Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ

T.C.
ANKARA
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/350 Esas
KARAR NO : 2022/478
DAVA : Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/07/2020
KARAR TARİHİ : 15/06/2022
KARARYAZ.TRH : 16/06/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA:
Davacı vekilinin dava dilekçesi ile “… davalı İdare ile müvekkili arasında 19.01.2018 tarihli Sırbistan Menşeli Taze/Soğutulmuş kemiksiz sığır eti alım sözleşmesi akdedildiğini, müvekkili şirketin ilk parti olan 500 tonluk teslimatı 01.02.2018-28.02.2018 tarihleri arasında yapması gerektiğini ancak Türkiye Cumhuriyeti ile Sırbistan Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Anlaşması ve Veterinerlik Sözleşmesinin imzalanmaması ve Sırbistan Cumhuriyeti Parlamentosundan karar alınmamasından 30 günlük gecikme yaşandığını, bu durumun İdare’ye bildirildiğini ve İdare’nin 22 günlük cezasız ek süre verdiğini ancak 30 gün süre verilmesi gerektiğini, 500 tonluk üçüncü partiyi 01.04.2018-30.04.2018 tarihleri arasında teslim edilmesi gerektiğini ancak kesim ve parçalama faaliyetlerinin yapıldığı Divici Mezbahasının mevzuatta yer alan şartları sağlamaması sebebi ile Sırbistan Bakanlığı tarafından süresiz kapatıldığını bu nedenle faaliyetleri durdurmak zorunda kaldıklarını, şartlara uygun … Mezbahası ile anlaştıklarını ancak kendilerinden kaynaklanmayan nedenlerden dolayı teslimatta 21 gün gecikme yaşandığını, davalı İdare’nin gecikmeden dolayı ceza uygulayarak ödemesi gereken bedeli eksik ödediğini, 500 tonluk beşinci partiyi 01.06.2018-30.06.2018 tarihleri arasında teslim etmesi gerektiğini ancak … Mezbahasının ruhsatsız olması nedeni ile kapatılması üzerinde Sremsid Doo Sıd Mezbahası ile anlaşıldığını bu nedenle de 14 günlük gecikme yaşandığını, yaşanan gecikmelerin müvekkilinden kaynaklanmadığını, bu nedenle de gecikmeden sorumlu olamayacaklarını, İdare’nin ödemesi gereken bedelden toplam 692.854,27 Euro eksik ödendiğini bunun nedeninin bir kısmını geç teslime bağladığını bir kısmını ise gerekçelendirmediğini, kesim ve parçalama işlerinin yürütüldüğü mezbahaların kapatıldığını ve kapatılmasında müvekkilinin kusurunun bulunmadığını ve bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceğinin davalı İdare tarafından göz ardı edilerek müvekkili şirketin hak edişlerinden hukuka aykırı kesinti yapıldığını belirterek fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile eksik ödenen 692.854,27 Euro’nun şimdilik 1.000,00 Euro kısmı için vade tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilne. ” karar verilmesini istediği görülmüştür.

SAVUNMA:
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle ” Zaman aşımı itirazı ile birlikte davanın kısmi dava olarak açılamayacağından bahisle reddinin gerektiğini, müvekkili Kurum tarafından davacı yana yaşamış oldukları problemleri resmi makamlardan belgelendirmesi halinde değerlendirmeye alınacağının ifade edildiğini, yapılan değerlendirme sonucunda 22 günlük cezasız ek süre verildiğini, dava dilekçesinde Divci kesimhanesinin 22.03.2018 tarihinde kapatıldığı iddia edilmiş ise de 29.03.2018 tarihli dilekçelerinde söz konusu kesimhanede işlerin devam ettiği ancak yetersiz olduğu belirtilerek … kesimhanesine görevlendirme talep edildiğini, yine 13.06.2018 tarihinde … kesimhanesinin kapatıldığı iddia edilmiş ise de 14.06.2018 ve 18.06.2018 tarihli dilekçelerinden kapatılmadığının anlaşıldığını, davacının yetkili mercilerden aldığı belgelerin sözleşme sona ermesinden yaklaşık 1 yıl sonra kendilerine sunulduğunu, davacının tüm taleplerine olumlu şekilde cevap verdiklerini yaşanan gecikmelerden kendilerinin sorumlu olamayacağını, müvekkili Kurum’un yapıcı ve iyi niyetli davrandığını ancak davacının iki ülke arasında sözleşme olup olmadığını dahi araştırmadığını ve basiretli tacir gibi davranmadığını belirterek davanın reddini…,.” talep ettiği görülmüştür.
DELİLLER:
Taraflar arasında düzenlenilen 19.01.2018 tarihli “Sırbistan Menşeli Taze/Soğutulmuş Kemiksiz sığır Eti Alım Sözleşmesi” ,hak ediş belgeleri ve 689.378,83 Euro tutarındaki kesintinin detaylarını gösterir kayıt ve belgeler getirtilmiş “Sözleşme konusu” başlıklı 2.maddesinde “Alıcının ihtiyacı olan ekli teknik şartnamede ve veteriner sağlık sertifikasında belirtilen sağlık şartlarına uygun 5.000 ton Taze/Soğutulmuş Kemiksiz Sığır Eti (G.T.İ.P. No:0201.30.00.00.00) işbu sözleşmede belirtilen şartlarda alımı/satımı işini kapsar.”, “Teslim Yeri ve Şekli” başlıklı 6.4.maddesinde “Yüklenici, sözleşmeye konu etleri İdare’ye ait Sakarya Et Kombinası Müdürlüğü, Sincan Et Kombinası Müdürlüğü, Denizli Et Kombinası Müdürlüğü, Adana Et Kombinası Müdürlüğü, Sivas Et Kombinası Müdürlüğü, Diyarbakır Et Kombinası Müdürlüğü, İstanbul Depo Müdürlüğü depoları ile Alıcının ihtiyaç duyması halinde, yukarıda belirtilen teslim yerleri dışında İdarenin göstereceği Kombina ve depolara DAP usulü ile teslim edecektir.””Yüklenicinin Üretim Yapacağı/Yaptıracağı Tesisler” başlıklı 9.maddesinde “Yüklenici sadece 2017/43 sayılı Sığır Eti İthalatında Sağlık ve Teknik Şartların belirlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca Ülkemize yapılacak sığır eti ithalatına izin verilen Sırbistan’da faaliyet gösteren ve Bakanlığımızca onay verilen kesimhane ya da kesimhanelerde üretim yapacaktır. Yüklenici üretim yapacağı tesisteki her türlü altyapı eksikliğini işe başlamadan gidermekle yükümlüdür. Hangi tesiste/tesislerde kesim yapılacağı Yüklenici tarafından kesimin başlayacağı tarihten en az 7 gün önce İdare’ye yazılı olarak bildirecektir. Yüklenici işe başladıktan ve işin bir kısmını tamamladıktan sonra, kalan işin bir kısmını veya tamamını başka bir tesiste yapmak isterse İdare bu talebi değerlendirip değerlendirmemekte serbesttir.”, “İşe Başlama” başlıklı 14.maddesinde “6.4. üncü maddede verilen teslim programına uyulması kaydıyla yüklenici hayvan kesimine başlama tarihini kendisi belirleyecek ve kesime başlamadan en az 7 gün önce İdareye yazılı olarak bildirecektir”, “Teminata İlişkin Hükümler” başlıklı 16.maddesinde “Yüklenici İdare’ye 1.080.000,00 Euro (Bir Milyon Seksen Bin Euro) tutarında teminat mektubu vermiştir.”, “Ödemeye İlişkin Hükümler” başlıklı 17.maddesinde “Ödemeye esas net ağırlık belirlenip, ödemeye esas evraklar eksiksiz olarak alıcıya teslim edildikten sonra 15 (onbeş) iş günü içinde akreditifin serbest bırakılması veya yüklenici hesabına havale yoluyla ödeme yapılacaktır. Yüklenicinin sorumluluğunda olan ve gerçekleşen herhangi bir teslimata ait gecikme cezası veya zarar gibi idarenin alacağı var ise toplam ceza ve alacak tutarı yüklenicinin alacağından düşülecektir. … tarafından yüklenici adına transfer edilecek %100 gayrikabili rücu, teyitli veya teyitsiz devredilebilir (transferable) ve kısmi sevkiyata izin veren akreditif olacaktır. Akreditifin açılmasına ilişkin her türlü masraf yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ödemeye esas para birimi Euro’dur.”, “Yüklenicinin Yükümlülükleri” başlıklı için 18.maddesinde “İşe başlamadan önce malın sözleşme süresi içinde teslim edilebilmesi için gereken teknik altyapı ve kapasiteyi oluşturmak; bu amaçla işletmedeki her türlü makine-ekipman ve araç-gereç ve eksikliği tamamlamak, ihtiyaç duyulan insan kaynağını hazır ederek lojistik planlaması yapmak Sözleşme konusu malın teslimini, sözleşme ve teknik şartname hükümlerine uygun şekilde; belirlenen süre, miktar ve bedel çerçevesinde gerçekleştirmek”, “Süre Uzatımı Yapılacak Haller” başlıklı 19.maddesinde “Alıcı işbu sözleşmenin 15’inci maddesi çerçevesinde iş artışı yaptırdığı takdirde Yüklenici teslimatın tamamlanması için cezai müeyyide uygulanmaksızın iş artışı oranında ek süre verilecektir”, “Cezasız Süre Uzatımı Verilebilecek Haller ve Şartları” başlıklı 20.maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde taraflara gecikilen süre kadar cezasız süre verilir. Mücbir Sebeplerden Dolayı Yükleniciye Cezasız Süre Verilecek Haller; a) Doğal afetler b) Kanuni grev c) Genel salgın hastalık d) Savaş ve terör olayları e) Gerektiğinde alıcı tarafından belirlenecek diğer haller Yukarıda belirtilen hallerin cezasız süre verilebilecek haller olarak kabul edilmesi için bu hallerin; a) Yüklenici kusurundan kaynaklanmamış olması b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur İdare’den Kaynaklanan Sebeplerle Yükleniciye Cezasız Süre Verilecek Haller İdarenin sözleşmenin ifasına ilişkin yükümlülüklerini yüklenicinin kusuru olmaksızın, öngörülen süreler içinde yerine getirmemesi ve bu sebeple sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi, bu durumun taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması halinde, işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre, işin bir kısmına veya tamamına ait süre en az gecikilen süre kadar uzatılır”, “Teslimatın Gecikmesi” başlıklı 22.maddesinde “Mücbir sebepler dışında yüklenicinin malları 6.4 ‘üncü maddede verilen sürede teslim edememesi halinde ihtara gerek kalmaksızın kendiliğinden en az 15 (onbeş) gün cezalı süre başlar, gecikilen her takvim günü için zamanında teslim edilmeyen mal bedelinin %0,05 (onbinde beşi) oranında gecikme cezası uygulanır. Geciken malın teslimi en az 15 günlük cezalı teslim süresi içinde de tamamlanmadığı takdirde alıcı yükleniciye cezalı süre verip vermemekte serbesttir. Gecikme cezası herhangi bir ihtara gerek kalmaksızın öncelikle yüklenicinin alacaklarından tahsil edilir. Kalan miktar ise ayrıca yüklenici tarafından ödenir.”
düzenlemelerinin bulunduğu görülmüştür.
Davacı tarafından davalı İdare’ye gönderilen 31.01.2018 tarihli yazıda “Kurumunuz ile 19.01.2018 tarihinde imzalamış olduğumuz Sırbistan menşeili Taze/Soğutulmuş Kemiksiz Sığır Eti alımı ile ilgili teslimat programında belirtilen Şubat ayına ait 500 ton etin teslimi hususunda Türkiye Cumhuriyeti ile Sırbistan Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Anlaşması ve Veterinerlik Sözleşmesi henüz imzalanmamıştır. Ayrıca Sırbistan Cumhuriyeti parlamentosundan karar alınmadığından dolayı bürokratik nedenlerle işe başlayamıyoruz.” 15.02.2018 Tarihli “Teslimat Programındaki Gecikme” Konulu yazıda “…Tüm girişimlerimize rağmen henüz Türkiye Cumhuriyeti Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından kesim ve paçlalama yapılacak mezhaba ve oarçlama tesisine onay verilmemiştir. Sırbistan cumhuriyeti’nde onaylanan 26.12.2017 tarihli ve 1502 nolu … … … kesimhanesinde sadece karkas et için izin verilmiştir. Söz konusu … kesimhanesinde parçalama bulunmayıp (parçalama izni yoktur) günlük kesim kapasitesi 24 saat üzerinden en fazla 30 büyükbaş hayvandır. Velevki parçalama izni verilmiş olsa dahi onaylı tek tesis olan … ihtiyaç durumumuzu karşılayacak kapasiteye sahip değildir. Türkiye Cumhuriyeti Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın kriterlerine uygun iki tesisle Valjevo şehri DİVCİ kesimhanesi ve Cajetina şehrindeki ZLATİBOR kesimhanesi ile anlaşma yapmış bulunmaktayız. Anlaşma yaptığımız kesimhanelerin onaylanması durumunda işe hemen başlayacağımızı ve sözleşmemizde yer alan madde 20.1.1./e bendindeki durumun tarafımıza uygulanması hususunda gerekli işlemlerin yapılmasını saygılarımızla arz ederiz.” 22.02.2018 Tarihli Heyet Görevlendirme Talebinde “Kurumunuz ile 19.01.2018 tarihinde imzalamış olduğumuz Sırbistan menşeli taze/soğtulmuş kemiksiz sığır eti sözleşmesi kapsamında Darabi Prirode Doo-Klanica Divci Adresa: Divci bb, 14222 Valjelo Sırbistan’daki kesimhanede 25.02.2018 tarihinde göreve başlayacak şekilde heyet görevlendirilmesini talep etmekteyiz.” 09.03.2018 ve 13.03.2018 Tarihli Heyet Görevlendirme/Mezbaha Onayı Talebinde “…Darabi Prirode Doo-Klanica Divci Adresa: Divci bb, 14222 Valjelo Sırbistan’daki kesimhanede 22.02.2018 tarihinde bakanlığımızca onaylanmıştır. Divci mezbahası kapasite olarak küçük günlük kesim en fazla 75 adet dana, parçalama ise günlük 15.000 kg kemiksiz et çıkabilecek durumdadır. Divci mezbahasında kesim ve parçalama ile sözleşmede belirtilen program çerçevesinde teslimat tek mezbahada mümkün değildir. Onaylanan diğer mezbaha … “…” … … Sırbistan Veterinerlik ofisinde Türkiye cumhuriyeti için kesim yapamayacağını bildirmiştir. Yine Sırbistan’da helal kesim yapan …, Yuhor, Koteks ve daha önce iki defa komisyonun görmüş olduğu … mezbahasının parçalama ünitesi kapasitesinin yeterli olacağını düşünüyoruz. Konu ile ilgili Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından gönderilecek heyetin kontrolleri yapması ve ilgili mezbahaların onaylanması için gereğini saygılarımızla arz ederiz.” 29.03.2018 Tarihli Veteriner Hekim Görevlendirme Talebinde “…Sırbistan’da Bakanlığımız tarafından onaylı Divci mezbahasında yapmakta olduğumuz kesim ve parçalama işlerini mezbahanın küçük ve yetersiz olmasından dolayı Bakanlığımız tarafından yeni onaylanan … mezbahasında yapacağımızdan halen Sırbistan’da bulunan Kurumunuz ve Bakanlığımız veteriner hekimlerinin adı geçen … mezbahasında görevlendirilmesini arz ederim.” 02.04.2018 ve 06.04.2018 Tarihli … Mezbahası İçin Heyet Gönderilmesi Talebinde “…. mezbaha ve parçalama tesisi ile ilgili bakanlık heyeti 27.03.2018 tarihinde denetim yapmışlardır. Denetimde belirlenen eksiklikler 30.03.2018 tarihinde giderilmiştir. Konu ile ilgili … mezbahasına onay verilmesi için denetim heyetinin gönderilmesini saygılarımızla arz ederiz.” 02.04.2018 Tarihli Ek Süre Talebinde “…Söz konusu sadece sığır kesen (domuz kesimi olmayan) mezbaha kapasitelerinin düşük olmasından dolayı teslimatta gecikmeler yaşanmaktadır. Teslimat programında belirtilen tonajlarda teslimat yapabilmemiz için … mezbahasının onaylanması gerekmektedir. Bu sorunun çözülmesi ile beraber istenilen tonajlara ulaşılacaktır. Kurumunuzdan isteğimiz kapasitesi yeterli mezbaha onaylanana kadar teslimattaki gecikmeden dolayı tarafımıza herhangi bir cezai durum uygulanmaması ve 30 günlük ek süre verilmesi konusunda gerekli işlemlerin yapılmasını arz ederiz.” denildiği, görülmüştür.
Davalı İdare tarafından davacı Yüklenici’ye gönderilen 20.03.2018 Tarihli Ek Süre Bildiriminde “İlgili sözleşmenin 20.2. maddesi ‘İdare’nin sözleşmenin ifasına ilişin yükümlülüklerini yüklenicinin kusuru olmaksızın, öngörülen süreleri içinde yerine getirmemesi ve bu sebeple sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmemesi bu durumun taahhüdün yerine getirilmesinde engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması halinde işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre en az gecikilen süre kadar uzatılır.’ hükmü gereği firmanıza teslimat programının başladığı 01.02.2018 tarihinden, veteriner sağlık sertifikasının yayınlandığı 22.02.2018 tarihine kadar her kısım teslimatına uygulanmak üzere 22 (yirmi iki) gün cezasız ek süre verilmiştir.” 02.04.2018 Tarihli Yurtdışı Görevlendirme Başlıklı yazıda 29.03.2020 tarihinde firmanız tarafından Kurumumuza iletilen dilekçede Sırbistan’da bulunan … adlı işletmeye heyet görevlendirilmesi talep edilmiştir. Ancak ilgili işletme Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından onaylı kesimhaneler arasında yer almadığından talebiniz işleme alınmamıştır.” denildiği, 09.04.2018 Tarihli Cezalı Ek Süre Başlıklı Yazısında aynen “…Firmanız ile yapılan sözleşmenin 9.1.maddesi ‘Yüklenici sadece 2017/43 sayılı Sığır Eti İthalatında Sağlık ve Teknik Şartların Belirlenmesine ilişkin Tebliğ uyarınca Ülkemize yapılacak sığır eti ithalatına izin verilen Sırbistan’da faaliyet gösteren ve Bakanlığımızca onay verilen kesimhane ya da kesimhanelerde üretim yapacaktır.’ hükmü gereğince cezasız ek süre talebiniz işleme alınmamıştır. Firmanıza verilen cezalı ve cezasız ek süreler dahilinde 1.Kısım teslimatınız 06.04.2018 tarihinde sona ermiş olup sözleşmenin 20.2 madde hükmü gereğince 1. Kısımdan eksik kalan teslimatınız ve diğer tüm kısım teslimatlarınız için ayrı ayrı uygulanmak üzere 30 gün daha cezalı ek süre verilmiştir ve bu süre 1. Kısım teslimatınız için 07.04.2018 tarihinde başlamıştır. Ayrıca firmanıza heyet görevlendirmesi yapılmasına rağmen 21.03.2018 tarihinden itibaren Kurumumuza teslimat gerçekleşmemiştir. Konu hakkında Kurumumuzun bilgilendirilmesi ve yapılacak teslimatlarda sözleşmede yer alan teslimat programına titizlikle riayet edilmesi, ilgili sözleşme kapsamında firmanızca taahhüt edilen miktarın verilen süreler dahilinde teslim edilmediği takdirde bahsi geçen sözleşmenin ilgili maddelerine göre işlem yapılacağı…” denildiği, Davacı Yüklenici tarafından davalı İdare’ye gönderilen 13.06.2018 Tarihli Sırbistan Divci Mezbahası Faaliyeti Sonlandırıldı Başlıklı yazısında aynen “…11.06.2018 tarihinden Sırbistan Divci mezbahasında kesim ve parçalama faaliyeti sonlandırıldı. Görevlendirmelerin iptalini arz ederiz.” denildiği, Davacı Yüklenici tarafından davalı İdare’ye gönderilen 13.06.2018 Tarihli Sırbistan Divci Mezbahası Faaliyeti Sonlandırıldı Başlıklı yazısında aynen “…11.06.2018 tarihinden Sırbistan Divci mezbahasında kesim ve parçalama faaliyeti sonlandırıldı. Görevlendirmelerin iptalini arz ederiz.” 14.06.2018 Tarihli Görevlendirme İptal Talebinde aynen “…13.06.2018 … mezbahasında meydana gelen elim bir kaza sonucu yapmış olduğumuz görüşme neticesinde … mezbahasında kesim ve parçalama ileri bir tarihe ertelenmiştir. … ve … mezbahasına bağlı olarak çalışan … mezbahasında bulunan veteriner hekimlerin geri çağrılması ve yeni görevlendirmesi yapılan veteriner hekimlerin görev iptallerinin yapılmasını saygılarımızla arz ederiz.” 18.06.2018 Tarihli Veteriner Hekim Grevlendirilmesi Talebinde aynen “…Divici, … ve … mezbahalarında yapmakta olduğumuz kesim ve parçalama işlerini mezbahaların küçük ve yetersiz olmasından dolayı ve … mezbahasında yaşanan kaza neticesinde kesim ve parçalama işlerimiz sekteye uğramıştır. Bakanlığımız tarafından onaylanmak üzere adı geçel mezbahalardan daha büyük ve teknolojik açıdan çok daha gelişmiş olan Agro Papuk Strem Sit Mezbahasının kontrolleri yapılarak onaylanması ve kesim heyetlerimizin söz konusu mezbahaya görevlendirilmesini arz ederiz.” 22.06.2018 Tarihli Heyet Görevlendirme Talebinde aynen “Kurumunuz ile 19.01.2018 tarihinde imzalamış olduğumuz Sırbistan menşeli taze/soğutulmuş kemiksiz sığır eti alımına istinaden, Bakanlığımız tarafından onaylanan Agro Papuk strem Sit Mezbahasında 23.06.2018 tarihinde kesim ve parçalama işlemlerimizi yapabilmemiz için kesim ve veteriner hekim heyet görevlendirilmesi için gerekli işlemlerin yapılmasını arz ederiz.” denildiği, 03.07.2018 Tarihli yazısında “…Bu arada çalıştığımız kesimhanelerin küçük ve yetersiz olması nedeni ile Bakanlığımız tarafından sitesinde de görüleceği gibi 22.06.2018 tarihinde Agro Papuk Mezbahasın onaylanmış olup, kesim ve parçalama işlerine yeniden hızlı bir şekilde başlamış bulunmaktayız. Kurumunuzun Alım ve Üretim Daire Başkanlığı ve Ticaret pazarlama Daire Başkanlığı konu ile ilgili olarak bilgi sahibi olup konuyu yakından takip etmektedir. Kesim yapmamıza engel olan bürokratik sorunların çözülmesi ve sözleşmemizde yer alan madde 20.1.1./e gereğince cezasız işlemlerin yapılmasını aksi halde taahhüdümüzü yerine getirebilmek için cezalı sürenin uzatılmasını saygılarımızla arz ederiz.” 27.07.2018 Tarihli Görevlendirme Talebinde aynen “Agro Papuk mezbahasında görevli arkadaşların 28.07.2018 tarihinden itibaren sadece hafta sonları … mezbahasında kesim yapmalarını istiyoruz. Gereğinin yapılmasını arz ederiz.” Davacı Yüklenici tarafından davalı İdare’ye gönderilen bila Tarihli Veteriner Hekim Görevlendirme Talebinde aynen “Argo Papuk mezbahasında hafta içi kesim yapılarak parçalama işlei devam etmkte olup Pazar günleri çalışma yapamamaktayız. Bakanlığımızca görevlendirilen Veteriner hekimlerin aşağıda belirttiğimiz tarihlerde onaylı mezbahamız olan … mezbahasında kesim yapabilmemiz için görevlendirilmesini arz ederiz.” denildiği, 04.09.2018 Tarihli Cezasız Süre Talebinde aynen “…2. Kısım teslimatında 1850 ton teslim etmemiz gerekirken 1766 ton teslimatımız gerçekleşmiştir. Aradaki fark için cezasız süre verilmesini aksi halde cezalı süre verilmesini arz ederiz.” Davacı Yüklenici tarafından davalı İdare’ye gönderilen 30.11.2018 Tarihli Sırbistan Sözleşmesi Hakkında Başlıklı Yazısında aynen “…Sırbistan menşeili taze/soğutulmuş kemiksiz sığır eti alımı sözleşmesi kapsamındaki 4000 ton et kurumunuza teslim edilmiştir. Sırbistan’da bulunan heyetin geri çağrılmasını arz ederiz..” denildiği. 04.12.2018 Tarihli Kesilen Cezaların Ayrıntılı Talebi Başlıklı Yazısında “Kurumunuz ile 19.01.2018 tarihinde imzalamış olduğumuz Sırbistan menşeili taze/soğutulmuş kemiksiz sığır eti alımı ile ilgili olarak firmamıza kesilen cezaların ayrıntılı olarak tarafımıza yazılı olarak bildirilmesini arz ederiz.” denildiği, 20.05.2019 Tarihli Cezaya itiraz Başlıklı Yazısında aynen “Kesimin gerçekleştirileceği tarih ve işletmenin onaylanmasına kadar kaybedilen günler Kurumunuzca tam olarak değerlendirilmiştir. Ancak heyetin işe başlamasına dair talep edilen tarihle işe başlama tarihi arasında ortaya çıkan 3 günlük süre kaybının değerlendirmeye alınmadığı görülmektedir. Sözleşmenin 9.2 ve 14.maddesinde işe başlama talebinin 7 gün öncesinden bildirilmesi gerektiği ifade edilmektedir. Oysaki mezbahanın henüz onayı bulunmadığından ilk görevlendirme için bu mümkün olmayan bir hükümdür. Firma olarak mezbaha onayının yapıldığı gün heyet talebimiz olmuştur. Bu sürelerinde göz önüne alınması gerekmektedir. Toplamda 30 günlük süre kaybımız mevcuttur. Sırbistan parçalama ünitesi bulunan tek onaylı işletmesi Divci mezbahası, Sırbistan Tarımcılık Ormancılık ve Su Yönetimi Bakanlığının mezbahalarının işletilmesine ilişkin mevzuatında yer alan şartları yeterince sağlayamadığı gerekçesi ile 22.03.2018 tarihinden itibaren bu bakanlık tarafından belirlenen eksiklikler giderilinceye kadar süresi olarak kapatılmıştır. Firmamızın çalışabileceği tek onaylı mezbahanın Divci isimli bu mezbaha olması nedeniyle kesim ve parçalama faaliyetimiz o tarihten itibaren durmuştur. Firmamız kurumunuza olan taahhüdünü yerine getirebilmek için Sırbistan’da başka bir tesis arayışına girmiş, tespit edilen … isimi bir tesiste Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 13.04.2018 tarihinde onay verilmiştir Bu tesiste kesim ve parçalama faaliyetlerine 17.04.2018 tarihinde başlanmıştır. Bu mezbahanın onaylanmasına kadar kaybedilen gün sayısı 21 gündür. Ortaya çıkan bu durum firmamızın ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği bir mücbir sebeptir. … mezbahasında kesim ve parçalama işlerimiz devam ederken Sırbistan Tarım ormancılık ve Su Yönetimi bakanlığı tarafından yapılan kontrollerde işletmenin parçalama ve depolama ruhsatsız olarak faaliyet gösterdiği tespit edilmiş ve tesisin bu üniteleri 13.06.2018 tarihinden itibaren süresiz olarak kapatılmıştır. Dolayısı ile bu tesiste kesim ve parçalama işleri tamamen durmuştur. Ülkede onaylı başka tesis bulunmadığından firmamızın önceden olduğu gibi yeni tesis arayışına girişmiş ve tespit ettiği Sremsid Doo Sid mezbahası ancak 22.06.2018 tarihinde onaylanabilmiştir. Bu mezbahanın onatlanmasına kadar kaybedilen gün sayısı 9 gündür. Ortaya çıkan bu olumsuzluğu firmamızın ortadan kaldırması mümkün olmayıp bir mücbir sebep olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. İşletmenin onaylanmasını müteakip heyet görevlendirilmesi kesim ve parçalama işlerinin başlaması da 5 günlük bir süre almıştır. Dolayısıyla toplamda 14 günlük bir süre kaybımız söz konusudur. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı firmamıza öncesinde verilen 22 günlük cezasız ek süreye ilaveten 43 gün daha cezasız ek süre verilmesini karşılık gelen tutarın firmamıza tahakkuk ettirilen gecikme cezasından düşülmesini talep ederiz.” denildiği, Davacı Yüklenici tarafından davalı İdare’ye Beyoğlu 39. Noterliği kanalı ile gönderilen 09.04.2020 tarih 06346 Yevmiye No’lu İhtarnamede “…Müvekkil şirkete muhatap İdare tarafından bahsi geçen sözleşmenin 20.2.maddesi gereğince mücbir sebeplerden dolayı 22 günlük cezasız ek süre verilmiştir. Muhatap tarafından takdir edilen bu süre müvekkil şirketin yaşadığı mağduriyeti ortadan kaldırmamıştır. Kesim ve parçalama faaliyetlerinin gerçekleştirileceği tarih ve işletmenin onaylanmasına kadar kaybedilen günler muhatap İdare tarafından tam olarak belirlenememiş olup yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı müvekkil şirketin kontrolünde olmayan sebeplerden toplamda 30 günlük gecikme yaşanmıştır. Devam eden süreçte Divici mezbahası, Sırbistan Tarımcılık Ormancılık ve Su Yönetimi Bakanlığının mezbahaların işletilmesine ilişkin mevzuatında yer alan şartları yeterince sağlayamadığı gerekçesi ile 22.03.2018 tarihinden itibaren Bakanlık tarafından eksiklikler giderilinceye kadar süresiz olarak kapatılmıştır. Sözleşme şartlarına uygun yeni tespit edilen yeni mezbaha … isimli mezbahadır. … mezbahasına Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve orman bakanlığı tarafından 13.04.2018 tarihinde onay verilmiştir. Müvekkil şirket ise onay süreçlerinden sonra ancak 17.04.2018 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Bu mezbahanın bulunması bildirim süreleri ve onay süreleri dahil müvekkil şirketin faaliyetlerine başlamasında geciktiği süre toplam 21 gündür. Ortaya çıkan bu fiili durum bahsi geçen sözleşmenin 20.2.maddesi gereğince gerektiğinde İdare tarafından belirlenen diğer haller kapsamında olup müvekkil şirketin ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği mücbir sebep olduğu izahtan varestedir. Müvekkil şirket … mezbahasında kesim ve parçalama işlemlerine devam ederken … mezbahası 13.06.2018 tarihinden itibaren süresiz olarak kapatılmıştır. Sırbistan Cumhuriyetinde onaylı başka bir tesisi bulunmadığından dolayı müvekkil şirket tekrardan yeni bir tesis arayışına girmiş ve tespit ettiği Sremsid Doo Sid Mezbahasını bulabilmiştir. Sremsid Doo Sid mezbahasının onaylanmasına kadar geçen süre toplamda 9 günü bulmuştur. İşletmenin onaylanmasından sonra tekrardan tarafınızca heyet görevlendirilmiş ve heyetin gelmesi ve işletmeyi onaylamasından sonra müvekkil şirket kesim ve parçalama işlemlerine ancak 5 gün sonra başlayabilmiştir. Dolayısıyla, Sremsid Doo Sid. Mezbahasındaki kesim ve parçalama işlemleri 14 günlük müvekkil şirketin ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği mücbir bir sebepten dolayı kaynaklanmıştır… Sözleşmede belirtildiği üzere sözleşmenin ifasındaki yaşanan gecikmeler müvekkil şirketin sorumluluğunda olmamakla birlikte müvekkil şirketin ortadan kaldıramayacağı ve/veya gücünün yetmediği mücbir bir sebepten dolayı sorumlu tutulması da hayatın olağan akışına aykırıdır. Müvekkil şirket tarafından sürelere ilişkin olarak ek süre talebinde bulunulmuşsa da kurum tarafından bu kabul görmemiş ve müvekkil şirkete 692.854,27 Euro gecikme cezası kesilmiştir. Bu ceza sözleşme ve kanuna aykırı olup müvekkil şirketin hak edişlinden kesilen cezanın iadesini talep ettiğinin …kesilen ceza tutarının 3 iş günü içerisinde ….hesaba iade edilmesinin ” belirtildiği , ihtarın 10/04/2020 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Davalı İdare tarafından davacı Yüklenici’ye gönderilen 27.06.2018 Tarihli ihtarda aynen “İlgili sözleşmede yer alan teslimat programına göre firmanızın, 2. Kısım teslimatı 01.03.2018-28.03.2018 tarihleri arasında olup 500 tondur. Tüm kısımlara uygulanmak üzere 22 gün cezasız ek süre, ilgili sözleşmenin 22.1. maddesi gereği 15 gün cezalı süre, tüm kısımlara uygulanmak üzere 30 gün cezalı ek süre verildiği bilgilerinizdir. Verilen cezalı ve cezasız ek sürelerle beraber 2. Kısım teslimatınızın son günü 06.07.2018 tarihidir. 27.06.2018 tarihi itibarı ile 2.kısım için yaklaşık 250 ton teslimat gerçekleştirilmiştir. İlgili sözleşmede yer alan teslimat programının gerisinde teslimatlar gerçekleştirdiği görülmekte olup sözleşme programına riayet edilmesi, taahhüdün yerine getirilmesine özen gösterilerek daha fazla cezai duruma düşülmemesi, taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda sözleşmenin 23.maddesi hükümlerinin uygulanacağının” belirtildiği,
05.07.2018 Tarihli Cezalı Ek Süre Başlıklı yazısında aynen “03.07.2018 tarihli dilekçenizde taahhüdünüzü tamamlamak istediğiniz belirtilmiş olup ek süre talep edilmiştir. Firmanıza ilgli sözleşmenin 20.2.maddesi hükmü gereğince 2-3-4-5-6.kısım teslimatlarına ayrı ayrı uygulanmak üzere 30 gün, 7.kısım teslimatı için ise 25 gün daha cezalı ek süre verilmiştir.” 30.07.2018 Tarihli Yurtdışı Görevlendirme Başlıklı yazısında “…19.07.2018 tarih ve E.2147216 sayılı Müsteşarlık Olur’u ile Sırbistan’da bulunan SREM SID DOO SID adlı işletmede görevlendirilen heyetin 28.07.2018 tarihinden itibaren yalnızca hafta sonları … adlı işletmede görevlendirilmesi …” denildiği, 10.09.2018 Tarihli Cezalı Ek Süre Bildirim yazısında aynen “Firmanıza verilen cezasız ve cezalı ek süreler dahilinde 3.kısım son teslimat tarihiniz 04.09.2018 tarihi olduğu bilginizdir. İlgili sözleşmenin 22.2.maddesi hükmü gereğince 3.kısım teslimatınızda uygulanmak üzere 15 gün cezalı ek süre verilmiştir.” 06.09.2018 Tarihli İş Eksilişi yazısında aynen “Sırbistan menşeili sözleşmenin teslimat miktarları 4.kısım için 650 ton, 5-6-7 ve 8.kısımlar için 300’er ton olarak güncellenmiştir.” 14.12.2018 Tarihli Sözleşme Kapatılması Başlıklı yazısında “…Firmanıza tüm kısımlar için toplam 689.378,83 Euro gecikme cezası uygulanmıştır. Ayrıca muayene kabul komisyon raporları gereğince toplam 62.495,70 Euro cezalı kabul yapılmış olup bahsi geçen cezalar alacağınızdan tahsil edilmiştir.” denildiği görülmüştür.
08.05.2019 tarihli Sırbistan Tarım Orman ve Su Yönetimi Bakanlığı Bildirim yazısında; “Bakanlığımızca Simelozanica 2/11 Belgrad adresinde bulunan Divici (Darovi Prirode) Doo Valjevo mezbahasının faaliyetleri, Bakanlığımızın mezbahaların işletilmesine ilişkin mevzuatında yer alan şartları yeterince sağlayamaması gerekçesiyle 22.03.2018 tarihinden itibaren belirlenen eksiklikler giderilinceye kadar durdurulmuştur.” denildiği, 08.05.2019 tarihli Sırbistan Tarım Orman ve Su Yönetimi Bakanlığı Bildirim yazısında; “Bakanlığımızca Cuprija adresinde bulunan Pavlovic mezbahasına ait parçalama ve depolama alanlarının ruhsatsız olarak faaliyet gösterdiği tespit edilmiş ve mezbaha 13.06.2018 tarihi itibarı ile süresiz kapatılmıştır.” denildiği görülmüştür.
Davalı …’nün 19.03.2018 tarihli Cezasız Ek Süre başlıklı Olur yazısında “Yüklenici Etcii Halal Meso Doo firmasına teslimat programının başladığı 01.02.2018 tarihinden, veteriner sağlık sertifikasının yayınlandığı 22.02.2018 tarihinde kadar 22 gün cezasız ek süre verilmesini ve verilen cezasız sürenin her kısım teslimatına uygulanmasını” 06.04.2018 tarihli Cezalı Süre başlıklı Olur yazısında “Yüklenici Etcii Halal Meso Doo firmasına sözleşmenin 22.2.maddesi hükmü gereğince 1. Kısımdan eksik kalan teslimatı için 30 gün daha cezalı ek süre verilmesi ve bu sürenin kalan kısım teslimatlarına da ayrı ayrı uygulanmasını” 02.05.2018 tarihli Cezalı Ek Süre başlıklı Olur yazısında “Yüklenici Etcii Halal Meso Doo firmasına sözleşmenin 22.2.maddesi hükmü gereğince 1. Kısımdan eksik kalan teslimatı için 30 gün, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Kısım teslimatları için 30 gün, 8. Kısım teslimatı için 25 gün daha cezalı ek süre verilmesi” denildiği, 04.07.2018 tarihli Cezalı Ek Süre başlıklı Olur yazısında “Yüklenici Etcii Halal Meso Doo firmasına sözleşmenin 22.2.maddesi hükmü gereğince 2. Kısımdan eksik kalan miktar için ve 3, 4, 5, 6. Kısım teslimatlarına ayrı ayrı uygulanmak üzere 30 gün, 7. Kısım teslimatı için ise 25 gün daha cezalı ek süre verilmesi” 06.09.2018 tarihli Cezalı Ek Süre başlıklı Olur yazısında “Yüklenici Etcii Halal Meso Doo firmasına 3. Kısımdan eksik kalan miktarı tamamlayabilmesi için sözleşmenin 22.2.maddesi hükmü gereğince sadece 3. Kısım teslimatına uygulanmak üzere 15 gün daha cezalı ek süre verilmesi” denildiği görülmüştür.
Dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış alınan rapor ve ek raporda “…Türkiye Sırbistan arasında Serbest Ticaret Anlaşmasının imzalanmaması ve veteriner sağlık sertifikasının yayınlanmamasından kaynaklı gecikmenin davacının kusurundan kaynaklanmadığı, davacının bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği ve bu itibarla da mücbir sebep kapsamında değerlendirilebileceği, Sayın Mahkemece Türkiye Sırbistan arasında Serbest Ticaret Anlaşmasının imzalanmaması ve veteriner sağlık sertifikasının yayınlanmamasından kaynaklı gecikmenin mücbir sebep kapsamında değerlendirilmesi halinde; davalı İdare tarafından davacıya 22 günlük cezasız ek süreye ilave 8 günlük cezasız ek süre daha vermesi gerektiği, bu itibarla da 1. Kısım teslimatı için davacıya kesilen 8 günlük ceza kesintisi bedelinin (8 x 1.115,86 Euro) = 8.926,88 Euro haksız olduğuna ilişkin takdirin sayın mahkemeye ait olduğu, Serbest Ticaret Anlaşmasının imzalanmaması ve veteriner sağlık sertifikasının yayınlanmamasından kaynaklı gecikme dışında kalan tüm gecikmelerin davacının basiretli iş adamı gibi davranma yükümlülüğüne ve sözleşmenin Yüklenicinin Yükümlülükleri başlıklı maddesine aykırı hareketlerinden kaynaklandığı bu nedenle de mücbir sebep kapsamında sayılamayacağı, Davalı İdare tarafından davacı Yüklenici’nin sözleşmeye aykırı davranışları nedeni ile Yüklenici’den (689.378,83-8.926,88) = 680.451,95 Euro ceza kesintisi yapabileceği,” belirtildiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafça akdedilen sözleşme kapsamında davacının edimini süresinde yerine getirmediğinden bahisle hak edişinden yapılan haksız ceza kesintisinin davalı idareden tahsili ,davalı tarafça davanın reddine karar verilmesi talep edilmiş olup;
Taraflar arasında 19.01.2018 tarihli Sırbistan Menşeli Taze/Soğutulmuş kemiksiz sığır eti alım sözleşmesi akdedildiği, Taze/Soğutulmuş kemiksiz sığır eti teslimindeki gecikme nedeniyle davalı kurumca toplam 689.378,83 Euro gecikme cezası uygulandığı ve davacı alacaklarından tahsil edildiği, sözleşme gereği ilk parti olan 500 tonluk teslimatın 01.02.2018-28.02.2018 tarihleri arasında yapması gerektiği, ilk teslimatta Türkiye Cumhuriyeti ile Sırbistan Cumhuriyeti arasında Serbest Ticaret Anlaşması ve Veterinerlik Sözleşmesinin imzalanması ve Sırbistan Cumhuriyeti Parlamentosundan karar alınması ve veteriner sağlık sertifikasının yayınlanması aşamasında 30 günlük gecikme yaşandığı, davalı kurumca davacıya 22 günlük cezasız ek süre verildiği bu gecikmede davacının kusur yada etkisinin bulunması nedeniyle davacı açısından ifayı geciktiren mücbir sebep sayılması ve bu sebeple davacıya 8 günlük ek süre daha verilmesi gerektiği , sonraki teslimat aşamalarındaki Divici Mezbahasının mevzuatta yer alan şartları sağlamaması sebebi ile Sırbistan Bakanlığı tarafından süresiz kapatılması, … Mezbahasının ruhsatsız olması nedeni ile kapatılması ve sair sebeplere dayalı gecikmelerde ise davacının basiretli tacir olarak Sırbistan’da kesim/parçalama faaliyetlerinin yapılacağı mezbahaların kapasiteleri olup olmadığının, yeterli donanıma sahip olup olmadığının, gerekli ruhsat ve izinlerinin bulunup bulunmadığının önceden araştırması gerektiği ve sözleşmede göz önünde tutulması gerektiği de gözetildiğinde davacı yönünden mücbir sebep sayılamayacağı , bu aşamada davacının hak edişlerinden Taze/Soğutulmuş kemiksiz sığır eti teslimindeki 8 günlük gecikme nedeniyle yapılan 8.926,88 Euroluk kesintinin usulsüz , sözleşme ve hukuka aykırı olduğu, bilirkişi raporu taraflar arasındaki sözleşme, ihtarlar, müzekkere cevapları ve tüm dosya kapsamı ile anlaşılmakla alacağın taraflar arasındaki sözleşmeden kaynaklı olması nedeni ile TBK nun 146. Maddesi gereği alacağın 10 yıllık zaman aşımına tabi olduğu, dava tarihi itibariyle zaman aşımının gerçekleşmediği davalı tarafın zaman aşımı itirazı yönünden ,davacı tarafça davalıya gönderilen temerrüde esas Beyoğlu 39. Noterliği kanalı ile gönderilen 09.04.2020 tarih 06346 Yevmiye No’lu ihtarın tebliğ tarihi ve tanınan 3 günlük sürede davalının temerrüt tarihi yönünden dikkate alınarak aşağıdaki hükmün kurulmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere;
Davacının davasının kabulüne,
8.926,88-Euro’nun temerrüt tarihi olan 14/04/2020 tarihinden itibaren Euro cinsinden dövize 3094 sayılı yasanın 4. Maddesi gereğince, Devlet Bankalarınca 1 yıl vadeli hesaplara uygulanan mevduat faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 4.985,13 TL harçtan, dava açılışında alınan ve ıslah ile alınan 2.286,55TL harcın düşülmesi ile eksik alındığı anlaşılan 2.698,58 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine, taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider ve delil avansının HMK’nin 333. maddesi uyarınca karar kesinleştikten sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 5. maddesi dikkate alınarak yatıranlara iadesine,
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-13. maddesi uyarınca alınması gereken 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Davacının yargılama sırasında yapmış olduğu 139,55 TL peşin harç, 54,40 TL başvurma harcı, 2.147,00 TL ıslah harcı, 82.10 TL tebligat ücreti,3.000,00 TL bilirkişi ücreti, olmak üzere toplam 5.423,05 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının yargılamada vekil ile temsil edildiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 10.287,15 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Dair Taraf vekillerinin yüzüne karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/06/2022

Katip …
¸e-imzalıdır.

Hakim …
¸e-imzalıdır.