Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T. C.
A N K A R A
ASLİYE 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN MAHKEMEMİZCE VERİLEN KARAR

ESAS NO : 2018/69
KARAR NO : 2022/324

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

DAVACI : ….
DAVALI : … – ….

DAVA : İtirazın İptali (Simsarlık Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/01/2018
KARAR TARİHİ : 27/04/2022
G.KARAR YAZIM TARİHİ : 28/04/2022
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Simsarlık Sözleşmesinden Kaynaklanan ) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde ; davacı ile davalı şirket arasında 13.11.2012 tarihli protokolün imza edildiğini, bu protokol ile; davalı borçlu … Ltd.Şti. ile … Elektrik Üretim Ltd.Şti arasında 04.10.2013 tarihinde imzalanan,” Bulgurkaya HES Orta Gerilim Otomasyon, Malzeme Temini Ve Montaj İşleri ” sözleşmesinin kurulmasına bağlı olarak, davalı …Ltd. Şti. tarafından davacıya ödenecek komisyon bedelini içerdiği, kurulmasına aracılık edilen sözleşmeye davacıya ödenecek komisyondan dolayı 100.000 USD ilave edildiğini, Protokolde İlk ödemenin , …’in , …la imzaladığı sözleşmenin 5.3. Maddesine göre, %40 ödemenin yapılması ve …’ın, …’e vermiş olduğu avans teminat mektubunun …’a iade edilmesini takiben 1 hafta , yine ikinci ödemenin ; …’İN, …’a sözleşmenin 5.4. Maddesine göre; %15 ödeme yapmasını takiben 1 hafta içinde ödeneceğinin kararlaştırıldığını, bu şekilde ödeme şartlarının belirlendiğini, anılan protokolden doğan KDV hariç 100.000 USD için ödeme şartlarının gerçekleşmesi ve alacağın doğması sebebiyle, iki ayrı fatura düzenlendiğini, …ve … arasındaki sözleşmenin geçerli olduğunu ve tarafların sözleşmedeki edimlerini ifa ettiklerini, ancak davalının sözleşmede kararlaştırılan komisyon bedeli olan 100.000USD yi ödemediğini , söz konusu alacağın tahsili amacıyla davalı aleyhine … …İcra Müdürlüğü’nün 2017/18179 sayılı dosyasıyla takip tarihindeki kur üzerinden TL karşılığı olan 351.620.00-TL’nin tahsili için takibe geçtiklerini, davalının borca itirazı üzerine, takibin durduğunu belirterek; haksız itirazın iptaline, takibin devamına ve likit alacak sebebiyle davalı aleyhinde %20 inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının, davalı aleyhine başlattığı ilamsız takip talebinde ve ödeme emrinde, takibin dayanağı, borcun sebebi olarak herhangi bir protokol, fatura, bilgi ve belge belirtmediği ve eklemediğini, davacının, borcun muacceliyet koşulu olan fatura düzenleme yükümünü yerine getirmediğini, protokol hükümlerine göre davacı alacağının şarta bağlanmış olduğunu, bu şartların dava dışı … tarafından 04.10.2013 tarihli sözleşmede belirtilen ödemeleri yapması, teminat mektubunun iadesi ve davacının bu aşamalar geçtikten 1 hafta sonra davalıya fatura düzenlemesi olduğu, bu şartlar gerçekleştiğinden borcun muaccel olacağını, dava dilekçesine ek yapılan 2 Ocak 2018 tarih 44552 nolu 59.000 USD ve 02.01.2018 tarihli 44554 nol 50.000 USD bedelli iki adet faturanın takip tarihinden sonra 02.01.2018 tarihinde düzenlendiğini vede bu faturaların müvekkiline ibraz/tebliğ ya da teslim edilmediğini, muhteviyatı itibariyle gerçeği yansıtmayan ve davalıya teslim edilmeyen faturaların alacağın varlığını kanıtlayıcı belge olmadığını, faturanın tanzim ve tebliğ edilmesinin protokol gereği muacceliyet koşulu olduğunu, davacının 02.01.2018 tarihinde fatura tanzim ettiğinden, alacağın icra takibinden sonra doğduğunu ikrar etmiş olacağını, şarta bağlı sözleşmenin ancak koşulun gerçekleştiği andan başlayarak hüküm ifade edeceğini, şart gerçekleşinceye kadar sözleşme hükümlerinin askıda olup, alacaklının ifayı isteme hakkının, borçlunun da ifa yükümlülüğünün henüz doğmadığının yerleşik içtihatlarda belirtildiğini, taraflar arasındaki komisyon sözleşmesindeki şartının gerçekleşmediğinden ,tellalın ücret talep edemeyeceğini, davacının hukuki pozisyonunun “ticari işler simsarlığı (tellallığı)” olduğunu, borcun muacceliyetinin şarta bağlı tutulduğunu, … ile …arasındaki sözleşme eki madde 5 uyarınca …’in, …’a %40 ödeme yapması ve …’ın avans teminat mektubunun iade edilmesi karşılığında bir hafta içinde fatura karşılığı 50.000 USD nin …’a ödeneceği, ikinci ödemenin sözleşme eki madde 5,4 uyarınca % 15 ödemenin … tarafından …’a yapılmasını takiben bir hafta içinde fatura karşılığı 50.000 USD nin …’a ödeneceğinin belirtildiğini, protokolün atıfta bulunduğu 04.10.2013 tarihli … ile …arasında akdedilen sözleşmenin feshedildiğini, fesih belgesinin sunulduğunu belirterek; davanın reddine ve davacı aleyhinde %20’den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesi talep ve cevap edilmiştir.
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, ticari işlerden kaynaklı simsarlık sözleşmesinden kaynaklanan alacak nedeniyle başlatılan ilamsız takipte itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı vekili delil olarak; … … İcra müdürlüğü’nün 2017/18179 esas sayılı dosyasına, taraflar arasında imzalanan 13.11.2011 tarihli protokole, … Oto San. Ve Ltd. Şti. İle … Elektrik Üret. Ltd. Şti. Arasında imzalanan 04.10.2013 tarihli ”Bulgurkaya HES” orta gerilim otomasyon Mal. Temini ve Montaj işleri sözleşmesi”ne, davalı şirket defter ve kayıtlarına, BA ve BS formlarına, 02.01.2018 tarihli 44553 nolu fatura ve 03.01.2018 tarihli 44554 nolu faturaya, davalı şirket tarafından … Elek. Ltd. Şti.’ye kesinlen faturalara, …’a ait teminat mektubuna, bilirkişi incelemesi, keşif ve yemin deliline, davalı vekili ise; icra dosyasına, 25.11.2016 tarihli fesihname başlıklı belgeye, tarafların ticari defter ve kayıtlarına ile bilirkişi incelemesine dayanılmıştır.
… 55. İcra Müdürlüğü’nün 2017/18179 esas sayılı dosyası incelendiğinde; davacı tarafından davalı aleyhinde ”diğer alacak bilgisi: 28.09.2017 tarihli 356.570,00 TL tutarında TCMB’nin yayınladığı günlük kur üzerinde hesaplanan asıl alacak miktarı” açıklaması ile 100.000 USD’nin tahsili amacıyla ilamsız icra yoluyla takip başlattldığı , davalı borçlunun süresi içerisinde herhangi bir borçlarının bulunmadığını belirtilerek, takibe itirazı üzerine takibin durduğu ve iş bu davanın yasal süresinde açıldığı anlaşılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan 13.11.2012 tarihli protokol başlıklı belge incelendiğinde; ….AŞ ile ….Ltd.Şti. Arasında imzalandığı ve ” 04.10.2013 tarihinde … Elek…Ltd. Şti. ile …arasında imzalanan 550.000 USD bedelli ”Bulgurkaya HES” orta gerilim, otomasyon, malzeme temini ve montaj işleri” sözleşmesinin komisyon işlerinden dolayı, … adına KDV hariç 100.000 USD ilave edildiği ve …’ın bu 100.000 USD’yi, TC kanunlarına göre usulüne uygun fatura karşılığında, aşağıdaki etap hüküm ve şartlarında, …’a ödeyeceğini belirttiği , ödeme şartlarının … ile …arasında imzalanmış olan sözleşmenin eki ”Ek-1” dosyasında açıklanan ”Madde 5. Ödeme şekli ve teminat” başlığı içerisinde bulunan alt madde 5.3. İle 5.4 madde hüküm ve şartlarının uygulanacağı, ilk ödemenin; …’in …’a sözleşme eki Ek-1 madde 5.3. e göre %40 ödeme yapmasını ve …’ın …’e vermiş olduğu avans teminat mektubunun …’a iade edilmesini takiben 1 hafta içerisinde; fatura karşılığında 50.000 USD’nin, …’a ödeneceği, yine ikinci ödemenin; …’in …’a sözleşme eki Ek-1 ”madde 5.4. E göre; %15 ödeme yapmasını takiben 1 hafta içerisinde fatura karşılığında 50.000 USD’nin …’a ödeneceğinin” kararlaştırıldığı görülmüştür.
Dava dilekçesine ekli faturalar incelendiğinde; … …AŞ tarafından, …. …Ltd.Şti. aleyhine , 02.01.2018 tarihinde, ”13.11.2012 tarihindeki sözleşmeye istinaden hizmet bedeli” açıklaması ile 50.000 USD ve %18 KDV’si ile 59.000 USD olarak, yine 03.01.2018 tarihli aynı açıklamayla düzenlenen faturada 50.000 USD + %18 KDV’si 9.000 USD olmak üzere toplam 59.000 USD’ lik faturanın düzenlendiği görülmüştür.
Protokolde atıf yapılan ve dava dışı … Elek.Ltd.Şti. İle …arasında akdedilen 04.10.2013 tarihili sözleşmenin ”Ödeme şekli ve teminat” başlıklı 5. Maddesinde; KDV hariç olmak üzere teklif tutarı üzerinden; 5.1. Birinci ödemenin; %20 sözleşmenin imza edilmesi ile birlikte nakit avans; teminat karşılığında sözleşme bedelinin %20’si nakit avans olarak ödeneceği,, 5.2. Ödemenin; %15 malzeme üretim ve tedarik adımının başlaması ile nakit avans; avans teminat mektubu karşılığında sözleşme bedelinin %15’i nakit avans olarak ödeneceği, 5.3. Üçüncü ödemenin; %40 malzemelerin tesliminde; teklif kapsamında bulunan tüm malzemelerin sahaya getirileceği, karşılıklı imzalanan bir tutanak ile malzemelerin tamamı teslim alınacak, bu tutanak ile birlikte sözleşme bedelinin %40’ı tutarında üçüncü bir ödemenin yapılacağı , bu etapta verilen avans teminat mektuplarının iade alınacağı , 5.4. Dördüncü ödemenini; %15 saha montajının tamamlanmasını takiben; iş programı ve işin bitirilme seyri iş verence takip edilerek onaylanmasını takiben yüksüz testlerinin tamamlanması, santralin elektrik üretimi için hazır hale alınması sonrasında, sözleşme bedelinin %15’i dördüncü dilim ödeneceği . 5.5. Beşinci ödeme; %5 yüklü testlerinin yapılmasını takiben; iş programı ve iş bitilme seyri iş verence takip edilerek onaylanmasını takiben yüklü testlerinin tamamlanması, santralin elektrik üretimi için devreye alınması sonrasında sözleşme bedelinin %5’i beşinci dilim ödeneceği ve 5.6. Altıncı ödemenin; %5 geçici kabulü takiben; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yapılacak ”geçici kabul” sonrası 30 gün içerisinde bakiye tutarın tamamının ödeneceğinin kararlaştırıldığı görülmüştür.
Buna göre dava dışı … ile davalı …arasında akdedilen sözleşme eki ”Ek-1”in ”ödeme şekli ve teminat başlıklı 5. Maddesine göre” ödeme tablosunun, 5.1. Birinci ödeme; %20-110.000,00 USD, 5.2. İkinci ödeme; %15-82.500,00 USD, 5.3. Üçüncü ödeme; %40-220.000,00 USD, 5.4. Dördüncü ödeme; %15–82.500,00 USD, 5.5. Beşinci ödeme; %5-27.500,00 USD, 5.6. Altıncı ödeme; %5-27.500,00 USD, olmak üzere toplam 550.000,00 USD olarak kararlaştırıldığı anlaşılmıştır.
Davacı MİKAİL, dava konusu sözleşmenin imzalandığı tarihte … şirketinin %50 hisseli ortağı ve müdürü olup ortaklığıın 2018 yılına kadar devam ettiği dosya kapsamında görülmüştür.
Taraflar arasında dava dışı … Elek… Ltd. Şti. ile davalı …arasında 04.10.2013 tarihinde 550.000 USD karşılığında ”Bulgurkaya HES’ orta gerilim, otomasyon , malzeme temini ve montaj işleri” sözleşmesinin imzalandığı ve bu sözleşmeye aracılık yaptığından dolayı davacı MİKAİL adına KDV hariç 100.000,00 USD’ nin sözleşme bedeline ilave edildiği hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Ancak söz konusu protokolde belirlenen bedelin ödenmesi için ödeme şartları başlıklı bölümde öngörülen şartların gerçekleşip, gerçekleşmediği ve de davacının takip tarihi itibariyle söz konusu alacağı talep edip etmeyeceği hususunda çekişme bulunmaktadır.
TBK’ nun 520. maddesinde, simsarlık sözleşmesinin; iki taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkanını hazırlaması ve kurulmasına aracılık edilmesinin üstlenilmesi olduğu, yine aynı yasanın 521.nci maddesinde; simsarın yaptığı faaliyet sonucunda sözleşmenin kurulmasıyla ücrete hak kazanacağı belirtilmiştir. Simsarlık için aracılık edilen işin ticari iş olması gerekmediği gibi aracılık yapan kişinin de bu işi meslek edinmesi zorunlu değildir.
Dosyamızda , dava dayanağı edilen ve taraflar arasında imzalanan protokolde , davacının , davalı …Ltd.Şti. ile dava dışı … Elektrik Üretim Ltd.Şti arasında imzalanan 04.10.2013 tarihli sözleşmenin yapılması olanağını hazırlamak için ücret karşılığı aracılık ettiği , sözleşmenin imza edilerek yürürlüğe girdiğin bu nedenle ücrete hak kazanıldığı, ancak taraflar arasında belirlenen simsarlık ücretinin ödenmesinin şarta bağlandığı bu nedenle davacının protokolde kararlaştırılan ücreti talep edebilmesi için takip tarihi itibariyle bu şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti gerekmiştir.
Protokolde belirlenen ve şarta bağlanan simsarlık ücretini davacının takip tarihi itibariyle talep şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti amacıyla , tarafların defter kayıt belgeleri, ilgili döneme ilişkin BA/ BS formları da celp edilerek oluşturulan heyetten alınan 05/07/2019 tarihli raporda; davacı … A.Ş. İle …Ltd.Şti. arasında akdedilen 13.11.2012 tarihli protokolün “Ödeme şartları” başlıklı maddesinin yollama yaptığı, dava dışı … Elektrik A.Ş. İle …Ltd.Şti. arasında imzalanmış SÖZLEŞME eki “EK-1″in 5. maddesi uyarınca, dava dışı … Elektrik A.Ş. tarafından davalı …Ltd.Şti.ne, karşılığında belirlenen işlerin bitirilmesi kaydı ile; Birinci ödemenin(%20)110.000,00 USD, İkinci ödemenin(%15)82.500,00 USD, Üçüncü ödemenin(%40) 220.000,00 USD, Dördüncü ödemenin(%15) 82.500,00 USD, Beşinci ödemenin(%5)27.500,00 USD, Altıncı ödemenin(%5) 27.500,00 USD olmak üzere toplam 550.000,00 USD ödeneceğinin kararlaştırıldığını . 19.02.2015 tarih ve 212336241069 referans numarasıyla dava dışı … Elektrik A.Ş.’nin, davalı …Ltd.Şti.ye 110.000,00-USD (yüzonbin Amerikan Doları) ödeme yaptığı, davalı …’IN, …’E 3 adet fatura düzenlediği, bunların 27/12/2016 tarihli KDV hariç 554.404, 80- TL (104.000 USD), 27/12/2016 tarihli KDV hariç 286.511,72-TL (84.400 USD) ve 30/03/2017 tarihli KDV hariç 445.735,06-TL (122.280 USD) bedelli faturalar olduğu, bunlardan 2017 yılı için düzenlenen faturanın dava dışı … Elektrik A.Ş. tarafından …Ltd.Şti. ye ödendiği , 2016 yılı faturalarının ödenip ödenmediğine ilişkin olarak … Elektrik A.Ş.nin 2016 yılı ticari defterleri mali inceleme olduğundan herhangi bir tespit yapılamadığını, söz konusu 3 faturanın da … Elektrik A.Ş. Tarafından davalıya ödendiğinin kabul edilmesi halinde, dava dışı … Elektrik A.Ş. tarafından davalı …Ltd.Şti.ye toplam 420.680,00 USD ödeme yapıldığı, yapılan bu toplam 420.680,00 USD ödeme ile … BElektrik A.Ş ile davalı …Ltd.Şti. arasında akdedilen Sözleşme eki “EK-1″in 5. maddesinde öngörülen ödemelerden üçüncü ödemenin tamamlandığı, ancak dördüncü ödemenin tamamlanmadığı , dava dışı … ile davalı …arasında akdedilen SÖZLEŞME eki “EK-1” 5.3. Maddesinde öngörülen üçüncü ödemede “Bu etapta verilen avans teminat mektupları iade alınacaktır.” hükmünün yer aldığı, yapılan incelemede; …Ltd.Şti.nin … Elektrik A.Ş.’ye 12.11.2013 – tarihinde, 110.000,00-USD (yüzonbin Amerikan Doları) na kadar 27.06.2014 tarihine kadar geçerliliğini koruyan teminat mektubu verdiği, geçerliliği sona eren teminat mektubunu 13.02.2015 tarihinde …Ltd.Şti. şirket yetkilisi …’in elden alarak yerine 12.02.2015 tarihinde 110.000,00-USD (yüzonbin Amerikan Doları) na kadar ve 31.07.2015 tarihine kadar geçerli olan teminat mektubunu verdiği, bu teminat mektubu için 26.08.2015 tarihinde 30.11.2015 tarihine kadar yürürlükte olduğunu gösteren ‘Vade Uzatımı Mektubu’ verildiği, teminat mektubunun halen … Elektrik A.Ş.’de olduğu, yukarıda 3.ödemeye kadar tüm ödemelerin yapıldığı kabul edildiğinde, teminat mektubunun iade edilmesi gerekirken iade edilmediği, davacı … A.Ş. ile davalı …Ltd.Şti. arasında akdedilen Protokolün “İlk ödeme” başlıklı maddesinde öngörülen; “…’nin …’a SÖZLEŞME eki EK-I “madde 5.3’e göre %40 (yüzde kırk) ödeme yapmasını ve …’ın , …’e vermiş olduğu avans teminat mektubunun …’a iade edilmesi” koşullarından ödeme koşulunun yerine geldiği, ancak teminat mektubu iadesine ilişkin koşulu yerine gelmekle birlikte iadenin gerçekleşmemiş olduğunun tespit edildiğini. Yine Protokolün “İkinci ödeme” başlıklı maddesinde öngörülen; “…’in …’a sözleşme eki EK-I “madde 5.4’e göre % 15 (yüzde on beş) ödeme yapması” koşulunun, yukarıda yer verilen ticari defterlerden tespit edilen ödeme kayıtları çerçevesinde, yerine gelmediği, dolayısıyla maddede öngörülen ikinci 50.000,00 USD’nin davacıya ödenmesi koşulunun oluşmadığının tespit edildiği ve fatura düzenlenmesine ilişkin edimin muacceliyet koşulu teşkil edip etmediğinin takdirin mahkemeye ait olduğu belirtilmiştir.
Tarafların itirazları ile …’ nin 2016 yılı defterleri de incelenerek aynı heyette alınan 10.06.2020 tarihli raporda; davacı ile davalı arasında 13.11.2012 tarihinde imzalanan protokol ile davacının aracılığıyla, davalı ile dava dışı … arasında malzeme alışverişi yapılmasının öngörüldüğü, davalı ile … arasında bu kapsamda sözleşmenin 04.10.2013 tarihinde imzalandığı, bilahare bu sözleşmenin 25.10.2016 tarihinde fesih edildiği , ancak davalı ile dava dışı şirket arasında 2015 yılında başlayan ticari ilişkinin 2017 yılına kadar devam ettiğine dair taraflarca düzenlenen fatura ve ödeme belgeleri bulunduğu, yine davalı tarafından dava dışı şirket adına düzenlenen 3 adet faturanın fesihname tarihini izleyen aylarda düzenlendiği , söz konusu fesihnamenin davacıyı bağlayacak bir yanı olmadığı belirtilmiştir.
Rapora itirazlar üzerine Mahkememizce oluşturulan yeni heyetten alınan 30/06/2021 tarihli raporunda ise; davalının, anılan iş sebebiyle dava dışı … Elektrik Üretim Ltd. Şti. ye toplamda 310.680,00 USD tutarlı fatura tanzim ettiği , … İse toplam 420.680 USD yi ödendiği , bu durumda, davalıya, dava dışı … nin sözleşme gereği yaptığı ödeme tutarlarıyla orantılı olarak davacınında ücret talep hakkının doğduğu ancak alacağın muacceliyeti konusunda takdirin mahkemeye ait olduğu belirtilerek ; davalı yanca kesilen toplam fatura tutarının 310.680,00USD olması nedeniyle, bu miktar ödemenin davalıya yapılmış olduğunun kabulü halinde; davacının, aracılık hizmeti için talep edebileceği tutarın ( TBK 525. Maddesi dikkate alındığında) ( 310.680/550.000 = %56.487 lik işin gerçekleşmesi sebebiyle) , 100.000 x 310.680/ 550.000 = 56.487,27 USD olacağı, Ancak Mahkemece davalıya yapılan toplam ödemenin 420.680 USD olduğu ve buna göre davacıya ücret ödenmesinin gerektiği düşünüldüğü takdirde ise , davacının hak kazanacağı ücretin ; 100.000 x 420.680/550.000 = 76.487,27 USD olacağı tespit ve hesap edilmiştir. Yine hesap edilen miktar alacağın muacceliyet şartının gerçekleşip gerçekleşmediği hususunda ise; sözleşmenin simsarlık sözleşmesi olduğu ve aracılık yapılan sözleşmenin kurulduğu ancak yapılacak ödemenin koşula bağlandığı, bu nedenle 50.000 USD’lik ilk ödemenin 04.10.2013 tarihli sözleşmenin eki 5.3. Maddesi uyarınca %40 ödemenin , …’a, … tarafından yapılması ve avans teminat mektubunun iadesinden sonra davacı tarafından kesilecek fatura ile, ikinci ödemenin ise ek bir 5.4. Maddesine göre %15 ödemenin …’a yapılmasından 1 hafta içinde davacı tarafından kesilecek fatura ile ödeneceğini, bu nedenlerle; dava dışı … tarafından davalı …’ a hangi tarihte %40 ödemenin yapıldığı ve avans teminat mektubunun iadesinin hangi tarihte sağlandığı hususlarının 1. ödeme için gerçekleşmesi gerektiği, dosyadaki süre uzatım sonrası mektup üzerine yazılı “aslını elden aldım Murat Yakın” 13.02.2015 tarihli el yazılı ve imzalı belge nedeniyle, alınan teminat mektubunun davalıya iade edildiğinin anlaşıldığı gibi davalı tarafından …’e 110.000 USD tutarlı avans teminat mektubunun 31.07.2015 tarihine kadar süreli olarak verildiği ve …’in uzatma talebi üzerine 30.11.2015 tarihine kadar uzatıldığı, bu hususun 26.08.2015 tarihli Yapı ve Kredi bankası vade uzatım mektubu ile …’e bildirildiği, vade tarihine kadar tanzim edilmemesi halinde avans mektubunun geçersiz hale geldiğinin ve bu nedenle 30.11.2015 tarihinde iade edilmiş sayılacağı hususunun mahkemenin takdirinde olduğunu, davalı … tarafından en son kesilen faturanın (445.735,06 TL = 122.280 USD) 31.03.2017 tarihli olması sebebiyle, bu tarihten … tarafından ödenmesinin gerekli olduğu, davacı alacağının da bu tarihte ödeme koşulunun oluştuğu, icra takip tarihinin 28.09.2017 olduğu, davacı tarafından davalıya faturanın tanzim edilmesi halinde alacağın muaccel hale geleceği hususunun, mahkemenin takdirinde olduğu , ancak davacı tarafından faturanın 02.01.2018 tarihinde keşide edildiği , fatura tarihinden itibaren 1 hafta içinde ve en son 09.01.2018 tarihinde bedelin ödenmesinin protokol gereği olduğunun tespit edildiği bildirilmiştir.
Taraf vekillerinin rapora itirazları üzerine, aynı heyetten tarafların itirazını karşılar şekilde özellikle … ‘nin 2015 ve 2016 yılı defterleri de incelenerek, denetime elverişli ek rapor düzenlenmesi talep edilmiştir. Adı geçen bilirkişilerin süresinde dosyayı tevdi almamaları nedeniyle bilirkişi kuruluna şikayet edilmeleri üzerin yerlerine atanan yeni bilirkişilerde alınan 05.03.2022 tarihli raporda ; davalı ve dava dışı …’in ticari defterlerinin ve dosyadaki belgeler incelenmesi neticesinde, dava dışı … tarafından, davalıya 19.02.2015 tarihinde 110.000 USD avans ödemesi yapıldığını, davalı ve dava dışı … arasında 25.11.2016 tarihli fesihname başlıklı belge ile sözleşmenin ikale sözleşmesi ile sona erdirildiği, bu tarihten sonrada davalı tarafından …’E 3 adet fatura düzenlendiği, ancak bu fatura konusu malların protokol kapsamındaki sözleşme konusu olup olmadığının anlaşılamadığını, teminat mektubunun yeni bir teminat mektubu ile değiştirildiği süresinin 30.11.2015 e kadar uzatıldığını, takip tarihi olan 28.09.2017 den sonra davacı tarafından 02.01.2018 tarihinde 59.000 USD bedelli ve aynı tarihli 59.000 USD bedelli faturaların düzenlendiği, her iki fatura toplamının 118.000 USD’ye tekabül ettiğini, protokolde kararlaştırılan ücretin ise 100.000 USD olduğu, fazlalık kısmın eklenen KDV’den kaynaklanmış olabileceğini, ayrıca protokolde belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde davacı tarafından fatura düzenlenmesinin bir zorunluluk olarak ortaya çıktığı, ücretin ödenmesi için faturanın düzenlenmesi gerektiği yönünde rapor sunulmuştur.
Tüm dosya kapsamı ,dava ,cevap ,taraflar arasındaki simsarlık sözleşmesi (protokol başlıklı belge), davalı ve dava dışı … arasındaki sözleşme , takip dosyası , faturalar , ticaret sicil kayıtları , bilirkişi heyet rapor ve ek raporları birlikte değerlendirildiğinde ; taraflar arasında simsarlık sözleşmesinin 13.11.2012 tarihinde imzalandığı , davacının bu sözleşme gereğince aracılık ettiği sözleşmenin ise 04.10.2013 tarihinde davalı ile dava dışı … arasında imzalandığı ve böylece davacının edimini yerine getirdiği , ancak protokol ile bu edim karşılığı kararlaştırılan ücret 100.000,00 USD nin ödenmesinin ise şarta bağlandığı , ücretin 50.000 USD lik kısmının, … ile …arasındaki sözleşme eki madde 5 uyarınca …’in …’a %40 ödeme yapması ve ….’a avans teminat mektubunu iade edilmesi akabinde bir hafta içinde fatura düzenlenmesi halinde , yine ikinci 50.000,00 USD lik kısım ödemenin , sözleşme eki madde 5,4 uyarınca % 15 ödemenin … tarafından …’a yapılmasını takiben bir hafta içinde fatura karşılığı davacıya ödeneceğinin kararlaştırıldığı görülmüştür. Dava konusu olan takip tarihi itibariyle, davalı …a , … tarafında üçüncü ödeme olan %40 lık bedelin ödendiği , ancak teminat mektubu iade edilmese de bedelsiz kaldığından iade şartlarının gerçekleştiğinin kabul edilebileceği yine ödemenin diğer şartı olan davacının 1 hafta içinde fatura düzenlemesi şartının yerine getirilmediği görülmekle bu kısım ödemenin takip tarihi itibariyle şart yerine getirilmediğinden muaccel olmadığı anlaşılmıştır.
Yine ikinci kısım ödeme 50.000.00 USD için belirlenen … ce yapılması gereken ödeme kısmının yerine getirilmediği, gibi borcun muacceliyet koşulu olan fatura düzenleme yükümlülüğününde takip tarihinden önce yerine getirilmediği görülmüştür.
Açıklanan bu nedenlerle, protokol hükümlerine göre davacı alacağının şarta bağlanmış olduğu, bu şartların, dava dışı … tarafından 04.10.2013 tarihli sözleşmede belirtilen ödemeleri davalıya yapması, teminat mektubunun iadesi ve davacının bu aşamalar geçtikten 1 hafta sonra davalıya fatura düzenlemesi olduğu , bu şartların takip tarihi itibariyle gerçekleşmediği, dava dilekçesine ekli ( 100.000,00 USD lik ücret için düzenlenen) 50.000,00 USD lik iki adet faturanın takip tarihinden sonra düzenlendiği anlaşılmakla, davalının takibe itirazının yerinde olduğu nazara alınarak, aşağıdaki şekilde davanın reddi yönünde hüküm kurulmuştur. Ayrıca davacının kötü niyeti ispat edilemediğinden koşulları oluşmayan tazminat talebinin de reddi gerekmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2- Davalı vekilinin şartları oluşmayan tazminat talebinin reddine ,
3-Alınması gerekli 80,70-TL.harcın başlangıçta peşin alınan 6.004,80-TL.harçtan mahsubu ile bakiye ‬‬‬‬‬5.924,1‬0-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden AAÜT gereğince 33.063,40-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-HMK 333 maddesi gereğince yatırılan gider avansından kalanın karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı oy birliği ile verilen kararın tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere, açıkça okunup usulen anlatıldı. 27/04/2022

Başkan …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Katip …
✍e-imzalıdır