Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T. C.
A N K A R A
ASLİYE 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGILAMA YETKİSİNİ KULLANAN MAHKEMEMİZCE VERİLEN KARAR

ESAS NO : 2013/336
KARAR NO : 2022/632

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

DAVACI : … -…
VEKİLLERİ : Av. … – …
Av. … – …
Av. … …
DAVALILAR : 1- … –
2- … – 7. ….
VEKİLİ : Av. … -…
DAVALI : 3- … – …
VEKİLLERİ : Av. … – …

DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 05/12/2013
KARAR TARİHİ : 18/07/2022
G. KARAR YAZIM TARİHİ : 20/07/2022
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacının kendisine ait olan ….’ nın 21.07.2012 tarih ve 3811 sayılı kararı ile 02.08.2012 tarihinden itibaren uygulanmak üzere taşıyıcı sıfatı ile …’ a ait olan petrolün iletimini sağladığı, karşılığında iletim bedeli aldığı, davaya konu dönemde …’ a ait olan petrolün iletiminin sağlandığı …. Boru Hattının ,….km’ sinde davalı… nin yüklenicisi ….Ortak Girişiminin, …’ nin 10. Bölge ‘ ne ait sulama kanalında 08.05.2013 tarihinde iş makinası ile yaptığı çalışma esnasında, petrol boru hattını delmesi sonucu meydana gelen patlamada, hasar meydana geldiği ve müvekkili şirketin boru hattı ifrağı için 64.223,69 TL (54.426,85 TL + KDV) onarım masrafı ve …’ a ait 5901 Varil/ 795,688 Mton paçal motorin ürün kaybı karşılığı olarak 1.476.754,44 TL (1.251.486,81 TL + KDV) olmak üzere toplam 1.540.978,13 TL’ lik zarara uğradığını , …’ ın 18.07.2013 tarih 30923 nolu fatura ile söz konusu zararı talep ettiği, tahakkuk eden 1.540.978,13 TL lik bedelin hasara sebep olan sorumlulardan tahsil için … ve …. Ortak Girişimine 15.07.2013 tarihli 21892 sayılı yazının gönderildiğini , …’ nin cevabi yazıda ödeme sorumluluğunun hasara sebebiyet veren yüklenici firmaya ait olduğunun bildirdiği, …’ ın talep ettiği bedelin 11.11.2013 tarihinde müvekkili tarafından ödendiği, davacı kuruluşun boru hattına verilen zararın ifrağı ile hattın zarara görmesi üzerine ortaya çıkan ürün kaybının haksız fiil hükümleri uyarınca iş sahibi … ve yüklenici firrmadan müşterek ve müteselsilen tahsili gerektiği, müvekkili kurumun , … …Müdürlüğü’ ne gönderdiği 21.05.2010 tarih ve 07 nolu yazısında “Taahhüdünüzde yapımı devam eden….cazibe Sulaması İsale Kanal İnşaatı işini yapan müteahhit taşeron firmaların ana boru hattımıza olası bir zarar vermemesi için boru hattımızın kesişeceği noktalardaki geçişlerin gözetimimizde yapılması hususunu tensiplerine arz ederim” yönünde uyarıda bulunduğu, bu uyarıya rağmen davalıların yapılan çalışmalar sırasında davacı kuruluş ile irtibata geçilmeyerek davaya konu zarara sebebiyet verildiğini belirterek ; boru hattı ifrağı için 64.223,69 TL (54.426,85 TL + KDV) onarım masrafı ve …’ a ait 5901 Varil/ 795,688 Mton paçal motorin ürün kaybı karşılığı 1.476.754,44 TL (1.251.486,81 TL + KDV) olmak üzere toplam 1.540.978,13 TL’ lik zarın iş ortaklığını oluşturan davalı yüklenici firmalar ile iş sahibi …’ den her bir kalemin davacı kuruluş kasasından çıktığı tarihten itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini bilahare cevaba cevap dilekçesinde, faizin, haksız fiil tarihinden itibaren uygulanarak tahsiline karar verilmesinin talep ve dava etmiştir.
CEVAP:1)Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili ile diğer davalı şirketler arasındaki sözleşmenin eser sözleşmesi olduğu, TBK 66. maddesinden doğan diğer davalılar çalışanlarının üçüncü kişilere vermiş olduğu zararlardan davalı müvekkilinin adam çalıştıran sıfatıyla sorumlu tutulamayacağı, bu nedenle müvekkiline söz konusu kazadan ve bunun neden olduğu zararlardan dolayı sorumluluk atfedilemeyeceğini , müvekkili ile yüklenici firmalar arasında akdedilen sözleşmenin Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 9. maddesinin 7. Fıkrasında “Teminat dışında kalan haller” başlıklı maddesinde, yüklenicinin kusurlu olduğu hallerde, kusur nedeniyle sigortanın ödemediği bedeller için yüklenicinin idareden hiçbir talepte bulunamayacağı gibi işin devamı süresince meydana gelecek kazalardan, bu kazaların sebep olacağı can ve mal kaybından ve üçüncü kişilere verilecek her türlü zararlardan yüklenicinin doğrudan sorumlu olacağının belirtildiğini, sözleşme gereğince yüklenici all risk sigortası yaptırmak zorunda olduğu, bu sigorta kapsamında yer almayan yüklenicinin kusurundan kaynaklanan nedenlerden doğan zararlar için davalı müvekkilinin sorumlu tutulmasının mümkün olmadığını, söz konusu kazanın idarenin bilgisi dışında yapılan çalışmalar sırasında meydana geldiğini, …. İle İ…. İş Ortaklığı yüklenimi altında olan …. a ait petrol boru hattıyla Km 48 +100′ de çakıştığını, ana kanal kazı çalışmalarının 48+ 050 ile 48+ 125 arasında yaklaşık 75 km lik kısmında geçiş yapısı, projelerinin henüz hazır olmaması nedeniyle tedbiren güvenlik açısından yapılmadığını, ana kanal güzergahının, …’ a ait petrol boru hattıyla kesiştiği Km 48 + 100 de yapılacak petrol boru hattı geçişi için boru hattı koruma projesi ve geçiş yapısı (menfez) ile ilgili projelerin tanzim edilerek müvekkili Bölge Müdürlüğü’ nün 23.12.2012 tarih ve 771109 sayılı yazısı ile incelenmek üzere…’ a gönderildiği ve…’ ın uygun görüşü alınarak projeye devam edilmesinin planlandığı ve henüz söz konusu alanda herhangi bir geçiş yapı çalışması veya kazaya sebebiyet verecek herhangi bir imalatın yapılmasının bu proje gereğince sözkonusu olmadığı ve 08.05.2013 tarihinde petrol boru hattında meydana gelen hasarın davalı …’ nin bilgisi dışında yüklenici firmaya ait iş makinasının makine nakli için yol düzeltmesi çalışması sırasında gerçekleştiğini , müvekili’ nin yol düzeltmesi sırasında meydana gelen kazadan sorumlu tutulamayacağını, yine 09.09.2012 tarihli tutanağı davalı yüklenicilerin oluşan zararı karşılamak için imza ve taahhüt ettiklerini , bu tutanakla diğer davalı yüklenicilerin sorumluluğun kendilerinde olduğunu kabul ettiğini, müvekkilinin tacir olmadığı avans faizi uygulanamayacağını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep ve cevap etmiştir.
2)Davalı Ufuk İnş. Ve İnelsan vekili cevap dilekçesinde özetle; 15.06.2005 tarih 15 Haziran 2005 Sayı 25846 tarihli Resmi Gazete’ de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumun’ ca yayımlanan Petrol Piyasasında Sigorta Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ’in Tesisler ve Petrol Tüm Risk Sigortası Yükümlüleri bölümünün 6.maddesinde; “rafinerici, iletim ve depolama lisansı sahipleri, tesisleri ile mülkiyet veya emanetlerinde bulunan petrolü tüm risklere karşı sigortalatmakla yükümlüdür” düzenlemesinin olduğu, davacının sigorta sorumluluğunu yerine getirip getirmediğinin, şayet yükümlüğünü getirmiş ise sigorta tarafından zararın karşılanıp karşılanmadığının araştırılması gerektiği, sigorta tarafından zarar giderilmiş ise davacının bu davayı açmakta hukuki yararı olmadığını, … tarafından kazanın meydana geldiği alanda boru hattı bulunduğuna dair davalılara bir bildirim yapılmadığı gibi boru hattının güzergahını belirten projelerin verilmediğini, davacı tarafından gerekli bildirimlerin yapılmadığından davalıların kazanın olduğu yerde boru hattı olduğunu bilmediğini, kazanın dozerin kazı yapması sırasında değil geçiş yaptığı sırada meydana geldiğini, davacının ilgil Yönetmeliğine uygun bir şekilde gerekli tedbirleri almadığı ve davacı tarafından borunun korunması amacıyla üzerine örtülü toprağın en az 0,8 metre en çok 1,4 metre olması gerektiği ve bu toprak kalınlığının muhafaza edilmesi gerektiği, yine boru hattının geçtiği güzergahın işaret levhaları ile işaretlenmesinin gerektiği halde , 08 Mayıs 2013 tarihli Olay Yeri İnceleme Raporunda “İş makinesinin çalışma yaptığı mahalde Boru Hattını geçtiği belirten ikaz levhası, direk, çubuk vs. uyarıcı levha işaretinin olmadığı” nın tespit edildiğini, ayrıca kazanın meydana geldiği alanın dik yamaç olduğu, rüzgarın ve toprak kaymasının yoğun olabileceği bir alan olduğu, Yönetmelik gereği borunun üzerinde en az bir metre toprak bulunması gerektiği, doğa koşulları sebebiyle borunun yer altından yer üstüne çıktığı ve bu nedenle dozerin geçişi esnasında kazanın meydana geldiğini, davacının yönetmeliğe uygun bir şekilde boruyu muhafaza edip etmediği, emniyet tedbirlerini gereği gibi alıp almadığının araştırılması gerektiğini, davacının toplam 1.540.978,13 TL talep ettiği ancak davalılardan talep edilen bu bedelin fahiş olduğunu , BK’ nun 164. Maddesinin 2. Fıkrasında “Müteselsil Borçlulardan biri ortak def’i ve itirazları ileri sürmezse diğerlerine karşı sorumlu olur” düzenlemesi gereği, müteselsil borçlulardan biri ortak itiraz ve def’ ilerini ileri sürmeksizin ödeme yapar ise, bu durumda zarara kendisinin katlanmak durumunda olduğu, davacı tarafından ödeme esnasında …’ a ve üçüncü kişilere karşı herhangi bir itiraz def i ileri sürülmediği, herhangi bir rayiç araştırması yapılmadığı, gerçek zararın ne olduğunun tespit edilmediği ve talep edilen bedelin aynen ödendiği, bu hususun davacı tarafından sunulan rapor başlıklı belgede aynen “ kirlenmiş toprağın bertaraf masrafı ile beraber diğer masrafların da konu edilen yüklenici firmadan rücu edileceğinden piyasa araştırması yapılmamıştır” Bu rapor 18.06.2013 tarihinde imza altına alınmıştır” denilerek ikrar edildiğini, gerçek zararın araştırılarak tespit edilmesi gerektiğini, VUK ‘nun ve KDV ‘nuna göre zara ve hasarın haksız fiilden kaynaklandığı , mal teslimi veyahut hizmet ifası olmadığı, haksız fiile ilişkin zararların tazmininde KDV alınacağı yönünde 3065 sayılı KDV Kanununda herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğini belirterek buna ilşkin taleplerde olamak üzere davanın reddine karar verilmesini talep ve cevap etmiştir.
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, haksız fiilden kaynaklı zarar tazmini istemine ilişkindir.
Davacı vekili delil olarak; taraflar arasında yapılan yazışmalara, ticari defter ve kayıtlara, bilirkişi ve keşif incelemesine, meydana gelen kazaya ilişkin belgelere, zarar ziyana ilişkin belgelere,… Hattı İşletme Müdürlüğünün 21/05/2010 tarihli 07 sayılı yazısına, … ın 18/07/2013 tarihli ve 301920 sayılı yazısına, …’ın 15/09/2013 tarihli ve 21892 sayılı yazısına , havale dekontuna, davalı iş ortaklığı vekili ise; müvekkili ile … arasında akdedilen sözleşmeye, müvekkili ile … ve… arasındaki yazışmalara, mahallinde yapılan tespitlere ilişkin bilirkişi raporlarına, tanık, keşif ve bilirkişi incelemesine, davalı … vekili ise; işe ait sözleşmeye teknik şartname , idari şartname , tutanak , bilirkişi incelemesi ve keşif deliline dayanmıştır.
….Bölge Müdürlüğüne hitaplı 21/05/2010 tarihli ve 07 nolu ” ana boru hattı hakkında ” konulu yazısın da ; “Taahhüdünüzde yapımı devam eden …Sulaması İsale Kanal İnşaatı işini yapan müteahhit taşeron firmaların ana boru hattımıza olası bir zarar vermemesi için boru hattımızın kesişeceği noktalardaki geçişlerin gözetimimizde yapılması hususunu tensiplerine arz ederim” yönünde uyarıda bulunmuştur.
Tutanak başlıklı 07/09/2012 tarihli belgede; tutanak tarihinde, davalı şirketlere ait iş makinesinin kazı sırasında… a ait boru hattına zarar vermesi nedeniyle, meydana gelen zararın tazminine ilişkin bilgi ve belgelere, yazışmalara ve zararın davalılar tarafından… ‘ın bildirdiği banka hesabına ödenmesi hususunda bilgiler yer almıştır.
…. iş ortaklığına hitaplı 28/09/2012 yazısında; “İşletme … civarında ham petrol boru hattımıza 07/08/2012 tarihinde firmanıza ait iş makinesine vermiş olduğu zarara yönelik tamir ve bakımı yapılmış olup, masraf tutarına ilişkin fatura tanzim edilerek ekte gönderilmiştir…. Tarihine kadar yatırılmasını rica ederiz.” ifadesinin yer aldığı, ekindeki … hesap ekstresinde söz konusu bedelin adı geçen firmalarca 17/10/2012 tarihinde ödendiği görülmüştür.
…Komutanlığınca düzenlenmiş ” olay yeri inceleme raporu” başlıklı 08/05/ 2013 tarihli raporda; … sınırları içerisinde geçen…. ham petrol boru hattında 08/05/2013 günü saat 15:00 sıralarında, su kanal inşaatı esnasında iş makinesinin boru hattına çarpması neticesinde ,yangın çıktığı ve sonrasında iş makinesi operatörünün ağır yaralanması olayı nedeniyle yapılan incelemede, yangının 150 metre boyunda ve 100 metre genişliğinde bir alanda devam ettiği, olay yerinde 1 adet iş makinesinin tamamen yandığı, bu mahallin ham petrol borusunun geçtiği mahal olduğunun tespit edildiği, ….a haber verildiği , ham petrol akışının kesilmesi ve boru hattında bulunan ham petrolün vakumlanması ve çekilmesi ile itfaiye ekiplerince yangının söndürüldüğü, olay mahallinin fotoğraflarının çekildiği ve video kaydının yapıldığı, olay mahallinde İnelsan firmasınca su kanalı inşaatının yapıldığı, firmaya ait iş makinesinin… boru hattının bulunduğu mahalde kazıma ve küreme şeklinde çalışma yaptığı esnada, boru hattını yüzeye çıkardığı esnada, boru hattına çarptığı ve boru içerisinde bulunan yüksek basınçlı ham petrolün açılan delikten fışkırmasıyla birlikte iş makinesinden aldığı kıvılcım ile ateşlendiği , bu şekilde yangının başladığı, iş makinesinin çalışma yaptığı mahalde boru hattının geçtiğini belirten ikaz levhası, direk çubuk vb uyarıcı levha işaretinin bulunmadığı, ancak… yetkililerince aynı mahalde yine çalışma yapıldığı esnada… boru hattının delindiği, bu nedenle firma yetkililerinin, bu mahalde boru hattının geçtiğini bildiklerini, kanal çalışması yapıldığı bu bölgede mahalli toprak zemininde tevsiye edildiği belirtilerek, mahal fotoğraflarının ibraz edildiği, yine daha önce yapılan çalışma ile boru hattının delindiği mahallin bu yerden 10-15 metre üst kısımda bulunduğu tespit ve rapor edilmiştir. Ayrıca Olay Yeri İnceleme Raporu ekinde yer alana hasar yeri krokisi üzerinde ise boru hattı
güzergahı üzerindeki işaret levhası konumunu gösterdikleri görülmüştür.
BOTAŞ tarafından … Genel Müdürlüğüne yazılan 21/05/2013 tarihli yazıda ; 08/05/2013 tarihind…mevkinde meydana gelen iş kazısı sonucunda boru hattının delindiği, o anda hattın içerisinde bulunan motorin parçalının çevreye yayılarak yangın çıkarttığı, yanma ve toprağa karışması sonucu motorin parçalarının kayıp olduğu , hattın tamiratından sonra, hat boşluğunun 207 nolu Diyarbakır tankından bulunan …. ürünü ile ters pompaj yapılarak doldurulduğunu, hattın içerisinde eksik olan ürünün 6.207 varil olduğunun hesaplandığını belirtilerek, yazı ekinde 207 tankın açılış ve kapanış ölçü değerleri bildirilmiştir.
… tarafından… adına düzenlenen 18/07/2013 tarihli faturanın , zayi olan 5901 varil/795,688 MT Paçal ürün bedeli 1.251,488,81 TL + %18 KDV si 225.267,63 TL olmak üzere toplam 1.476,754,44 TL tutarlı düzenlendiği, fatura ekinde zararın hesabına ilişkin bilgi ve açıklamaya yer verilmiştir.
Mahkememizce taraf delileri toplanarak oluşturulan bilirkişi heyetinden alınan 22.05.2015 tarihli heyet raporunda; Botaş’ın, 21.05.2010 tarihli yazısı ile İşveren … ye kesişen noktalardaki geçişlerin
gözetimlerinde yapılması hususunda gerekli uyarıyı yaptığı, boru hattında da gerekli
ve yeterli ikaz levhaları bulundurduğu, ikaz levhaları arası mesafenin uygun olduğundan olayda…’ın kusurunun olmadığı ,
ancak … nin , sahadaki yüklenicisi ortaklığı yeterli şekilde denetlemediği, Botaş’a hitaben
yazdığı 19.08.2013 tarihli yazıda anakanal güzergahının…’a ait petrol boru
hattının geçiş yapısı projelerinin hazırlanma aşamasında olduğunun bildirildiği,
buradan geçiş projesi olmayan bölgede çalışma yapıldığının anlaşıldığı, yapılan
kazının ana kanal çalışması olmayıp, yüklenicinin makinelerini nakletmek için geçici
bir yol çalışması olduğunun , olayın meydana gelmesinde Davalı …
nin %20 oranında kusurlu olduğu,
yine yangın olayının meydana geldiği yerin yakınında daha önce 07.09.2012 tarihinde
benzer olayın vuku bulmasına rağmen dikkatsiz ve tedbirsiz çalışıldığı, kazalı işçiye
iş güvenliği ve iş sağlığı açısından eğitim verilmemesi nedeni ile olayda Ortak
Girişim’ ortaklarının %40 ar oranlarında kusurlu olduğu , hesap edilen 1.251.486,81 TL motorin kaybı zararı ve 57.582,48 TL boru hattı onarım giderimi nedeniye uğranılan zarar olmak üzere toplam 1.309.069,29 TL nin , 261.813.TL sinden … , 523.627 TL sinde Ufuk , 523.627 TL sinde İnselsan ın sorumlu olduğu hesap ve tespit edilmiştir.
….Mahkemesine talimat yazılarak oluşturulacak heyetle birlikte mahallinde keşif yapılarak rapor alınması istemi üzerine hazırlana 09.02.2016 tarihli raporda; İş makinesi dozerin kazı yaparken değil üzerinde geçtiği sırada yüzeye yakın boru hattını patladığı , … nin bölgedeki boru hattına ilişkin projeyi vermediği , belirleyici boru hattı işaret levhasının( line mare) bulunmadığı ,( keşif sırasında işaret levhalarının bulunduğu ancak bunların sonrada konulmuş olduğunu çünkü olay yeri inceleme raporu da bulunmadığını belirtildiği), kaza mahallinde boruların üzerine örten toprak tabaka kalınlığının ilgili yönetmelikte belirtilen 80 cm de az olduğunun gözlemlendiği belirtilerek, olayın meydana gelmesinde tamamen… ın sorumlu olduğunu belirlenmiştir.Yine meydana gelen zarar yönünden ; olayda 100 metrelik boruda bulunan ürünün 16,42 m3 =
16.420 lt olup varil olarak 103,90 varil olabileceği ve değerinin de 26.000,97 TL olduğu,
…. İş sayılı dosyasına verilen
raporda makine ve inşaat mühendislerinin ortaya çıkan hasar tamir bakım bedelini
KDV dahil 28.400,- TL olarak hesapladığı nazara alınarak toplam zararının
KDV dahil 54.400,97 TL olduğu bildirilmiştir.
Mahkememizce dosya üzerinde önceki raporlar arasındaki farklılıklar ile taraf vekilleri itirazları değerlendirilerek rapor hazırlanması için oluşturulan yeni heyetten alınan 06.09.2018 tarihli raporda;…ın, 21.05.2010 tarihli yazısı ile İşveren … ye kesişen noktalardaki geçişlerin
gözetimlerinde yapılması hususunda gerekli uyarıyı yaptığı, boru hattında da gerekli
ve yeterli ikaz levhaları bulundurduğu, ikaz levhaları arası mesafenin uygun olduğu,
olayda…’ın kusurunun olmadığı,
– … nin de sahada Yüklenici Ortaklığı yeterli şekilde denetlemediği, Botaş’a hitaben
yazdığı 19.08.2013 tarihli yazıda anakanal güzergahının…’a ait petrol boru
hattının geçiş yapısı projelerinin hazırlanma aşamasında olduğunun bildirildiği,
buradan geçiş projesi olmayan bölgede çalışma yapıldığının anlaşıldığı, yapılan
kazının ana kanal çalışması olmayıp, yüklenicinin makinelerini nakletmek için geçici
bir yol çalışması olduğunun tespit edildiği, olayın meydana gelmesinde davalı …
nin %10 oranında kusurlu olduğu,
yangın olayının meydana geldiği yerin yakınında daha önce 07.09.2012 tarihinde
benzer olayın vuku bulmasına rağmen dikkatsiz ve tedbirsiz çalışıldığı, kazalı işçiye
iş güvenliği ve iş sağlığı açısından eğitim verilmemesi nedeni ile olayda Ortak
Girişim’in %90 oranında kusurlu olduğu,
toplam hasar tutarının 1.540.978,13 TL olduğu, davalıların bu hasarı kusur
durumlarına göre ödemeleri gerektiği belirtilmiştir.
Mahkememizce olaydaki her bir uyuşmazlık konuları ile tarafların iddia ve itirazlarının değerledirilmesi için yenide oluşturulan heyetten alınan 03.09.2019 tarihli raporda ; İşaret levhaları konusunda alınan raporlar arasında çelişki olduğu; bu hususta olay yeri
inceleme tutanağındaki ifadelere güvenildiği ve bu tutanağa tarafları
n herhangi bir itirazlarının da olmadığı , bu tutanakta …
yetkililerinin daha önce olan kaza nedeni ile davalıların boru hattının geçtiği mahalli
bilmeleri gerektiğini beyan ettikleri , “mahallinde inceleme ve tespitlere dayalı olarak
hazırlanan 09.02.2016 tarihli raporda olay mahallinde bulunması gereken uyarı
levhalarının olmadığının kayıt altına alındığı,” bütün bu incelemeler sonucu olarak
kazanın meydana geldiği yerde kazanın vukuu esnasında bulunması gereken uyarı
levhalarının olmadığı kanısına varıldığı,
yine İki kaza arasındaki mesafe ve kaza yerlerinin topoğrafyası hususunda ; 22.05.2015 tarihli raporda iki kaza yerinin de düz bir topoğrafyada yer aldığı ifade
edilirken 09.02.2016 tarihli raporda kazanın meydana geldiği yerin topoğrafik olarak
eğimli bir arazide olduğunun ifade edildiği nazara alınarak, mahallinde inceleme ve tespit
yapan 09.02.2016 tarihli rapordaki görüş ve kanaate katılındığı, kaza mahallinin
eğimli bir topoğrafyada olduğu kanısına varıldığı, iki kaza yeri arasında 600 – 700 m
mesafe olduğundan iki mahallin birbirini görmelerinin mümkün olmadığı,
yine kaza Mahallinde… üzerindeki toprak dolgu yüksekliği ile ilgili olarak: bu konudaki tek çalışmanın 09.02.2016 tarihli raporda yer aldığı, söz konusu kaza
mahallinin eğimli olması nedeni ile toprağın kayma ihtimalinin söz konusu olduğu,
mahallinde yapılan inceleme sırasında toprak kalınlığının 0,80 m den az olduğunun
tespit edildiğinin ifade edildiği, ayrıca …. Güzergahı’nın koordinatlarını … … Bölge Müdürlüğüne
verip vermediği hususunda ; davalı…’ın cevaba cevap dilekçesinde özel güvenlikli bölge olması nedeni ile
boru hattına ilişkin koordinatları davalılara bildirmediğini beyan ettiği ancak olaydan
sonra davalı yüklenicinin 06.09.2018 tarihli rapora itiraz dilekçesinde koordinatlar
ve projenin … ile paylaşıldığının ifade edildiği, kurulun her iki kuruluşun da bu
hususta ihmali olduğu kanısına vardığı,
yine Botaş’ın uğradığı zararı giderirken harcamalarında gereken hassasiyeti gösterip
göstermediği konusunda ise ; Önceki raporlarda bu hususta bir inceleme yapılmadığı,…ın bu konuda
dosyaya fatura, fiş v.b. doküman sunmuş olduğu, bu konuların davalı Yüklenici
iddiaları doğrultusunda değerlendirilmesinin sayın Mahkemenin takdirinde olduğu,
bu konuda bir örnek olarak konaklama harcamalarının gösterilebileceği, konaklama
faturalarının incelenmesinde,…. da kalının otellerin 4 ve 5 yıldızlı otel olduğu,
bu konuda daha uygun fiyatlı yer bulmanın mümkün olduğu, bu kalemden yola
çıkılarak…’ın harcama yaparken gerekli özeni göstermediği kanısına varıldığı ve meydana gelen zararda ürün bedeline KDV uygulanamayacağı , yine kazaya sebebiyet veren yüklenici iş makinesinin yükleniciye ait makinelerin
nakliyesi için yol mu açıyordu, yoksa kanal kazısı mı yapıyordu hususunda; alınan raporlar arasında çelişki olduğu, Olay Yeri İnceleme Tutanağı’nda
makinenin olay yerinde kazma ve kürüme şeklinde çalışma yaptığı sırada boru
hattına çarptığının belirtildiği , yine ceza dosyasındaki ifadelerde makinenin kaza sırasında kazı yapmadığı
şeklinde olduğu, iki aylık saha çalışması olan bir kişinin ,operatöre ne yapacağını
söyledikten sonra olay yerinden ayrıldığı, bu şekilde davalı yüklenicinin işte gerekli
dikkat ve özeni göstermediği, mevzuatın ona yüklemiş olduğu sorumluluğunu yerine getirmediğinden kusurlu olduğu , meydana gelen zarar miktarı hususunda ise ; boru hattı onarımı için 64.223,69 TL
, TÜPRA’a ait motorin kaybı için 1.251.486,81 TL (KDV siz)
olmak üzere toplam zararın 1.315.710,50 TL olduğu,
neticede olayda davalı … nin denetim görevini yeterince yapmadığı , yapılan yer tesliminin usulüne uygun olmadığı nazara alındığında , davacı…’ın %16, davalı … nin %24 ve davalı İŞ Ortaklığının da %60
oranında kusurlu olduğu ve zarardan bu oralara göre sorumlu oldukları bildirilmiştir.
Taraf vekillerinin bu raporda itirazları üzerine değerlendirilmesi için aynı heyetten alınan 02.06.2020 tarihli ek raporda ise ; olayın meydana gelmesinde yüklenici iş ortaklığının %70 , … nin %21 ve Botaş %9 oranında kusurlu olduğu belirlenmiştir.
Mahkemece önceki rapor yeterli görülmediğinden yenide oluşturulan heyetten alınan 09.03.2021 tarihli raporda; Botaş’ın 21.05.2010 tarihinde … 10.
Bölge Müdürlüğüne yazdığı yazıda özellikle geçiş noktalarında işin kendi gözetim
ve denetimlerinde yapılmasını talep ettikleri, 2012 yılında yaşanan kaza nedeni ile
oluşan zararın ödenmiş olduğu, olay yeri inceleme tutanağında kaza yerinde boru
hattını belirleyici işaret levhalarının olmadığı belirtilse de, rapor ekinde yer alan
krokide kaza yeri yakınında işaret levhasının varlığının gösterilmiş olduğu, Botaş
teknik emniyet ve çevre yönetmeliğinde işaret levhalarının sıklığı ve ara mesafesi
konusunda rakamsal bir değer olmadığı, bu nedenle olayda…’ın
sorumluluğunun olmadığı, davalı … nin sözleşmeye göre yükleniciye talimat verme, kontrol ve denetleme
yetkisi bulunduğu, Botaş’ın 21.05.2010 tarihli yazısında sulama hattı ile boru
hattının kesişim yerlerinde geçişlerin…’ın gözetim ve denetiminde yapılması
talebine rağmen … 10. Bölge Müdürlüğünün bu işbirliğini sağlamadığı, yakın
mesafede başka bir kaza olmasına rağmen… ile iletişime geçerek boru hattı
yakınındaki çalışmalara yön vermediğinin anlaşıldığı, açıklanan nedenlerle …
nin %20 oranında kusurlu olduğu,
davalı İş Ortaklığının işi denetleyecek teknik eleman görevlendirmemesi yanı sıra
iş güvenliği kural ve koşullarına göre yürütüldüğüne ve yapılan işlerin işlendiği yapı
iş defterinin olduğuna daire dosyada bilgi/belge bulunmadığı, davalıların 6331 sayılı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. ve 5 maddeleri, Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve İş
Güvenliği Yönetmeliğinin Ek-4 maddesine aykırı hareketlerinden dolayı olayda %80
oranında kusurlu olduğu,
davacı kurumun boru hattında meydana gelen hasarın onarımı için KDV dahil
64.223,69 TL masraf yaptığı, 5901 varil ürün kaybı olduğu, bu masrafın davalı
taraflara kusur oranlarına göre dağıtıldığı hususunda heyete yer alan makine mühendisinin muhalif görüşüne rağmen bildirilmiştir. Muhalif olan bilirkişi ise ; Kaza yerinde uyarı ve ikaz levhalarının bulunmadığının Olay Yeri Tutanağında ve
22.05.2015 tarihli raporda açık bir şekilde ifade edildiğinden, yine Botaş ‘ın kazadan sonraki yönetmeliğinin esas alındığı,
esasen kazadan önceki yönetmeliğin esas alınması gerektiği, buna göre
18 inç lik petrol boru hattında derinliğin 1,00 m olması gerektiğini, oysa yerinde yapılan incelemede derinliğin 0,80 m den dahi az olduğunun tespit edildiği, toprağın
kaymış dahi olsa derinliği muhafaza etmenin…’ın görevi olduğu,
06.01.2011 gün ve 27807 sayılı Resmi
Gazetede yayınlanan Yönetmeliğin 8. Maddesinin 1. Fıkrasına göre, Botaş ile geçiş
hattı protokolü imzalamak ve geçiş güzergahını talep etmek, davalı Yüklenicilerde
değil, davalı …’ne ait olduğu ,
Botaş’ın gerekli yerlere uzaktan kumandalı vana yerleştirerek olası bir kaza halinde
zayiatın artmasını önleyici tedbirleri alması gerekirken bunun yapılmadığı,
Botaş’ın meydana gelen olayda hat üzerinde gerekli güvenlik önlemleri ve tedbirleri
almaması mevcut hatta 07.09.2012 tarihinde kaza olmasına rağmen … ye ya da
yüklenici firmalara boru hattı güzergahını ve kesişmeleri vermemesi, burada
çalışma olmasına rağmen boru hattının zarar görmemesi için kaza öncesi
zamanında hattın deplase edilmesini sağlamaması, boru hattını korumaması,
güvenlik önlemlerini almaması, boru hattına bir hasarda zararı asgariye
indirebilecek şekilde uzaktan kumandalı vana montajlarını yapmaması nedeni ile
olayda %70 oranında kusurlu olduğu,
Davalı … nin de, …. ile zamanında protokol yaparak geçiş hattını almaması,
işveren olarak iş sahasında denetim ve gözetim görevini yerine getirmemesi
nedeniyle olayda %30 oranında kusurlu olduğu,
davalı yüklenici iş ortaklığına olayda kusur verilemeyeceği,
davacının tamirat için çalışan personel ve araç ile ilgili talebinin abartılı olduğu,
böyle küçük bir kazada 13 personelin 3 gün ve 9 personelin 1 er güne ve 1
personelin 2 gün fazla mesai yapmasının anlaşılır olmadığını, bu personelin
dışarıdan tutulup çalıştırılmadığını, Botaş’ın kendi personeli olduğunu,
onarım ile ilgili yapılan hesaplamada araç ve gereç maliyetinin KDV dahil 15.983,90
TL olduğu,
Zayi olan yakıtın da 100 m lik boru hacmine denk gelen 16,42 m3 olup fiyatının da
26.000,97 TL olduğu, çek valf kullanılarak daha fazla ürün kaybının önlenebileceği yönünde görüş bildirmiştir.
Dosyada bulunan raporlar arasında bulunan çelişkilerin giderilmesi için İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyelerinden oluşturulan heyetten talimat yolu ile alınan 17.05.2022 tarihli raporda; Olay tarihinde yürürlükte
olan 06/01/2011 tarihli ve 27807 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “B…. Tesislerinin
Yapımı Ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet Ve Çevre Yönetmeliği” esas alındığında
olayın meydana gelmesinde , boru hattının 2565 sayılı
Askeri Yasak Bölgeler ve Özel Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamındaki özel güvenlik bölgeleri kapsamına girdiği ve dava
konusu boru hattının güvenlik koordinatlarının mülki amirliğe…
tarafından bildirildiği ve ilgili belgelerin dosyada mevcut olduğu nazara alındığında, ilgili yönetmelik ve kanun gereğince boru hattının gizlenmiş olduğuna karar verildiği ve buna göre gizli
işaretleme metodlarının uygulanmış olduğu , bu kapsama girmeyen
boru hatlarındaki işaretleme kurallarının tanımlandığı yönetmeliklerin dava konusu boru
hattı için geçerli olmadığı hususunun bilirkişi keşif raporu ve diğer bir kısım bilirkişi
raporlarında gözardı edildiği ve söz konusu boru hattının Askeri Yasak Bölgeler
ve Özel Güvenlik Bölgesi Kanununa uygunluğu dikkate alınmadan, güzergah
işaretlemelerinin… tarafından yapılmadığı gerekçesiyle… a kusur izafe edildiğinden kusur tespitinin hatalı olduğu belirtilmiştir.
Zarar yönünden ise ; davacının, yangın sonucu zayi olan …’ a ait 5901 varil / 795,688 Mton Paçal
Motorin Ürün için (KDV kanunu tanımından, gerekse 60 No lu KDV Sirkülerinin
“1.2.1.Tazminatlar” başlıklı bölümünde yer alan izahata göre gerekse İzmir Vergi
Dairesi Başkanlığı’nın 13.07.2011 tarih, B.07.1.GİB.4.35.17.01 -35-02-315 sayılı
özelgesine göre) 1.251.485,81 TL KDV’ siz tutarı talep edebileceği,
yine olayın önemi ve çevreye olan etkisi dikkate alındığında, malzeme ve
işgücü kullanımının teknik olarak makul olduğu, bu nedenle boru Hattının İfrağı için davacının yaptığı masraflar 53.887,29 TL, +
ile 9.699,71 TL KDV si olmak üzere toplam 63.587,00 TL yi ve …’ a ait 5901 varil / 795,688 Mton
Paçal Motorin Ürün Kaybı için 1.251.485,81 TL yi olmak üzere toplam 1.315.072,81
TL tutarı davalılardan müteselsilen talep edebileceği bildirilmiştir.
Ayrıca bu kaza nedeniyle … Mahkemesi dosyasında yürütülen ceza yargılamasında alınan bilirkişi raporunda; Botaş’ın boru hattının yerini belirleyecek işaretleme yapmadığı, … ye projeleri vermediğinden geçiş yerlerinin … tarafından bilinmediği, açıklanan nedenlerle …
nin ve yüklenici firmaların kusuru olmadığı tüm kusurun… tam olduğu belirtilmiş, bu rapor esas alınarak sanıkların beraatlerine ve… yetkilileri aleyhinde suç duyurusunda bulunulmasına karar verildiği anlaşılmıştır. Ancak TBK nun 74. maddesi kapsamında ceza mahkemesi mahkumiyet hükmündeki maddi vakanın hukuk hakimini bağlayacağı ve ceza mahkemesi kararında mahkumiyet hüküm olmadığı , beraat kararı verildiğinden, söz konusu ceza yargılaması neticesi bekletici mesele yapılmamıştır.
Son heyet kusur oranı yönünde açık bir değerlendirme yapmamış ise de ; kusur durumu ve oranının tespiti mahkememize ait olduğu nazıra alınarak , dosya kapsamı delillerden , davacı… ın, … ye olay yerini kapsayan alanda çalışmaya başlamadan önce aynı bölgede boru hatlarının geçtiği projenin gizlilik ( boru hatlarının güvenliği gereğince ) nedeniyle verilemeyeceği, ancak alanda çalışılmaya başlanmadan kurumlarına bilgi verilmesi halinde, bir görevlinin gönderileceği bildirildiği halde,…nin bu uyarıyı nazara almadan ve yüklenicilerini bilgilendirmeden sahada çalışmaya başlandığı , yine olayın meydana gelmesinden önceki tarihli başka bir çalışma sırasında iş makinası kazısında… boru hattına zarar verildiği , davalı iş ortaklığının kusur ve zararı kabul ederek ödedikleri ,bu alanda … boru hattının geçtiğinin bu vesileylede bilindiği halede, gerekli dikkat ve özen yükümlülüğü yerin getirilmeden iş makinası ile aynı alanda çalışma yapıldığından olayın meyadan gelmesinde … ile onun adına çalışmayı yapan iş ortaklığı şirketlerinin tam kusurlu olduğu ve … a atfı kabil bir kusurun bulunmadığı anlaşılmıştır.
TBK nun 163 vd maddeleri gereğince, haksız fiil neticesinde zararın doğumuna neden olanların zarar görene karşı, zararın tamamında müteselsilen somlu olacağı ve davacının zararın davalılardan müteselsilen talep ettiği nazara alınarak, davalıların her biri yönünden ayrı ayrı kusur tespiti ve tazminat hesabına gerek duyulmamıştır.
Davalı … vekili, diğer davalılar ile aralarında eser sözleşmesi bulunduğu ve bu kapsamda işveren olduğu ancak davalılar yönüden TBK 66. maddesinde belirtilen adam çalıştıran sıfatına haiz olmadıklarını, yine sözleşme kapsamında yüklenici davalıların işin ifası sırasında üçüncü kişilere verdikleri zararlarda sorumlu olacaklarının kararlaştırıldığı, bu nedenle kendilerinden zararın tazmininin istenilemeyeceği belirtilmiş ise de ; TBK nun 61. maddesi hüküm ve talep nedeniyle, davalı … ile yüklenici firmalar arasında akdedilen sözleşmenin
eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 9. Maddesinin 7. Fıkrası hükmünün , davacı üçüncü kişiyi bağlamadığı , sözleşmeyi
imzalayan tarafları bağladığı, bu nedenle oluşacak zararların müteselsilen davalılardan talep edilebileceği, davalı …’ nin sözleşmenin 9. maddesinin 7. fıkrasına göre davalı yüklenicilere
rücu hakkının saklı olduğu anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı; dava , cevaplar , olay yeri inceleme tutanağı , dosyadaki yazışmalar ve davacı tarafından sunulan bilgi ve belgeler ile …. a gönderdiği fatura ile hüküm kurmaya elverişli gerekçeli ve ayrıntılı önceki birikişi raporları arasındaki çelişiyi giderir şekilde hazırlanan 17.05.2022 tarihli son heyet raporu birlikte değerlendirildiğinde ; 08.05.2013 tarihinde davalı iş ortaklığına ait iş makinesinin …nin kanal kazısı çalışması sırasında, davacı … a ait boruyu delinmesi nedeniyle meydana gelen kazada , boru hattının zarar gördüğü ve taşınan … a ait motarin kaybı nedeniyle zarar oluştuğu , olayın meydana gelmesinde , sahada … kanal kazı çalışması başlamadan önce 2012 yılında uyarı yazısı göndererek , kanalın, boru hattı ile kesişeceği noktalarda çalışmaların gözetimlerinde yapılmasını bildirdiği , … nin ise bu yönde bir çalışma ve proje hazırlamadığı gibi , davacıya haber vermeden olay mahallinde yüklenici davalı şirketlerin iş makinesi ile yol açma çalışması yaptıkları , yine bu olaydan önceki tarihli bir başka işlem sırasında da iş makinesinin boru hattına çarptığı kazanın gerçekleştiği ve yüklenici firmalarında burada … a ait boru hattının geçtiğini bildikleri halde, basiretli tacir gibi davranarak gerekli dikkat ve özeni göstererek tedbir almayarak kazanın meydan gelmesinde kusurlu oldukları , davacı …’ a atfı kabil bir kusurun olmadığı, davalıların birlikte tam kusurlar olduğu nazara alınarak , iş ortaklığının TBK nun 49 vd maddeleri , davalı … nin ise TBK nun 61. ve 62 maddeleri ile tüm davalıların TBK 163 vd maddeleri gereği sorumlu oldukları anlaşılmış , hükme elverişli ve önceki heyet raporları arasındaki çelişki gideren 17.05.2022 tarihli heyet raporunda hesaplanan, boru hattı tamir masraflar 53.887,29 TL, +
ile 9.699,71 TL KDV si olmak üzere toplam 63.587,00 TL yi ve …’ a ait 5901 varil / 795,688 ….Motorin Ürün Kaybı için 1.251.485,81 TL yi olmak üzere toplam 1.315.072,81
TL zararın davalılardan müteselsilen tahsiline karar vermek gerekmiştir.
Yine davacı vekilinin dava dilekçesinde, faiz hesabının, zarar miktarlarının kasalarında çıktığı tarihten itibaren, cevaba cevap dilekçesinde ise, haksız fiil tarihinden itibaren talep ettiği , iş bu zararın haksız fiilden kaynaklandığı ve faizin haksız fiil tarihinden itibaren hesap edilmesi gerekir isede , davacının zarar tazmini için ihtarname göndererek mehil verdiği nazara alındığından bu mehilin bitim tarihinden itibaren tarafların tacir olduğu da gözetilerek , avans faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsil yönünde aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Ayrıca davacının söz konusu boru hattı zararını kurum içinde oluşturulan fondan karşılandığı ve bunun üçüncü kişi sigortacıdan tahsil anlamına gelmediği nazara alınarak tespit edilen zararda indirim cihetine gidilmemiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE; 1.315.072,82-TL’nin, 16.08.2013 tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, Fazla istemin reddine,
2-Alınması gereken 89.832,62-TL harçtan peşin alınan 26.316,10-TL harcının mahsubu ile bakiye 63.516,52‬-TL’nin davalılardan müteselsilen alınarak hazineye irad kaydına,
3-
Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olarak 24,30-TL başvuru harcı, 26.316,10-TL peşin harç, 3,75-TL vekalet harcı toplamı 26.344,15-TL ile,
Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olarak 1.016,15-TL posta masrafı, 33.050,00-TL bilirkişi ücreti, 195,40-TL keşif harcı olmak üzere toplam 34.261,55-TL’nin kabul/red oranına göre 29.238,85-TL’nin davalılardan müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine, geri kalan miktarın davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … tarafından yapılan yargılama gideri olan 50,00-TL’nin kabul / red oranına göre 7,33-TL’nin davacıdan alınarak davalı …’ye ödenmesine, geri kalan miktarın davalı üzerinde bırakılmasına,
5- Davalı İnelsan tarafından yapılan yargılama gideri olan 50,00-TL’nin kabul / red oranına göre 7,33-TL’nin davacıdan alınarak davalı …’ye ödenmesine, geri kalan miktarın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden AÜT gereğince hesap edilen 78.827,55-TL vekalet ücretinin davalılardan müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
7-Davalı … kendisini vekille temsil ettirdiğinden AÜT gereğince hesap edilen 24.263,37-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı …’ye ödenmesine,
8-Davalı … kendisini vekille temsil ettirdiğinden AÜT gereğince hesap edilen 24.263,37-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak adı geçen davalılara ödenmesine ödenmesine,

9-HMK 333 maddesi gereğince yatırılan gider avansından kalanın karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı gerekçeli karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde … Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/07/2022

Başkan …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Üye …
✍e-imzalıdır
Katip …
✍e-imzalıdır