Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/10 Esas – 2022/362
T.C.
ANKARA
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/10
KARAR NO : 2022/362

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

HAKİM :…
KATİP ….

DAVACI ….
DAVALI :….

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Bono İptali)
DAVA TARİHİ : 05/01/2022
KARAR TARİHİ : 13/05/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 31/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Bono İptali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkil bankanın Çek Senet Operasyonları birimi tarafından kıymetli evrakların teslim alındığını, bahse konu kıymetli evraklar tahsil-protesto ve sair işlemlerin gerçekleştirilmesi için müvekkil banka şubelerince(Ümitköy ve Gimat Şubeleri) teslim alındığını, işlemlerin gerçekleştirilmesi istendiği sırada 4 adet bono ve 2 adet teminat mektubunun tüm aramalara rağmen şubelerde bulunamadığını ve kaybolduğunun tespit edildiğini ileri sürerek 4 adet bono ve 2 adet teminat mektubu için müvekkil banka Ümitköy Şubesinde hesap açılarak tevdi yeri belirlenmesi ve yargılama neticesinde 4 adet bononun ve 2 adet teminat mektubunun iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
H U K U K İ N İ T E L E N D İ R M E – G E R E K Ç E :
Dava; TTK’nun 818 madde göndermesi ile 757 ve devamı maddeleri uyarınca hasımsız olarak açılmış zayi nedeniyle bono iptali istemine ilişkindir.
Mahkememizce davacının dayandığı deliller toplanmış, iTürkiye Sicil Gazetesinde senetleri elinde bulunduranları mahkememize bilgi vermesi ve başvurması konusunda ilanlar yapılarak süreler beklenilmiş, mahkememize başvuru olmadığı anlaşılmıştır.
TTK’nın 651. maddesi kıymetli evrakın iptali şartlarını düzenlemektedir buna göre, ‘kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir, kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline kara verilmesini isteyebilir.’
Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur, yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız dava konusu bir işlemdir. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çeki ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (Özkan Gültekin, Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziya ve İptali, Ankara-2006, s.51).
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir. TTK. 758 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine iade davası için uygun bir süre verir. Verilen süre içinde dava açılmazsa mahkeme muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır. TTK 759 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir.
Kıymetli evrakın iptali isteminde bulunan kişi poliçe elindeyken ziyaa uğradığını inandırıcı delillerle ispatlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Poliçe ile ilgili yapılan bu düzenlemeler TTK 818/1.fıkra (s) bendinde yapılan düzenleme uyarınca çek hakkında ve TTK m 778/1 fıkra (ı) bendi uyarınca bono hakkında da uygulanır.
Kıymetli evrak iptali veya bononun zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. (11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.) Kıymetli evrakın (bono, poliçe, çek) iradesi dışında elinden çıkan kişi ödeme yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın kıymetli evrakı ödemekten men edilmesini isteme hakkı verilmiştir.
Dosya içerisinde toplanan deliller, yapılan ilanlar ve tüm dosya içeriği incelendiğinde; bankanın zilyedi olduğu 4 adet bono vasfındaki kıymetli evrakın zayii nedeniyle açtığı iptal davasında kanunda öngörülen şekilde ticaret sicil gazetesinde gerekli ilanların yapıldığı ve yasal süre içerisinde bu senetle ilgili herhangi bir hak iddiasının yapılmadığı, mahkememize müracaat edenin olmadığı anlaşıldığından davanın kabulüne, dava konusu bonoların zayi nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiştir. Bankaca teminat mektuplarının iptali isteğine gelince; banka teminat mektupları TTK’nunda sayılan kıymetli evrak niteliğinde olmadığından iptalinin istenemeyeceği, zayi iptal davasına konu edilemeyeceği gözetilerek teminat mektupları yönünden açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1)Davacının davasının KISMEN KABULÜNE,
Davacının teminat mektuplarının zayi nedeni ile iptali talebinin REDDİNE,
Davacının dava konusu ettiği 4 adet bono ile ilgili talebinin KABULÜ ile,
12/12/2020 vade tarihli 3.694TL bedelli Sabahattin Ensarioğlu’nun lehdarı olduğu senet,
20/10/2021 vade tarihli 10/02/2021 düzenleme tarihli 4.650TL bedelli Era Franchasing şirketinin lehdarı olduğu senet,
13/10/2021 vade tarihli 13/08/2021 düzenleme tarihli 7.550TL bedelli, Deli Pasta’nın lehdarı olduğu senet,
15/10/2021 vade tarihli, 20.000TL bedelli Kresmak Pompa ve Hidrofor Sistemleri … Şirketinin lehdarı olduğu senedin zayi nedeniyle İPTALİNE
2)492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcı peşin olarak alındığından, başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3)Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4)Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana resen iadesine,
İlişkin, davacı vekilinin yüzüne karşı verilen karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı.13/05/2022

Katip …

Hakim …

“Bu Evrak 5070 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre UYAP Sistemi Üzerinden Elektronik Olarak İmzalanmıştır.”