Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/314 Esas – 2022/941
T. C.
A N K A R A
ASLİYE 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN MAHKEMEMİZCE VERİLEN KARAR

ESAS NO : 2019/314
KARAR NO : 2022/941

BAŞKAN : …
ÜYE :…
ÜYE : …
KATİP : ..

DAVACI …
DAVA : Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/06/2019
KARAR TARİHİ : 23/11/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 25/11/2022
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit ((Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan ) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacı firma ile davalı firma arasında imzalanan 15/03/2018 tarihli sözleşme ile davacının yüklenicisi olduğu “… Üniversitesi 250 Yataklı Çocuk Hastanesi İnşaatı’nın sözleşmede belirtilen, ayrıca aynı işe ait onaylı Elektrik Projelerinde gösterilen elektrik tesisatı işlerinin proje ve şartnamelere göre, yürürlükteki tüm kanunlara uygun olmak şartıyla tekniğe ve amacına uygun olarak imalatlarının anahtar teslimi olarak yapılması, işletmeye alınması ve idareye teslim edilmesi idarenin yapılan işi onaylayıp hak edişte düzenlemesi karşılığı, imalatın belirlenen kâr marjıyla birlikte davalıya ödenmesi” hususunda işin başlama tarihi 26/03/2018 ve bitiş tarihi 25/12/2018 olacak şekilde anlaştıklarını, ana sözleşmeye ek olarak davacı firma ile davalı firma arasında akdedilen 08/11/2018 tarihli ek protokol ile de davalı tarafın nakit ihtiyacı için, Halk Bankasına ait hesaptan keşide yeri Diyarbakır olan; 7294790 nolu ve 15.01.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, 7294791 nolu ve 15.02.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, 7294792 nolu ve 15.03.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, 7294793 nolu ve 15.04.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, olmak üzere dört adet toplam 1.000,000,00 TL tutarlı çekleri 25/12/2018 tarihine kadar imalatların yetiştirilmesi için Davacı Selahattin Altındağ’ın kefili ile verildiğini , imalatların yapılmaması ve Aralık 2018 tarihli hak edişe girmemesi durumunda çeklerin ödenmeyeceği kararlaştırılmış olduğunu, 1 ve 2 nolu çekler için Diyarbakır 2 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/41 Değişik İş dosyasıyla tedbir kararı alındığını, 3 ve 4 nolu çeklerin davalı tarafça 3. kişilere ciro edilip müvekkilinden tahsil edildiğini, Protokoldeki imalat kalemlerinin ise hiçbirinin davalı tarafça ifa edilmediğini , davalı tarafından imalatı yapılmayan kalemlerin; 3 adet OG Hücresi, 1 adet 1200 KVA trafo, 1 adet 2000 KVA trafo, 1 adet 300 KVA UPS, 3 x 120 + 70 Besleme Kabloları (Projeye uygun şekilde), 3 x 70 + 35 Besleme Kabloları (Projeye uygun şekilde), 3 x 50 + 25 Besleme Kabloları (Projeye uygun şekilde), 2 adet ana pano, olduğunu, davalı firmanın, imalatları yapmadığı gibi basiretli bir tacir gibi davranmayıp sözleşmenin eki olan protokolü ihlal ettiğini ve çekleri de iade etmediğini, davalı tarafın imalatları yapmadığı hususun Aralık/ 2018 ayına ait idarece düzenlenmiş hakediş raporlarında açık olduğunu, müvekkili şirketin , davalı tarafa 12/2018 itibariyle, % 7 teminat farkı ile birlikte toplamda 669.854.0 TL fazladan ödeme yaptığını, devam eden yapım işi süresince dava konusu çekler ile birlikte davalı tarafa 2.294.756,00 TL ödeme yapıldığını, 12/2018 itibariyle davalı tarafça da 1.624.902,28 TL tutarında iş yapıldığını, ancak davalı taraf elindeki dava konusu çekler ile 1.000.000.00 TL tahsilat daha yaparak müvekkilinden toplamda 2.624.902,28 TL tahsil etmeye çalışmakta olduğunu, sözleşmenin 5. Maddesine göre, %7 teminatın %3,5 geçici kabul yapılıp kesin hesap idarece Müteahhide ödendiğinde, kalan %3,5 ise kesin kabul onayından sonra Taşerona ödeneceği taraflarca kabul edildiğinden ve davalı taraf imalatları gerçekleştirmediği ve işi yarım bıraktığı için geçici ve kesin kabul yapılamadığından, toplam teminatın %7 si olan 128.634,00 TL tutarında müvekkilinin davalı taraftan alacaklı durumda olduğunu, davacının, borçlu değil aksine 12/2018 itibariyle, %7 teminat farkı ile birlikte toplamda 669.854.0 TL davalı taraftan alacaklı olduğunu, iddia edip, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacının davalı tarafa 669.853,00 TL borçlu olmadığının tespitine, davalı tarafa teslim etmiş oldukları; 7294792 nolu 15.03.2019 tarihli 250.000,00 TL lik ve 7294793 nolu 15.04.2019 tarihli 250.000,00 TL lık dava konusu 2 adet çekin tamamı ile 7294791 nolu ve 15.02.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çekin 81.000,00 TL lık kısmının bedelsiz kaldığının tespitine ve neticede davanın kabulü ile müvekkilinin davalı tarafa 669.853,00 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı şirket ile müvekkili şirket arasında imzalanan 15/03/2018 tarihli sözleşmenin 2. maddesi gereğince “… Üniversitesi 250 yataklı çocuk hastanesi inşaatı’nın sözleşmede belirtilen, ayrıca aynı işe ait onaylı elektrik projelerinde gösterilen elektrik tesisat işlerinin proje ve şartnamelere göre, yürürlükteki tüm kanunlara uygun olmak şartıyla tekniğe ve amacına uygun olarak yapılması, işletmeye alınması ve … Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’na teslim edilmesi işi olduğunu, davacı dilekçesinin 2. md.sinde ana sözleşmeye ek olarak davacı firma ile müvekkili şirket arasında 08/11/2018 tarihli ek protokol yapıldığını ve müvekkili şirketin iddiasına göre müvekkili şirketin nakit ihtiyacının giderilmesi için peşinen;… nolu ve 15.01.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, … nolu ve 15.02.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, …nolu ve 15.03.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki… nolu ve 15.04.2019 tarihli 250.000,00 TL lık çeki, olmak üzere toplamda 1.000.000,00 TL tutarlı (arkası yazılı karşılığı olmayan çekler) çek verdiklerini ve müvekkil şirketin 25/12/2018 tarihine kadar imalatların yetiştirilmesi için diğer davac… ın da aval olduğu imalatların yapılmaması ve Aralık/2018 tarihli hak edişe girmemesi durumunda çeklerin ödenmeyeceği şeklinde protokol imzalandığının belirtilmiş olduğunu, davacı tarafından açılan davaya konu çeklerden dolayı davacının iddiası 669.853,00 TL alacaklı oldukları gerekçesiyle borçlu olmadıklarının tespitini istediklerini, müvekkili şirkete verilen çekler protokolde belirtilen kalemlerden oluşan işin tamamlanması açısından malzeme temini için verildiğini, müvekkili şirketten aldığı çeklere istinaden protokolde belirtilen imalatlardan oluşan kalemlerin malzeme temini için…. ile (besleme) kuvvet kabloları alımı için toplamda 1.001.465,91 TL ile OG hücresi ve trafolar içinde toplamda 34.800,00 USD üzerinden Satış Sözleşmesi yapılmış ve taraflarca imzalanmış olduğunu, müvekkili şirketin malzeme alımında bu firmaya davacı firma tarafından verilen çekleri verdiği ancak bu çeklerin bankadan karşılığının olmadığını öğrenen… nin müvekkili şirkete malzeme vermediğini, alınan siparişi iptal ettiğini, yine…tarafından müvekkili şirkete gönderilen 04/01/2019 tarihli yazıda da müvekkili şirketin almış olduğu malzemelere istinaden firmanın fınans departmanının.. şubesinden yapmış olduğu istihbarat neticesinde alınan çeklerin karşılığı olmadığını ve davacı firmanın çeklerinin hep yazılmış olmasından dolayı müvekkili şirketle olan cari hesabın müvekkili şirketin verdiği senetler ile devam edileceği, çeklerin ise iade edildiği belirtilmiş olduğunu, her ne kadar davacı şirket verdiği çeklerin müvekkili şirketin nakit ihtiyacının giderilmesi için vermiş olduklarını beyan etmiş ise de müvekkili şirkete karşılığı olmayan çekleri vererek, gerek müvekkili şirketin protokol gereği yapılması planlanan imalatların yapılmasını engellemiş, gerekse müvekkili şirketin ticari itibarını zedeleyerek firmalarla olan güven ilişkisini bozmuş olduğunu, 3 ve 4 numaralı çeklerin malzeme karşılığında firmalara ciro edilen çekler olduğunu, bu çeklerin bankada karşılığı olmadığından firmaların çekleri icra yolu ile tahsil ettiğini, diğer 2 numaralı çeki ise müvekkili şirketin işçilerin maaşlarını ödemek, malzeme temin etmek için kullanmak üzere tahsil etmeye çalışmış, ancak karşılığı olmayan çekler üzerine davacı firma tedbir kararı aldırdığını, davacı firmanın almış olduğu inşaatı tamamlayamadığını ve işlerin tasfiyesi yoluna gittiğini, halen yüklenici davacı şirket almış olduğu ihalede … Üniversitesi 250 Yataklı Çocuk Hastanesi inşaatını bitirmediğini, nitekim davacı şirket Şubat 2019 tarihinde işin tasfiyesi yoluna gittiğinde inşaatın % 50- 60 oranında tamamladığını, her ne kadar aralarında protokolden sonra müvekkili şirketin sözleşme gereği işin ifasını gerçekleştirmediği iddia edilmiş ise de, müvekkili şirketin 1.294.900,000 TL tutarında hakediş yaptığını 19/12/2018 tarihli 000513 seri numaralı faturayı da aynı gün davacı şirketin merkezine vererek davacı şirketin yetkilisi tarafından teslim alınarak, bu hakedişlerin de davacı şirketin kayıtlarına girmiş olduğunu, ancak itiraz süresi geçtikten bir ay sonra 23/01/2019 tarihinde davacı firma davalı şirkete Ankara 57. Noterliği 23.01.2019 tarihli ve 02251 yevmiye numarası ile ihtar göndererek faturayı haksız ve hukuka aykırı olarak iade ettiğini, bunun üzerine müvekkili şirket yaptığı hakedişin karşılığı alamayınca protokole istinaden almış olduğu çeklerin 3 tanesini ciro ederek borçlarını ödeme yoluna gidip, kalan çeklerin bir tanesini de işçilerin parasını ödeyebilmek için tahsil yoluna gitmiş olduğunu, 1 numaralı çeki davalı şirket YT mühendislik-Hüseyin Yıldız’a ciro ettiği, Hüseyin Yıldız çeki tahsil etmek üzere bankaya verdiğinde karşılığı yoktur yazısı alınca bu sefer çeki davalı şirkete iade ederek müvekkili şirketinde yasal takibe maruz kalmamak için bu firmaya çekin karşılığını ödediğini, diğer 3 ve 4 no.lu çeklerin ise yasal takip sonrası firmalar tarafından tahsil edildiğini , 1 ve 2 numaralı çekler içinse davacı firmanın mahkemeden tedbir kararı aldırtmış olduğunu, müvekkili şirketin sözleşmenin imzalanmasından itibaren ilave işler bedeli olarak 351.135,05 TL, dolar kuru farkından alacağı 289.865,68 TL ve 140.000,00 TL nakit teminatla birlikte toplamda 3.692,218,47 TL’lik hakediş yaptığını, davacı şirketin bu hakediş tutarının 1.748.000,00 TL kısmını ödediğini , Alt Yüklenici Sözleşmesinin 4. maddesinde “Sözleşme de belirtilen işin bedeli 6.000.000,00 TL + KDV olduğu ve bu tutarın 2.850.000,00 TL’sinin USD karşılığı olup, sözleşme esnasında kuru 3,80 TL olan USD’nin değeri 4,00 TL’nin üzerine veya 3,60 TL’nin altına düşerse aradaki fark (-) veya (+) olarak hesaplanacaktır.” gereğince müvekkili şirket alacağının 2.850.000,00 TL kısmına düşen miktar dolar kur farkı üzerinden hesaplanarak aradaki farkında ödenmesinin gerektiğini , davalı şirketin % 47,5 dolar kuru artışı gözönüne alınarak dolar kur farkından alacağının da 289.865,68 TL olduğunu, ayrıca müvekkili şirketin ek ilave işlerde yapmış olduğunu, bunun bedeli de 351.135,05 TL olduğunu, müvekkili şirketin davacı şirkete vermiş olduğu 140.000,00 TL nakit teminatla birlikte toplamda 1.944,218,47 TL alacağının bulunduğunu belirterek , davacı tarafından işi geciktirmeme veya gereği gibi yapmama şeklinde müvekkili şirkete herhangi bir ihtar çekmediği gibi sözleşmenin feshi yoluna da gitmediğini, aksine davacı şirket, idare ile yapmış olduğu sözleşmeden kaynaklanan üstlenmiş olduğu edimini ifa etmeyerek ,işin tasfiyesi yoluna gitmiş ve işi yarım bırakmış olduğundan işi yarım bıraka davacı şirketin inşaatı tamamlamamasından dolayı müvekkili şirketin de sözleşme gereği elektrik tesisat işlerini bitiremediğini, belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ve cevap etmiştir.
DELİLLER , DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, eser sözleşmesi kapsamında verilen çeklerin ve yapılan bir kısım ödemelerin karşılıksız kalıp kalmadığı, fuzulen ödemenin olup olmadığı, taraflar arasında yapılan sözleşmenin feshi edilmesi nedeniyle, tarafların talep ve iddiaları karşısında sözleşme hükümlerine göre tasfiye hak edişi kapsamında davacının menfi tespit isteminin yerinde olup olmadığını tespitine ilişkindir.
Davacı vekili delil olarak; 15/03/2018 tarihli taşeron sözleşmesine, 08/11/2018 tarihli ek protokol ve malzeme listesine, ödeme raporu ve çeklere ait muhasebe kayıtları, cari hesap, ihale dosyası ve hakediş evrakları,…. İş dosyasına, bilirkişi ve keşife , davalı vekili ise; … Üniversitesi 250 yataklı çocuk hastanesi inşaatı sözleşmesine, 25/11/2018 tarihli protokole, müvekkili şirkete verilen karşılıksız çeke , müvekkili ile… arasında yapılan satış sözleşmesine, 14/12/2018 tarihli … firmasının müvekkili şirkete gönderdiği sipariş iptal dilekçesine, …tarafından müvekkil şirkete gönderilen 01/04/2019 tarihli yazıya, 19/12/2018 tarihli 000513 seri numaralı faturaya, …. Noterliğinin 23/01/2019 tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnameye, … Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Dairesi Başkanlığının 25/02/2019 tarih ve …ayılı yazısına, hakedişlere, her iki tarafın ticari defterlerine, tanık keşif ve bilirkişi incelemesine dayanmıştır.
Davacı…. (Taşeron) arasında imzalanan 15.03.2018 tarihli sözleşmenin konusunun ; “Müteahhidin Taahhüdünde yapımı devam etmekte olan … Üniversitesi Çocuk Hastanesi İnşaatı’nın sözleşmede belirtilen, ayrıca aynı işe ait onaylı Elektrik Projelerinde gösterilen Elektrik Tesisatı işlerinin proje ve şartnamelere göre, tekniğe ve amacına uygun olarak imalatlarının anahtar teslimi olarak yapılması, işletmeye alınması ve …Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’na teslim edilmesi” olduğu Sözleşmesinin 4. maddesinde “Sözleşme de belirtilen işin bedelinin 6.000.000,00 TL + KDV olduğu ve bu tutarın 2.850.000,00 TL’sinin USD karşılığı olup, kur farkı istenebileceği, işin başlama tarihi 26.03.2018 , bitiş tarihi ise 25.12.2018 olarak belirlenmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 08.11.2018 tarihli ek protokolde ise ; Sözleşmede olmamakla birlikte taşeronun talebi doğrultusunda taşerona yardımcı olmak için 1.000.000,00 TL tutarındaki çeklerin peşin olarak taşerona verildiği ve ekli malzeme listesinde bulunan imalatların 25.12.2018 tarihine kadar tamamlanıp Aralık 2018 sonunda yapılacak hakedişe konulması gerektiği aksi halde çeklerin ödenmeyeceği şeklinde anlaşılmıştır.
Tarafların belirlediği tanıklar dinlendikten ve asıl işveren … Üniversitesinden ilgili belge ve bilgiler celp edildikten sonra , tarafların ticari defter kayıtları ve dosya kapsamına sunulan bilgi ve belgeler üzerinde inceleme yapılarak rapor hazırlamaları için elektrik mühendisi, finans uzmanı ve nitelikli hesaplama uzmanından oluşturulan heyetten alınan 22/08/2021 tarihli raporda; Davalı …., imzalanan sözleşmeden sonra davacı ….’ne toplam tutarı 1.722.780,00 TL olan 3 adet hakediş faturası kestiği , kesilen faturaların hem …., hemde …’nin muhasebe kayıtlarında yer aldığı, ancak davalı GMC’nin 19.12.2018 tarihinde kesip .. Noter kanalı ile düzenlenen ihtarname ile “fatura konusu hizmetin yerine getirilmemiş olduğu” açıklaması ile kayıtlarına işlemeksizin…ye iade ettiği , bu nedenle söz konusu faturanın her iki tarafın da muhasebe kayıtlarında yer almadığı …. muhasebe kayıtlarına göre, …’nden yapılan hakediş tutarı 01.11.2018 tarihi itibariyle 1.150.263,19 TL olduğu , … … muhasebe kayıtlarına göre de; ….’ne yapılan hakediş tutarının 1.160.435,36 TL olduğu,…i.’nin taşeron sıfatıyla çalıştırdığı işçilerin sigorta primleri, yüklenici … tarafından ödendiğinden aradaki fark 10.172,17 TL’nin yüklenici…. tarafından ödenip, taşeron …’nin kayıtlarına almadığı sigorta prim ödemesinden kaynaklandığını , taraflar arasında imzalanan 08.11.2018 tarihli ek protokolde, …nin ,…’ne vermiş olduğu toplam tutarı 1.000.000,00 TL olan çeklerin…muhasebe kayıtlarında yer aldığı, …. muhasebe kayıtlarında ise yer almadığı taraflar arasında yapılan anlaşma gereğince ekli malzeme listesinde bulunan imalatların 25.12.2018 tarihine kadar tamamlanıp Aralık 2018 sonunda yapılacak hak edişe konulmadığı takdirde belirtilen çeklerin ödenmeyeceği kaydı ile davacı … tarafından davalı … Grup’a verildiği , toplam tutarı 1.000.000,00 TL olan 4 adet vadeli çeklerle ilgili olarak; davalı … nin 15.04.2019 vade tarihli 7294793 nolu 250.000,00 TL tutarlı çeki, 24.11.2018 tarihinde malzeme alım bağlantısı kurduğu…’ne, yine 15.03.2019 vadeli 7294792 nolu 250.000,00 TL tutarlı çeki, 22.12.2018 tarihinde malzeme alım bağlantısı kurduğu …ne ciro ettiği , davacı ….. muhasebe kayıtları incelendiğinde , söz konusu her iki çekinde vadelerinde ödenmediği ve icra takibine konu edildiği , davacı şirket muhasebe kayıtlarında yer alan 16.04.2019 tarihinde 200.000,00 TL ve 17.04.2019 tarihinde 90.000,00 TL olmak üzere toplam 290.000,00 TL 2019/20822 E. sayılı (icra dairesi belirtilmemiş) dosyaya yapılan EFT dekontları kaydı ile, davacı şirket kayıtlarında bulunmayan ancak yerinde yapılan inceleme sonucunda dosyaya kazandırılan dekont incelemesinde, …hesabına 02.05.2019 tarihinde …..dosya borcuna karşılık yapılan 281.451,00 TL EFT dekontundan, anılı çeklerin icra takibi neticesinde ödenmiş olduğunun anlaşıldığı , yine 15.01.2019 vadeli 7294790 nolu 250.000,00 TL tutarlı çek ile 15.02.2019 vadeli 250.000,00 TL tutarlı çek vadelerinde karşılığı bulunmadığından tahsilatın yapılamadığı , karşılıksız çek işlemi yapılan 15.01.2019 vd.li çek için 1.600,00 TL ve 15.02.2019 vd.li çek içinde 2.030,00 TL banka yasal sorumluluk tutarı olarak tahsilat yapıldığı , davacı şirket Muhasebe defter kayıtları incelemesinde; 15.01.2019 vd.li 250.000,00 TL çek için 08.02.2019 tarihinde 100.000,00 TL kısmi ödeme yapılmış olduğu, ve davalı … nin anılı çekler için yapılan 100.000,00 TL kısmı tahsilat ile 1.600,00 TL ve 2.030,00 TL olarak yapılan banka yasal sorumluluk tutarı tahsilat sonrası bakiye 396.370,00 TL anapara üzerinden… E. sayılı dosyasında icra takibi başlattığı , takip borçlusu … dava konusu çeklerle ilgili olarak mahkemeden tedbir talebinde bulunduğu ve Mahkemenin..Esas sayılı 16.09.2019 tarihli kararı ile ihtiyati tedbir talebini kabulüne karar verildiği ve kararı …tarafından onandığı tespit edilmiştir. Yine taraflar arasında 4 adet çekin bedelsiz kalıp kalmadığı dışında, sözleşme kapsamında birbirleriyle alacaklı olup olmadıkları yönünde de çekişme bulunduğu , davalının söz konusu 4 çek dışında sözleşme kapsamında alacağı olduğunu iddia ettiği, bu nedenle taraflar arasındaki ilişkinin kesildiği Aralık 2018 itibariyle sözleşme hükümlerine göre 4 çek dışında taraflardan birisinin alacağının olup olmadığı konusunda inceleme yapılması gerektiği ve bu kapsamda yapılan incelemede ; davalının akdettiği sözleşme ile davacı uhdesinde bulunan …Üniversitesi Tıp Fakültesi 250 yataklı Çocuk Hastanesi yapım işinin Elektrik işlerini üstlendiği , davacının iş sahibi ile akdettiği ana sözleşme kapsamında üstlendiği elektrik işlerinin pursantaj oranının % 13,48 ve elektrik iş bedelinin ise 39.715.000 x 0,1348= 5.353.582 TL olduğu , taraflar arasında iş ilişkisinin Aralık 2018 ayından sonra koptuğu ve iş sahibi tarafından düzenlenen 05.12.2018 tarihli 15 nolu hak edişten sonra davalının bir imalat yapmadığının tespit edildiği , İdare tarafından düzenlenen 15 nolu hak ediş incelendiğinde, pursantaj oranlarına göre % 66,21 olan inşaat işlerinin % 41,056034’ünün imalatının yapıldığı , inşaat işlerindeki ilerlemenin % 62 seviyesinde olduğu, buna karşılık elektrik işlerindeki ilerleme yüzdesinin ise % 17,2 seviyesinde kaldığı görülmektedir. Bir inşaat yapımında,, elektrik işlerinin gerçekleştirilebilmesi için elektrik imalatına konu mahallerin montaj yapılacak duruma getirilmesi esas olup, inşaat seviyesi itibariyle elektrik imalat oranı düşük olmakla birlikte, bina içinde kablo tesisatlarının döşenmesi için kablo kanallarının tamamlanmış olması, mahallerdeki elektrik tesisatlarının döşenebilmesi için duvarların tamamlanarak kaba sıvalarının yapılmış olması gerekliliği karşısında, elektrik imalatlarının yapımında davalının geciktiği yönünde bir tespitin yapılmasının mümkün olmadığını , davalının 05.12.2018 tarihi itibariyle yaptığı iş bedeli iş sahibi hak edişinde % 2,31 olarak yer aldığı b oran toplam %13,48 olan elektrik işleri toplam pursantajına uygulandığında, davalının yaptığı iş miktarının % 17,1365 olduğu ve sözleşme bedeli 6.000.000 TL ye göre oranlandığında davalının sözleşme kapsamında yaptığı iş tutarının 6.000.000 x 0,171365 =1.028.190,00 TL olduğu hesap edilmiştir. Ayrıca davalı tarafından sözleşme kapsamı dışında iş sahibi hak edişine göre % 0,11508 oranında ilave iş yapılmış olup, bu işin bedeli de 45.704,13 TL olduğundan, sözleşmenin 4. maddesinde yer alan “ idarece ilave olarak yapılması istenen ek imalatların, idare tarafından ödenecek bedelinin net tutarının % 85’i taşerona yansıtılacaktır ” hükmüne göre 45.704,13 x 0,85 =38.848,51 TL ilave imalat bedelinin taşeron imalat bedeline ilave edilmesi gerekmektedir. Buna göre davalının sözleşme kapsamında yaptığı iş bedeli 1.028.190,00 + 38.848,51 =1.067.038,51 TL olmaktadır. Bu kapsamda, davalı tarafından keşide edilen ve davacı tarafından iade edilen 19.02.2018 tarihli 1.294.900,00 TL tutarlı fatura kapsamında davalının iş yapmış olduğu yönündeki iddiası mevcut iş sahibi hak edişi kapsamında yerinde görülmemektedir. Buna karşılık, davalı 25.05.2018 tarihli 281.500,00 TL tutarlı, 11.10.2018 tarihli 900.800,00 tutarlı, 19.11.2018 tarihli 540.480,00 tutarlı olmak üzere 3 ayrı hak ediş faturası düzenlemiş olup, bu faturalara davacı tarafından bir itiraz yapılmayarak davacı kayıtlarına alınmıştır. Toplam 1.722.780,00 TL tutarındaki 3 hak edişin tarafların kabulünde olmasına bağlı olarak, davalının sözleşme kapsamında yaptığı iş bedelinin KDV dahil 1.722.780,00 TL ve KDV’siz 1.459.983,06 TL olduğu kabul edilmiştir. Sözleşmenin 4. maddesinde; “İşin Bedeli: 6.000.000,00 TL + KDV dir. Bu tutarın 2.850.000.00 TL’sı USD karşılığı olup sözleşme esnasında kuru 3,80 TL olan usd nin değeri 4,00 TL üzerine veya 3,60 TL altına düşerse aradaki fark (-) veya (+) olarak hesaplanacaktır.” hükmü çerçevesinde, yapılan inceleme sonucunda ise ; sözleşmenin 3.10. maddesinde yer alan işe başlama tarihi 26.03.2018 tarihinde döviz satış kurunun 3,9814, iş bitim tarihi olan 25.12.2018 tarihinde ise 5,3130 olduğu TCMB internet sitesinden tespit edilmiş ve buna göre davalının talep edebileceği kur farkı bedelinin ;Sözleşmeye göre kur farkına tabi bedel oranı; 2.850.000/6.000.000 – % 47,5 Davalının sözleşme kapsamında yaptığı iş bedeli : 1.459.983,06 Sözleşme süresince oluşan kur farkı oranı (5.313 – 3,9814)/3.9814 =%33,445 davalının talep edebileceği kur farkı bedelinin; 1.459.983,06 x 0,475 x 0,33445 = 231.942,00 TL olarak hesaplanmıştır. Davalının sözleşme kapsamında talep edebileceği hak ediş bedeli 1.722.780,00 + 231.942,00 = 1.954.722,00 TL, davacının yaptığı ödeme tutarı 1.160.435,36 TL ve davalının alacağının 794.286,64 TL olacağı, ayrıca davacının 15.01.2019 tarihli çek için yaptığı 100.000 TL, 15.03.2019 tarihli çek için yaptığı 250.000,00 TL, 15.04.2019 tarihli çek için yaptığı 250.000,00 TL olmak üzere toplam 600.00,00 TL ödeme yaptığı dikkate alındığında, davacının 194.286,64 TL borçlu olacağı ve bu kapsamda dava konusu 1.000.000.00 tutarındaki çeklerden işlem görerek ödenmemiş olan 400.000,00 TL tutarın 205.713,36 TL’sinin bedelsiz hale geleceği, kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda; netice olarak A) Davacının dava kapsamında davalıya karşılıksız kaldığının tespiti istenen 4 çek bedeli dışında 794.286,64 TL borçlu olacağı, 3 çek kapsamında davacı tarafından yapılan ödeme dikkate alındığında ise 194.286,64 TL borçlu olacağı, B) Davacının dava konusu ettiği 2 çekin tamamı ile bir çekin 100.000,00 TL’lik kısmının davacı tarafından ödenmiş olduğu, 2 ayrı çekle ilgili ödenmemiş olan 400.000,00 TL kapsamında 205.713,36 TL sinin bedelsiz kaldığı tespit edilmiştir.
Taraf vekillerinin rapora itirazları ve daha önceki heyete mali müşavir bilirkişi yerine sehven finans uzmanı katıldığından, heyete mali müşavir bilirkişi eklenerek alınan 10/12/2021 tarihli ek raporda; davalının sözleşme kapsamında davacıdan talep edebileceği tutarın hakedişlere istinaden düzenlemiş olduğu 3 adet fatura tutarı bedeli 1.722,780.00-TL, Kur farkı alacağı 286.812,61-TL ve 25.12.2018 tarihli 8. hakedişten kesilen % 7 teminat tutarı olan 128.634,20-TL olmak üzere toplam 2.138.226,81-TL alacaklı olduğu , davacının sözleşme kapsamında davalıya yaptığı ödemelerin ise ;Davacının 2018 yılı defter kayıtlarında görülen ödemeleri 1.160.435,36-TL, 15.01.2019 vadeli 7294790 nolu karşılıksız çek kısmi ödemesi 100.000,00-TL , 15.03.2019 vadeli 7294792 nolu tedarikçilere ciro edilen çek 250.000.00-TL , 15.04.2019 vadeli 7294793 nolu tedarikçilere ciro edilen çek 250.000.00-TL ,15.01.2019 vadeli 7294790 nolu çek banka sorumluluk bedeli 1.600,00-TL ve 15.02.2019 vadeli 7294791 nolu çek banka sorumluluk bedeli 2.030,00-TL olmak üzere toplam 1.764.065,36-TL olduğu ve bu nedenle davacının, davalıya 374.161,45 TL borçlu olacağı tespit ve hesap edilmiştir.
Davalı vekilinin rapora itiraz ederek , davacının tasfiye yoluna gitmesi nedeniyle işlerin durdurulduğu ancak sonrasında müvekkili şirketin üstlendiği edimleri başka bir firmaya yaptırıldığını , müvekkili şirketin işi bıraktığı andaki inşaatın ilerlemesi ile müvekkili şirketin yaptığı iş ve alınan malzemelerin tespit edilemediğini, bilirkişi ek raporunda da bu yönde tespitler yapıldığını ve müvekkili şirketten sonra işi yapan firmanın hak edişlerin dosyada olması halinde müvekkilinin yaptığı işin yüzdesi ortaya konulması için keşif talebinde bulunduklarını ancak inşaatın ilerlemiş olması nedeniyle bu talebin değerlendirilemediğini, bu nedenle bilirkişi heyetinin müvekkili şirketin ilerleme seviyesini hak ediş raporlarına göre değerlendiremediği gibi müvekkili şirketin …. den toplamda 570.000,00 TL lik malzeme aldığı ve bu malzemelerin davacı şirketin şantiye deposuna bırakıldığı halde hesaba katılmadığını belirterek itirazı üzerine Mahkememizce yeniden oluşturulan heyetten alınan 11.04.2022 tarihli raporda ;Davacı ile Ana İşveren arasında yapılan 05/12/2018 tarihli 15 nolu hak ediş dahil Elektrik imalat tutarı ( Ek işler dahil) % 13,48 olup, davalının sözleşme bedeline oranlandığında İşin tamamlanma yüzdesi % 17,13 olduğu , ancak davacı ile ana işveren arasındaki sözleşme ve ödeme şartları taraflar arasında yapılan sözleşmeden farklı olduğundan davacının ana işveren ile yaptığı işteki işin tamamlanma yüzdesi davalının tamamladığı işin yüzdesi olarak değerlendirilemeyeceğini , bu nedenle davacı ile Ana İşveren arasında yapılan 15 nolu hak edişteki elektrik işinin tamamlanma yüzdesi dikkate alındığında; Tamamlanan elektrik işleri bedeli 6.000.000 TLx% 17,13 =1.027.800,00 TL’ olup davalı tarafından sözleşme kapsamı dışında iş sahibi hak edişine göre % 0,11508 oranında ilave iş de yaptığı ve bu işin bedelinin de 45.704,13 TL olduğu ve taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 4. maddesinde yer alan “ idarece ilave olarak yapılması istenen ek imalatların, idare tarafından ödenecek bedelinin net tutarının % 85’i taşerona yansıtılacaktır” hükmüne göre bu ilave iş bedelinin 45.704,13 x 0,85 = 38.848,51 TL olduğu ve ilave imalat bedelinin taşeron imalat bedeline ilave edilmesi gerektiği , bu hali ile davalı şirketin hak edişlerden hak ettiği bedelin = 1.027.800,00 TL + 38.848,51 TL = 1.066.648,51 TL+%18 KDV iş bedeli olup , sözleşmenin 4. Maddesinde belirtilen kur farkı hesabı için 2.850.000 TL ( 750.000 USD) ‘nin dolar karşılığı olarak belirtilen iş kalemlerine ait bir liste ve birim bedelleri bulunmadığını , bu hesaplamanın yapılabilmesi için taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamındaki hangi kalemlerin dolar karşılığı TLye çevrildiğini ayrı bir liste halinde verilmesi ve 15 nolu hak edişe kadar bu işlerin yapılıp yapılmadığını belgelendirilmesi gerektiği , yine Ek Protokol kapsamında verilen 4 adet çekten;Siparişi verilen ve sipariş aşamasında Davacı şirket tarafından verilen çeklerin karşılığı olmaması ve ödeme koşullarının sağlanamaması nedeni ile KVK firması tarafından siparişi iptal edilen malzemeleri için verilen 3 adet toplamda 750.000,00 TL’lik çekin hak edilmediği , ancak davalının Üstünsan Grup firmasından toplamda KDV dahil 520.834, 90 TL pano satın aldığı ve bu panoların sahaya sevkinin gerçekleştiği, 05/12/2018 tarihli 15 nolu hakediş ekindeki fotoğraflar incelendiğinde büyük ebatlı panoların hak edişe dahil olduğu, ayrıca Panoların % 65 oranında 15 nolu hak edişe dahil edildiği, kalan % 19 bölümün diğer hak edişlere dahil edildiği, bu hali ile sahaya sevk edilen panoların tamamı davacı şirket tarafından yapılmamış olsa bile malzeme olarak bu bedeli davalının hak ettiği, bu nedenle Ek Protokolde geçen 2 ADET BÜYÜK PANO İÇİN verilen 250.000 TL 1 adet çekin hak edildiği, ancak davalının da yaptığı iş kapsamında davalının alacağının KDV dahil 30.756,48 TL olması nedeni ile bu çekin bedelinin mevcut alacağa karşılık yüksek olacağı, yine davacı tarafın 2018-2019-2020 cari kayıtları incelendiğinde 2020 yılı itibari ile davalı tarafa 27.483,19 TL borcu olduğu tespit edildiği bildirilmiştir.
Tarafların rapora itirazları ve raporlar arasında çelişkilerin bulunması vede taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinin işin tamamlanmadan sonladığı nazara alınarak tasfiye hak edişi yapılarak dava konusu istemin değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmakla, bu kapsamda rapor hazırlanması için oluşturun yeni heyetten alınan 20.10.2022 tarihli raporda ise ; Dava konusu uyuşmazlığın 08.11.2018 tarihli ek protokol ile davacı tarafından davalıya verilmiş olan 4 adet çekin bedelsiz kaldığının tespiti ile 15.03.2018 tarihli sözleşme kapsamında menfi tespit isteminden kaynaklandığı , davacı … ile davalı…i. arasında 15.03.2018 tarihinde … Üniversitesi 250 Yataklı Çocuk Hastanesi İnşaatı kapsamındaki elektrik projelerinde yapılması zorunlu işlerin tamamını için (Asansör, Jeneratör ve mekanik otomasyon imalatları ile orta gerilim proje ve abone işlemleri Hariç) sözleşmenin imzalandığı, davalı taşeronun kesmiş olduğu 3 adet toplam 1.722.780,00. TL bedelli faturaya davacı yüklenicinin itirazının olmadığı, davalının ,davacıdan olan alacağının dosya kapsamınca 1.722.780,00.TL bedelli fatura değeri ( yani yapılan iş bedeli ) ile 341.446,28.-TL Dolar kurundan kaynaklanan Fiyat Farkı ve 128.634,20.TL %7 davalı hakkedişlerinden kesilen nakdi teminat miktarı olmak üzere toplam 2.192.860,48 TL olup, davacı yüklenicinin davalı taşerona yaptığı ödeme tutarı 1.764.065,36 TLolup , davalı taşeronun davacı yükleniciden (2.192.860,48 – 1.764.065,36 = ) 428.795,12.TL alacaklı olduğu , ayrıca davalı taşeronun Ek protokol uyarınca bir kısım edimlerini yerine getirmediğinden, bu protokol gereği verilen ve ödenmemiş 400.000,00 TLlik çek bedelleri bakımından davacı talebinin yerinde olmadığı belirtilmiştir.
Davacı vekili son heyet raporuna itirazı ile birlikte dava konusuna ilişkin uzman görüşü sunduğu ve bu raporda , nakdi teminat kesintilerinin ve kur farkı alacağının davalı lehine hesap edilemeyeceği yönünde görüş bildirildiği anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamında , taraflar arasında 15.03.2018 tarihinde … 250 Yataklı Çocuk Hastanesi İnşaatı kapsamındaki elektrik projelerinde yapılması zorunlu işlerin tamamını için (Asansör, Jeneratör ve mekanik otomasyon imalatları ile orta gerilim proje ve abone işlemleri Hariç) sözleşmenin imzalandığı, davalını işe başladığı ve yaptığı işle ilgili 3 adet hak ediş yapılarak davalı taşeronun kesmiş olduğu 3 adet toplam 1.722.780,00. TL bedelli faturanın davacı yüklenici tarafından kabul edildiği , daha sonra davalının ekonomik sıkıntıları nedeniyle, taraflar arasında 08.11.2018 tarihli ek protokol yapılarak davacı tarafından davalıya 4 adet çeki verilerek ekonomik finansman sağlanmaya çalışıldığı ancak bu çeklerin ödenmesinin şarta bağlandığı ve protokol ekindeki malzemelerin teminiyle bu malzemelerin kullanılarak yapılan işin 25.12.2018 tarihli asıl işverenle yapılacak hak edişe girmesinin istendiği , davalının bir kısım çekleri malzeme temini için bilirkişi raporlarında belirtilen firmalara keşide ederek siparişlerde bulunduğu ancak davacının çek bedellerinin bankada karşılığının bulundurmaması …vs nedenlerle siparişlerin iptal edildiğinden malzemeleri temin edemediği sadece Üstünsan Grup firmasından toplamda KDV dahil 520.834, 90 TL lik 2 adet pano satın aldığı ve bu panoların sahaya sevkinin gerçekleştiği ancak daha sonra davacının işin tasfiyesinin ana işverenden istediği fakat kabul görmediği ve bu süreçte davalının işe son vermek zorunda kalındığı ve işi tamamlamadan bıraktığı, yani taraflar arasındaki ilişkinin sonlandığı ve davalıca bu malzemenin montajının yapılmadığı, ancak davacının bunları kullanarak yapılan iş olarak 15 nolu hak edişe koyduğu , bu kapsamda davalıya verilen çeklerden bir kısmın bedelinin karşılandığı , yine son bilirkişi heyetince sözleşme kapsamında hesap edilen 341.446,28 TL dolar kurundan kaynaklanan ve 128.634,20 TL davalı hak edişlerinden kesilen %7 nakdi teminat kesintisi ( sözleşme sonladığı ve artık geçici yada kesin kabul yapılamayacağından ödenmesi gereken ) olmak üzere toplam 2.192.860,48 TL alacaklı olup, davacı yüklenicinin, davalı taşerona yaptığı ödemenin 1.764.065,36 TL ve bu nedenle davalı taşeronun davacı yükleniciden (2.192.860,48 – 1.764.065,36 = ) 428.795,12 TL alacaklı olduğu tespit edilmiş , yine davalı taşeronun Ek protokol uyarınca bir kısım edimlerini yerine getirmediği ve bu protokol gereği verilen ve ödenmemiş 400.000,00 TL lik çek bedelleri vede sözleşme kapsamında fazla bir ödemesi olmadığı anlaşılmış olmakla , davacının borçlu olmadığını tespiti isteminin yerinde olmadığı nazara alınarak, açılan davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Ayrıca davacılar vekilince sunulan uzman görüşü hukuki yorum içerikli olması nedeniyle nazara alınmamıştır.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacıların davasının REDDİNE,
2-Alınması gerekli 80,70-TL.harçtan başlangıçta peşin alınan 11.439,42-TL.harcın mahsubu ile bakiye 11.358,72‬- TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
3-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihi itibarıyla geçerli AÜT gereğince hesap edilen 91.683,83-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya ödenmesine,
4-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-6325 sayılı yasanın 18/A maddesi gereği Adalet Bakanlığı tarafından karşılanan ve yargılama giderinden sayılan Arabuluculuk Ücret Tarifesinde belirtilen tutar karşılığı ticari arabulucu ücreti olan 1.320,00-TL’nin davacılardan alınarak hazineye gelir kaydına,
6-HMK 333 maddesi gereğince yatırılan gider avansından kalanın karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, oy birliği ile verilen kararın tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere , açıkça okunup usulen anlatıldı. 24/11/2022

Başkan …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Katip …
✍e-imzalıdır