Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
ESAS NO : 2020/94 Esas
KARAR NO : 2021/482

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – … …
VEKİLİ : Av. … -….
DAVALI : … – … …
VEKİLİ : Av. … -….

DAVA : Kooperatif Üyeliğinden İhraç Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 11/02/2020
KARAR TARİHİ : 25/06/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 25/07/2021

Mahkememizde görülmekte olan Kooperatif Üyeliğinden İhraç Kararının İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili Kooperatifin davalı Birliğin ortaklarından olduğunu, davalı Birliğin 27/01/2020 tarihli yönetim kurulu toplantısında, Kooperatifler Kanununun ilgili maddeleri ve Birlik Ana Sözleşmesinin 17. Maddesi ile 22/06/2019 tarihinde yapılan Birlik Genel Kurulunda alınan karar gereği, davacı kooperatifin … Konut Yapı Kooperatifleri Birliği ortaklığından çıkarılmasına karar verildiğini, usul ve yasalara aykırı şekilde alınan kararın Ankara …. Noterliğinden gönderilen 28/01/2020 tarih ve 832 yevmiye numaralı bildirim ile müvekkile 29/01/2020 tarihinde tebliğ olduğunu, Birlikten çıkarılmaya ilişkin bildirimde yer alan açıklamalar incelendiğinde, davalı yanın, mali yükümlülükleri yerine getirmesi için müvekkile; Ankara …. Noterliğinden 13/03/2018 tarih ve 22740 nolu 1. İhtarnameyi,Ankara …. Noterliğinden 24/04/2019 tarih ve 6306 nolu 2. İhtarnameyi gönderdiğini ve müvekkilin mali yükümlülükleri yerine getirmediği gerekçesi ile çıkarıldığının anlaşıldığını, 1. ihtarname ile 439.584,49 TL ana para, 366.984,34 TL faiz olmak üzere toplam 806.568.83 TL, 2. ihtarname ile 439.584,49 TL ana para, 363.984,34 TL faiz olmak üzere toplam 803.568.83 TL talep edildiğini, oysa Yargıtay kararları gereğince 1. ve 2. ihtarnamelerin aynı miktarda para borcunu içermesi gerektiğini, ayrıca ihtarların haklı olması için ihtarnamede gösterilen borç miktarı kadar ortağın gerçekten borcu bulunması, borcun kaynağının ne olduğunun açıkça gösterilmesi gerektiğini, kooperatifin kayıtları incelendiğinde, Şerefiye adı altında üyeler aleyhine bedeller tahakkuk ettirildiğini, bu bedellerin usulüne uygun şekilde alınmış genel kurul kararlarına dayanmadığını, şerefiye bedellerine esas teşkil ettirilen imar planlarının çeşitli mahkeme kararları ile iptal edildiğini ve parselasyon durumunun halen yargılama konusu olduğunu, dolayısı ile ödenmesi talep edilen şerefiye bedellerinin talep edilmesinin haksız ve hukuka aykırı duruma geldiğini, kooperatifin muhasebe sisteminde haksız ve hukuka aykırı şekilde hesap kati yapılarak faizin anaparaya dönüştürülüp mürekkep faiz işletildiğini, ekstrelerde çeşitli ay isimleri belirtilmek suretiyle “Ocak, Şubat, Mart… ayı iş programı” adı altında aidat dışında haksız ve hukuka aykırı şekilde bedeller tahakkuk ettirildiğini, üyeler arasında eşitlik ilkesi bozularak borcu bulunan bütün üyeler hakkında ihraç işleminin uygulanmadığını, ödemelerin faize mahsup edileceğine ilişkin genel kurul kararı bulunmamasına rağmen ödemelerin faize mahsup edilmesi gibi usul ve yasaya aykırı uygulamanın yapıldığını ileri sürerek müvekkilin, SS Baş-Kent Özlem Konut Yapı Kooperatifleri Birliği üyeliğinden çıkarılma işleminin iptaline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
CEVAP:
Davacının, davalı Kooperatifler Birliğine karşı mali yükümlülüklerini yerine getirmediğini, 1163 sayılı yasanın 16 ncı Birlik Anasözleşmesinin 14 ve 17 nci maddelerinde ortaklıktan çıkarılma ile ilgili düzenlemeler olduğunu, davacının üzerine düşen mali sorumlulukları yerine getirmediğini ve müvekkil tarafından belirlenen aidatları ödemediğini, davacının aidatlarını ödemediği tespit edilerek borcunu 10 gün içinde ödemesi gerektiği hakkında birinci ihtarname gönderildiğini, davacının ilk ihtarnamede belirtilen borcu kabul edip itirazda bulunmadığını ve bu ihtarnameye istinaden 31.12.2018 tarihinde 3.000,- TL Birliğe ödemede bulunduğunu, yapılan bu ödemenin davacının birinci ihtarname ile kendisine gönderilen borç miktarını kabul ettiğinin ispatı niteliğinde olduğunu, davalı Birlik tarafından davacı kooperatife gönderilen ikinci İhtarnamede ödenen bu tutarın düşüldüğünü, ikinci ihtarnamede, ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde aidat borcunu ödemesi, aksi halde ortaklıktan çıkarılacağının bildirildiğini, SS Baş-Kent Özlem Konut Yapı Kooperatifleri Birliğinin, 22.06.2019 tarihinde yapılan 2018 yılı genel kurul toplantısında gündemin 4. maddesine istinaden verilen önergede: “Birliğimize bağlı birinci ve ikinci ihtarları çekilmiş borçlu kooperatiflerin 31.12.2019 tarihine kadar birliğe olan borçlarını nakit ve/veya 1. ve 2. maddede belirtilen esaslara uygun olarak kapatmadıkları takdirde ortaklıktan çıkarılmış olur” denildiğini, 4. maddede anılan Ek- 2 ve Ek- 3 önergelerin oy çokluğu İle kabul edildiğini, toplantı tutanağı incelendiğinde davacının anılan önergelere red oyu vermediğini ve genel kurul kararına karşı dava da açmadığını, Ek- 3 önergede Birliğe borcu olan ve iki ihtara rağmen borçlarını ödemeyen üye kooperatiflerin belirtildiğini, 31.12.2019 tarihine kadar borçlarını ödemedikleri takdirde iki kere ihtar gönderilen bu kooperatiflerin ortaklıktan çıkarılacaklarına dair karar alındığını, davacının, 31.12.2019 tarihine kadar Birliğe olan borçlarını ödemediğini, Birlik Yönetim Kurulunun 27.01.2020 tarihli toplantısında, Birliğe olan borçlarını 31.12.2019 tarihine kadar ödemeyen ortakların çıkarılmasına karar verildiğini ve davacıya Ankara 50. Noterliğinin 28.01.2020 tarihli ve 832 yevmiye nolu ihtarnamesi ile ortaklıktan çıkarıldığının bildirildiğini, Birinci ve İkinci ihtarnameler incelendiğinde davacının ödediği 3.000,- TL düşülerek ikinci ihtarnamenin gönderildiğini, bu nedenle ihtarnameler incelendiğinde ihtarnameye konu borcun hesap tarihi itibariyle ne faiz kaleminde ne de aidat dönemine ilişkin bir farklılık olmadığının anlaşılacağını, davacının birinci ihtarnameden sonra yapmış olduğu ödeme mahsup edilerek ikinci ihtarname gönderilmesinin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacı aidat borçlarını ödemediği için ortaklıktan çıkarıldığını ve söz konusu davanın şerefiye bedelleri ile ilgisi bulunmadığını, davacı tarafın diğer Birlik üyelerine şerefiye bedeli ödeyecek taraf olduğunu, Birliğin sadece aracılık ettiğini, davacının ödeyeceği şerefiye bedellerinin de Birlik Genel Kurul kararı ile belirlendiğini, davalı Birliğin 14 Haziran 2014 tarihli, 2013 yılı genel kurul kararında şerefiye bedellerinin belirlendiğini ve davacının 411.090,49 TL şerefiye borcu olduğunun belirtildiğini, yine 28 Mayıs 2016 tarihli, 2015 yılı genel kurul kararının 6. maddesi ile aidat ve şerefiye hesaplarının birleştirilme kararı alındığını, 3 Haziran 2018 tarihli 2017 yılı genel kurulunun 7. maddesi ile 1 Temmuz’dan itibaren BK md. 100 gereğince ödemelerin tamamının veya bir kısmının gecikme cezasından düşülmesi kararının oy birliği ile alındığını, davacının aidat bedellerine mükerrer faiz işletildiği iddiasının gerçeği yansıtmadığını, aidat bedellerinin ay ay ayrı olarak belirtildiğini ve faizin buna göre hesaplandığını, davacının eşitlik ilkesine aykırı hareket edildiği iddiasına itibar edilmemesi gerektiğini, 22.06.2019 tarihli genel kurulda belirlenen esaslar çerçevesinde iki kere ihtar edilen ve 31.12.2019 tarihine kadar borcunu ödemeyen kooperatiflerin 27.01.2020 tarihli yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarıldıklarını bildirerek davanın reddini savunmuştur.
GEREKÇE:
Dava, konut yapı kooperatifi üst birlik üyesi olan davacı yapı kooperatifinin ihracına yönelik alınan yönetim kurulu kararının iptali istemine ilişkindir (1163 s.K. m.10, 16, 51, 53).
Davalı kooperatife ait genel kurul toplantı tutanakları, yönetim kurulu kararları, ana sözleşme, defter kayıtları, noter ihtarname örnekleri, bilirkişi raporu ve diğer belgeler dosya içinde mevcuttur.
Ankara 50. Noterliği, Ankara …. Noterliği, Ankara …. Noterliği, Ankara 20. Noterliği’ ne müzekkere yazılmış, cevapları dosya arasına alınmıştır.

Davacı kooperatifin davalı üst birliğe üye olduğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. İhtilaf; davacı tarafın kooperatiften ihracına yönelik verilen kararın usul ve yasaya uygun olup olmadığı konusundadır.
Davalı tarafça gönderilen 13/09/2018 tarihli birinci ihtarnamede; 2018 yılı Ağustos ayı aidatı dahil toplam (ana para +faiz) 806.568,83-TL borcun ödenmesi için ihtar çekildiği, ödeme için tebliğden itibaren 10 gün süre verildiği, ihtarnamenin davacıya 14/09/2018 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafça gönderilen 24/04/2019 tarihli ikinci ihtarnamede, 2018 yılı Ağustos ayı aidatı dahil toplam (ana para+ faiz) 803.568,83-TL borcun ödenmesi için ihtar çekildiği, ödeme için tebliğden itibaren bir ay süre verildiği, ihtarnamenin davacıya 25/04/2019 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
1163 Sayılı Kooperatifler Kanununda kooperatiflerin kuruluşu, üye yapısı, ilk genel kurul oluşumu, yönetim kurulu, denetim kurulu ve kooperatifler hukukuna hakim olan temel ilkeler ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Kooperatifler kanununun 10. Maddesinde ortaklığın sona ermesi ve ortaklıktan çıkma serbestisi ile tazminat hakkı düzenlenmiştir. 16. Maddede ortaklıktan çıkarılma esasları, 17. Madde de kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakla hesaplaşma sırası ve yükümlülükler düzenlenmiştir. 51. Maddede genel olarak genel kurul kararlarının genel kurulun toplantı ve karar alma usulü düzenlenmiştir. 53. Maddede genel kurul kararlarının bozulması usulü ve şartları ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.
Kooperatif Genel Kurulunda alınan kararlar sözleşme niteliğindedir. Yüksek Yargıtay yerleşik uygulaması bu yöndedir (12.12.2012, 2012/5290 E. 2012/7320 K). Kooperatif Ortaklığının ihraç prosedürü 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 27. Maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Yapılan düzenleme uyarınca ortakların yüklendikleri paylar için ödeyecekleri para miktarının ana sözleşmede gösterilmesi zorunludur. Üyelikten kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi için kooperatif tarafından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla ya da ilan yoluyla uygun bir mehil verilmesi gerekir. Yapılan ilk ihtara uymayan üye için ikinci ihtar yapılarak bir ay içinde yükümlülüklerini yerine getirmelerinin ihtar edilmesi zorunludur.
Kooperatif Tip Ana Sözleşmenin 14/1-5. bendinde yapılan düzenleme uyarınca ortaklık şartları: Birlik Genel Kurulunca belirlenecek miktarda aylık ödemeyi kabul etmek olduğu, Ana Sözleşmenin 17 maddesine göre; Bu ana sözleşmenin 14.maddesindeki ortaklık şartlarını kaybedenler ile mali yükümlülüklerini ilk istemde 10 gün, ikinci istemde 1 ay içinde yerine getirmeyenler üyelikten çıkarılır. Ortaklıktan çıkarılma Birlik Yönetim Kurulunun kararı ile olur. Çıkarılma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği çıkarılan kooperatife tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarılma kararının tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde iptal davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir… hükme bağlanmıştır.
Yukarıda ifade edildiği üzere, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda yapılan düzenlemelere göre; kooperatif üyesi, kanunda öngörülen yasal prosedüre uymak koşulu ile, kooperatif genel kurulunda alınan her türlü karar ve ayrıca kendisi hakkında, doğrudan genel kurul kararı ile verilen ihraç veya ana sözleşme ve genel kurulun verdiği yetkiye dayanarak yönetim kurulu tarafından verilen ihraç kararının onaylanmasına ilişkin kararların iptalini talep edebilir.
Kooperatifler Kanunu ve Yerleşik Yargıtay İçtihatları ile kabul edildiği üzere kooperatif üyeliğinden ihraç karanını iptali için açılan davaların incelenebilmesi için öncelik sırasına göre bazı koşulların bulunması zorunludur. Bunlar;
1-Dava yasal hak düşürücü süre içerisinde açılmalıdır (1163 s.K m.16 uyarınca 3 ay ).
2-Süresinde açılan davada kanun ve ana sözleşmede öngörülen ihraç prosedürüne uyulup uyulmadığı,
3-Yapılan ihtarlarda esasa ilişkin olarak talep edilen borç miktarının bulunup bulunmadığı,
Hususları sırası ile incelenerek verilen kararın iptal edilmesi gerekip gerekmediği tespit edilmelidir.
Somut olayda, davacı tarafa üyelik aidatı ve sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi için birinci ve ikinci ihtarnameleri gönderilmiştir. Kanun ve ana sözleşmede yapılan düzenleme uyarınca; ilk ihtarname üzerine ödeme yapılmaması halinde ikinci ihtarname gönderilip, tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödeme yapılmaması halinde ihraç kararı verilebilir.
Üst Birlik Yönetim Kurulu, ana sözleşmenin kendisine verdiği yetkiye dayanarak 27.01.2020 tarih ve 1 sayılı kararı ile davacı kooperatifin ihracına karar verildiği ihraç kararının noter marifetiyle 29.01.2020 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davanın 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
Davacı tarafın kooperatif üyeliğinde kaynaklanan yasal yükümlülüklerini usul ve yasaya uygun olacak şekilde yerine getirip getirmediği ve diğer hususlarda bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
28/12/2020 tarihinde bilirkişiler …’ den aldırılan rapora göre: “Davanın, mali yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle Birlik ortaklığından çıkarılan kooperatifin, çıkarılma kararının iptali istemini içerdiği, davanın 3 aylık hak düşürücü süre geçmeden açıldığı, dava süresinde açılmış olmakla birlikte davacı vekilinin iddialarının isabetli olmadığı, bilirkişi kurulunca davacının davalı tarafından talep edilen kadar (439.584,48 TL) ana para, talep edilenden (366.984,34 TL) daha fazla (397.145,09 TL) gecikme faizi borcunun hesaplandığı, davacı kooperatif aleyhine hesaplanan (30.160,75 TL) gecikme faizi farkının, davalı birlik tarafından gün esası, bilirkişilerce ay esası dikkate alınarak hesaplanmasından kaynaklandığı, taleple bağlı kalınma dikkate alınacak olursa çıkarılma kararına esas teşkil eden ihtarnamelerin davacının gerçek borcunu yansıttığını” rapor ve beyan etmişlerdir.
Davacının itirazı üzerine yeni bir bilirkişi heyetinden rapor aldırılmıştır.
06/04/2021 tarihinde bilirkişiler… ‘ ten aldırılan rapora göre; “Birlik yönetim kurulu kararıyla, mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle üyelikten çıkarılan davacı kooperatifin, çıkarılma kararının iptaline dair huzurdaki davasını 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde açtığı, çıkarılma kararma esas olan ve Birlik tarafından kooperatiften talep edilen asıl alacak tutarının 439.584.49 TL, faiz tutarının 366.984,34 TL olduğu, bilirkişilerce yapılan hesaplamada halihazırda geçerli olan Birlik genel kural kararlarına göre, asıl alacak tutarının 439.584,49 TL, faiz tutarının 395.252,44 TL, 6098 sayılı TBK’nun 88. ve 120. maddelerine göre ise faiz tutarının 374.775,68 TL olduğu, taraflarınca yapılan her iki hesaplama yönteminde de bulunan faiz tutarlarının, Birlikçe talep edilen faiz tutarının altında kaldığı ve taleple bağlılık kuralı gereği, talep edilen asıl alacak tutan 439.584.49 TL, faiz tutarı 366.984,34 TL olmak üzere toplam 806.568,83 TLnin gerçek borcu yansıttığı, davacı vekilinin dava dilekçesinde yer verdiği iddialarının isabetli olmadığı, davalı Birliğin 22/06/2019 tarihli olağan genel kural toplantısının 4. gündem maddesinde, 31/12/2019 tarihine kadar açıklanan şekilde borçlarını ödemesi için diğer kooperatif ile birlikte davacı kooperatife de tanınan atıfet mehilinin; Tebligat Kanunu’nun 23.maddesi ile Tebligat Kanununun Uygulamasına Dair Yönetmeliğin 35. maddesine göre tebliğ edildiğine dair herhangi bir kayıt veya belgenin mevcut olmadığı, ancak söz konusu genel kural toplantısına davacı kooperatif temsilcisinin katıldığının anlaşılması nedeniyle, atıfet mehilinin davacı kooperatife tebliğinin gerçekleşip gerçekleşmediği ve çıkarılmaya ilişkin Birlik yönetim kurulu kararının iptal edilip edilmeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğunu” rapor ve beyan etmişlerdir.

Bilirkişi raporları dosya kapsamı ve delil durumuna uygun düşmediğinden, denetime elverişli olmadığından hükme esas alınmamıştır.
Dosya içerisinde toplanan tüm deliller, iptali istenen yönetim kurulu kararı, Kooperatifler Kanunu ve ana sözleşmede yapılan düzenlemeler, bilirkişi raporu ve tüm dosya içeriğine göre; üyelikten kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği için davacıya gönderilen ihtarnamelerin usul ve yasaya uygun olmadığı, davacıya gönderilin ilk ihtarnamenin 13 Eylül 2018 tarihinde çekildiği ve ihtarnamede Ağustos ayı dahil aidatların istendiği, oysa Ağustos ayı aidatlarının Eylül ayının son günü muaccel hale geldiği, yani ilk ihtarnamenin muaccel olmayan aidat borçlarını istemekle usulüne aykırı düzenlendiğinin anlaşıldığı, yukarıda belirtilen mevzuatın gereğinin yerine getirilmediği, diğer taraftan 1163 sayılı Kooperatifler Kanunun 23. Maddesi gereğince davalı üst birliğin eşitlik ilkesini ihlal ederek aynı durumdaki başka kooperatifleri üyelikten çıkarmazken davacı kooperatifin eşitlik ilkesine aykırı olarak çıkarılmasına karar verdiği anlaşıldığından davacı hakkında verilen ihraç kararının iptaline karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM: Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının KABULÜNE,
Davacı kooperatifin davalı birlik üyeliğinden çıkarılmasına yönelik S.S. Başkent Özlem Konut Yapı Kooperatifi Birlik Yönetim Kurulu’ nun 27/01/2020 tarihinde alınan ancak 28/01/2020 tarihinde noterce onaylanan 1 nolu üyelikten çıkarma işleminin iptaline,
2)492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 59,30 TL harçtan, dava açılışında alınan 54,40 TL peşin harcın düşülmesi ile bakiye 4,90 TL harcın DAVALIDAN ALINARAK HAZİNEYE GELİR KAYDEDİLMESİNE,
3)Davacının yargılama sırasında yapmış olduğu 54,40 TL peşin harç, 54,40 TL başvurma harcı, 3.600,00 TL bilirkişi ücreti, 81,25 TL posta gideri, olmak üzere toplam 3.790,05 TL yargılama giderinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
4)Davacının yargılamada vekil ile temsil edildiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 4.080,00 TL vekalet ücretinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
5)Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider ve delil avansının HMK’nin 333. maddesi uyarınca karar kesinleştikten sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 5. maddesi dikkate alınarak YATIRANLARA İADESİNE,
İlişkin, taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 25/06/2021

Katip …
✍e-imzalıdır

Hakim …
✍e-imzalıdır