Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
ESAS NO : 2021/85
KARAR NO : 2023/27

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – …
VEKİLİ : Av. … – UETS
DAVALI : …
VEKİLİ : Av. … – UETS

DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/02/2021
KARAR TARİHİ : 19/01/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 23/01/2023

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 29.08.2017 tarihinde imzalanan sözleşme ile 115.000 baş besilik sığırın avalı …’ne teslim edildiğini, sonrasında davalı Et ve Süt Kurumu tarafından 27.06.2018 tarih E.43015 sayılı yazı ile, müvekkili şirketçe iş artışı kabul edilmemesine rağmen, dönemin şartları itibariyle alış fiyatının piyasa şartlarının altında olması göz önüne alınarak sözleşmenin 18.1.maddesi gereğince tek taraflı olarak %40 oranında (46.000 baş) iş artışı yapılmasına karar verildiğini, taraflarına da iş artışı kararının gereğinin yerine getirilmesi için 30.09.2018 tarihine kadar süre verildiğinin bildirildiğini, davalı kurumun, müvekkili şirkete iş artışı kararının tebliğinden sonra 93 gün gibi kısa bir süre vererek 46.000 baş sığırın teslimi yükümlülüğünü yüklediğini, iki ülke arası gemi nakliyesinin takriben 25 gün sürdüğü ve söz konusu hayvanların 21 günlük karantinaya tabi olduğunun iki ülke arasında imzalanan besilik sığır sağlık sertifikasında açıkça belirtilmesine rağmen davalı yanın iş artışı kararını aldığını, müvekkili şirketin verilen bu kısa süreye rağmen 46.000 baş sığırı hazır hale getirdiğini, sığırların karantinalarını ve tüm testlerini tamamladığını, Uruguay ülkesine ihraç harçlarını ödediğini, gemi yüklemesi için nakliye araçlarını hazırladığını, liman bedellerini ödediğini, gemi kiralayarak hazır ettiğini, geminin limana giriş yaptığını, davalı Kurumun Türkiye’den Uruguay’a göndermiş olduğu hayvan seçim ekibinin işe başladığını ve hayvanları seçtiğini ancak davalı Et ve Süt Kurumunun veteriner seçim heyetini sebebini müvekkili şirkete bildirmeden ani ve beklenmeyen bir kararla Uruguay’dan Türkiye’ye geri çağırdığını, davalı Kurumun 06.09.2018 tarih E. 56442 sayılı yazıyla müvekkili şirketin tedarik ve teslim süreci devam ederken tek taraflı olarak iş artışından vazgeçtiğini bildirdiğini, söz konusu yazıda özetle, “Dolar kuruna bağlı olarak oluşan ekonomik nedenler, besicilerden toplanan taleplerin bitmiş olması ve yeni talep başvurusu alınmaması göz önünde bulundurulduğunda iş artışının iptaline gitmek gerekliliği doğmuştur- denildiğini,” gönderilen yazıda belirtilen kur rakamları gerçeği yansıtmazken ve çok kısa bir süre önce besicilerden talep var diye alelacele iş artışına gidilmişken sonrasında talep yok denilerek iş artışından vazgeçilmesine anlam verilemediğini, ayrıca diğer gerekçe olarak dolar kurundaki artış gösterilmişse de sözleşmenin iptalinden sonraki yakın süreçte başka firmalardan ve daha yüksek rakamlardan canlı sığır alındığını bildiklerini, tüm bu yaşananların akabinde müvekkili şirketçe dava konusu iş artışı iptalinin telafisi mümkün olmayacak zararlara sebebiyet vereceği, alınan kararın yanlış olduğu ve dönülmesi gerektiği davalı kuruma şifahen ve yazılı olarak bildirildiğini, bunlara da olumlu cevap alınamayınca 17.08.2018 ve 27.08.2018 tarihlerinde olmak üzere müvekkili şirketçe iki ayrı ihtarnameyle davalı kuruma ihtar çekilerek davalı kurumun temerrüde düşürüldüğünü, müvekkilinin davalıdan kaynaklanan nedenlerle ağır bir zararının oluştuğunu, sözleşmedeki hüküm gereğince tek taraflı olarak iş artışı kararı alınarak taraflarına tebliğ edilmesiyle, müvekkili şirketçe gerek edimin ifası gerekse de sözleşmenin feshi, cezai şart ve teminatın irat kaydedilmesi sonucunu doğurabilecek kadar kısa süre verilmesi nedeniyle hemen ifaya başlandığını, iş artışının iptal edilmesinin hukuka, iyiniyet kurallarına ve hakkaniyete aykırı olduğunu, müvekkili şirketin basiretli bir tacirin yapması gereken taahhüdü yerine getirmek ve sözleşmeden doğan edimi ifa için 46.000 baş besilik sığırı koyacağı karantina merkezi kira bedeli olarak 720.000,00 USD, 46.000 baş besilik sığır bedeli olarak 23.194.449,00 USD, aşı ve test bedeli olarak 1.333.987,00 USD, besilik sığırların Uruguay’dan Türkiye’ye nakline ilişkin “…” adlı gemi gemi armatörüne 25.000 baş hayvan nakliyesi için gemi kiralama bedeli olarak 2.900.000,00 USD, 46.000 baş hayvanın tırlar vasıtası ile çiftlik ile arasında çok uzak mesafe olan limana taşıma, seçim ve doğrudan gemiye nakilleri için nakliye ücreti 258.354,00 USD, besi ve yemleme bedeli olarak 1.194.356,00 USD ödediğini, işin ifa edilmemesi nedeniyle mahrum kalınan kâr kar kaybının takribi olarak 10.000.000 USD olduğunu, ayrıca sığırların nev’i değişikliği, değer düşüklüğü ve oluşan diğer zararları bulunduğunu müvekkilinin yaşanan süreçte oluşan yaklaşık 21.556.697,00 USD tutarındaki zararları için işbu davanın açıldığını 17.08.2018 ve 27.08.2018 tarihlerinde olmak üzere müvekkil şirketçe iki ayrı ihtarnameyle davalı kuruma ihtar çekilerek kurumun temerrüde düşürüldüğünü belirterek fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile; şimdilik karantina merkezi kiralanmasından kaynaklanan 2.000,00 USD, aşı ve laboratuvar testlerinden kaynaklanan 2.000,00 USD, gemi kiralamasından kaynaklanan 2.000,00 USD, çiftlik ile liman arasındaki nakliye ücretinden kaynaklanan 2.000,00 USD, besi ve yemleme bedelinden kaynaklanan 2.000,00 USD, mahrum kalınan kârdan kaynaklanan 2.000,00 USD, sığırların nev’i değişikliği, değer düşüklüğü ve oluşan diğer zararlardan kaynaklanan 2.000,00 USD olmak üzere toplam 14.000,00 USD’nin toplanacak delillere göre uzman bilirkişiler tarafından hesaplandığında fazla çıkması halinde arttırılmak üzere temerrüt tarihinden itibaren işleyeck ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
ISLAH : Bilirkişi Kurul Raporlarına göre fazlaya ilişkin talep ve ek dava açma hakkları saklı kalmak kaydıyla müddeabihin ıslahı yoluyla 2.939.070,78 USD daha artırıklarını, dava dilekçesinde talep ettikleri, aşı ve laboratuvar testlerine ödenen gider taleplerini 884.312,43 USD’ye, besi ve yemleme gideri taleplerini 752.208,43 USD’ye, liman-çiftlik arası taşıma gideri taleplerini 236.929,92 USD’ye, karantina merkezi kiralama bedeli gider taleplerini 719.900,00 USD’ye, yoksun kalınan kar taleplerini 359.720,00 USD’ye yükselttiklerini belirterek toplam 2.953.070,78 USD’nin davalının temerrüde düştüğü ihtarname tarihinden itibaren işletilecek ticari temerrüt faiziyle birlikte davalı yandan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Resmi Gazete’nin 29.07.2017 tarihli nüshasında yayımlanan 2017/10604 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kurumlarına 31.12.2018 tarihine kadar geçerli olmak üzere % 0 Gümrük Vergisi ile …. numaralı (Canlı Büyükbaş Hayvanlar – Sığırlar – Diğerleri kapsamında) 500.000 büyükbaş hayvan ithalatı için “Tarife Kontenjanı” tahsis edildiğini, ihtiyaç duyulan besilik sığırlar için (davacı) … …. ile 24.08.2017 tarihinde birinci kısım 135.000 baş ve 29.08.2017 tarihinde ikinci kısım 115.000 baş besilik sığır ile ilgili olmak üzere iki ayrı sözleşme imzalandığını, dilekçelerine ekli belgelerde davacının Brezilya ve Uruguay’da kendi çiftlikleri bulunan ve üretici belgesine sahip bir şirket olduğunun görüldüğünü, bu konudaki Yönergenin yurt dışı alımlar noktasında şart koştuğu en önemli kriterin muhatabın ilgili ülkede üretici sıfatını taşıması olduğunu, iş artışı bakımından davaya konu edilen 29.08.2017 tarihli (II. Kısım) 115.000 Baş Besilik Sığır Alım Sözleşmesi’nde sözleşme bedeli, kilogram başı 3,50 Amerikan Doları (USD) olarak belirlendiğini, müteakiben davacı tarafça Kurumlarına takdim edilen dilekçe ile sözleşme ile tayin olunan birim fiyatın kilogram başı 3,40 USD olarak revize edilmesinin talep edilmesi üzerine 11.09.2017 tarih ve E.11458 sayılı Genel Müdürlük Makam Olur’u ile davacı talebinin uygun bulunduğunu, davacı yükleniciye (noel tatili, grev, Montevideo Limanı’nın trafik düzeni, numune sonuçlarının gecikmesi vesair gerekçelerle) 15.02.2018 tarih ve E.8239 sayılı Makam Olur’u ile 13 (onüç) gün, 02.03.2018 tarih ve E.15109 sayılı Makam Olur’u ile 46 (kırkaltı) gün, 06.04.2018 tarih ve E.23387 sayılı Makam Olur’u ile 28 (yirmisekiz) gün, 04.07.2018 tarihli ve E.45249 sayılı Makam Olur’u ile 29 (yirmidokuz) gün, 18.09.2018 tarihli ve E.62566 sayılı Makam Olur’u ile de 20 (yirmi) gün cezasız ek süreler verildiğini, bu tabloda davacı, 25.06.2018 tarihine kadar Kurumlarına 51.548 baş besilik sığırın teslimatını gerçekleştirdiğini, Ticaret ve Pazarlama Dairesi Başkanlıkları (Et ve Et Ürünleri Pazarlama Şubesi Müdürlüğü) tarafından 26.06.2018 tarihi itibariyle Güney Amerika menşeili 345.672 baş besilik sığır talebi toplandığını, söz konusu taleplerin 238.944 başı ilgili besicilere teslim edilerek karşılandığını, aynı tarih itibariyle Kurumları tarafından henüz teslimatı gerçekleştirilmeyen 106.728 baş besilik sığırın (eksik kalan) 65.452 başlık kısmını karşılayacak miktarda tedarikçi – ihracatçı – yurtdışı firmalarla imzalanmış sözleşmeler bulunduğunu, ancak 41.276 (106.728-65.452=41.276) baş besilik sığırın temini için Kurumlarınca imzalanmış besilik sığır tedarik sözleşmesi mevcut olmadığını bu durumda 25.06.2018 tarihine gelindiğinde Kurumlarınca besilik sığır almak üzere müracaatta bulunan besicilerin taleplerinin karşılanabilmesi için 41.276 baş besilik sığıra gereksinim duyulduğundan taraflar arasındaki sözleşmenin 18.1. maddesi uyarınca iş artışına gidilmesi hususunda 26.06.2018 tarih ve E.42755 sayılı Makam Olur’u alınarak % 40 iş artışına gidildiğini, Sözleşmenin 9.2.1. maddesiyle edimin tamamının (yani 115.000 baş besiliğin) 230 takvim günü içerisinde teslim edileceği benimsendiğinden; iş artışı sadedinde (230 güne % 40 oranlamasıyla) yükleniciye 93 günlük süre tanındığını, iş artışını takiben davacı yüklenicinin “Uruguay’dan 25.000 baş besilik sığır seçimi için 15.08.2018 tarihinde Uruguay’da olacak şekilde veteriner seçim heyeti görevlendirilmesi” istemini içeren 06.08.2018 tarihli dilekçesine istinaden Kurumları tarafından 08.08.2018 tarih veE.54057 Sayılı Makam Olur’u ile 12.08.2018-19.08.2018 tarihleri arasında Veteriner Seçim Heyeti görevlendirildiğini, heyetin 12.08.2018 tarihinde Uruguay’a ulaştığını, besicilerinden 15-25.08.2017 tarihleri arasında besilik sığır talebi topladığında dolar kurunun 1$=3,50 TL civarında seyrini sürdürmekteyken, besicilerin sözleşmeye davet edildikleri 13.08.2018 tarihinde 1$=6,90 TL seviyesine kadar çıkarak Amerikan Dolarının Türk Lirası karşısında anormal bir yükselişe geçmesi, bu yükselişin besicilerini ekonomik anlamda olumsuz etkilediğinden pekçok besicilerinin Kurumlarına yönelttikleri besilik sığır taleplerinden vazgeçtiklerini yazılı olarak beyan ederek sözleşme imzalamamaları ve besicileri bir kısmının da sözleşme imzalamak üzere beklenmekte olduğu gerekçeleriyle 08.08.2018 tarih ve E.54057 sayılı Makam Olur’u ile görevlendirilen seçim heyeti, seçim yapılmaması yönünde talimatlandırıldığını ve seçim heyetinin geri çekilmesine karar verildiğini, bahsi geçen dönemde dolar kurunda yaşanan dalgalanmaların tamamen olağan dışı olduğunu, dolar kurundaki dalgalanmaların, talepte bulunan besicilerin alım güçlerini bertaraf ettiğini, Kurumlarının yurt dışı üreticilerden temin ettiği besilik sığırları yurt içi piyasaya yani besicilere “İthal Besilik Sığır Satış Sözleşmeleri” ile satıp teslim ettiğini, Kurumlarınca aynı dönemde Avrupa Birliği ülkelerinden temin edilecek besiliklere ilişkin sözleşmelerde de -besici taleplerinin geri çekilmesi sebebiyle- iş eksilişine gidildiğini, 2018 Ağustos ayında muhatap oldukları Avrupa Birliği mahreçli teslimatta Kontrol Belgesi çıkartılmasına rağmen dört besicinin daha taleplerinden -besiliklerin taşıma vasıtalarından tahliyesi anında- vazgeçmeleri üzerine bu partideki 302 adet besilikin mecburen Yozgat Et Kombinalarına intikal ettiriliğini, sığırların bünyelerinde beslenmeleri mümkün olmadığından Afyon’da bulunan bir özel sektör kuruluşuyla bakım/besleme sözleşmesi akdedildiğini ve en nihayetinde 7-8 aya sari bu süreç itibariyle besiliklerin zarureten kesime sevk edilmesi tahtında bakım ve besleme maliyetinin eklenmesiyle (sığır başına takriben 5.000 TL’den) çok büyük Kurum zararı meydana geldiğini, davacının 14.08.2018 tarihli dilekçesi ile Uruguay’da bir seçim heyetinin ivedilikle hazır edilmesini talep ettiğini, 16.08.2018 tarih ve E.56442 sayılı cevabi yazıları ile sözleşme gereği 07.08.2018 tarihi itibariyle 98.639 besilik sığırın teslim alındığı ve teslimatın halen devam ettiğini, olağan dışı kur hareketliliğinin besicilerin taleplerinden vazgeçmelerine yol açması dolayısıyla seçim heyetinin geri çekilmiş olduğunu, taraflar arasındaki iş artışından çok daha önceye dayanan ticari ilişki dikkate alındığında muhataplarının hukukuna zarar verilmesinin amaçlanmadığının anlaşılmış olması gerekeceği ve iyi niyet dahilinde hareket edildiğinin ifade edildiğini, kayıtlarına 17.08.2018 tarih ve 14368 sayılı sayı ile dercedilen davacı yüklenicinin (vekili aracılığıyla) Kurumlarına sunduğu dilekçede; iş artışı kararını takiben gerçekleştirilen tedarik ve hazırlık süreçlerinden kaynaklanan zararlarının bulunduğu, 46.000 baş besiliğin tedarik değeri dikkate alındığında 46.000.000 USD’lik bir işlemden edinilecek kârdan mahrum kalındığı, karantina alanı kiralaması için 1.000.000 USD, laboratuvar testleri için 6.900.000 USD, çiftlik – liman nakliyesi için 500.000 USD ve gemi kiralaması karşılığı 2.850.000 USD’den ibaret toplam 21.500.000 USD’nin tahsili için -iş artışından vazgeçme yönündeki kararımızdan geri dönülmediği taktirde – yasal yollara başvurulacağı hususlarına yer verildiğini, sürecin devamında yüklenicinin 27.08.2018 tarih ve 14486 sayı ile kayıtlarına geçen dilekçesi ile iş eksilişinden vazgeçilmesi istemine tekiden yer verilerek bu kerre 22.250.000 USD’nin ödenmesi aksi halde yasal yollara başvurulacağının ifade edildiğini, 06.09.2018 tarih ve E.59920 sayılı cevabi yazıları ile 29.08.2017 tarihind115.000 baş besilik sığır alım sözleşmesi imzalandığı, 07.08.2018 tarihi itibariyle Kurumlarına 98.639 baş besilik sığırın teslimatının gerçekleştirildiği ve teslimatın hali hazırda devam ettiği de belirtilerek iş artışının iptaline dair karardan vazgeçmenin mümkün bulunmadığının yükleniciye bildirildiğini, sözleşmenin 18.1 maddesi hükmü doğrultusunda Kurumları tarafından daha önce iş artışı yapılan 46.000 baş besilik sığırın 42.650’sine (besici taleplerinin iptali ile bağlantılı olarak) ihtiyaç kalmaması nedeniyle 161.000 başlık (115.000 + 46.000) sözleşme üzerinden 42.650 baş besilik sığır için (yaklaşık % 26,49) oranında iş eksilişi yapıldığını, davacının 04-10.09.2018 tarihi itibariyle Kurumlarına 116.142 baş besilik sığırın teslimatınını gerçekleştirdiğini, davacının tevcih ettiği 20.09.2018 tarih ve 15845 sayılı dilekçe ile son kısım teslimatı için seçimi yapıldığı halde hava şartları, hayvan refahı ve gemi istiap haddinin aşılması gerekçeleriyle 3.500 baş besilik sığırın gemiye yüklenemediğinin belirtmesi ve bu durumun da gemi kaptan raporuyla belgelemesi nedeniyle sözleşmenin 18.2 maddesi gereği 4. kısım için teslimatın % 10 eksik kabul edilmesi Kurumlarınca benimsenip iş ekşilişinin, 25.09.2018 tarih ve E.64107 sayılı Makam Olur’u ile revize edildiğini, davacı yanın sözleşmenin 18.2. maddesi uyarınca son aşamada spesifik bir iş eksilişine gittiğini, davacı tarafın sunduğu belgelerin incelenmesinde, firmaların / bedellerin / faturaların birbirinden farklı olduğu, faturaların bir kısmının da iş artışından öncesi ve iş artışının hükümsüz kaldığı tarihten sonrasına ait bulunduğunu, dava öncesi aşamada Kurumlarına iş artışıyla ilişkili olduğu savıyla sunulan faturalar ile dava dosyasına kazandırılan faturaların farklı olmasının; davacının iş artışı miktarıyla örtüşecek miktarda sığırı gösteren faturaları farklı kombinasyonlarla sonradan bu husustaki talebine dayanak tuttuğunu gösterdiğini, iş artışına gidildiğinde -iş artışı hariç- Kurumumlarına karşı yükümlendiği teslim edimini tam olarak yerine getirmemiş bulunan davacının, 2018 yılının Haziran ayı sonrasındaki yaptığı sığır almalarından 46.000 başlık kısmını net olarak iş artışına hasrettiğini iddia etmekle birlikte bu hususu inandırıcı delillerle kanıtlayamadığını, davacının Türkiye’deki özel sektör besicilerine ve Türkiye hariç başkaca memleketlerede ihracat yaptığını, davacının 14.08.2018 tarihli dilekçesi münderecatında; 12.08.2018’de Uruguay’a intikal eden Kurumlarının seçim heyetine – Genel Müdürlüklerinin talimatıyla – seçim yaptırılmadığını ve seçim heyetinin keyfiyeti kendilerine bildirdiğini, sözleşmenin devam eden teslimatları dahil artış kararıyla birlikte yaklaşık 57.000 baş besiliğin çiftliklerde hazır bekletildiğini, neticeten heyetçe seçim işlemlerine başlanmaması halinde yasal yollara başvurulacağına yer verildiğini, anılan yazıda 14.08.2018 tarihinde 57.000 baş besiliğin tüm ihracat prosedürleri sağlanarak çiftliklerde hazır edildiği ifade edilirken bu ifade, dosyaya davacı tarafça sunulan faturalar / fatura icmalleri ve (25.000 besiliğe yönelik düzenlenen) seçim heyeti talep dilekçesiyle örtüşmediğini, Kurumlarına 17.08.2018 tarihinde verilen dilekçe eki evrakta ise 46.012 baş besilikten bahsedildiğini, bu mevzudaki bütün beyanlar ve bu beyanlara dayanak sayılan belgelerin tamamıyla tutarsız olduğunu, davacının 14.08.2018 tarihli dilekçesindeki anlatımdan bu tarihte iş artışından sarfı nazar edildiğine muttali olunduğu anlaşıldığından dava dosyasında mübrez “besilik sığır alım faturalarının” davacı tarafça iş artışının hükümsüz kaldığının öğrenilmesi sonrasındakilerin salt bu nedenle iş artışı ile ilgisi olmadığının kabulünü gerektirtiğini, davacının iş artışına ait gördüğü besilik sayısının da tamamen sübjektif olduğunu, davacı tarafça sunulan bir kısım belgenin Uruguay para birimiyle düzenlendiğini, bu belgelerin ihtiva ettiği bedellerin sonradan el yazısıyla Amerikan para birimine çevrildiğinin görüldüğünü, bir sözleşmeden elde edilecek kâr, o sözleşme yüzünden yapılan masrafların hesaplamaya katılmasıyla meydana geldiğinden; olumlu zarar çerçevesinde kâr mahrumiyetinin karşılanmasının hedeflendiği hallerde aynı zamanda olumsuz zararı teşkil eden fiili zararlar da giderilmiş olacağından dava dilekçesinde altı kalem halinde ileri sürülen olumsuz zarar kalemlerinin yanında mahrum kalman kârın da talep konusu edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının küresel ölçekte canlı hayvan ticareti ile iştigal ettiğinin, ülkemiz haricinde başkaca memleketlere de canlı hayvan satışı yaptığınının taraflar arasındaki sözleşmenin kurulmasından önce davacının üretici olduğunu gösterir belgeleri sunması mecburiyetinden bahisle Uruguay ve Brezilya resmi makamlarından (Bakanlık ve Ticaret Odası’ndan) temin edilip Kurumlarına ibraz olunan (dilekçeler ekinde de sunulan) evrak tercümelerinden; … SA’nın her iki ülkeden pek çok ülkeye canlı hayvan ihracatı yaptığı, besici ve üretici sıfatını taşıdığı, karantina tesisleri dahil olmak üzere hayvan üretimi ve besicilik için kendisine ait sahaları haiz olduğunun anlaşıldığını, iş artışına gidildiği anda davacı, taraflar arasındaki sözleşmenin konusunu teşkil eden 115.000 baş sığırın teslimi edimini tam olarak yerine getirmediğini, davacının sözleşmeden kaynaklanan teslim borcunun henüz sona ermediğini, bu cihetle de davacının iş artışından bahisle bir fırsat kaybına uğramasının düşünülemeyeceğini, davacı yanın, iş artışının hükümsüz kalması üzerine “Türkiye’de canlı hayvan ithalatının özel sektöre de açık olmasından dolayı” 27.08.2018 tarihinde kontrol belgelerinin temin edilmesini müteakip özel sektöre 3,50 USD, 3,55 USD, 3,60 USD (ortalama 3,55 USD) birim fiyatla besilik sığır satışı gerçekleştirdiğini ve dava dilekçesinde zikredilen “….” gemisi ile besilikleri 2018 yılının Eylül ayı içerisinde İskenderun Limanı’na naklettiğini, bu durumun, iş eksilişinden kaynaklı olarak davacının fırsat kaybına uğramadığını izhar etmesinin yanında … gemisine ödendiği iddia olunan bedel mukabilinde davacının aynı gemiden hizmet aldığı ve kira bedelinin tabiatiyle maliyete yansıması dolayısıyla gemi kiralanması mukabilinde her ne bedel ödenmişse bunun karşılığını İskenderun’da yaptığı teslimatla elde etmiş olduğunu, davacının gemi kirasından bir zararının bulunmadığını ve besilik sığırların aynı vasıflarıyla (yani besilik sığır olarak) Türkiye’ye satılması karşısında davacının sığırların nev’i değişikliğine uğradığı tezinin de dayanaksız olduğunu, davacı tarafın sunmuş olduğu belgeler incelendiğinde; gerçekleştiği iddia edilen sarfiyatın önemli bir kısmının iş artışına gidildiği zaman dilimine denk düşmediğinin ve belgelerin tamamının da iş artışı ile ilgili olmak bakımından hiçbir açıklık taşımadığının ilk bakışta anlaşıldığını, test / aşılama karşılığında düzenlendiği iddia edilen belgeler ile gemi ve karantina yeri kiralama işlerine ilişkin sözleşmeler (ile bu sözleşmeleri yönelik bir kısım ödemeler) iş artışından öncesine ait olduğunu, davacı yanın dosyaya ibraz ettiği belgelerin iddiayı kanıtlama niteliğine sahip olmadığını ve eldeki niza ile ilgisiz içeriklerin hiçbir delil kıymeti taşımadığını, sığırların nev’i değişikliğine uğramadıklarını, gemi kiralama faaliyeti ile iş artışı arasında bir nedensellik bulunmadığını, 20.05.2018 tarihli gemi kiralama ek sözleşmesi metninde gemi işleteninin International Livestock Exports Pty. Ltd. unvanlı Avustralya uyruklu bir şirket, kiralama ücreti yükümlüsünün ise …Grup şirketlerinden … Services Pty. Ltd. ve (davacı) … Sociedad Anonima olduğu, 25.04.2018 tarihli gemi kiralama sözleşmesinin taraflarının ise işleten sıfatı ile …. Ltd., kiracı sıfatı ile de …Pty. Ltd. olduğu anlaşıldığını, gemi kiralama sözleşmesi incelendiğinde; kiralama işinin 25.04.2018 tarihinde doğrudan doğruya devam eden 3 sefer ile ilave iki sefere ilişkin olduğunu, gemi kiralama ek sözleşmesinde kiralama ücretinin … SA. adına … Services Pty. Ltd tarafından ödeneceğin belirtildiğini, davacı tarafça dosyaya ibraz edilen ve gemi kiralama bedelini içerdiği ileri sürülen belgelerin; sözleşmeye konu birden fazla sefer için … Services Pty. Ltd. tarafından işletmeciye yapılan para aktarımlarını gösterdiğini, gemi kiralama sözleşmesi ve ek sözleşme kapsamındaki ödemelerin davacı şirketçe yapılmadığının anlaşıldığını, aynı gruba dahil olsalar bile her iki şirket farklı tüzel kişilikleri haiz bulunduğundan gemi kiralama bedeli kapsamında davacı … Sociedad Anonima şirketinin taraf sıfatının mevcudiyetinden söz edilemeyeceğini, karantina yeri kiralama işinin 01.06.2018 tarihinde gerçekleştiği anlaşıldığından iş artışına gidilmesi ile bir illiyet taşımadığını, karantina (izolasyon) süresinin veteriner sağlık sertifikasına göre 21 gün olduğu ve iş artışı ile ilişkilendirilerek davacı tarafça 25.000 baş besiliğin seçimi hususunda ilk defa 15.08.2018 tarihinde Kurumlarından seçim heyeti talebinde bulunulduğu dikkate alındığında iş artışına gidildiği tarihten bu tarihe kadar Marepa’ya ait çiftlikte Kurumlarına yönelik edimin ifası yönünde bir faaliyette bulunulmadığının da görüldüğünü, davacı tarafından laboratuvar testleri / aşılama, çiftlik liman arası nakliye ile bakım, besleme ve yem giderleri, besiliklerin karantina merkezlerinden (çiftliklerden) limana nakliyesinine ilişkin giderlerin iş artışı ile ilgili olmadığını, 3095 sayılı Kanun’un 4/a maddesinde öngörülen faizin dışında faiz isteminde bulunulmasının anılan yasal düzenleme gereği olanaklı olmadığı gibi dava tarihinden önceki bir zaman referans alınarak faiz hesap edilmesi isteminin de hukuki yerindelik taşımadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
GEREKÇE : Dava, besilik sığır alım sözleşmesinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
Davacı vekili 11/02/2021 tarihli dilekçesi ekinde; 29/08/2017 tarihli taraflar arasında yapılmış Besilik Sığır Alım Sözleşmesini, 21/05/2018 tarihli 25.000 sığır alımına ilişkin sözleşmeyi, 27/06/2018 tarihli %40 iş artışı yapıldığına dair davalı kurumun yazısını, 14/08/2018 tarihli Uruguay’da bulunan veteriner seçim heyetinin ivedilikle besilik sığırların seçimine başlamasına dair davacı tarafın kuruma vermiş olduğu ihtarat içeren dilekçeyi, 17/08/2018 teslim tarihli artırım yapılan işin iptalinden dönülmemesi halinde 21.500.300,00 USD zararın davacı şirkete ödenmesine dair davacı tarafın kuruma vermiş olduğu ihtarat içeren dilekçeyi, 27/08/2018 teslim tarihli artırım yapılan işin iptalinden dönülmemesi halinde 22.0250.000,00 USD zararın davacı şirkete ödenmesine dair ihtarat dilekçesini, 01/06/2018 tarihli Karantina Yeri Sözleşmesi ve eklerini, 25/04/2018 tarihli M.V.Awassı Ekspres Yolculuk Kiralama Sözleşmesi ve eklerini, davacı şirketin talebi üzerine yeminli mali müşavir unvanlı Claudio Podestra Carrato unvanlı muhasebeciden alınmış temmuz ağustos 2018 dönemine ait stok miktarı, besilik hayvan alım ve bununla bağlantılı masraflar konusunda ödeme çizelgeleri, 05/07/2018 – 06/08/2018 tarihleri arası sığır alımına ilişkin noter onaylı fatura fotokopileri ve tercümeleri, 25/06/2018 – 13/08/2018 tarihleri arasında düzenlenmiş muhtelif tarihli ve miktarlı yonca. yem. vitamin. tahıl, mısır gibi hayvan beselemek için yapılan, hayvanların nakli için yapılan giderleri içeren fatura örneklerini,15/08/2018 tarihli tutanaktır başlıklı seçim heyeti tarafından imzalanmış belgeyi delil olarak sunulmuştur.
Davalı kurum vekili 29/08/2017 tarihli 115.000 adet besilik sığır alım sözleşmesi, iş artışı ve iş eksilişine ilişkin yazışmaları, seçim heyeti görevlendirilmesi ve görevlendirmenin iptali, davacının kuruma yaptığı yazılı başvurular, davacının hayvan refahı, hava şartları bağlantılı iş eksiliş talebi, sözleşmenin kapatılması işlemi, 29/08/2017 tarihli 115.000 baş besilik sözleşmesi devamı esnasında yapmış olduğu cezasız süre istemi başvuruları ve bu başvurulara dair kurum işlemlerini, taraflar arasında yapılan başka besicilik hayvan alımına dair sözleşmeleri, İskenderun limanına Awasi Gemisi ile özel sektör besicilerine yapılan teslimatı gösteren belgeleri, besiciler tarafından davalı kuruma sunulmuş besilik iptal talep dilekçelerini, Güney Amerika menşeli besilik sığırlarda kur artışı kaynaklı talep iptallerini gösterir besici dilekçelerini, davacı şirketin ve davacı ile aynı gruba dahil olan şirketlere ilişkin verileri içeren internet çıktıları içeren belgelerin fotokopilerini delil olark iki klasör halinde sunmuştur.
Taraflar arasında besicilik sığır alım sözleşmelerinin yapıldığı, davalı kurum tarafından sözleşmede belirlenen sığır sayısının artırıldığının davalı tarafa bildirildiği sonrasında davalı tarafından iş artışının iptal edildiği konularında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık davalı tarafın iş artışı talebini haklı nedenlerle geri alıp almadığı, davacı tarafın iş artışından kaynaklandığını iddia ettiği zararlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, zarar varsa miktarı konularındadır.
Sunulan belgelerin incelenmesinde: … Ticaret ve Pazarlama Daire Başkanlığının davalı şirkete hitaben düzenlenen 27/06/2018 tarih ve Sayı:39712042-111-E.43015 sayılı yazısı ile “Kurumumuza tahsis edilen kontenjan kapsamında firmanız ile kurumunuz arasında 29/08/2017 tarihinde Güney Amerika menşeli 115.000 baş besilik sığır tedarik sözleşmesi imzalanmıştır. Firmanız 25/06/2018 tarihi itibariyle kurumumuza 51.548 baş besilik sığırın teslimatını gerçekleştirmiştir. 25/06/2018 tarihi itibariyle Kurumumuza besilik sığır almak üzere müracaatta bulunan besicilerin taleplerinin karşılanabilmesi için yaklaşık olarak firmanız ile imzalanan sözleşmenin %40’ı oranında besilik sığıra ihtiyaç duyulduğundan, firmanız ile imzalanan sözleşmenin 18.1 maddesi…….. hükmü doğrultusunda kurumumuz tarafından %40 iş artışı yapılmasına karar verilmiştir. Yapılan iş artışı için firmanıza 30/09/2018 tarihine kadar ek süre verilmiş olup, bilgilerinizi ve gereğini rica ederim” denilmiştir.
06/08/2018 tarihli davacı şirket tarafından davalı kuruma yazılan yazıda; ”Kurumunuz ile aramızda imzalanan Güney Amerika ülkelerinden 115.000 baş besilik sığır ithali sözleşmesi kapsamında Uruguay’dan 25.000 baş besilik sığır seçimi için 15/08/2018 tarihinde Uruguay’da olacak şekilde veteriner heyet seçimi görevlendirilmesini arz ederiz” denildiği, Et Süt Kurumu Genel Müdürlüğü İnsan Kaynakları ve Yönetim Geliştirme Dairesi Başkanlığının 08/08/2018 tarihli yazısında; 29/08/2017 tarihli sözleşmeden bahsedilmek suretiyle 12/08/2018-19/08/2018 tarihleri arasında isimleri bildirilen veteriner hekimlerin Uruguay’da görevlendirilmesi olurunun talep edildiği ve kabul edildiği anlaşılmıştır.
15/08/2018 tarihli Et Süt Kurumu Genel Müdürlüğü Ticaret ve Pazarlama Dairesi Başkanlığının Alım ve Üretim Dairesi Başkanlığına yazılan yazıda; 115.000 baş besilik sığır alım sözleşmesi kapsamında 24.000 baş besilik sığır seçimi için Uruguay’da görevlendirilen heyetin kurumları ile sözleşme imzalayan besici sayısının beklenenin çok altında kalması nedeniyle heyet görevlendirilmesinin iptal edilmesinin talep edilmiştir.
… Ticaret ve Pazarlama Daire Başkanlığının 16/08/2018 tarih ve Sayı:39712042-111.02-E.56442 sayılı davacı şirkete hitaben yazısı ile “……Kurumumuza tahsis edilen kontenjan kapsamında 29/08/2017 tarihinde kurumumuz ile firmanız arasında Güney Amerika menşeli 115.000 baş besilik sığır alım sözleşmesi imzalanmıştır. Firmanızca 07/08/2018 tarihi itibariyle kurumumuza 98.639 baş besilik sığır teslimatı gerçekleştirilmiş ve teslimatlar hali hazırda devam etmektedir. Kurumumuz 15-25/08/2017 tarihleri arasında besilik sığır talebi topladığında dolar kuru 1$=3,50 TL civarında seyrini sürdürmekteyken, sözleşmeye davet edildikleri 13/08/2018 tarihinde 1$=6,90 TL seviyesine kadar çıkarak Türk Lirası karşısında olağan dışı bir yükseliş gerçekleştirmiştir. Bu yükseliş besicilerimizi ekonomik anlamda olumsuz etkilemiş olup birçok besicimiz kurumumuza yapmış oldukları besilik sığır taleplerinden vazgeçtiklerini yazılı olarak beyan etmiş, kurumumuzla sözleşme imzalamamışlar ve besicilerimizin bir kısmı da sözleşme imzalamak üzere beklemektedir.Söz konusu durum karşısında, hali hazırda seçimi yapılacak besilik sığırlar için görevlendirilen seçim heyetinin seçim yapmadan geri çekilmesine karar verilmiştir…..” denilmiştir.
Davacı şirket tarafından Et Süt Kurumu Genel Müdürlüğü Ticaret ve Pazarlama Dairesi Başkanlığına hitaben yazılan11/08/2018 tarihli yazı ve ekindeki gemi kaptanı tarafından düzenlenen belgeye göre; 10/08/2018 tarihinde Montevideo Limanı/Uruguay’da Alma Vassi adlı gemiye 24.000 baş hayvan yerine 6.398 baş daha az olmak üzere 17.602 baş hayvan yüklendiğinin belirtildiği, davacı şirketin %10 yüklenemeyen kısmın cezasız kabulünü talep ettiği anlaşılmıştır.
15/08/2018 tarihli TUTANAKTIR başlıklı belgede ”12/08/2018 tarihinde Et Süt Kurumu Genel Müdürlüğünün yazısı ile görevlendirildiğimiz … S.A. Firmasında Uruguay’da göreve başladık. Gece gündüz saatlerinin ülkemiz ile farklı olması, genel müdürlüğümüz ile irtibatımız net olmamıştır. Şifai telefon görüşmelerinde bulunmamız neticesinde yüklememe yapılmaması konusunda talimat aldık. Şirket yetkilisi Alaa HUAZI ile konu hakkında 14/08/2018 tarihinde görüştük ve seçim yapmamız gerektiğini ve yükleme yapılmama ihtimalini belirttik, şirket yetkilisinin şirkete geç gelmesi sonucu seçim için sunulmuş sığırların hazır olduğu ve bir miktar hayvan tarafımızca kontrol edilmiştir. Şirket yetkilisinin planlamasına göre 15/08/2018 tarihli gemi limanda yüklemeye hazır durumda beklemekteydi. Genel Müdürlüğümüzün e 55920 sayılı yazısı ile görevimizin sonlandırıldığını öğrendik, … S.A. Firmasında iş bu tutanak tarafımızca imza altına alınmıştır” denildiği anlaşılmıştır.
29/08/2017 tarihli sözleşmenin 17.maddesinde; ”Doğal afet, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, hükümet kararları ile yasal veya idari düzenlemelerle ithalatın geçici sürelerle durdurulması ve alıcının maddi konusunda gerekli vasıta ve araçların zamanında temin edememesi gibi hallerin ortaya çıkması halinde alıcı satıcıyı 10 gün öncesinden bilgi vermek kaydıyla sözleşmeye herhangi bir ceza ve tazminat ödemeksizin fesh edebilir, bu durumda alınan malların bedeli ise sözleşmede kararlaştırılan fiyat üzerinden ödenir.” şeklinde düzenleme bulunduğu dolayasıyla anılan maddede sayılan fesih sebeplerinin sınırlı olmadığı anlaşılmıştır.
Sözleşmenin 18.maddesinde; ”Alıcı tarafından gerekli görülmesi halinde, işin miktarının %50’sine kadar, iş artışı veya iş eksilişi yapabilir. İş artışı yapılması durumunda ilave işin yerine getirilmesi için gerekli olan süre satıcıya verilir. İş eksikliği yapılması durumunda alıcı, işin bitiminden en az 15 gün önce satıcıya bilgi vermek zorundadır” hükümleri mevcuttur.
Sözleşmenin 8.maddesinde ”Sözleşmenin süresi imza tarihinden itibaren 230 takvim günüdür” denilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 21/05/2018 tarihli 25.000 baş sığır alımına ilişkin Sözleşme’nin teslim programı başlıklı 9.3.1.maddesinde; 6.000 baş hayvanın 01/06/2018-30/06/2018, 7.000 baş hayvanın 01/07/2018-31/07/2018, 7.000 baş hayvanın 01/08/2018-31/08/2018, 5.000 baş hayvanın 01/09/2018-30/09/2018 tarihleri arasında partiler halinde teslim edileceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmıştır.
Davacı şirketin muhtelif tarihlerde teslimat programında iradeleri dışında gecikme meydana geleceğini belirterek davalı kuruma başvuru yaptığı, kurumca 115.000 adet besiliğin teslimine ilişkin sürelerin uzatılması konusunda bir çok kez karar verildiği, davalı kurumun süre uzatım taleplerin kabul ettiği, en son 18/09/2018 tarihli OLUR ile 115.000 baş besilik sığır alım sözleşmesindeki 4.kısım teslimatlar için davacı şirkete 20 gün cezasız ek süre verildiği sunulan belgelerden anlaşılmıştır.
Bilirkişi heyetinden alınan raporda özetle; karantina yeri sözleşmesinin 01/06/2018 tarihinde hazırlandığı, M.V. … Express Yolculuk Kiralama Sözleşmesi: İşletmeci ….y Ltd. ile Gemi Kiralayan … Services Ply Ltd arasında imzalanan Sözleşmenin 25 Nisan 2018 tarihli olduğu,…. Ply Ltd. ile … Services Ply Ltd arasında imzalanan uluslararası hayvancılık ihracatı seyahat kiralama sözleşmesinin 20 Mayıs 2018 tarihli olduğu, 25 Nisan 2018 tarihli M.V. … Express yolculuk kiralama sözleşmesinin eki olduğu, davalı tarafça iş artışından vazgeçilmesinin sözleşmeye uygun ve haklı sebebe dayalı olmadığı, sözleşmenin haksız olarak fesih edildiği, sözleşmenin haksız feshi nedeniyle davacının yapmış olduğu giderleri davalı taraftan talep edebileceği, davacı tarafın karantina merkezi kiralama gideri olarak 719.900 USD, laboratuvar gideri olarak 884,120 USD, liman çiftlik arası taşıma bedeli olarak 236.929,92 USD, karantina süresince hayvan başı besi yemi gideri 749.800 USD, kar mahrumiyeti olarak 370.030,00 TL’nin davalı taraftan tahsilin talep edebileceği, nev’i değiştirme zararı konusunun değerlendirilmesi neticesinde, besilik sığırların bu süre içerisinde kesimlik sığır özelliğine everilerek nev’i değişikliği olmasının bilimsel olarak söz konusu olamayacağı bundan dolayı davacının alacağının bulunmadığı, gemi kiralama bedeli sözleşmesinin düzenlendiği ancak kira sözleşmesinin ödendiğine ilişkin fatura vb. belge bulunmadığı bildirilmiştir.
İtirazlarda dikkate alınarak bilirkişi kurulundan alınan ek raporda özetle; davacı tarafın gemi kira bedeli olarak 2.900.000 USD, 359.720,00 USD kar elde edebileceği, aşı ve laboratuvar gideri olarak kök raporda belirlendiği gibi 884.312,43 USD, besi yemi gideri olarak 752.208,43 USD, liman çiftlik arası taşıma bedeli olarak 236.929,92 USD, karantina merkezi kiralama ücreti olarak 719,900,00 USD tutarın davalı taraftan tahsilini talep edebileceğini, kısa sürede hayvanların besilik özellikten çıkıp kesimlik özellikteki hayvan nev’ine dönüşerek nev’i değişikliğine uğramasının bilimsel olamayacağı bildirilmiştir.
Dosya kapsamına ve sunulan delillere uygun düşmeyen bilirkişi raporundaki görüşler mahkememizce kabul edilmemiştir.
Dosya kapsamı, iddia, savunma ve sunulan delillerin birlikte değerlendirilmesine göre; davalı kurumun 27/06/2018 tarih yazısı ile davacı şirkete dava konusu iş artışı talebini bildirdiği iş artışının yapıldığı 27/06/2018 tarihinde 1 USD’nin efektif satış karşılığının 4.6502 TL, 13/08/2018 tarihinde 1 USD’nin karşılığının 6.9025 TL, davacının davalı kuruma verdiği 14.08.2018 tarihli dilekçesi içeriğinden iş artışının iptalinden bu tarih itibariyle haberdar olduğu, iş artışından vazgeçildiğine dair bildirimin davacı tarafından öğreniliği anlaşılan 14/08/2018 günü 1 USD’nin efektif satışının 6.5681 TL olduğu, 15/08/2018 günü 1 USD’nin 6.1563 TL olduğu, dolayısıyla iş artışının yapıldığı tarih ile iş artışının iptal edildiği tarihler arasında dolar kurunda olağan dışı dalgalanmalar olduğu, iş artışı tarihinden sonra doların değerinde Türk Lirası karşısında %50’ye yakın artışlar olduğu, davalı vekilinin sunmuş olduğu belgelere göre davalı kuruma besicilik sığır için başvuran besicilerin dolar kurundaki aşırı yükseliş nedeniyle taleplerinden vazgeçtikleri anlaşıldığından sözleşmenin 17.maddesi hükmü uyarınca davalı kurumun haklı nedenlerle iş artışını iptal ettiği, davacı tarafın iş artışı sözleşmesi ile teslim ettiği herhangi bir mal bulunmaması keza iş artışına konu teslimatın tarihinin 30.09.2018 tarihi olarak belirlenmiş olması iş artışı iptalinin teslim tarihi olan 30/09/2018 tarihinden yaklaşık 1,5 ay önce yapılmış olması nedeniyle davacı tarafın sözleşmenin 17.maddesi açık hükmüne göre davalı taraftan herhangi bir zararının tazminini talep edemeyeceği,
Ayrıca 29/08/2017 tarihli 115.000 baş besilik sığır alımına ilişkin sözleşmenin 18.maddesinde ”Alıcı tarafından gerekli görülmesi halinde, işin miktarının %50’sine kadar, iş artışı veya iş eksilişi yapabilir. İş artışı yapılması durumunda ilave işin yerine getirilmesi için gerekli olan süre satıcıya verilir. İş eksikliği yapılması durumunda alıcı, işin bitiminden en az 15 gün önce satıcıya bilgi vermek zorundadır” hükmüne göre davalı alıcının iş bitiminden en az 15 gün önce satıcıya bildirmek suretiyle %50 oranında iş eksikliğine gidebileceği, davalı alıcının iş artışından vazgeçmiş olmasının anılan sözleşmenin 18.maddesi uyarınca işin bitiminden 15 gün öncesinden bildirilmiş iş eksikliği niteliğinde olduğu, sözleşmenin 18.maddesi hükmü uyarınca da davacı tarafın iş eksikliği nedeniyle davalı taraftan herhangi bir tazminat talep edemeyeceği kanaatine varılmıştır.
29/08/2017 tarihli 115.000 baş besilik sığır alımına ilişkin sözleşme uyarınca davacının teslim etmesi gereken besilik115.000 hayvanın tamamını iş artışı talebi ve iş artışı talebinin iptali tarihleri itibariyle henüz davalı kuruma teslim etmediği, sunulan belgelere göre 2018 yılı Ağustos ayında teslimatın tamamlanmadığı, iş artışından önce davacının teslimini üstlendiği besilik sığırların eksik kalan kısmının teslimi konusunda davacının davalı taraftan 30.09.2018 tarihine kadar süre talep ettiği ve davalı kurumca talep edilen ek sürenin davacı tarafa verildiği, dolayasıyla, davacı tarafın 2018 yılı Ağustos ayında 115.000 baş besilik sığırın tamamını davalı kuruma henüz teslim etmediği anlaşılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan 21/05/2018 tarihli 25.000 baş sığır alımına ilişkin Sözleşme’nin teslim programı başlıklı 9.3.1.maddesinde; 6.000 baş hayvanın 01/06/2018-30/06/2018, 7.000 baş hayvanın 01/07/2018-31/07/2018, 7.000 baş hayvanın 01/08/2018-31/08/2018, 5.000 baş hayvanın 01/09/2018-30/09/2018 tarihleri arasında partiler halinde teslim edileceğinin kararlaştırıldığı, davalı vekili tarafında sunulan 06/08/2018 tarihli belgede; davacı şirket tarafından ”kurumunuz ile aramızda imzalanan Güney Amerika ülkelerinden 115.000 baş besilik sığır ithali sözleşmesi kapsamında Uruguay’dan 25.000 baş besilik sığır seçimi için 15/08/2018 tarihinde Uruguay’da olacak şekilde veteriner heyet seçimi görevlendirilmesini arz ederiz” şeklinde kuruma seçim heyeti görevlendirilmesi talep edildiği, Et Süt Kurumu Genel Müdürlüğü İnsan Kaynakları ve Yönetim Geliştirme Dairesi Başkanlığının 08/08/2018 tarihli yazısında; 29/08/2017 tarihli sözleşmeden bahsedilmek suretiyle 12/08/2018-19/08/2018 tarihleri arasında isimleri bildirilen veteriner hekimlerin Uruguay’da görevlendirilmesi olurunun talep edildiği ve kabul edildiği, dolayısıyla görevlendirilen seçim heyetinin 25.000 baş besilik sığır seçimi için görevlendirilmiş olduğu, sözleşmelerle üstlendiği sığır teslimini tamamlamayan, teslimde geç kalması nedeniyle cezai şart uygulanmaması için elinde olmayan nedenlerle teslimde geç kaldığı konusunda davalı kuruma birden fazla dilekçe veren, iş artışı talebi iptal edildikten sonrada teslimde geç kalması nedeniyle cezai şart uygulanmaması için süre uzatım talebinde bulunan davacı tarafın iş artışına konu besilik sığırları teslime hazır hale getirdiğine dair iddiasının, karantina merkezi kiralama gideri, aşı ve laboratuvar gideri, liman çiftlik arası taşıma gideri, karantina süresince besi yemi gideri yaptığına ilişkin iddialarının ve iş artışına ilişkin sunmuş olduğu fatura ve belgelerin inandırıcı olmadığı, bilirkişi raporuna göre; karantina yeri sözleşmesinin 01/06/2018 tarihinde hazırlandığı, M.V. … Express Yolculuk Kiralama Sözleşmesi: İşletmeci … Ply Ltd. ile Gemi Kiralayan … Services Ply Ltd arasında imzalanan Sözleşmenin 25 Nisan 2018 tarihli olduğu, …. Ply Ltd. ile … Services Ply Ltd arasında imzalanan uluslararası hayvancılık ihracatı seyahat kiralama sözleşmesinin 20 Mayıs 2018 tarihli olduğu, 25 Nisan 2018 tarihli M.V. … Express yolculuk kiralama sözleşmesinin eki olduğu, taraf beyanları ve sunulan belgelere göre, davacı şirketin Türkiye’deki özel sektör besicilerine ve Türkiye hariç başkaca ülkelere de ihracatlar yaptığı, iş artışı ve iş artışı iptal tarihi arası dönemde ve sonrasında davacının davalı kuruma sözleşmelerle teslimini üstlendiği sığırların tamamını henüz teslim etmediği, davacının dava konusu masrafları iş artışı dışındaki teslimini üstlenmiş olduğu sığırların teslimi edimini yerine getirmek için yapmış olabileceğinin kuvvetle muhtemel olduğu, davacı tarafın iddiaları ile dosyaya sunulan belgelerin çelişkili olduğu, davacı tarafın sunmuş olduğu delilerle iddiasını kanıtlayamadığı kanaatine varıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 179,90 TL harcın peşin ve ıslahla alınan (1.695,05+865.239,48=) 866.934,53 TL den düşümü ile fazla alınan 866.754,63 TL harcın kararın kesinleşmesinden sonra istem halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan gider bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-AAÜT’nin 13/4.maddesi uyarınca belirlenen 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
6-Zorunlu ara buluculuk gideri olan 1.320,00 TL’nin davacıdan alınarak Hazineye gelir yazılmasına,
7-HMK 333. maddesi uyarınca artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
İşbu mahkeme kararına karşı HMK 341 ve 345. maddesi uyarınca taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf yoluna başvuru yapma hakkı bulunduğuna dair taraf vekillerinin yüzüne karşı oy birliği ile karar verildi.19/01/2023

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza