunduğunu, davalının bayilik sözleşmesi süresi bitmeden ….09830 yev numaralı ihtarnamesi ile akaryakıt bayilik sözleşmesini feshettiğinin bildirdiğini, davalı bayinin fesih için belirttiği tüm sebeplerin haksız ve mesnetsiz olduğunu, davalının 12500 m³ standart satış fiyatından akaryakıt alması gerekirken sözleşmenin erken feshi nedeniyle 10872,19 m³ eksik alım yaptığını, sözleşme ve protokol uyarınca her m³ başına 85 USD cezai şarta ödemesi gerektiğini, davalının 5 ton madeni yağ alması gerekirken erken fesih sebebiyle 4,13 ton eksik ürün aldığını, her eksik alınan ton başına 2.000 USD cezai şart ödemesi gerektiğini, sözleşmenin tek taraflı feshi ve herhangi bir sebepten dolayı sözleşmenin sona ermesi durumu dahil olmak üzere sözleşmenin sona ermesinden sonraki bayi yükümlülüklerini yerine getirmemesine karşılık olarak şirkete talep tarihindeki 150.000 USD karşılığı TL cezi şartı ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, davalının sözleşme süresi sona ermeden haksız olarak erken fesih sebebiyle cezai şart borcundan sorumlu bulunduğunu, sözleşmenin 10. Maddesine göre davacı defter ve kayıtlarının kesin delil teşkil ettiğini belirterek şimdilik 10.000,00 TL cezai şartın ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:Davalıya dava dilekçesi tebliğ edilmiş cevap verilmediği anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Delilleri toplanmış, tüm dosya kapsamı ile davacı yanın ticari defter kayıt ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmak üzere İstanbul Anadolu Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılmış, mali müşavir, kimya mühendisi ve nitelikli hesaplamalar uzmanı bilirkişilerce yapılan inceleme sonucu düzenlenen rapor ve ek raporda özetle; “tarafların kaşe ve imzaları ile birbirine karşı yükümlülük altına sokan bayilik sözleşmesi cari hesap sözleşmesi ve protokolün davalı tarafından 19.09.2018 tarih 09830 sıra numaralı … noterliğinden gönderilen ihtarname ile sözleşmenin feshedildiğini, 25.09.2017 yılında imza edilen bayilik sözleşmesi, cari hesap sözleşmesi ve protokol gereği 5 yıllık süre içerisinde 12500 m³ beyaz ürün (akaryakıt ve türevleri perakende standart satış) 5 ton madeni yağ satın alınacağının protokolün 4.4 maddesinde taahhüt edildiğini, protokolün 4.5 maddesinde 5 yıllık süre içerisinde taahhüt edilen ürün cinslerine göre miktarları alınması durumunda cezai şart işleyeceğinin taahhüt edildiğini, yerine getirilmeyen beyaz ürün için 85 USD, madeni yağ için 2.000 USD belirlendiğini, protokolün 4.6 maddesinde satış taahhüdü dışında kalan hükümleri ihlali durumda 150.000 USD dışında cezai şart ödemenin davalı tarafından taahhüt edildiğini, fesih tarihine kadar yapılan beyaz ürün alımının 1627,81 m³ madeni yağ alımının 0,86716 ton olduğunu, 10.872,19 m³ eksik alınan beyaz ürün için ceazi şart tutarının 924.136,15 USD, 4,13 ton eksik alınan madeni yağ için cezai şart tutarının 8.260 USD hesaplandığını, satış taahhüdü dışındaki hükümlerin ihlal edilmesi durumunda davalının 150.000 İSD cezai şart ödemeyi kabul etmediğini, davacı cari hesabına göre davacının teminat bedeli olarak yatırdığı 94.749,46 TL sebebiyle davacı lehine alacak bakiyesi verdiğini, davalının fesih sebebi gösterdiği akaryakıt istasyonunun dolum saatlerinin kısıldığına mal alım limiti bulunmasına rağmen ikmal yapılmamasına dolum tesislerinin kapalı tutulmasına şirketin sık sık ürünsüz bırakılmasına ilişkin iddialarını ispata yarar bir evrak tespit edilemediği gibi bu hususları gösterir bir tutanağı yahut ihtara da rastlanılamadığı, davalının ürün alım taahhüdünün altında ürün aldığı sabit olmasına rağmen bunun sebebinin davacı tarafından ürün satılmayarak şirketin ürünsüz bırakıldığı, başka bir deyişle davacıyı alacaklı temerrüdüne düşüldüğünü gösterir bir evrakta bulunmadığını, teminat için verildiği ve karşılıksız işlemin yapıldığı iddia edilen çeklerin teminat için verildiğini gösteren bir anlaşma veya belge mal alımı için verildiği iddia edilen teminat mektuplarının ne için verildiğini gösterir bir belgenin de dosya kapsamında bulunmadığını, davalının iddia ettiği kesin sebeplerinin gerçek ve haklı olduğunu ispat edemediği” ifade edilmiştir.
Davacı vekili 18.09.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 990.000,00 TL artırarak müddeabihi 1.000.000,00 TL’ye çıkardığı peşin harcın ikmal edildiği, davacı vekilinin 23.12.2021 tarihli dilekçesinde ise 1.000.000,00 TL müddeabihin 300.000,00 TL’sinin satış taahhüdü dışında kalan sözleşme hükümlerinin ihlalinden kaynaklanan cezai şart alacağı, 10.000,00 TL’sinin eksik madeni yağ alımından kaynaklanan cezai şart alacağı ve 690.000,00 TL’sinin ise eksik beyaz ürün alımından kaynaklanan cezai şart alacağı olarak talep ettiklerini beyan ettiği anlaşılmıştır.
Dava; taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi ve protokol hükümleri kapsamında cezai şart alacaklarının tahsili talebine ilişkindir.
Taraflar arasında 5 yıl süreli 25.09.2017 tarihli bayilik sözleşmesi, protokol ve cari hesap sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin davalı bayi tarafından keşide edilen …Noterliğinin 19.09.2018 tarih …yevmiye nolu ihtarnamesi ile feshedilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Davalı tarafından keşide edilen fesih ihtarnamesinde ekonomik baskı, dolum saatlerinin kısılması, mal ikmalinin yapılmaması, dolum tesislerinin kapalı tutulması, ürünsüz bırakılmaları, aylık vade farklarının güncel faiz oranlarının çok üstünde tutulması, kredi kartı post oranlarının banka ortalamalarının üstünde uygulanması, gecikme faiz oranlarının fahiş orana yükseltilmesi, mal alımı için verilen teminat mektuplarının nakde çevrilmesi, mektupla bedeli alınan çeklere karşılıksız işlemi yapılması ve benzeri uygulamalar gerekçe gösterilerek sözleşmeyi feshettikleri bildirilmiş isede bayilik sözleşmesinin 10. maddesi kapsamında davacı yanın ticari defter kayıt ve belgeleri üzerinde yapılan bilirkişi incelemesi ve mevcut dosya kapsamı uyarınca davalı yanın fesih sebebi olarak ileri sürdüğü hususların varlığına ilişkin herhangi bir delil bulunmadığı, davalı tarafından talep edildiği halde davacının ürün satmadığına ilişkin yazılı bir tutanak, ihtarname ve benzeri ispata yarar bir delil sunulmadığı, diğer ileri sürülen fesih sebeplerinin de kanıtlanamadığı anlaşılmış olduğundan davalı tarafından bayilik sözleşmesinin feshinin haklı nedene dayanmadığı kanaatine varılmıştır.
25.09.2017 tarihli protokolün asgari ürün alım taahhüdünü düzenleyen 4.4 maddesinde bayinin protokol süresince 12500 m³ beyaz ürün ve 5 ton madeni yağ satın almayı kabul ve taahhüt ettiği, asgari ürün alım taahhüdünden kaynaklanan cezai şartı düzenleyen 4.5. maddesinde ise sözleşmenin süresinin sonunda veya fesih tarihinde asgari ürün alım taahhüdü maddesinde taahhüt edildiği halde satın alınmayan beher m³ beyaz ürün için 85 USD, beher ton madeni yağ için 2.000 USD cezai şart bedelinin TP’ye ödeneceği, 6,3 maddesinde ise protokol ve/veya sözleşmenin bayi tarafından haksız feshi halinde asgari ürün taahhüdünün sözleşmenin feshine kadar geçen süreye karşılık gelen kısmından doğan cezai şart borcunun bayi tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmıştır.
Yapılan bilirkişi incelemesinde protokolün 4.4 maddesine göre sözleşme süresi boyunca davalı bayinin 12500 m³ beyaz ürün ve 5 ton madeni yağ satın almayı kabul ve taahhüt ettiği, davalının sözleşmenin fesih tarihe kadar toplam 1627,81 m³ beyaz ürün, 0,86716 ton madeni yağ aldığı, protokol kapsamında taahhüt edilen toplam beyaz ürün miktarından 10872,19 m³, toplam madeni yağ miktarından ise 4,13 ton eksik alım yapıldığı tespit edilmiş olup protokolün 6,3 maddesi kapsamında sözleşmenin bayi tarafından haksız feshi halinde asgari ürün taahhüdünün sözleşmenin feshine kadar geçen süreye karşılık gelen kısmından doğan cezai şarttan davalı sorumlu olacağından 25.09.2017 tarihli ve 5 yıl süreli bayilik sözleşmesinin 1 yıl sonra19.09.2018 tarihinde davalı bayi tarafından haksız feshedildiği anlaşılmakla davalının 1 yıla denk gelen beyaz ürün alım taahhüdünün 2500 m³, madeni yağ alım taahhüdünün ise 1 ton olduğu, fesih tarihe kadar davalını almış olduğu 1627,81 m³ beyaz ürün ve dava dilekçesinde davacı kabulünde olan 0,87 ton madeni yağ mahsup edildiğinde fesih tarihi itibariyle 1 yıla denk gelen alım taahhüdü kapsamında davalının 872,19 m³ beyaz ürün ve 0,13 ton madeni yağ eksik alım yaptığı, protokolün 4.5. maddesine göre yapılan hesaplamada beyaz ürün için beher m³ 85 USD, madeni yağ için beher ton 2.000 USD esas alınarak belirlenen cezai şart tutarlarının ise beyaz ürün yönünden 74.136,15 USD, madeni yağ yönünden 260 USD olarak belirlendiği, bu tutarın sözleşme eki taahhütname içeriğine göre dava tarihindeki döviz kuru (5,3064) esas alınmak suretiyle TL karşılıklarının beyaz ürün için 393.396,06 TL, madeni yağ için 1.379,66 TL olarak belirlendiği, bu kapsamda davacının davalıdan sözleşmede kararlaştırılan ifaya ekli cezai şart niteliğinde toplam 394.775,72 TL asgari alım taahhüdünden kaynaklanan cezai şart alacağının gerçekleştiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan sözleşme eki protokolün cezai şartı düzenleyen 4.6. maddesinde protokol ve sözleşmenin satış taahhüdü dışındaki hükümlerin bayi tarafından ihlal edilmesi halinde bayinin 150.000 USD cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği, feshin sonuçları başlıklı 6.3 maddesinde ise protokol ve/veya sözleşmenin bayi tarafından haksız feshi halinde bayinin 150.000 USD cezai şart ödeyeceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmakla taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesinin davalı tarafından haksız feshi nedeniyle anılan protokol hükümleri kapsamında davacının davalıdan feshe bağlı cezai şart talep hakkının doğduğu, protokolde öngörülen 150.000 USD cezai şartın dava tarihi itibariyle karşılığı 795.960,00 TL olup davacı vekilinin 23.12.2021 tarihli dilekçesinde sözleşme hükümlerini ihlalden kaynaklana cezai şart alacakları için 300.000,00 TL talep edilmiş olmakla davacı talebi ile bağlı kalınarak davacının davalıdan kanıtlanan 300.000,00 TL sözleşmenin davalı tarafından haksız feshine dayalı cezai şart alacağının tahsili yönünde aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kısmen kabulü ile 300.000,00 TL feshe bağlı cezai şart, 394.775,72 TL alım taahhüdünün ihlalinden kaynaklanan cezai şart olmak üzere toplam 694.775,73 TL cezai şart alacağının 27.12.2018 dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
2-Davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine,
3-Alınması gereken 47.460,13 TL harçtan peşin alınan 170,78 TL ve tamamlama harcı 16.907,00 TL’nin mahsubu ile bakiye 30.382,35 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihindeki AAÜT’ne göre hesaplanan 51.788,79 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından başlangıçta yatırılan 35,90 TL başvurma harcı, 170,78 TL peşin harç ve 16.907,00 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 17.113,68‬‬ TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 365,60 TL tebligat gideri, 208,33 TL müzekkere gideri ve 3.500,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.073,93‬ TL yargılama giderinden kabul ve red oranlarına göre 2.830,46 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyenin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davalı tarafından sarfedilen yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
8-Sarfedilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren yasal 2 haftalık sürede mahkememize müracaat ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf başvuru yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı. 30/12/2021
Gerekçeli kararın yazıldığı tarih: 13.01.2022