Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/308 Esas – 2022/244
T.C.
…
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/308 Esas
KARAR NO : 2022/244
DAVA : Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 14.06.2019
KARAR TARİHİ : 25.03.2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 06.04.2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Davalının akaryakıt istasyonu sahibi olduğunu 21.05.2015 tarihinde davacı ile 5 yıllık Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve Akaryakıt İstasyonu İşletme Sözleşmesi imzaladığını, işletme sözleşmesinin bayilik sözleşmesinin satış taahhüdü başlıklı 5.maddesine göre, davalının 11 ay boyunca 7 ton, aralık 3 ton olmak üzere yıllık 80 ton beyaz ürün (benzin ve motorin) satın alma taahhüdünde bulunduğunu, bu miktarda ürünün satın alınmaması durumunda cezai şart ve mahrum kalınan kara karşılık eksik alınan ton başına 75USD cezai şart ödeyeceğini taahhüt ettiğini,davalının … Noterliğinin 08.10.2018 tarih ve 2716 yevmiye sayılı ihbarnamesi ile hiçbir gerekçe göstermeksizin haksız ve kötüniyetli olarak taraflar arasında imzalanan 21.05.2015 tarihli sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğini, taraflar arasındaki bayilik ve işletme sözleşmesi gereğince davalının fesih tarihinden sözleşme süresi sonuna kadar davalı yanca alınacağı taahhüt edilen her ton beyaz ürün için İşletme Sözleşmesinin 5.maddesi uyarınca hesaplanacak kar mahrumiyeti bedelini davacıya ödemesi gerektiğini, ayrıca sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi halinde bayiinin 5.000 USD cezai şart ödeyeceğinin kararlaştırıldığını, davacının ariyet bedelinin ödenmesi şeklindeki hakkını kullandığını davalı tarafa bildirdiğini, …. yevmiye numaralı ihtarnamesi ile yatırımlardan kaynaklanan bakiye 9.406,43-TL cezai şart ve kar mahrumiyetinin ödenmesi hususunun ihtaren bildirildiğini beyanla, yatırımlardan kaynaklı bakiye 9.406,43-TL’nin 29.10.2018 tarihinden itibaren işleyecek aylık %2 faizi ve KDV’si ile birlikte, davalının sözleşmeyi süresinden önce feshetmesinden dolayı 5.000Amerkan Doları cezai şartın sözleşmenin feshi tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte, sözleşmenin erken feshi sebebiyle fesih tarihinden sözleşme süresi sonuna kadar alınması gereken akaryakıt taahhüdüne uyulmaması sebebiyle 7.575 Amerken Doları kar mahrumiyetinin sözleşmenin feshi tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle : Davacının talep etmiş olduğu alacakların zamanaşımına uğradığını, davalının davacı şirketin bayiliğini üstlendiğini, sözleşme uyarınca yapılan ödemelerin ve satışların olağan bir şekilde ilerlediğini, taraflar arsındaki anlaşma uyarınca kar payının TÜPRAŞ’ın belirlemiş olduğu değer +%1 şeklinde kararlaştırıldığını ve ödemelerin hep bu değere göre gerçekleştirildiğini, ancak davalı tarafından sözleşme haklı nedenle feshedilmeden önce davacının uygulanan kar payını belirlenen bedelin çok aşağısına çekerek davalıyı zor durumda bıraktığını, o süreçte davalıya ait akaryakıt istasyonunun bulunduğu karayolunda gerçekleştirilen yol çalışmaları, ülkedeki ekonomik durum ve çalkantı,döviz kurlarındaki artış ve dalgalanmalar ve davacının anlaşmaya uymayarak kar payını düşürmesi nedeniyle bayilik sözleşmesinin davalı tarafından haklı olarak feshedildiğini, sözleşmenin bir an için haksız olarak feshedildiği düşünülse bile satılmayan bir malın kar bedeli olmayacağını bu bedeli kabul etmediklerini, sözleşmeyle öngörülen cezai şartın davalının ekonomik olarak telafisi güç ve imkansız zararlar görmesine neden olacağını, bir cezai şarta hükmedilecekse bunun davalının ekonomik yıkımına sebebiyet vermeyecek bir miktar olarak belirlenmesi gerektiğini, yatırım kaynaklı talep edilen bedelin fahiş olduğunu beyanla, davanın reddine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA VE GEREKÇE:
Dava; akaryakıt bayilik sözleşmesinin feshinden kaynaklı cezai şart, tazminat ve yatırım bedeli alacağı davasına ilişkindir.
Kayseri Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü tarafından gönderilen davalı …’ın bayisinin bulunduğu …ADANA adresinde 21/05/2015-08/10/2018 tarihleri arasında karayolu çalışması yapılmadığına ilişkin yazı cevabı mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
Akaryakıt bayilik sözleşmesi, istasyon işletme sözleşmesi, ariyet sözleşmesi dosyamız arasına alınmıştır.
Taraf delilleri toplanmıştır.
…’ya talimat yazılarak alınan bilirkişi raporunda özetle; 05.01.2016 tarihli … …. Petrolcülük Ticaret A.Ş. ile … arası imzalanan Ariyet Sözleşmesine istinaden; 06.11.2020 tarihinde Adana İli, … İlçesi, Aşçıbekirli mahallesi, Fenense Mevkiindeki Akaryakıt İstasyonunda dava konusu 8 kalemden ibaret malzemenin ve otomasyon ile ilgili yapılan tespit ve araştırmalarda; Ariyet Sözleşmesine konu konusu 8 kalemden ibaret malzemenin; İşçilik ve konaklama dâhil (05.01.2016 tarihli 08880 seri nolu İrsaliyeli Fatura) 3.540,00-TL (75018 KDV Hariç) bedelin uygun olduğu, 17/10/2018 tarihi ve dava tarihi (14.06.2019) itibari ile 2.el bedellerinin 120,00-TL (218 KDV Hariç) olabileceği; Ariyet Sözleşmesine konu konusu otomasyon sisteminin; İşçilik dahil (15.02.2015 tarihli 003222 seri nolu İrsaliyeli Fatura) 5.000,00-TL (9018 KDV Hariç) bedelin uygun olduğu, 17/10/2018 tarihi ve dava tarihi (14.06.2019) itibari ile 2.el bedellerinin 6.430,00-TL (%18 KDV Hariç) olabileceği yönündeki kanaatini belirtmiştir .
Adana iline talimat yazılarak alınan bilirkişi raporunda özetle; Davacı tarafın davalı taraftan talep etriği kâr mahrumiyeti, yatırımdan kaynaklı 9.406,43-TL bakiye alacağı ile taraflar arasındaki sözleşmeni davalı tarafında tek taraflı feshedildiğinden dolayı 5.000-USD cezai şart ödenmesi talebinin tespit edilebilmesi için tarafların yasal defterlerinin incelenmesine ihtiyaç duyulduğu, davalı taraf delterleri ibraz edemediğinden, davacı tarafın taleplerinin dosya kapsamına göre de tespitinin mümkün olmadığı yönündeki kanaatlerini belirtmiştir .

Dosya bilirkişiye tevdi edilmiş bilirkişi raporunda özetle; davalının taraflar arasında imzalanan sözleşmeyi süresi dolmadan ve geçerli bir sebep olmaksızın feshettiğinin ve feshin haksız olduğunun kabulü halinde; davacının davalıdan Akaryakıt İşletme Sözleşmesinin “Satış Taahhüdü” başlıklı 5.maddesine göre toplamda 7.380 USD alacaklı olduğu, Akaryakıt İşletme Sözleşmesinin 9.maddesine göre sözleşmenin erken feshinden dolayı 5000 USD cezai şart isteyebileceği ve Akaryakıt İşletme Sözleşmesinin 20.maddesinin ikinci fıkrası gereği yatırımlarının bedeli olan 6.430,00 TL isteyebileceği, yönündeki kanaatini belirtmiştir. Bilirkişi raporunun denetime açık hüküm kurmaya elverişli olduğu anlaşılmıştır .
Somut olayda taraflar arasında 21.05.2015 tarihinde 5 yıl süreli akaryakıt bayilik ve akaryakıt istasyonu işletme sözleşmelerinin imzalandığı, davalı tarafça … Noterliğinin 08.10.2018 tarihli 2716 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşmenin feshedildiği, davacı tarafça17.10.2018 tarih ve … 58. Noterliğinin 37146 yevmiye sayılı ihtarnamesi ile yatırımlarından kaynaklı alacak ve cezai şartı ödemesini davalıdan talep ettiği anlaşılmaktadır. Taraflar arasında imzalanan Akaryakıt İstasyonu İşletme Sözleşmesi’nin Satış Taahhüdü başlıklı 5.maddesinde; Bayi’nin aylık bazda belirtilen takvime göre ve aylık taahhütlere aynen uymak kaydı ile Ocak-Kasım aylarında 7 Ton, Aralık ayında ise 3 Ton olmak üzere yılda toplam 80 Ton beyaz ürün satmayı ,taahhütten eksik sattığı her ton beyaz ürün için Şirkete 75 USD cezai şart ödemeyi kabul ettiği, cezai şartın hesaplanırken birden fazla sözleşme dönemini kapsasa bile sözleşme tarihinden başlayarak son sözleşme tarihinin geçerli olduğu tarihin sonuna kadar cezai şart hesaplanacağını, sözleşmenin erken feshi halinde veya bayi kusuruyla şirket tarafından şirket tarafından feshedilmesi halinde de sözleşme süresinin tamamını kapsayacak şekilde cezai şart hesaplanacağının düzenlendiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda dosya kapsamı, hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporu kapsamında davacının davalıdan Akaryakıt İşletme Sözleşmesinin “Satış Taahhüdü” başlıklı 5.maddesine göre toplamda 7.380 USD alacaklı olduğu, Akaryakıt İşletme Sözleşmesinin 9.maddesine göre sözleşmenin erken feshinden dolayı 5000 USD cezai şart isteyebileceği, yine imzalanan ariyet sözleşmesi kapsamında davacının malzeme bedelini isteyebileceği talimat yoluyla alınan raporda malzeme ve otomasyon sistemi bedellerinin 2.el bedellerinin hesaplandığı anlaşılmakla rapora bu yönüyle itibar edilmemiş olup 9.406,43TL’nin 25.10.2018 tarihinden itibaren işleyecek aylık %2 faiziyle ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.

HÜKÜM :Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile ; 5.000-USD cezai şart alacağı 7.380-USD kâr kaybı bedeli olmak üzere toplam 12.380-USD’nin temerrüt tarihi olan 25.10.2018 tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı kanunun 4/A maddesi uyarınca devlet bankalarınca USD ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesaplarına uygulanan en yüksek faiz oranı ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine , fazlaya dair istemin reddine ,
2-9.406,43TL’nin 25.10.2018 tarihinden itibaren işleyecek aylık %2 faiziyle ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ,
3- 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 4.947,22-TL harçtan, dava açılışında alınan 1.411,77-TL peşin harcın düşülmesi ile bakiye 3.535,45-TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
4- Davacının yargılama sırasında yapmış olduğu 44,40-TL başvurma harcı, 120,90-TL tebligat ücreti, 3.350,00-TL bilirkişi ücreti, 384,90-TL keşif harcı, 48,76-TL posta gideri, 100,00-TL keşif araç ücreti olmak üzere toplam 4.048,96 TL ile dava açılışında alınan 1.411,77-TL peşin harç toplamından oluşan 5.460,73-TL yargılama giderinin 6325 sayılı kanunun 18/a-11.maddesi de dikkate alınarak davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5- Davacının yargılamada vekil ile temsil edildiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 10.214,99-TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 6325 sayılı kanunun 18/a-11.maddesi uyarınca davalı lehine vekalet ücreti taktir edilmesine yer olmadığına,

7- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-13. maddesi uyarınca alınması gereken 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
8- Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider ve delil avansının HMK’nin 333. maddesi uyarınca karar kesinleştikten sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 5. maddesi dikkate alınarak yatıranlara iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı HMK’nun 341 ve devamı maddeleri gereğince kararın tebliğinden itibaren Mahkememize Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesine gönderilmek üzere verilecek dilekçe ile iki haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 25.03.2022