Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T. C.
A N K A R A
ASLİYE 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN MAHKEMEMİZCE VERİLEN KARAR

ESAS NO : 2014/370
KARAR NO : 2022/492

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – (VKNO:… )-
VEKİLLERİ : Av. ….
Av. … – …
Av. … -…
DAVALI : …
VEKİLİ : Av. … -…
DAVA : İtirazın İptali (Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklı)
DAVA TARİHİ : 01/04/2011
KARAR TARİHİ : 15/06/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 14/07/2022
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklı) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ile davalı arasında akaryatı bayilik sözleşmesinin imzalandığını , bu kapsamda 10.05.2008 tarihli bayilik sözleşmesi ve 05.05.2008 tarihli Protokol gereği müvekkilince, davalı şirkete 700.000USD bayilik hizmet bedeli ödendiğini, …. Noteri 15 Haziran 2010 tarihli ihtar ile davalıya akdettikleri tüm protokol ve sözleşmelerin feshedildiğinin bildirildiğini , fesihten önce gönderilen ön ihtarda 185 gün boyunca mal alımı yapılmadığı , karşılıksız çekler nedeni ile icra takibine rağmen ödemelerin yapılmadığı ve istasyonun standartlara uygun bulundurulmadığı belirtilerek , ihtar tebliğden itibaren 5 gün içinde borcun ödenmesi vede sözleşme ihlallerinin giderilmesi, aksi takdirde sözleşmenin feshedileceğinin ihtar edildiğini, ihtar gereğinin yerine getirilmediğinden sözleşmenin fesih edildiğini , sözleşmenin 20.maddesi ve protokolün 9.maddesi hükmü gereği fesih sonunda bayinin , ödeme tarihindeki … döviz satış kuru üzerinden 200.000USD karşılığı TL cezai şart ödemeyi, yine bayilik hizmet bedelinin …’den aldığı günden itibaren ödeme tarihine kadar olan sürede, belirlenen faiz oranı üzerinden …’ye derhal nakden ve defaten ödeyeceğini kabul ettiğinden, bu alacakların tahsili amacıyla …esas sayılı dosyası ile takip başlattığını, icra takibinde 474.155TL bayilik hizmet bedelinin sözleşme gereği işlemiş faizi, 314.360TL sözleşmenin feshinden doğan 200.000USD cezai şart karşılığı, 54.489TL mahrum kalınan kar tutarı olmak üzere toplamda 869.197,34TLüzerinden takip açıldığını, bayilik hizmet bedeli alacağı faizinin dayanağının protokolün 9,1.3 maddesi , yine mahrum kalınan kar cezasının , protokolün 4.1.4 maddesi uyarınca, istasyonun tüm izin ve ruhsatlarının alınarak protokolün imza tarihinden itibaren azami 4 ay içinde istasyonda fiili akaryakıt satışına başlanması gerekirken bayinin 52 gün gecikme ile istasyonu faal hale getirebildiğini, bayi protokol imza tarihinin 4 ay sonrasına tekabül eden 10.09.2008 tarihinden… bayilik lisansının çıktığı tarihe kadar geçen sürede …’nin mahrum kaldığı karı cezai şart olarak ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, yine cezai şartın protokolün 9.1.1 ve sözleşmenin 14.maddesi gereğince sözleşmenin … tarafından feshi halinde, bayinin ödeme tarihindeki… döviz satış kuru üzerinden 200.000USD karşılığı TL cezai şart olarak ödemeyi kabul ve beyan ettiğini belirterek;… esas sayılı dosyada başlattıklara takibe davalının itirazının iptaline , takibin devamına ve davalı aleyhinde %40 dan az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
CEVAP:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı şirket ile bayilik sözleşmesinin imzalandığını, teminat olması bakımından …a ait taşınmaz üzerine üst derece ipoteği olarak 1.200.000TL bedelle ipotek konulduğunu, 2010 yılı içerisinde…’nın haksız rekabeti önlemek için uzun süreli intifaları 5 yıl ile sınırlandırması sonucu, alacaklı şirketin tek taraflı bir dayatma ile şirketleri ile yeniden tek taraflı intifa tesis sürecine girdiğini, yeni sözleşme imzalatma yoluna gittiğini, şirketlerinin bu tek taraflı aleyhe ağır hükümler taşıyan sözleşmeyi imzalamaktan imtina ettiğini, bu sebeple davacı şirketin bayilik sözleşmesini haksız olarak tek taraflı feshettiğini, ödeme emrinde belirtilen 5 adet alacak miktarının 869.197,34 TL üzerinden tamamının hayali olarak yazıldığını, aynı alacak için mükerrer takip yapıldığını, …sayılı dosyası ile 1.205.000TL takip çıkışı üzerinden ipoteğin paraya çevrilmesi talebi ile icra takibi yapıldığını, intifa ve ipotek senedinin sadece cari hesap borçlarını kapsadığını, paraya çevrilmesi istenen taşınmaz için düzenlenen ipotek senedi incelendiğinde sadece cari hesaptan doğan alacaklara teminat olması bakımından verildiğinin kesin olduğunu, bu sebeple icra takibindeki bayilik hizmet bedeli olarak belirtilen miktarın sınırları ve kapsamının tam olarak belli olmadığını, likit olmayan alacak miktarı için 474.155TL işlemiş faiz talebinin haksız olduğunu, davacının henüz bayilik hizmet bedeli konusunda açmış olduğu dava devam ederken sınırları tartışmalı bedel için faiz talebinin izahtan vareste olduğunu, alacaklının bayiliği haksız feshettiği için cezai şart talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu, müvekkilinin matbu ve zorunlu olarak imzalamış bulunduğu ve gerçek iradesini yansıtamadığı tek taraflı sözleşmedeki cezai şart talebinin hukuki himaye görmeyeceği, mahrum kalınan karın afaki hesaplandığını, sözleşmenin haksız feshedildiğinden bu talebin haksız olduğunu, asıl alacak miktarları net olmadığı için talep edilen faizlerin hukuka aykırı olduğunu, Gemlik Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/330 esas sayılı ve … esas sayılı dosyanın bekletici mesele sayılmasını, davanın reddine ve müvekkili lehine %40 icra inkar tazminatını hükmedilmesinin cevap ve talep etmiştir.
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesinin haklı feshi nedeniyle cezai şart alacağı ve işlemiş faiz, ödenen bayilik ücreti bedeli için faiz alacağı ve kar mahrumiyeti alacağının tahsili istemiyle başlatılan ilamsız takipte itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı vekili davasını 01.04.2011 tarihinde … esas sayılı dosyasında açtığı, daha sonra … Mahkemelerinin tekli hakimli hale dönüşmesi üzerine dosya … esas numarasını aldığı ve daha sonra mahkemelerin toplulaştırılması üzerine, Mahkememizin yukarıda belirtilen esasına kaydı yapılarak yargılamasına devam edilmiştir.
Davacı vekili delil olarak; … esas sayılı dosyasına, takibe konu ödemelere ilişkin faturalara, akaryakıt bayilik sözleşmesine, protokol ve eklerine, taahhütnameye, ihtarnameler, ödeme dekontları, banka kayıtları, …3 esas sayılı dosyasına, Ticari defterlere, tanık beyanlarına, keşif ve bilirkişi incelemesi ile yemine, davalı vekili ise; taraflar arasındaki sözleşmelere, ihtarnamelere, yazışmalara, rekabet kurulu kararlarına, B…esas sayılı d… esas sayılı dosyasına, tanık, yemin ve bilirkişi incelemesi deliline dayanmıştır.
… esas sayılı dosyası celp edilip incelendiğinde; davacı tarafından davalı aleyhinde; ( fesihten kaynaklanan 200.000 USD cezai şart ve mahrum kalınan kar 34.667 USD’nin, bayilik bedeli olarak ödenen bedellerin 20.08.2010 tarihine kadar işleyen faizinin tahsilinin,…’nün 2010/2328 esas sayılı dosya ile tahsilde tekerrür olmaması kaydıyla, USD olarak belirtilen alacakların vade tarihlerindeki …kurundan TL’ye çevrilmesi ile) açıklaması yapılarak; 474.155,00TL bayilik hizmet bedeli işlemiş faizi, 314.360,00-TL cezai şart (200.000 USD) ve 22.323,87TL işlemiş faiz ile 54.489,00TL mahrum kalınan kar (34.667 USD) ve işlemiş faizi 3.869,47-TL olmak üzere toplam 869.197,34-TL’nin, takip tarihinden itibaren 368.849,00-TL asıl alacak kalemine işleyecek %16 yıllık faiziyle tahsili istemiyle ilamsız icra takibi başlatıldığı, davalı vekilinin süresi içinde borca ve ferilerine itirazı üzerine takibin durdurulduğu, iş bu davanın yasal süre içinde açıldığı anlaşılmıştır.
… …esas sayılı takip dosyası celp edilip incelendiğinde; davacı tarafından, davalı ve… aleyhinde, ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız icra takibi başlattığı ve bayilik hizmet bedeli olarak ödenen ödemelerden fazlaya ve faize ilişkin hakları saklı tutulmak kaydı ile (472.000 USD, 118.000USD, 206.000 USD) miktarlı ödemelerin ve 103.995 USD taahhüdü ihlal cezasının, sözleşmenin feshi nedeniyle iadesi ve tahsili talebine ilişkin olarak USD bazındaki ödemelerin ödeme tarihlerindeki TCMB kurundan TL’ye çevrilmiş 1.200.000,00TL miktarla sınırlı talebine ilişkin olduğu) açıklaması ile ; 589.339,20 TL (07.05.2019- 472.000USD) ,140.384,60TL (02.09.2008- 118.000 USD), 313.779,20-TL (10.11.2008 – 206.000 USD) ve 162.377,79-TL (22.06.2010 -103.995 USD) bedellerin tahsili istendiği , söz konusu takibe itiraz edildiği takibin durdurulduğu görülmüştür.
Gemlik İcra Müdürlüğü’ndeki bu takibine, yapılan itirazın iptali istemi ile … esas sayılı dosyasında dava açıldığı , Mahkemece 30.05.2013 tarihinde görevsizlik kararı vererek dosyanın gönderildiği … esasa kayıt edilerek buraca görülen dava sırasında, ipotekli gayrimenkulün kamulaştırılması nedeniyle ipotek bedeli kadar , taşınmaz için ödenen kamulaştırma bedelinden tahsil edildiğinden davanın konusuz kaldığından esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği ve kararın Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleştiği anlaşılmıştır.
Taraflar arasında imzalandığı konusunda uyuşmazlık bulunmayan 05.05.2008 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesinde, … girişi 3. Km…bulunan akaryakıt satış yerinde işletmeciliğini ve bayiliğini …’nin bayiye verdiği , bayilik hizmet süresinin 5 yıllık olarak imzalandığı, sözleşmenin 14. Maddesinde ; “Bayi iş bu sözleşmenin herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal etmesi durumunda hiçbir ihbar ve ihtara gerek kalmaksızın …’ye 200.000USD ….Doları veya ödeme tarihindeki YTL karşılığını cezai şart olarak ödemeyi kabul ve taahhüt eder. …’nin diğer zarar ve ziyanı talep hakları saklıdır. İhlal keyfiyetinin gerçekleşmesi ile … tek taraflı olarak iş bu sözleşmeyi feshetmekte serbesttir.”, Sözleşmenin 2/2 maddesinde ; “Bayi mahalli piyasa ihtiyaçlarını karşılamak için satış yerinde mutat satışı, olağanüstü halleri ve tatil günlerini dikkate alarak 24 saat kesintisiz bir şekilde mal satışını sürdürecek düzeyde yeterli mal ve stok bulundurmakla yükümlü olacaktır. Bayi …’nin stok bulundurma ve satış tarzı hususunda öneri ve talimatlarına riayet edecektir. Mevcut halin muhafazasından bizzat bayi sorumlu olacaktır.”, Sözleşmenin 3.maddesinde ; “Bayi …’den çekmeyi taahhüt ettiği akaryakıt miktarı için ayrıca taahhütname verecektir.”, Sözleşmenin 4/5. maddesinde ; “Bayi tarafından akaryakıt bedelinin çek ile ödenmesi ve verilen çeklerin karşılıksız çıkması halinde çek bedeli ile birlikte gecikilen süre boyunca … tarafından yasal mevzuat uyarınca…. reeskont faiz oranı üzerinden hesaplanacak gecikme faizi ve diğer yasal alacak kalemleri esas alınarak bayiden tahsil edilecektir. Ayrıca … bu hallerde akaryakıt bedelini tahsil edinceye kadar bayiye akaryakıt verip vermemekte veya kontratını fesih edip etmemekte serbesttir.”, Sözleşmenin 20.maddesinde; “…Bayinin iş bu sözleşmede yer alan hususlara aykırı davranması halinde … bayiye sözleşme şartlarına uymasını yazılı olarak ihtar ederek; Akaryakıt teslimatını geçici bir süre için durdurabilir. …’ye tevdi ettiği bayilik teminatını cezai şart olarak irad kaydedebilir. .Mahrum kalınan kar dahil doğmuş ve doğacak zarar ve ziyanını talep edebilir. Sözleşmeyi derhal ve süresinden önce fesh edebilir.” hükümlerini içerdiği görülmüştür.
Yine 10.05.2008 tarihli protokolün imzalandığı ve protokolün bayilik sözleşmesinin ayrılmaz parçası olduğunun belirtildiği, protokolün 1.2.1. Bendinde; bayinin belirlenen taşınmaz üzerinde bulunan istasyonda … yerine 15 yıl süre ile intifa hakkı tesis etmek üzere kabul ettiği, 4.1.3.2. Bendinde; bayinin … lehine 1.200.000,00TL bedelli ipotek vereceğini, 4.1.4. Bendinde; bayinin fiilen belirlenen akaryakıt satış tarihinde satışa başlamayı kabul ettiği bu tarihte akaryakıt satışına başlanmaması halinde… bayilik lisansının çıktığı tarihe kadar geçen süre içinde …’nin mahrum kaldığı karı, cezai şart olarak ödemeyi kabul ettiğinin karalaştırıldığı, 4.1.6.3. maddesinde; bayilik sözleşmesi ve iş bu protokole dahil tüm sözleşme hükümlerinin bayi tarafından ihlal edilmesi halinde bayinin …’ye 200.000 …doları tutarında cezai şart ödemeyi kabul ettiği, iş bu cezai şart tutarının …’nin bayiye ilk yazılı talebinden herhangi bir mahkeme kararı alınması, …’nin herhangi bir ihbar yada ihtarına gerek kalmaksızın bayi tarafından derhal ödeneceği, cezai şartın ödenmesinde …’nin bayiden cezai şartı yazılı olarak talep ettiği tarihteki … satış kurunun esas alınacağını, protokolün feshin sonuçları başlıklı 9. Bölümün 1.1. Bendinde; iş bu protokolün ve buna uygun olarak akdedilen bayilik sözleşmesinin … tarafından tek taraflı ve haklı sebeplerle feshi halinde 9.1.1. bayinin ödeme tarihindeki … döviz satış kuru üzerinde 200.000 …doları karşılığının yeni Türk lirasını cezai şart olarak …’ye ödeyeceğini, 9.1.3. Bendinde;… bayilik hizmet bedeli tutarının …’den alındığı günden itibaren ödeme tarihi olan sürede belirlenen faiz oranı üzerinden …’ye derhal nakden ve defahaten ödeyeceğini, 9.1.6. Maddesinde ise ;…’nin uğrayacağı kar mahrumiyeti dahi sair zarar ve ziyanın tazminini talep etme hakkının saklı olduğu kararlaştırılmıştır.
Mahkememizce resen oluşturulan heyetten alınan 10.01.2017 tarihli raporda; davacı … tarafından davalıya gönderilen …. Noteri 15 Haziran 2010 tarihli ihtar ile; daha önce gönderilen ön ihtarda 185 gün boyunca mal alımı yapılmadığı, karşılıksız çekler nedeni ile icra takibine rağmen ödemelerin yapılmadığı, istasyonun standartlara uygun bulundurulmadığı nedenle, tebliğden itibaren 5 gün içinde borcun ödenmesi ve sözleşme ihlallerinin giderilmesi, aksi takdirde sözleşmenin ve eki protokolün feshedileceğinin ihtar edildiği, sözleşmenin 2.ve 4. maddesine aykırı davranıldığı, bu nedenle davalı tarafın verdiği çeklerin karşılıksız çıktığına ilişkin olarak …. esası ile takip başlatıldığını, feshi ihtarında da belirtildiği gibi bayinin son ürün alım tarihinin 30.09.2009 olduğunu, 250 gün alım yapılmadığını, bayinin istasyonu 24 saat faal olmadığı ve yeter miktarda stok olmadığı ihtarının yapıldığı ancak ihtar gereğinin yerine getirilmediğinden sözleşmenin bu tarihli ihtar ile haklı olarak feshedildiğini , sözleşmenin 20. Maddesi ve protokolün 9. Maddesi, hükmü gereği feshi nedeniyle bayinin, ödeme tarihindeki … döviz satış kuru üzerinde 200.000 USD karşılığı cezai şartı ödemeyi, bayilik hizmet bedeli tutarını …’den aldığı günden itibaren ödeme tarihine kadar olan sürede belirlenen faiz oranı üzerinden …’ye derhal ve nakden ödemesi gerektiğinin ihtar edildiği, bilaharede … tarafından bayi aleyhinde … esas sayılı dosyası ile takibe geçildiğini, tarafların defter ve kayıtları incelendiğinde; davacı tarafından davalıya 05.09.2009 tarihinden itibaren ürün satışının yapılmadığı, davalı şirkete 3 adet fatura ile ürün satışı yapıldığı, ilk 2 faturanın 22.11.2008 tarihli ve son faturanın 03.05.09.2009 tarihli olduğu, davacının, davalıya KDV dahil bayilik hizmet bedeli olarak 03.05.2008 tarihinde 472.000 USD ve 19.08.2008 tarihinde 354.000 USD olmak üzere toplam 826.000 USD ödemesine ilişkin 2 adet fatura kestiği ve davacının alacağına kaydedildiği, ancak kayıtlara göre davacı şirketin fatura ettiği 826.000 USD olan hizmet bedelinin 796.000 USD kısmının davalıya ödendiği, 30.000 USD’sinin ödenmediği, ödenen bedellerin 07.05.2008 tarihinde 472.000 USD banka havalesi ile, 02.09.2008 tarihinde 118.000 USD banka havalesi ile ve 10.11.2008 tarihinde 206.000 (106.462,16 USD’nin banka havalesi ile) ve 99.537,84 USD’nin C-H borcuna mahsup) olmak üzere toplam 796.000 USD’nin ödendiğinin tespit edildiğini, protokolün 8.1. Maddesi gereğince, bayinin bu protokolü ve akaryakıt sözleşmesinin herhangi bir hükmünü ihlali halinde 9. madde hükümlerinin uygulanacağının kararlaştırıldığı ve bayinin….vs. nedenleriyle sözleşmeyi ihlal ettiğinden, …’nin sözleşmeyi feshi ile cezai şart tatbiki ve verilen bayilik bedelinin iadesi ile kar mahrumiyeti taleplerinde bulunabileceğini, davalının bayilik hizmet bedeli olarak ödediği 796.000 USD’nin tahsili için ipotekli takip başlattığı ve burada bu miktarı tahsil ettiği, ancak protokolün 9.1.3. Maddesi gereğince bu bayilik hizmet bedelinin ödendiği tarihten itibaren belirlenen faiz oranı ile iade edeceğinden, bu miktar bayilik hizmet bedeller için ödeme tarihlerinden itibaren …’nin döviz satış kuru üzerinde TL karşılığı üzerinde avans faiziyle birlikte talep edebileceği kabul edilerek , bayilik hizmeti bedeli olarak ödenen USD bedellerin, ödeme tarihlerinde TL ye çevrilerek, bu tarihten takip tarihine kadar avans faiz oranlarıyla yapılan hesaplamada, takip tarihi itibari ile toplam faiz alacağının 509.392,83-TL olduğu hesap edilmiştir.
Yine takip konusu edilen cezai şart alacağı ve işlemiş faizini; Sözleşmenin 14.maddesine göre ; “Bayi, iş bu sözleşmenin herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal etmesi durumunda hiçbir ihbar ve ihtara gerek kalmaksızın …’ye 200.000Amerikan Doları veya ödeme tarihindeki YTL karşılığını cezai şart olarak ödemeyi kabul ve taahhüt eder. …’nin diğer zarar ve ziyanı talep hakları saklıdır. İhlal keyfiyetinin gerçekleşmesi ile … tek taraflı olarak iş bu sözleşmeyi feshetmekte serbesttir.”, ayrıca Protokolün 9.1.maddesine göre; “İş bu protokol ve/veya buna uygun olarak akdedilmiş bayilik sözleşmesinin, … tarafından tek taraflı ve haklı sebeplerle feshi halinde, bayi, 9.1.1. Madde belirtilen ödeme tarihindeki … döviz satış kuru üzerinden 200.000ABD $ karsılığı YTL cezai şart olarak …’ye ödemeyi” beyan kabul ve taahhüt eder.” hükümlerinin yer aldığını , BK’nun 158/1’e göre; “Akdin icra edilmemesi veya natamam olarak icrası halinde tediye edilmek üzere cezai şart kabul edilmiş ise, hilafına mukavele olmadıkça, alacaklı ancak ya akdin icrasını veya cezanın tediyesini isteyebilir.” yine TBK 179/1’e göre; “Bir sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi durumu için bir ceza kararlaştırılmışsa, aksi sözleşmeden anlaşılmadıkça alacaklı, ya borcun ya da cezanın ifasını isteyebilir.” hükümleri nazara alındığından bu cezai şartın seçimlik şart olduğu ve Sözleşmenin feshi halinde seçimlik cezai şartın istenemeyeceği , ancak tarafların sözleşme ve protokol kapsamında bayilik sözleşmesinin … tarafından tek taraflı ve haklı sebeplerle feshi halinde 200.000USD’nin talep edilebileceğini kabul ettiklerinden davacının 200.000 USD cezai şartı davalıdan talep edebileceği, bu tutarın 06.12.2010 icra takip tarihindeki TC Merkez Bankası döviz satış kuru (1 $= 1,4804 TL) üzerinden TL karşılığının 296,080,00 TL, davacı talebinin ise 314.360,00 TL olduğu, davacı tarafından gönderilen 15.06.2010 tarihli fesih ihtarı davalıya 22.06.2010 tarihinde tebliğ edildiği, İhtarda tebliğden itibaren 5 gün içerisinde ödenmesi belirtildiğinden 28.06.2010 tarihinde temerrüdün oluştuğu ,buna göre; davacı icra takibinde 314.360,00 TL cezai şart (200.000 USD) ve 22.323,87 TL işlemiş faiz talep ettiği, döviz cinsi alacak takip tarihinde Türk Lirası’na çevrilip faiz istenmişse temerrüt tarihinden takip tarihine kadar 3095 sayılı Kanun’un m.4/a’ya göre hesap edilmesi gerekir. 28.06.2010 temerrüt tarihinde …. Başkanlığına hitaben 10.02.2015 kayıt tarihli yazısı ekindeki tabloda ilan edildiği üzere… doları üzerinden açılan 1 yıl vadeli döviz tevdiat hesaplarına Kamu Bankalarınca fiilen uygulanan Azami faiz oranı %044,25’dir. Bu faiz oranı üzerinden 213 sayılı Gelir Vergisi Kanununun m.94/8 gereği 15 gelir vergisi kesintisi yapılmakta olup net faiz oranı %3,6380 olmaktadır. Bu oran üzerinden 200.000USD için 28.06.2010 temerrüt tarihinden 06.12.2010 icra takip tarihine kadar toplam 3.229,35USD işlemiş faiz hesap edildiği ,bu tutarın icra takip tarihindeki … döviz satış kurundan TL karşılığının ise (3.229,35 $ = 1.4804TL den) 4.780,73TL olarak hesap edildiği ancak davacı talebinin 22.323,87TL olduğu , Mahrum Kalınan Kar isteminin ise ; davacı tarafından çekilen 15.06.2010 tarihli fesih ihtarında istasyonun faaliyete geçmesinin 52 gün gecikmesinden ötürü (imza tarihinden 4 ay sonrası 10.09.2008- açılma tarihi 22.11.2008) meydana gelen 54.489,00 TL ( – 34.667,00 USD ) mahrum kaldığı kar ve 3.869,47TL işlemiş faizin ödenmesini talep edildiği , davalı ise mahrum kalınan karın afaki hesaplandığını, sözleşme haksız feshedildiğinden bu talebin haksız olduğunu ifade ettiği , ayrıca davalı istasyonun faaliyete 52 gün geç başlamasının davacıdan kaynaklandığını, belirterek itiraz ettiğinin , ancak Protokolün 4.1.4 maddesine göre; “Bayi satış yerini … standartlarına uygun hale getirerek yapı ve tesislerin kullanılması ile akaryakıt satışı için alınması zorunlu izin ruhsat ve lisansların temin edilerek iş bu protokolün imza tarihinden itibaren azami 4 ay içerisinde en geç … 2008 tarihinde fiilen akaryakıt satışına başlamayı kabul ve taahhüt eder. Bu tarih itibariyle akaryakıt satışına başlanamaması halinde bayi ….. 2008 tarihinden başlamak üzere… bayilik lisansının çıktığı tarihe kadar geçen süre içerisinde …’nin mahrum kaldığı karı, cezai şart olarak ödemeyi kabul ve taahhüt eder.” hükmü mevcut iken davalının, davacıdan aldığı ürüne ilişkin ilk faturanın 22.11.2008 tarihli olduğu ancak protokol kapsamında mahrum kalınan karın cezai şart olarak… bayilik lisansının çıktığı tarihe kadar geçen süre için belirleneceği ifade edildiğinden dosyada mevcut… belgesine göre, davalıya ait istasyonun Bayilik Lisansı (İstasyonlu) ruhsatı 21.03.2005 tarihli olduğu ancak davacının mahrum kalınan karı nasıl ve ne şekilde hesapladığına ilişkin bir açıklamasının da söz konusu olmadığını , kaldı ki davacı (ödediği bayilik hizmet bedelinin de iadesini isteyerek) sözleşmeyi feshetmiş olup 200.000USD seçimlik cezai şartta ek olarak mahrum kalınan karında talep edilmesinin yerinde olmadığı bildirilmiştir. Yine protokolün 4.1.4. maddesi hükmünde “…’nin mahrum kaldığı karı cezai şart olarak…’ ifadesi yer almakta olup, sözleşmenin feshi halinde seçimlik veya ifaya eklenen cezai şart talebinin kural olarak mümkün olmadığı gibi anılan madde hükmünde de fesih halinde mahrum kalınan karın cezai şart olarak istenebileceğine dair açık bir düzenlemeninde yer almadığı nazara alınarak bu kalem alacağın talep edilemeyeceği belirtilmiştir.
Tarafların rapora itirazları üzerine aynı heyette alınan 22.01.2018 tarihli raporda , itirazlar tek tek değerlendirilerek asıl rapordaki görüşlerini değiştirecek bir durum olmadığı bildirilmiştir.
Mahkememizce davacı defterlerinin İstanbul da olduğunun bildirilmesi üzerine talimat yolu ile mali müşavir bilirkişiden rapor alındıktan sonra yine aynı heyette ek rapor alınmıştır. Alınan bu 15.04.019 tarihli raporda; talimat mahkemesince aldırılan mali müşavir bilirkişi raporuna göre davalıdan cari hesap ,kar mahrumiyeti , taahhüdü ihlal cezası ve cezai şart olmak üzere toplam 609.045,56 TL alacak kaydının takip tarihi olan 06.12.2010 tarihinden sonra kayıt edildiğinden nazara alınmayacağı , yine takip konusu edilen alacaklar arasında cari hesap alacağının yer almadığından kök raporlarındaki tespit ve hesaplarının doğru olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce davalının sözleşmedeki cezai şartın ekonomik mahvına neden olacağına ilişkin itirazının değerlendirilmesi için davalının ticari defter ve kayıtların üzerinde mali müşavir bilirkişi vasıtasayla inceleme yapılara rapor sunulması için davalı merkezinin bulunduğu … Mahkemesine talimat yazılmıştır. Talimat mahkemesince atanan mali müşavir bilirkişi , davalı şirketin bir başka şirketle birleştirilerek devir edildiği de dikkate gerekli tespitin yapılabilmesi için , ilgili yıllara ait bilanço , gelir tabloları ve mizanlar ile banka hesap hareketleri …. malvarlığı bilgilerinin davalı tarafından sunulması istenmiş ise de sunulamadığından rapor hazırlanamamıştır. Mahkememizce daha dosyada mevcut … talimat sayılı dosyasında alınan 21.01.2015 tarihli rapor ve dosya içindeki belgelere göre rapor hazırlanmasının istemesi üzerine aynı bilirkişinin hazırladığı 30.12.2020 tarihli raporda ise; davalının ,davacıdan aldığın bayilik hizmet bedellerinin / … den cari alacağı 965.764,20 TL olarak 31.12.2009 tarihinde ortaklara borçlar hesabına ortaklara borcunu belge ve banka dekontuna dayandırmadan virman yaparak … şirket alacağının kapatıldığı belirlenerek, istenen amaca uygun bir şekilde rapor sunulamamıştır. Mahkemece davalı vekilinde istenmiş ise sunamadıklarının bazı ilgili dosyalara arasında bulunabileceği belirtilmesi üzerine yazılan talimatlara da olumlu cevap verilmemiştir.
Mahkememizce, sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan BK m.182′.maddesi hüküm nazara alınarak, sözleşmedeki ceza şartın davalının mahvına neden olup olmadığı yönünde inceleme yapılmak istenmiş ise de, gerek tarafların vede davalın tacirler olduğu ve TTK m.22. Maddesindeki, “…aşırı ücret veya ceza kararlaştırılmış olduğu iddiasıyla ücret veya sözleşme cezasının indirilmesini mahkemeden isteyemez” hükmü nazara alınarak, yine davalın bu iddiasını ispata yarar delili sunamadığı gözetilerek bu itirazı dikkate alınmamıştır.
Tüm dosya kapsamı , dava ,cevap , taraflar arasındaki sözleşme ve protokol hüküm, … müdürlükleri dosyaları ile bilirkişi heyeti rapor ve ek raporları nazara alındığından; taraflar arasında yapılan akaryakıt bayilik sözleşmesinin davalının sözleşme hükümlerin ihlali ve davacının ihtarına rağmen ihlali durumları düzeltmemesi nedeniyle sözleşmeyi haklı nedenle fesih ettiği , sözleşme ve eki protokol hükümlerine göre davacı tarafından bayiye ödenen ve …dosyasında tahsil edilen bayilik hizmet bedeli faizi , sözleşmeye uygun olarak bilirkişilerce tespit edilen 509.392,83-TL nin ancak davacının takipte daha azı olan 474.155,00 TL yi talep ettiğinden bu miktara , yine sözleşme ve protokolde kararlaştırılan sözleşmenin feshi nedeniyle talep edilebilecek 200.000USD cezai şartın takip tarihindeki TL karşılığı olan 296,080,00 TL ile bu alacağın temerrüt tarihinden takip tarihine kadarki 3.229,35 USD faizinin TL karşılığı 4.789,73 TLyi olmak üzere toplam 775.015,73-TL yi talep edebileceği anlaşılmakla, davalının bu miktarlar yönünde takibe itirazın iptaline ve davalı aleyhinde kabul edilen bu bedel üzerinde, dava tarihinde yürürlükte bulunan İİK’ nun 67 maddesinde belirtilen %40 oranında icra inkar tazminatın hükmedilmesi gerekmiş , aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Yine davacı takibinde mahrum kalınan kar kaybı zararı ve bunun işlemiş faizini talep etmiş ise de , sözleşmenin feshi ifaya eklenen cezai şart talebinin kural olarak mümkün olmadığı gibi taraflar arasındaki sözleşme ve protokol hükümlerinde fesih halinde mahrum kalınan karın cezai şart olarak istenebileceğine dair açık bir düzenleme bulunmadığından buna bu kaleme ilişkin talebin tümden reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE;…esas sayılı dosyasında davalının bayilik hizmet bedeli ödemesi işlemiş faizinin 474.155,00-TL’sine, cezai şartın 296.080,00-TL’sine ve cezai şart işlemiş faizinin 4.780,73-TL’sine olmak üzere toplam 775.015,73-TL’ye yaptığı itirazın iptaline, 296.080,00-TL asıl alacağa takip tarihinden itibaren (%16 oranını aşmayacak şekilde) değişen oranlarda yasal faiz uygulanmasına, takibin bu şekilde devamına, fazla istemin reddine,
2-Kabul edilen miktarın %40’ı oranında hesap edilen 310.006,29 TL icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-
Alınması gereken 52.941,32-TL harçtan, peşin alınan 8.561,70-TL harcının mahsubu ile bakiye 44.379,62-TL’nin davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
4-
Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olarak 18,40-TL başvuru harcı, 8.561,70-TL peşin harç, 2,90-TL vekalet harcı toplamı 8.583,00-TL ile davacı tarafından yapılan yargılama gideri olarak 710,80-TL posta masrafı, 4.150,00-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.860,8‬0-TL’nin, davanın kabul red oranı dikkate alınarak 4.334,11-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden AÜT gereğince hesap edilen 55.800,79-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden AÜT gereğince hesap edilen 12.897,25-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-HMK 333 maddesi gereğince yatırılan gider avansından kalanın karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair , davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda, oy birliği ile verilen karar, tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde ….Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere, açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/06/2022

Başkan …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Katip …
✍e-imzalıdır