Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/588 Esas – 2021/744
T.C.
ANKARA
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/588
KARAR NO : 2021/744

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

HAKİM :…..

DAVACI : ….

DAVALI :…..

DAVA : Alacak (Cezai Şart )
DAVA TARİHİ : 24/11/2020
KARAR TARİHİ : 19/10/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 19/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı ile davalı arasında … Mevkiinde bulunan ve Maden Sicilinin …. sayısına kayıtlı, IV.Grup krom maden işletme ruhsatının devredilmesi yönünde 30.05.2017 tarihli “Şartlı Maden Ruhsat Satım/Devir Sözleşmesi” imzalandığını, Sözleşmenin 3 üncü maddesine göre, davalı alıcı, devir ve satış bedeli olan 105.000 Amerikan Dolarından öncelikle davacının bu ruhsat kapsamında Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü nezdinde doğan borçlarını ödeyeceği akabinde ise devir işlemlerinin başlatılacağını, bakiye bir bedelin kalması halinde ise bu bedelin nakit olarak davacıya ödeneceğinin kararlaştırıldığını, davalının sözleşmeyle üzerine düşen edimleri yerine getirmemesi ve davacı şirkete ait borçları ilgili kuruma ödememiş olması nedeniyle, maden işletme ruhsatının dava dışı idare tarafından iptal edildiğini, idare aleyhine açılan davanın derdest olduğunu, ruhsat iptalin davalıdan kaynaklandığından sözleşmenin 3.maddesi hükümlerine göre sözleşmeden cayma durumunda davalının davacıya 50.000,00 USD ceza ödeyeceğinin kararlaştırıldığını belirterek cayma bedeli olan 50.000 Amerikan Dolarının 25.7.2018 tarihinden itibaren işletilecek kamu bankalarınca uygulanan en yüksek döviz mevduat hesabı faiziyle davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Maden sahasının ruhsatının sözleşme tarihinden önce iptal edildiğini, davacının bunu bildiği halde davalıdan gizleyerek sözleşme imzalandığını, davalının bu sözleşme sonrasında 39.849,00 TL vergi borcu, 12.648.00.TL devir harcı yatırdığını , sahayı hazır hale getirmek için de 100.000.TL olmak üzere takriben 150.000.TL masraf yaptığını, davacının kendisine ait olmayan sahayı devretmeye çalıştığını, sahanın davacıya ait olmadığını sözleşme imzalandıktan sonra öğrendiğini, ruhsatın davacıda kaynaklanan sebeplerle iptal edildiğini, hukuken ayıplı olan sahanın devir işlemine konu olamayacağını belirterek davacının haksız menfaat temin etme istediğini, cezai şartın unsurlarının gerçekleşmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
H U K U K İ N İ T E L E N D İ R M E – G E R E K Ç E :
Dava, sözleşmeye aykırılık nedeniyle cezai şart istemine ilişkindir.
Davacı delilleri : Sözleşme, …Sicil Dosyası, Sivas İdare Mahkemesinin 2018/257 Esas , Ankara ….. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/562 Esas, Ankara ….. Noterliğinin 9.7.2018 tarih ve 09355 yevmiye numaralı ihtarnamesi ,Ankara ….. Noterliğinin 30.7.2018 tarih ve 40977 yevmiye numaralı ihtarnamesi.
Dava dosyasında davalının sunduğu deliller :Bolu Vergi Dairesi Başkanlığına davacı adına ödenen toplam 27.270,85 TL tutarında 7 adet makbuz, Maden İşleri Genel Müdürlüğüne ödenen 10.962.00 TL lik beyan , Banka referans mektubu,
30.05.2017 tarihinde imzalanan “Şartlı Maden Ruhsat Satım/Devir Sözleşmesi”n de devri bedeli 105.000 USD olarak belirlenmiştir.
Madde 3: Alıcı devir ve satış bedeli olan 105.000 USD den öncelikle satıcının bu maden ocağından kaynaklanan Maden Dairesine ve tüm kamu borçlarını ödeyecektir.
Ayrıca satıcının borçlarının ödenmesinin sonunda devir yapmadan devriden imtina etmesi durumunda alıcıya 3 gun içerisinde ödenen tum bedeller le birlikte 50.000 USD ceza ödeyecektir.
Dosyadaki delillere göre, Sözleşme konusu Maden ruhsatı 25.09.2009 tarihinde 10 yıl sure ile Rabia Bayram adına tahsis edilmiştir. Aynı ruhsat 30.06.2010 tarihinde …. Nak. İnş.Mad.Tur.Tic.ve Sn.Ltd. Şti’ ne devredilmiştir. 2009 ve 2010 yılı ruhsat harçlarının ödendiği anlaşılmaktadır.
Bilirkişi raporu: HMK nın 266. Maddesi gereğince iki maden mühendisi bir mali müşavirden oluşan heyetten alınan bilirkişi raporunda özetle,
Bilirkişilerin Maden ruhsatının iptalinin davacı ya da davalıdan kaynaklanan sebeplerle iptal edilip edilmediğine ilişkin yaptıkları değerlendirme; ” Maden ruhsat sahibi, Maden Kanunun 5 ve Yönetmeliğin 82 .maddelerine göre ruhsat uhdesinde kaldığı sürece ruhsattan doğan sorumluluklarını yerine getirmekle sorumludur. Nitekim maden ruhsatının16.12.2017 tarihinde ki iptal kararına kadar sorumluluk, ruhsat sahibi davacınındır. Ruhsat sahibi Maden Kanunu’ndan kaynaklı her türlü sorumluluğu yerine getirmek zorundadır. Dolayısıyla ruhsatın iptalini gerektiren konularda ruhsat sahibi kusurlu davranmış sorumluluğunda ki ödemeleri yapmamıştır ve ruhsatın iptaline neden olmuştur. 30.05.2017 tarihli sözleşme olmasıydı, başka bir açıklama yapmadan ruhsat iptalinin davacının kusurundan kaynaklandığı şeklinde açıklamamız olacaktı. Ancak, 30.05.2017 tarihinde ki sözleşme ile davacı haklı bir beklenti altına girmiş, sözleşme gereği tahsil edeceği bedel ile borçlarını ödeyerek ruhsat iptalini önleyebileceğini düşünmüş olabilir. Başka bir deyişle sözleşmede ki bedel ödenmiş olsa , yine iptal edilecek mi idi ? Sözleşmenin imzalanma tarihi ile ruhsatın iptali arasında geçen süre yaklaşık 7 aydır. Bu süre içinde ruhsatın iptalini sebep olan borçların tamamı ödenmiş olsa idi ruhsat iptal edilmeyecekti sonucu çıkarılabilir.” şeklinde tespitlerde bulunulmuştur.
Davalının, makbuzlarını sunduğu ödemeler ise …’in 5.09.2017 tarih ve E:428164 sayılı yazıda talep edilen 2012, 2013 ve 2014 yılı ruhsat harçları ile 2016 yılı hazine payı 5.279,00 , özel idare payı 2.639,50, ,Köylere Hizmet Götürme Birliği 2.639,50, Orman payı 3.167,40 TL dir. Ruhsatın devri için gerekli olan ödemelerin 2012 ,2013 ve 2014 kısımlarını davalı tarafından ödenmiş ise de 2016 ve 2017 yıllan ait olanlar ne davalı ve ne de ruhsat sahibi tarafından ödenmemiştir. Bu nedenle davalı 27.270,85 TL ödeme yapmış ise de borcun tamamı ödenmediği için ruhsatın iptali engellenememiştir.
Bilirkişiler tarafından Devir sözleşmesinin hukuken ayıplı olup olmadığı konusunda yapılan değerlendirme; …’in E.420487 ve 27/04/2018 tarihli yazısından anlaşıldığı kadarı ile ,şartlar yerine getirildiğinde ruhsatın devrinin mümkün olabileceği ,ruhsatın devre amade olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle davalının ruhsat zaten iptal edilmişti iddiası ile bir belge ve bilgiye tesadüf edilememiştir.
Taraflar arasında 30.05.2017 tarihinde imzalanan sözleşme niteliği gereği Maden Kanununda öngörülen ve maden ruhsat devrini de içeren maden haklarının devr sözleşmesidir.
Maden Kanununda “Hakların bölünmezliği, devir ve intikali:
“Madde 5 – (Değişik fıkra: 14/2/2019-7164/6 md.) Madenler üzerinde tesis olunan ilk müracaat (takaddüm), arama ruhsatı, buluculuk, görünür rezerv geliştirme ve işletme ruhsatı haklarının hiçbiri hisselere bölünemez. Her biri bir bütün hâlinde muameleye tabi tutulur, Maden ruhsatları, görünür rezerv geliştirme hakkı ve buluculuk hakkı devredilebilir. Devir yapılmadan önce arama ve işletme ruhsatlarının devredildiği tarihteki ruhsat bedelinin iki ka tı tutarında devir bedeli alınır. Devir Bakanlık onayı ile gerçekleşir. Durum maden siciline şerh edilir. Devir muamelesi maden siciline şerh edilmesi ile tamam olur”
13 son fıkra “Ruhsat devir taleplerinde tahakkuk etmiş/edecek. diğer taleplerde ise tahakkuk etmiş ve son ödeme tarihi geçmiş Devlet hakkı borcu olmaması aranır,” şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.
Maden Yönetmeliği’nde ise konuyu düzenleten madde :
MADDE 82 -(1) Maden ruhsatları ve sertifikalan talep halinde, hukuki bir sakınca bulunmadığı takdirde, Kanunun 6 ncı maddesindeki maden haklarını kullanma ile ilgili şartları taşıyan gerçek veya tüzel kişilere devredilebilir. Devir Bakanlık onayı ile gerçekleşir. Devir işlemi maden siciline şerh edilmesi ile tamamlanır. Buluculuk hakkı sahibi, bu hakkını ruhsat ile birlikte devredebilir.
(2) Devir işlemleri yapılacak ruhsatların/sertifikatarın yıllık ruhsat bedellerinin, ruhsatla ilgili 6183 sayılı Kanuna tabi borçların, Devlet haklarının eksiksiz ödenmiş olması, Devir işlemleri yapılacak ruhsatlann/sertifikaların yıllık ruhsat bedellerinin, ruhsatla İlgili 6183 sayılı Kanuna tabi borçların..
Bilirkişi raporuna göre, Bir maden ruhsatın devri için;
1- Tarafların anlaşmış olması,
2- Devir bedeli (İşletme ruhsat bedelinin iki katı) ödenmiş olmalı
3- Tahakkuk etmiş devlet hakkı bedellerinin ödenmiş olması
4- Devir işlemleri yapılacak ruhşatlann/sertifikalann yıllık ruhsat bedellerinin, ruhsatla ilgili 6183 sayılı Kanuna tabi borçlarının ödenmiş olması
5- Bakanlık onayının gerçekleşmiş olması sonunda maden siciline şerh edilmesiyle tamamlanır.
Bu durumda Kanun ve Yönetmeliğe göre Maden ruhsatları, görünür rezerv geliştirme hakkı ve buluculuk hakkı devredilebilir olduğundan davacının bu hakkı bulunmaktadır. Sözleşmedeki hak devredilebilir bir haktır. Sözleşmenin ifa olanağı bulunmaktadır. Davalının davacıya gönderdiği 30 Temmuz 2018 tarihi cevabi ihtarnamede davalının sözleşmeden döndüğü, ödediği bedelleri geri istediği anlaşılmaktadır.
Sivas ….İdare Mahkemesi’nin 2018/ 257 Esas 2019 / 68 Karar sayılı dosyasının tetkikinde, … Uluslararası Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Ticaret Sanayi Limited Şirketi tarafından Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davada, maden ruhsatının iptal edilmesine ilişkin idari işleminin iptali talep edilmiş, yapılan yargılama sonunda iptal kararına konu olan 2016- 2017 yıllarına ait ruhsat bedellerinin süresi içinde yatırılmaması nedeniyle işletme ruhsatının iptali yönünde tesis edilen dava konusu 19/02/2018 Tarihli ve E:407949 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün işleminin tebligat usulsüzlüğü gerekçesi ile iptaline karar verilmiştir. Mahkeme kararı kesinleşmemiş ise de neticesinin beklenmesinin davaya etkisi olmayacağı kabul edilerek bekletici mesele yapılmamıştır.
İncelenen idare mahkemesi, ceza dosyası , tarafların sundukları deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından , davalının sözleşmenin 3. Maddesindeki edimlerini yerine getirmediği, Maden İşleri Genel Müdürlüğünün işletme ruhsatını iptal kararının 2016-2017 yılı ödenmemiş harçlara ilişkin olduğu, idareye karşı davacı borçlu ise de taraflar arasındaki 30/05/2017 tarihli sözleşmeye göre bu borçların davacı adına davalı tarafından Maden Dairesine ödenmesi gerektiği, Ruhsatın devri için gerekli olan ödemelerin 2012 ,2013 ve 2014 yıllarına ait kısmı davalı tarafından ödenmiş ise de 2016 ve 2017 yılları ait olanlar ne davalı ve ne de ruhsat sahibi tarafından ödenmediği, sözleşmeyi davalının yerine getirmekten kaçındığı, sözleşmenin hukuken ayıplı olmadığı, ifasının sözleşme tarihi itibariyle mümkün olduğu, davalı sözleşmedeki borçlarını yerine getirseydi idarenin ruhsatın iptali yönünde karar almasının gerekmeyeceği, davadan önce karşılıklı olarak Noterden çekilen ihtarnamelerden de anlaşıldığı üzere davalının maden ocağı işletmesini devralmaktan vazgeçip ödediği bedel ve masraflarını istediği , sözleşmenin 3. Maddesinin son fıkrasındaki cayma durumuna bağlanan 50.000 USD cezai şartın gerçekleştiği, davacı tarafından Noterden gönderilen 09 /07/2018 tarih ve 9355 Nolu ihtarnamede verilen süre temerrüt tarihi kabul edilerek bu tarihten itibaren işleyecek faizle birlikte davacıya ödenmesi gerektiği kabul edilmiştir.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nın 22. maddesi uyarınca tacir sıfatını haiz borçlu, fahiş olduğu iddiasıyla cezai şarttan indirim yapılmasını mahkemeden isteyemez ise de, kararlaştırılan cezai şartın tarafların ekonomik yönden yıkımına sebep olacak derecede fahiş olduğunun belirlenmesi halinde makul düzeyde indirim yapılabileceği Yargıtayca kabul edilmektedir. Somut olayda 55.000 USD nin fahiş bir miktar olmadığı davalı şirketin ekonomik yıkımına sebep olacak miktarda olmadığı kabul edilerek davalının tenkis talebi kabul edilmemiş, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Yargılama giderleri bakımından ise dava tarihindeki kur esas alınarak belirlen dava değeri üzerinden harç ve vekalet ücretine hükmedilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1)Davacının davasının KABULÜNE,
50.000,00 USD’nin temerrüt tarihi olan 02/08/2018 tarihinden itibaren işleyecek 3095 Sayılı Yasanın 4a maddesi uyarınca devlet bankalarının USD üzerinden açtıkları, vadeli mevduat hesabına uygulanan en yüksek faiz uygulanmak suretiyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davalının tenkis talebinin REDDİNE,
2) Dava açılışında alınan 853,88 TL peşin harç ile yargılama sırasında yatırılan 5.763,55 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 6.617,43 TL harcın alınması gereken 26.879,99 TL harçtan düşülmesi ile bakiye 20.262,56 TL harcın DAVALIDAN ALINARAK HAZİNEYE GELİR KAYDEDİLMESİNE,
3) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-13. maddesi uyarınca alınması gereken 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin DAVALIDAN ALINARAK HAZİNEYE GELİR KAYDEDİLMESİNE,
4) (a) Dava açılışında alınan 853,88 TL peşin harç ile yargılama sırasında yatırılan 5.763,55 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 6.617,43 TL harcın yargılama gideri olarak kabulü ile DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
(b) Davacının yargılama sırasında yapmış olduğu 54,40 TL başvurma harcı, 2.850,00 TL bilirkişi ücreti, 34,10 TL posta gideri, olmak üzere toplam 2.938,50 TL yargılama giderinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
5) Davacının yargılamada vekil ile temsil edildiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 35.995,00 TL vekalet ücretinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
6) Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider ve delil avansının HMK’nin 333. maddesi uyarınca karar kesinleştikten sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 5. maddesi dikkate alınarak YATIRANLARA İADESİNE,
İlişkin, davacı vekili av….. ‘nın yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda verilen karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı.19/10/2021

Katip ….

Hakim ….

“Bu Evrak 5070 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre UYAP Sistemi Üzerinden Elektronik Olarak İmzalanmıştır.”