Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/324 Esas – 2022/604
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ

T.C.
ANKARA
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2019/324 Esas
KARAR NO : 2022/604

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 21/06/2019
KARAR TARİHİ : 14/09/2022
KARARYAZ.TRH: 15/09/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA:
Davacı vekilinin dava dilekçesi ile “… Müvekkili şirket ile davalı arasında 06.07.2015 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve 01.08.2015 tarihli Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol akdedilerek bayilik ilişkisi kurulduğunu, sözleşme hükümlerine göre davalının kestiği faturaların müvekkili tarafından bazen banka aracılığıyla ile bazen DBS sistemi ile ödendiğini, müvekkilinin davalının sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeni ile piyasa koşullarında rekabet edemediğinden bayilik sözleşmesini … yevmiye numaralı ihtarı ile feshettiğini ve ihtarnamenin 12.03.2019 tarihinde davalıya tebliğ edildiğini, DBS sisteminin özelliği gereği davalı yanın kestiği faturaları sisteme girdiği an müvekkili şirketin hesabından paranın kendi hesabına aktarıldığını, davalının haksız şekilde 11.03.2019 tarih ve 019986 no’lu 46.148,88- TL’lik ve 11.03.2019 tarih ve 019987 no’lu 96.542,17 TL’lik iki adet faturayı keserek müvekkili şirketin hesabından 11.03.2019 tarihinde 142.691,05 TL tahsil ettiğini, anılan faturaları 14.03.2019 tarihinde kargo aracılığı ile müvekkili şirkete gönderdiğini, müvekkili şirket tarafından …yevmiye no’lu ihtarnamesi ile fatura içeriklerine itiraz edildiğini ve tahsil edilen paranın iadesinin talep edildiğini, Sözleşme ve ek protokol gereğince müvekkili şirketin alım yaptığı ikmal noktasındaki … alış fiyatı üzerinden %0,75, eğer farklı ikmal noktalarından dolum yapılır ise ve alış fiyatı … fiyatının altında olur ise bu noktalardan yapılan alım fiyatlarının üzerine %0,75 kar ilave edilerek satış yapılacağı ve her halükarda da bayiinin alış fiyatının …+0,5’i geçemeyeceğinin kararlaştırılmış olmasına rağmen davalının hileli ve gizli hareketleri ile bu fiyatların ve oranların çok üzerinde mal satışı yapıp fatura kestiğini ve bu nedenle de 170 tanker civarında bir alım satımdan dolayı haksız kazanç elde ettiğini… müvekkilinin hesabından haksız olarak alınan 100,00-TL’nin 11.03.2019 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka ticari reeskont faizi ile birlikte ve bayilik sözleşmesi gereğince müvekkiline sözleşme hükümlerine aykırılı olarak fazla fiyattan mal satımı nedeni ile fark bedellerinden 100,00-TL’nin en yüksek banka ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınmasına…, ” karar verilmesini istediği görülmüştür.
SAVUNMA:
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle ” Zaman aşımı itirazı ile birlikte, taraflar arasında 06.07.2015 tarihinde 5 yıllık Akaryakıt Sözleşmesi akdedildiğini, 06.03.2019 tarihinde sözleşmenin 5 yıl süre ile uzatılması hususunda protokol imzaladıklarını, sözleşme süresi dahi dolmadan davacının akaryakıt sözleşmesini …. yevmiye no’lu ihtarnamesi ile hiçbir gerekçe göstermeden haksız şekilde feshettiğini, yine 11.03.2019 tarihinde davacı şirket yetkilisi … …’nın müvekkili şirket Bölge Müdürü … …’ı arayarak sözleşmeyi feshettiğini bildirdiğini, aynı gün DBS hesabının bulunduğu … Bankası tarafından müvekkili şirket Finans Müdürü Şenol Arslan’a gönderilen mail ile davacı şirketin DBS limitinin iptal edileceğinin bildirdiğini, DBS limitinin kapanması halinde müvekkili şirketin alacaklarını tahsil edemeyeceği düşüncesi ile sözleşmeden doğan hakların kullanılarak 11.03.2019 tarihli 19986 ve 19987 sıra numaralı faturalar düzenleyerek DBS sistemine yüklediğini, dava konusu 11.03.2019 tarih 19986 sıra numaralı 46.148,88 TL bedelli faturanın davacı şirket akaryakıt istasyonunu yapılan yatırımlardan kaynaklı alacaklar, 11.03.2019 tarih 19987 sıra numaralı 96.542,17 TL bedelli faturanın ise sözleşmenin süresinden önce feshi ve ifa imkanı kalmaması sebebiyle uğranılan kar mahrumiyetine ilişkin olduğunu, sözleşmenin süresinden önce feshi halinde sözleşme sonuna kadar elde edilmesi muhtemel kar bedeli ile bayiye yapılan yatırımlardan kaynaklı ariyet bedellerinin bayiden talep edilebileceği hususlarının sözleşme ile düzenlendiğini, müvekkili şirketin 06.03.2019 tarihli Protokol ile mevcut karlılığından feragat ettiğini, 01.08.2015 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesine ek protokolde 1 gün olarak belirtilmesine karşın davacıya 5-7 gün opsiyonlu akaryakıt satışı yapıldığını, müvekkili şirket tarafından davacı yanın piyasa ile rekabet etmesi amacı ile her türlü fedakarlığın yapıldığını, iddia edildiği gibi gizli veya hileli herhangi bir işlem olmadığını belirterek davanın reddini…,
” talep ettiği görülmüştür.
DELİLLER:
Taraflar arasında akdedilen 06.07.2015 tarihli “Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi”nin tetkikinde Sözleşmenin “Ariyet Malzemeler” başlıklı 9.maddesinde “Akaryakıt istasyonu için gerekli olan her türlü istasyon donatım malzemeleri ile araç ve gerecin temini bayi’e aittir. Şirket dilerse kendi belirleyeceği, sayı, ebat, standart ve teknik nitelikte malzemeyi ariyet olarak bayiye verebilir. Bayilik sözleşmesinin veya ariyet sözleşmesinin herhangi bir sebeple şirket tarafından fesih edilmesi, bayi tarafından sözleşmenin fesih edilmesi veya mücbir sebeple sözleşmenin kendiliğinden münfesih sayılması hallerinde, Şirket aşağıda yer alan seçimlik haklarından dilediğini kullanmakta serbest olup bayi hiç bir şekilde bu haklardan herhangi birinin veya tamamının kullanılmasının kötü niyetli olacağı iddiasında bulunamaz. Şirketin bedel talep etmesi halinde bayi, amortisman indirimi, yıpranma payı ve sair iddialar ile bedel indirimi talep edemiz. Şirketin ariyet malzemenin iadesini talep etmesi halinde ariyet malzemenin; sökme bedeli, taşıma bedeli de ayrıca şirkete ödenmek zorundadır. Şirket;-Ariyet malzemenin tamamının aynen iade edilmesini, -Ariyet malzemenin tamamının Amerikan Doları cinsinden veya Türk Parası olarak liste fiyatının ödenmesini,-Ariyet malzemenin bir kısmının aynen iadesini, bir kısmının ise Amerikan Doları cinsinden veya Türk Parası olarak liste fiyatının ödenmesini, bayiden isteyebilir.” Sözleşmenin “Fesih Sebepleri” başlıklı 10.maddesinde “a) Bayin’nin bu sözleşme hükümlerine veya bu sözleşmeye ek olarak imzalanmış diğer sözleşme, protokol ve taahhütname hükümlerinden herhangi birine aykırı davranması,b) Bayi’nin Şirket’in rıza ve muvafakatini almaksızın sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi ve/veya başka bir dağıtım ŞİRKET’inin Bayiliğini doğrudan ve dolaylı olarak alması, c) Bayi’nin Şirket prestij ve menfaatlerini sarsıcı hareketlerde bulunması…” Sözleşmenin “Feshin Sonuçları” başlıklı 11.maddesinde “a) BAYİ’in işbu sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih etmesi veya şirket’in fesih etmesine sebebiyet vermesi veya işbu sözleşmede yer alan hususlardan herhangi birine uymaması halinde şirket, aşağıda belirtilen yaptırımlara sıra gözetmeksizin ve dileğini veya dilediklerini uygulamak hakkında sahiptir. Bunlar;-Süre vererek sözleşme şartlarına uyması için yazılı olarak ihtar eder.-Mal teslimatı bir süre için durdurur.-BAYİ’den uyulmayan her husus için cezai şart talep eder.-Zarar-ziyan talep eder. -ŞİRKET uhdesindeki veya istasyondaki BAYİ’e ait haklar üzerinde hapis hakkını kullanır.-Satış koşullarında değişiklik yapar.-Sözleşmeyi derhal ve süresinden önce fesih eder.b) İş bu sözleşmenin herhangi bir nedenle feshi veya şirket ile bayi arasındaki bayilik ilişkisinin sona ermesi halinde bayi, istasyonda bulunan ve şirket kurumsal kimliğini anımsatan her türlü imgeyi mevzuat belirlen süre içerinde silmek, örtmek veya taşınabilir olanları ehil kişiler marifetiyle sökmek, ariyet olarak verilmiş olan malzemeyi şirketin göstereceği adrese teslim etmek zorundadır. Aksi halde bu sözleşmenin veya buna ek sözleşmelerin cezai şart maddesinde bu hususa özgülenmiş olan cezai şart miktarını kayıtsız şartsız hiçbir ihtara gerek kalmaksızın ödeyeceğini beyan kabul ve taahhüt eder. BAYİ’nin bu imgeleri silmemesi veya kaldırmaması, ariyetleri teslim etmemesi halinde şirket bu işi kendisi yaparak tüm giderler ile zararlarını bayi’den ayrıca talep etme hakkına sahiptir.c) Bayi, işbu sözleşmenin feshi veya herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, ŞİRKET ile akdetmiş olduğu bütün kredi, malzeme ve sair hususlara müteallik sözleşmelerinin münfesih olacağını ve bu sözleşmelerden doğan borçları ile doğacak her türlü borçların muaccel olacağını peşinen kabul ve taahhüt eder. Bu borçlarına karşın yürütülecek tüm yasal işlemlerde şirket teminatsız olarak ihtiyati haciz/ihtiyati tedbir isteyebilecektir.. ğ) ŞİRKET sözleşme, ek sözleşme, protokol vs anlaşmalar gereğince talep edebileceği akaryakıt bedeli alacakları, cezai şart alacakları, maddi ve manevi tazminat alacakları, satış taahhüdünün yerine getirilmemesinden kaynaklanacak şartı ceza alacağı, kar mahrumiyeti alacağı, ariyet bedeli alacakları ve sair doğmuş ve doğacak alacakları sebebiyle BAYİ’nin vermiş olduğu ipotekleri ve teminat mektuplarını hiçbir ihtar, ihbar ve hüküm almaya gerek olmaksızın nakde çevirerek alacağını tahsil etme hakkına sahip olur. Şirket, yasal mevzuat gereği sahip olduğu haklara istinaden istasyona, ariyet sözleşmesine istinaden de istasyon işletme malzemelerine el koyabilir. Bayi tarafından şirket lehine verilmiş bulunan intifa ve ipotek hakları ana gayrimenkulle birlikte, gayrimenkulün üzerinde bulunan ve ilerde inşa edilecek olan her türlü teferruatı, eklentiyi, alet ve ekipman ile binayı kapsadığını bayi kabul ve beyan eder.”hükümlerini 01.08.2015 tarihli “Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol”ün tettikinde 4 maddesinde ” Bayi otogaz satışı konusunda serbest bırakılacak istediği firma ile sözleşme imzalayabilecek, sözleşme imzaladığı firmanın kurumsal kimliğini alabilecek ve şirket çalışılan LPG firmasından kar payı istemeyecektir.”6.maddesinde ” Bayiden satış taahhüdü ve cezai şart talep edilmeyecektir.”7.maddesinde ” Şirket bayiinin alım yaptığı ikmal noktasındaki … alış fiyatı üzerine %0,75 kar ilave ederek bayiiye peşin satış yapacaktır. Şirketin ikmal noktalarından yaptığı alış fiyatı … fiyatının altında olur ise bu noktalardan yapılacak alımlarda alım yapılan noktadaki alış fiyatı üzerine %0,75 kar ilave edilecektir. Her halükarda bayiinin alış fiyatı … Fiyatı + %0,5’i geçmeyecektir. Bayiinin istasyon dışı satışlarına bu oran … alış fiyatı+%0,25 olarak uygulanacaktır. Bayii istediği ikmal noktasından alım yapmakta serbesttir.”…düzenlemelerinin bulunduğu 06.03.2019 tarihli “Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol” ün tetkikinde 6. Maddede “Mersin Ataş teslimatlarında bayinin peşin alımlarında Aliağa … fiyatı ile bayiye teslimat yapılacaktır. 2019 yılı Ekim ayı sonuna kadar aynı koşul bayinin DBS alımlarında 5 gün opsiyonlu olacaktır. Bayinin kanopi altı dışı satışlarında peşin Aliağa … – %0,5 uygulanacaktır. Bayinin Kırıkkale alımlarında Kırıkkale … fiyatı ile teslimat yapılacaktır.” 7. Maddede “Bayi şirkete yıllık 500 ton satış taahhüdü verecektir. Bayiden cezai şart talep edilmeyecektir…. “16. Maddede sözleşmenin süresi 5 yıldır… ” düzenlemelerinin bulunduğu görülmüştür.
Davacı tarafından davalı gönderilen … yevmiye numaralı ihtarnamesinde “…… lisans numarasıyla faaliyette bulunan Akaryakıt istasyonunda akaryakıt satışı yapılması için 06.07.2015 Tarihli 5 (beş) yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi imzalanmıştır. Bu güne kadar devam eden bayilik sözleşmemiz ne yazık ki piyasa koşullarında rekabet edemediğimiz için görmüş olduğum lüzum üzerinde şirketinizle imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesini 11.03.2019 tarihinde tek taraflı olarak feshediyoruz. İşbu sebeple fazlaya ilişkin haklarımız kaydıyla aramızda 06.07.2015 tarihinde imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin tek taraflı olarak fesih ediyoruz. Ayrıca istasyonumuzda ariyet olarak bulunan şirketinize ait kurumsal kimlik malzemeleri, hava saati ve otomasyon sisteminin Enerji Piyasası Denetleme Kurumu tarafından yayınlanan 1240 sayılı kurul kararı hükümlerine uygun iade alınmasını, aksi halde bu malzeme ile ilgili sorumluluk kabul etmeyeceğini…” denildiği, ihtarnamenin 12.03.2019 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Davacı tarafından davalıya gönderilen … yevmiye numaralı ihtarnamesinde “Muhatap; haksız ve hiçbir gerekçeye dayanmadan 11.03.2019 tarih ve 019986 nolu 46.148,88 TL’lik ve 11.03.2019 tarih ve 019987 no’lu 96.542,17 TL’lik iki adet faturayı müvekkil şirketin DBS sisteminin açık bulunduğu … Bankası … Sanayi Sitesi (1309 Şb.Kodu) Şubesinin 10100324 nolu hesabına sisteme yüklemek sureti ile 11.03.2019 tarihinde müvekkil şirketin hesabından yine aynı gün 11.03.2019 142.691,05 TL olarak tarihinde tahsil etmiştir. Muhatap, müvekkil şirkete 14.03.2019 tarihinde kargo şirketi aracılığı ve kargo yolu ile fatura asıllarını göndermiştir. Bu faturalar; sözleşme ve el protokola açıkça aykırı ve içeriği itibarı ile de karşılıksız ve kötüniyetlidir. faturalar, taraflar arasındaki sözleşmeye, protokola ticari ilişkiye ve hayatın ve ticaretin olağan akışına açıkça aykırıdır. Muhatap sözleşme hükümlerine açıkça aykırı davrandığından, fatura içeriklerinde belirtilen hususlar ile ilgili olarak müvekkile herhangi bir fatura kesmesi veya para talep etmesi hukuken mümkün olmadığından ve edimlerini yerine getirmediğinden dolayı bu fatura bedellerini talep edemez. Bu nedenle de faturaların tamamına, tüm münderacat ve miktarlarına açıkça itiraz ediyoruz ve kabul etmiyoruz. Tamamen haksız ve mesnetsiz, sözleşme ve eki protokole açıkça aykırı ve içeriği itibariyle de karşılıksız ve kötü niyetli faturalara istinaden müvekkil şirketin hesabından DBS yöntemi ile tahsil edildiğinden dolayı da 142.691,05 TL’nin işbu ihtarnememizin tebliği tarihinden itibaren en geç 3 (üç) gün içerisinde ve tahsil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçecek ticari avans faizi birlikte müvekkil hesabına iade edilmesini talep ediyoruz. Ayrıca, muhatap şirket ile müvekkil şirket arasında yapılan anlaşma ve ek protokol gereğince; müvekkil şirketin alım yaptığı ikmal noktasındaki … alış fiyatı üzerinden %0,75, farklı ikmal noktalarından yaptığı alış fiyatı … fiyatının altında olur ise bu noktalardan yapılan alım fiyatlarının üzerinde %0,75 kar ilave edilerek satış yapılacağı ve her halükarda da bayinin alış fiyatının …+0,5’i geçemeyeceği kararlaştırılmış olmasına rağmen, muhatabın hileli ve gizli hareketler ile bu fiyatların ve oranların çok üzerinde müvekkile mal satışı yapıp faturasını kesip tahsilatını yaptığı ve bu nedenle de taraflar arasında yapılan ve yaklaşık 170 tanker civarındaki bir alımda satımdan dolayı da haksız kazanç tahsilat yaptığı müvekkil tarafından tespit edilmiştir. Bu nedenle de muhatap şirketin haksız kazanç sağladığı bu bedellerin de en geç 3 (üç) gün içerisinde müvekkil şirketin yukarıda belirtilen hesabına iade edilmesini aksi halde bu yönden de muhatap firmaya karşı hukuki ve cezai yollara başvurulacağı ve EPDK’ya da şikayette bulunulacağını…” denildiği görülmüştür.
Davalı tarafından davacıya gönderilen …yevmiye numaralı ihtarnamesinde “…Tarafınızca müvekkil şirkete gönderilen …. yevmiye sayılı ihtarnamesiyle “görmüş olduğum lüzum üzerine” gerekçesi ile herhangi bir haklı sebep ileri sürmeksizin bayilik sözleşmesini süresinden önce tek taraflı olarak feshetmiş bulunmaktasınız. İşbu ihtarname 12.03.2019 tarihinde müvekkil şirkete tebliğ edilmiştir. Taraflar arasında imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin Feshin Sonuçları başlıklı 11.maddesinin (ğ) bendi uyarınca sözleşmenin süresinden önce feshi halinde; ifa imkanı kalmaması sebebiyle sözleşme süresi sonuna kadar bayilik sözleşmesi uyarınca müvekkil şirket tarafından elder edilmesi muhtemel kar bedelinin bayiden talep edilebileceği düzenlenmiştir. Bu sebeple bayilik sözleşmesinin süresinden önce tarafınızca feshedilmesi sebebiyle ifa imkanı kalmayan sözleşmeden kaynaklı olarak müvekkil şirket nezdinde meydana gelen kar mahrumiyeti alacağına ilişkin 11.03.2019 tarih, 19987 sıra nolu, 96.542,17 TL bedelli fatura düzenlenerek tarafınıza gönderilmiştir. Yine Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin “Ariyet Malzemeler” başlıklı 9.maddesi uyarınca müvekkil şirket tarafından bayiye yapılan yatırımlardan kaynaklı ariyet bedellerinin bayiden talep edilebileceği düzenlenmiştir. İşbu hüküm uyarınca müvekkil şirket tarafından istasyonunuza yapılan yatırımlara ilişkin 11.03.2019 tarih, 19986 sıra nolu 46.148,88 TL fatura düzenlenerek tarafınıza gönderilmiştir… İşbu sebeplerle fazlaya ilişkin her türlü talep hakkımız saklı kalmak kaydıyla; tarafınızca Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin süresinden önce haksız feshi sebebiyle müvekkil şirketçe keşide edilen 11.03.2019 tarih 19986 sıra nolu 46.148,88 TL bedelli, 11.03.2019 tarih, 19987 sıra nolur 96.542,17 TL bedelli faturaların ticari defterlerinize işlenmesi, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun sorumluluktan kaçmaya yönelik … …. yevmiye sayılı ihtarnamesini kabul etmediğini…” denildiği görülmüştür.
Talimat yolu ile davacının ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yaptırılmış alınan raporda “….
Davacı şirket ile davalı şirket davaya konu ihtilaf olasıya kadar aktif şekilde çalışmakta olduğu,
davalı şirket satıcı, davacı şirket satış petrol istasyonu (bayii) olarak faaliyet göstermekte olduğu anlaşılmakta ve yansımaktadır.
Davacının banka hesabından ticari çalışmanın seyri olarak davalının bankadan çektiği iki fatura
karşılığı 142.691,05 TL’yi davacı firmanın defter ve hesaplarında verilen sipariş avansları olarak
yansıttığı görülmektedir. Katma değer vergisi ayrımı kayıtlarda gözetilmemiştir.
…” denildiği görülmüştür.
Davalının ticari defter ve kayıtları ile dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış alınan raporda “… … … Petrolcülük Tic. A.Ş. İle … … Petrol Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti. arasında 06.07.2015 tarihinde “Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi” 01.08.2015 tarihinde “Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol” ve 06.03.2019 tarihinde “Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol” akdedildiği görülmüştür. Davacı yan davalının sözleşmeye aykırı hareketleri ve uygulamaları nedeni ile piyasa koşullarında rekabet edemediğinden dolayı bayilik sözleşmesini Ankara Etimesğut 2. Noterliği kanalı ile gönderdiği …. yevmiye numaralı ihtarı ile feshettiği, ihtarnamenin 12.03.2019 tarihinde davalıya tebliğ edildiğini iddia etmektedir.Davacı tarafından ….Noterliği kanalı ile davalıya gönderilen …. yevmiye numaralı ihtarnamesinde aynen “…Bu güne kadar devam eden bayilik sözleşmemiz ne yazık ki piyasa koşullarında rekabet edemediğimiz için görmüş olduğum lüzum üzerinde şirketinizle imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesini 11.03.2019 tarihinde tek taraflı olarak feshediyoruz. İşbu sebeple fazlaya ilişkin haklarımız kaydıyla aramızda 06.07.2015 tarihinde imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin tek taraflı olarak fesih ediyoruz…” denilmiştir. Anılan ihtarnamenin 12.03.2019 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Fesih hakkı, karşı tarafa yöneltilmesi gereken tek taraflı bir irade beyanı ile sözleşmeyi ortadan kaldırabilme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran bir haktır. Fesih iradesinin karşı tarafa ulaşmasıyla birlikte hüküm ve sonuç doğurmaktadır. Yanlar arasında akdedilen sözleşmenin 10.maddesinde fesih sebeplerine yer verilmekle incelendiğinde tüm maddelerin şirketin fesih gerekçesi teşkil eden davranışlarının belirtildiği görülmüştür. Oysa ki somut uyuşmazlıkta davacı bayiin sözleşmeyi feshi söz konusu olup buna ilişkin bir sözleşme maddesi yer almamaktadır. Davacı tarafından … kanalı ile davalıya gönderilen …. yevmiye numaralı fesih ihtarnamesinde “…Bu güne kadar devam eden bayilik sözleşmemiz ne yazık ki piyasa koşullarında rekabet edemediğimiz için görmüş olduğum lüzum üzerinde şirketinizle imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesini 11.03.2019 tarihinde tek taraflı olarak feshediyoruz.” denilmekle feshin davalı şirketin davranışlarından değil bizzat davacının istek ve iradesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Sözleşmeler hukukunda ahde vefa esas olmakla piyasa koşullarında rekabet edilmemesi ahde vefanın istisnası teşkil etmeyeceğinden davacının sözleşmeyi feshinin haklı nedene dayanmadığı hususunda takdir sayın mahkemenindir. Davacı tarafından gönderilen fesih bildirimi davalı yana 12.03.2019 tarihinde tebliğ edildiği dosyada mevcut tebliğ şerhinden anlaşılmaktadır. Bununla birlikte davalı yan davaya cevap dilekçesinde davacı şirket yetkilisi … …’nın müvekkili şirket Bölge Müdürü … …’ı arayarak sözleşmeyi feshettiğini bildirdiğini iddia etmiş ise de dosya kapsamında buna ilişkin bir kayda rastlanılmamıştır. İhtilafa konu …sıra numaralı 46.148,88 TL bedelli fatura (ariyet bedeli) değerlendirildiğinde; Davacı yan; davalının haksız şekilde 11.03.2019 tarih ve 019986 no’lu 46.148,88 TL’lik fatura keserek DBS Sisteminden bu bedelin tahsil edildiğini, 14.03.2019 tarihinde faturanın kargo aracılığı ile kendilerine gönderdiğini, … …. yevmiye no’lu ihtarnamesi ile fatura içeriğine itiraz edildiğini ve haksız tahsil edilen paranın iadesi talep edildiğini belirtmiştir. Davalı ise 11.03.2019 tarih 19986 numaralı 46.149,88 TL bedelli faturanın davacı şirket akaryakıt istasyonunu yapılan yatırımlardan kaynaklı alacaklar olduğunu beyan etmiştir. … … … Petrolcülük Tic. A.Ş. Tarafından … … Petrol Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’ye yapılan yatırımlara ilişkin faturalar dosya içeriğinde yer almakla işbu Rapor’un İnceleme ve Tespitler başlığı altında detaylı şekilde tablolaştırıldığı üzere davalı yanca davacı firma için toplam 49.590,23 TL masraf yapıldığı anlaşılmıştır. Yanlar arasında akdedilen sözleşmenin 9.maddesinde sözleşmenin feshi halinde davalı yanca davacının kullanımına tahsis edilen ariyet malzemeler hususunda düzenleme bulunmakla bu düzenleme davalı yana seçimlik haklar sağlamış olup seçimlik haklardan hangisinin kullanılacağı hususunda mutlak özgürlük tanımıştır. Taraflar arasında akdedilen Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin “Ariyet Malzemeler” başlıklı 9.maddesinde “…Bayilik sözleşmesinin veya ariyet sözleşmesinin herhangi bir sebeple şirket tarafından fesih edilmesi, bayi tarafından sözleşmenin fesih edilmesi veya mücbir sebeple sözleşmenin kendiliğinden münfesih sayılması hallerinde, Şirket aşağıda yer alan seçimlik haklarından dilediğini kullanmakta serbest olup bayi hiç bir şekilde bu haklardan herhangi birinin veya tamamının kullanılmasının kötü niyetli olacağı iddiasında bulunamaz. Şirketin bedel talep etmesi halinde bayi, amortisman indirimi, yıpranma payı ve sair iddialar ile bedel indirimi talep edemez. Şirketin ariyet malzemenin iadesini talep etmesi halinde ariyet malzemenin; sökme bedeli, taşıma bedeli de ayrıca şirkete ödenmek zorundadır. Şirket;-Ariyet malzemenin tamamının aynen iade edilmesini, -Ariyet malzemenin tamamının Amerikan Doları cinsinden veya Türk Parası olarak liste fiyatının ödenmesini, -Ariyet malzemenin bir kısmının aynen iadesini, bir kısmının ise Amerikan Doları cinsinden veya Türk Parası olarak liste fiyatının ödenmesini, bayiden isteyebilir.” hükmü yer almaktadır. Bu itibarla sözleşmenin feshi halinde davalının ariyet malzemelerin bedelini talep edebileceği, bu bedelin dosyaya sunulan faturalar incelendiğinde 49.590,23 TL olduğu görülmüş ise de davalı tarafından tanzim edilen 11.03.2019 tarih 19986 sıra numaralı faturada 46.148,88 TL olarak yansıtıldığı tespit edilmiştir. Buna göre davalı yanın ariyet bedeline ilişkin olarak talep etmiş olduğu 46.148,88 TL’nin iadesine ilişkin davacının talebinin yerinde olmadığı hususunda takdir sayın mahkemenindir. İhtilafa konu 11.03.2019 tarih 19987 sıra numaralı 96.542,17 TL bedelli fatura (kar mahrumiyet bedeli) irdelendiğinde; Davacı yan; davalının haksız şekilde 11.03.2019 tarih ve 019987 no’lu 96.542,17 TL’lik fatura keserek DBS Sisteminden bu bedelin tahsil edildiğini, 14.03.2019 tarihinde faturanın kargo aracılığı ile kendilerine gönderdiğini, … 5. Noterliği 15.03.2019 tarih 04184 yevmiye no’lu ihtarnamesi ile fatura içeriğine itiraz edildiğini ve haksız tahsil edilen paranın iadesi talep edildiğini belirtmiştir. Davalı ise 11.03.2019 tarih 019987 numaralı 96.542,17 TL bedelli faturanın sözleşmenin süresinden önce feshi ve ifa imkanı kalmaması sebebiyle uğranılan kar mahrumiyetine ilişkin olduğunu beyan etmiştir. Sözleşmenin “Feshin Sonuçları” başlıklı 11.maddesinde “a) Bayi’in işbu sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih etmesi veya ŞİRKET’in fesih etmesine sebebiyet vermesi veya işbu sözleşmede yer alan hususlardan herhangi birine uymaması halinde ŞİRKET, aşağıda belirtilen yaptırımlara sıra gözetmeksizin ve dileğini veya dilediklerini uygulamak hakkında sahiptir. Bunlar; …ğ) Şirket sözleşme, ek sözleşme, protokol vs anlaşmalar gereğince talep edebileceği akaryakıt bedeli alacakları, cezai şart alacakları, maddi ve manevi tazminat alacakları, satış taahhüdünün yerine getirilmemesinden kaynaklanacak şartı ceza alacağı, kar mahrumiyeti alacağı, ariyet bedeli alacakları ve sair doğmuş ve doğacak alacakları sebebiyle Bayi’nin vermiş olduğu ipotekleri ve teminat mektuplarını hiçbir ihtar, ihbar ve hüküm almaya gerek olmaksızın nakde çevirerek alacağını tahsil etme hakkına sahip olur. Şirket, yasal mevzuat gereği sahip olduğu haklara istinaden istasyona, ariyet sözleşmesine istinaden de istasyon işletme malzemelerine el koyabilir. Bayi tarafından şirket lehine verilmiş bulunan intifa ve ipotek hakları ana gayrimenkulle birlikte, gayrimenkulün üzerinde bulunan ve ilerde inşa edilecek olan her türlü teferruatı, eklentiyi, alet ve ekipman ile binayı kapsadığını bayi kabul ve beyan eder.” hükmü yer almaktadır. Anılan madde kapsamında davalının davacı Bayi’den sözleşmenin feshine bağlı olarak kar mahrumiyeti talep edebileceği, taraflar arasında akdedilen sözleşmede ürün alımına dair bir taahhütte bulunulmadığı tespit edilmekle, kar mahrumiyet faturasının DBS sistemine işlenerek tahsili gerçekleştirildiğinden talep edilebilecek kar mahrumiyet tutarı Mali Müşavir Bilirkişi tarafından aşağıdaki gibi hesaplanmıştır; 01.01.2018-31.12.2018 tarihleri arasında 1.397 ton ürün satışı, 01.01.2019-31.12.2019 tarihleri arasında 161 ton ürün satışı gerçekleşmiştir. 2019 yılı Kar Mahrumiyeti: 1.397 ton (2018 yılı baz alınan satış miktarı) – 161 ton (01.01.2019-11.03.2019 tarihleri arasında yapılan satış) = 1.236 ton 2020 yılı kar mahrumiyeti: (1.236 ton/12 ay) x 7 ay = 726 ton Sonuç olarak, 2019 yılı ve 2020 yılı 7. aya kadar ki davalı şirketin kar mahrumiyeti (1.236 + 726) = 1.962 ton hesaplanmıştır…..Bu itibarla sözleşmenin feshine bağlı olarak davalının davacıdan tahsil ettiği 96.542,17 TL kar mahrumiyeti bedelinin iadesine ilişkin davacının talebinin mevzuata ve akdi ilişkiye uygun olmadığı değerlendirilmekle takdir sayın mahkemenindir. Davacı tarafından davalının fazla fiyattan mal satması nedeni ile haksız kazanç elde ediliği ve bu sebeple zarara uğradığı iddia edilmiş ise de uğradığı iddia olunan zarara ilişkin bir kayda rastlanılmamıştır. …. Davacının sözleşmeyi fesih iradesinin haklı nedene dayanmadığı, Fesih nedeni ile davalı tarafından davacıdan 11.03.2019 tarih 19986 numaralı 46.148,88 TL ariyet bedelli fatura ile 11.03.2019 tarih 19987 numaralı 96.542,17 TL kar mahrumiyet bedelli fatura bedellerine ilişkin toplam 142.691,05 TL’nin tahsiline ilişkin işlemin taraflar arasındaki akdi ilişkiye uygun olduğu bu hususta takdirin sayın mahkemeye ait olacağı, Davacı tarafından davalının fazla fiyattan mal satması nedeni ile haksız kazanç elde ediliği ve bu sebeple zarara uğradığı iddia edilmiş ise de uğradığı iddia olunan zarara ilişkin bir kayda rastlanılmadığı,” denildiği, taraf itirazları uyarınca alınan ek raporda “…Davalının 2018 ve 2019 Yılı ticari defter kayıtları sabit olmak üzere; Taraflar arasında düzenlenen ek protokol gereği, davacının alım yaptığı ikmal noktası davalı alış fiyatı üzerinden % 0,75 kar ilave edilerek yapılan incelemeler neticesinde 92.153,45 TL davalının % 0,75 kar marjı üzerinde fatura düzenlediği anlaşılmıştır. Ayrıca tarafımızdan düzenlenen kök raporda vade farkı faturası kayıtlarda olup olmadığı yönünde görüş beyan edilmemiş olup kök rapor ekinde davalı şirketin muavin kayıtları dosyaya ibraz edilmiş davalının itirazı üzerine 2018-2019 yılları muavin kaydı döküm aşağıya çıkartılmıştır. Bunun neticesinde davalının Ağustos 2018 ayında 25.09.2018 tarihinde 020051 seri numaralı bir adet 443,93 TL vade farkı faturası düzenlediği, 13039 Yevmiye numarası kayıt edildiği ancak davalı şirketin 30.09.2018 tarihinde 443,93 TL vade farkını tekrar iade ettiği görülmüştür. Bu itibarla davalının ticari defter kayıtları sabit olmak üzere vade farkı parası almadığı tespit edilmiştir…Davalının Ticari Defter Kayıtlarından anlaşıldığı üzere taraflar arasında ilk bayilik sözleşmesinin düzenlediği 2005 yılından 2019 yılına kadar 22.090.327,95 TL davalının akaryakıt faturası düzenlediği davacının ise 22.089.571,17 TL ödeme yaptığı anlaşılmakla davalının davacıdan 756,78 TL alacaklı olduğu hesaplanmıştır….Bilirkişi ek raporunda verilen görevlendirme uyarınca mali bilirkişi tarafından tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde yeniden yapılan inceleme neticesinde davalının davacıdan 756,78 TL alacaklı olduğu, Davalı şirketin 2018-2019 yılları Ticari defter kayıtlarına göre davalı tarafından düzenlenebilir ( kar Marjı dahil) fatura ile davalıya düzenlenen fatura arasında 92.153,45 TL davalı şirket tarafından fazla fatura edildiği anlaşıldığı,
..” denildiği görülmüştür.
Davacı vekilinin 24/05/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile DBS sisteminden fatura karşılığı tahsil edilen bedele yönelik 100-TL talebin 142.691,05-TL’sine yükseltildiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafça taraflar arasındaki bayilik sözleşmesine dayalı olarak iki fatura karşılığında DBS sistemi üzerinden çekilen paranın karşılıksız olduğu, davalı tarafça bayilik süresince sözleşme bedelinin üzerinde fiyat satışından kaynaklı belirtilerek alacak (istirdat) talebinde bulunulmuş, davalı tarafça DBS üzerinden tahsil edilen bedellerin sözleşmenin haksız feshi nedeniyle akaryakıt istasyonunu yapılan yatırımlardan kaynaklı alacaklar ile sözleşmenin süresinden önce feshi ve ifa imkanı kalmaması sebebiyle uğranılan kar mahrumiyetinin tahsiline ilişkin olduğu, davacı bayiye yüksek fiyattan ürün satılmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmesi istenilmiş olup;
Taraflar arasında akdedilen 06.07.2015 tarihli 5 yıllık Akaryakıt Bayilik, 01.08.2015 tarihli Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol başlıklı ve 06.03.2019 tarihli Akaryakıt Bayilik Anlaşmasına Ek Protokol başlıklı sözleşmelerinin bulunduğu, davacının davalı bayii olarak hizmet verdiği, sözleşmeler uyarınca davalı tarafça davacı şirkete ait istasyonun kurulumu için faturalandırılmak sureti ile 49.590,23 TL lık yatırım yapıldığı, davacının sözleşme tarihinden, sözleşme iptal tarihine davalıdan Yirmiikimilyon TL i aşan tutarda ürün aldığı , sözleşmenin davacı tarafça … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ( “… akaryakıt satışı yapılması için 06.07.2015 Tarihli 5 (beş) yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi imzalanmıştır. Bu güne kadar devam eden bayilik sözleşmemiz ne yazık ki piyasa koşullarında rekabet edemediğimiz için görmüş olduğum lüzum üzerinde şirketinizle imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesini 11.03.2019 tarihinde tek taraflı olarak feshediyoruz.) gerekçe gösterilmeksizin tek taraflı olarak haksız şekilde fesh edildiği, 5 yıllık sözleşmenin süresinin bitim tarihinden önce feshi nedeni ile davalının 96.542,17 TL kar mahrumiyeti zararının oluştuğu, fesih haberini alan davalının 11.03.2019 tarih 19986 sıra numaralı 46.148,88 TL bedelli fatura ile davacı şirkete ait akaryakıt istasyonuna yapılan yatırımlardan kaynaklı alacaklar için ariyet bedeli olarak , 11.03.2019 tarih 19987 sıra numaralı 96.542,17 TL bedelli fatura ile sözleşmenin süresinden önce feshi ve ifa imkanı kalmaması sebebiyle uğranılan kar mahrumiyetine dayalı zararı için faturalar kesip taraflar arasındaki anlaşma uyarınca bedellerini DBS sistemi üzerinden tahsil ettiği, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin 9. maddesi gereği davalıya tanınan seçimlik yetki uyarınca düzenlenilen 46.148,88 TL bedelli akaryakıt istasyonuna yapılan yatırımlardan kaynaklı alacaklar için ariyet bedeline ilişkin faturanın ve 11.maddesi gereği 96.542,17 TL bedelli sözleşmenin süresinden önce feshi ve ifa imkanı kalmaması sebebiyle uğranılan kar mahrumiyetine dayalı faturanın taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olarak tanzim edilip DBS sistemi üzerinden tahsil edildiği, sözleşme tarihi olan 06.07.2015 tarihi ile sözleşme fesih tarihi olan 11.03.2019 tarihleri arasında süregelen ticari ilişki içerisinde davalı tarafça taraflar arasındaki ek protokollerin 7. maddesine aykırı olarak % 0,75 kar marjı üzerinde toplam 92.153,45 TL lık fatura düzenlediği ve davacıdan tahsil ettiği, bu bedeli talepte davacının haklı olduğu, taraflar arasındaki ticari ilişkinin Yirmiikimilyon TL i aştığı dikkate alındığında bu durumun sözleşmenin feshi için haklı sebep teşkil etmeyeceği gibi davacı tarafça da ihtarda fesih sebebi olarak dayanılmadığı, bilirkişi raporu, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi, ek protokoller, ve tüm dosya içeriği ile anlaşılmış olmakla davacının banka hesabından DBS sistemi üzerinden fatura karşılığı davalı tarafça çekilen bedele yönelik alacak (istirdat) davasının reddine, yüksek fiyattan mal satımı nedeniyle fiyat farkına yönelik davasının kabulüne ve aşağıdaki hükmün kurulmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere;
Davacının hesabından DBS sistemi üzerinden fatura karşılığı davalı tarafça çekilen bedele yönelik alacak (istirdat) davasının reddine,
Davacının yüksek fiyattan mal satımı nedeniyle fiyat farkına yönelik davasının kabulüne,
Fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 100-TL’sinin dava tarihi olan 21/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca Red edilen dava yönünden alınması gereken 80,70 TL harcın, ve kabul edilen dava üzerinden alınması gereken 80,70 TL harcın dava açılışında ve ıslahla alınan 2.479,51 TL harçtan düşülmesi ile fazla yatırıldığı anlaşılan 2.318,11 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-13. maddesi uyarınca alınması gereken 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davaların kabul ve red oranları dikkate alınarak takdiren 1.227,50 TL sinin davacıdan, bakiye 92,5 TL sinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Davacı tarafından yargılama gideri olarak yapılan ( talimat, bilirkişi ücretleri, müzekkere ve tebligat gideri 3.818,00 TL yapılan yargılama giderlerinin kabul ve red oranı dikkate alınarak 267,56 TL sinin ve kabul edilen dava için yatırılan 80,70 TL peşin harç ve 44,40 TL başvurma harcı olmak üzere 392,66 TL sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye giderin davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalının yargılamada vekil ile temsil edildiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 22.403,65 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya, kabul edilen miktar üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya, verilmesine,
Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider ve delil avansının HMK’nin 333. maddesi uyarınca karar kesinleştikten sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 5. maddesi dikkate alınarak yatıranlara iadesine,
Dair Taraf vekillerini yüzüne karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 14/09/2022