Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/390
KARAR NO : 2022/393

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI /
KARŞI DAVALI : …
VEKİLİ : Av. … – …
DAVALI/
KARŞI DAVACI : …
VEKİLİ : Av. … – …

ASIL DAVA : Faydalı Model Belgesinden Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız Rekabetin
Tespiti, Men ve Ref’i
KARŞI DAVA : Faydalı Model Belgesinin Hükümsüzlüğü

ASIL DAVA TARİHİ : 30/12/2019
KARŞI DAVA TARİHİ : 24/02/2020

KARAR TARİHİ : 29/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan asıl dava yönünden faydalı model belgesinden doğan haklara tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men ve ref’i, karşı dava yönünden davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Asıl dava yönünden davacı vekili dava dilekçesiyle; davacı/karşı davalının … ve … sayılı faydalı model belgelerinin sahibi olduğunu, davalı/karşı davacı tarafından üretilerek/ürettirilerek piyasaya sunulan ürünlerin
… sayılı faydalı model belgesinden kaynaklanan haklara tecavüz ettiğini, davacının
geliştirdiği buluşuna uygun olarak… markalı … yangın söndürücüleri tamamen yerli üretim olarak üreterek pazara sunduğunu, davalı/karşı davacının ise aynı nitelikteki ürünü üreterek piyasaya
sunduğunu, davalı/karşı davacı fiilleri, faydalı model belgesine tecavüzün yanı sıra, Türk Ticaret
Kanunu hükümleri gereğince haksız rekabet teşkil ettiğini öne sürerek faydalı model belgesinden
kaynaklanan haklarına tecavüz teşkil eden fiillerin önlenmesi ve durdurulması ile faydalı model
belgesinden doğan haklarına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen tecavüze konu ürünlere, bunların
üretiminde münhasıran kullanılan vasıtalara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini
engellemeyecek şekilde, … sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi alanlar
dahil, bulundukları her yerde el konulması ve bunların saklanması için ihtiyati tedbir kararı verilmesine,
TTK gereğince haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ile haksız rekabetin önlenmesine karar verilmesini ve davanın kabulünü talep etmiştir.

CEVAP/ KARŞI DAVA:
Davalı-Karşı Davacı vekili cevap ve karşı dava dilekçesiyle; davalı-karşı davacının merkezi …’da bulunan, dünya çapında pek çok ülkede satış yapan, uzun yıllardır sektörde yer alan bir … üreticisi olan … şirketinin … temsilcisi olduğunu, … söndürücülerin yangını bastırma ve söndürme amaçlı kullanıldığını, davalı-karşı davacı ürünleri dünya çapında birçok hükümet tarafından itfaiyelerde ilk müdahale ve birçok
endüstriyel alanda kullanıldığını, tarafların aynı sektörde rakip olduklarını, davacı/karşı davalının
tecavüz ve haksız rekabet yönündeki iddialarının gerçeği yansıtmadığını, hukuki dayanaktan yoksun
olduğu bu sebeple davanın reddinin gerektiğini, davalı/karşı davacının distribütörü olduğu … . firmasına ait 2005 ve 2008 yılına ait tanıtım broşürlerinin dilekçe ekinde sunulduğunu, işbu
broşürlerin davacı/karşı davalı firmanın kuruluş tarihinden ve dava konusu faydalı modelin tescil
tarihinden önce olduğunu, dava konusu faydalı modelin yenilik taşımadığını, davalı/karşı davalı
tarafından distribütörlüğü yapılan … markalı ürünün …. firması tarafından 2010 yılında
… nezdinde patent tesciline konu edildiğini, davalı/karşı davacının dava konusu faydalı model
belgesinin hükümsüzlüğünü ve sicilden terkinini istemeye yetkili olduğunu ve süresi içerisinde talepte
bulunulduğunu, öne sürerek asıl davanın reddine, karşı davanın kabulü ile mezkur faydalı modelin
hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
6769 sayılı SMK Geçici 1/1. Maddesinde; “Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılmış ulusal patent başvuruları ve faydalı model başvuruları, başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılan ek patent başvurularının sonuçlandırılmasında, ek patent başvurusu veya ek patentin bağımsız patent başvurusu ya da patente dönüştürülmesinde, asıl patent başvurusunun başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümleri uygulanır. İncelemesiz verilen patentin incelemeli patent başvurusuna dönüştürülmesinde, patent başvurusunun faydalı model başvurusuna ya da faydalı model başvurusunun patent başvurusuna değiştirilmesinde, patent ve faydalı modellerin hükümsüz kılınmasında, başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümleri uygulanır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ulusal aşamaya giren uluslararası veya bölgesel anlaşmalar yoluyla yapılmış patent başvuruları ve faydalı model başvuruları, başvurunun ulusal aşamaya girdiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Mülga 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 4 üncü maddesi kapsamındaki patentler hakkında aynı maddenin uygulanmasına devam edilir.
Önceki mevzuat hükümlerine göre verilmiş patent ve faydalı modeller için 99 uncu, 138 inci ve 144 üncü maddeler ile 113 üncü maddenin beşinci fıkrası ve 121 inci maddenin sekizinci fıkrası hariç olmak üzere bu Kanun hükümleri uygulanır.
“
Açıklanan nedenlerle eldeki davada 551 Sayılı KHK hükümleri uygulanmıştır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; asıl dava yönünden; davacıya ait … sayılı faydalı modellere davalının üretmiş olduğu yangın söndürme ürünleri ile sınai yönünden tecavüzde bulunulduğu ve eylemlerin haksız rekabet teşkil ettiği iddiası ile tecavüzün tespiti men ve refi taleplerinden ibaret olduğu, karşı dava yönünden; … sayılı faydalı modelin yenilik unsurunun içermemesi nedeniyle hükümsüzlük talebi noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile Alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen 17/03/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle: asıl dava yönünden davalı ürünlerinin tamamının … sayılı Faydalı Model belgesinin
1 no.lu istem itibariyle koruma kapsamında olduğu,
asıl dava bakımından davalı ürünlerinin tamamının … sayılı Faydalı Model belgesinin
2 no.lu istem itibariyle koruma kapsamında olmadığı,
Karşı dava bakımından dava konusu … sayılı Faydalı Model belgesinin tüm istemleri
itibariyle yenilik kriterini taşımadığı, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen 04/01/2022 tarihli ek raporda özetle: asıl dava bakımından davalı ürünlerinin tamamının … sayılı Faydalı Model
belgesinin …. no.lu istem itibariyle koruma kapsamında olduğunu,
asıl dava bakımından davalı ürünlerinin tamamının … sayılı Faydalı Model belgesinin
… no.lu istem itibariyle koruma kapsamında olmadığını,
karşı dava bakımından dava konusu… sayılı Faydalı Model belgesinin tüm istemleri
itibariyle yenilik kriterini taşımadığı, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.

Bilirkişi kurulunca düzenlenen 30/07/2021 tarihli ek raporda özetle: bir patent veya faydalı model ile korunan teknik özelliklerin istemlerde tanımlanması
gerektiğini, istemlerde yazılmayan teknik özelliklerin buluşa dahil edilmeyeceğini, dava konusu faydalı
modele ait istemler incelendiğinde … yangın söndürücünün sabit olduğuna dair herhangi bir
açıklama bulunmadığını, … dokümanında yer alan hareketli ibaresinin daha önce genel anlamda olan
yangın söndürücünün özel bir hali olduğunu, özelin her zaman genelin yenilik vasfını ortadan
kaldıracağını, önceki tarihli her türlü bilginin yenilik araştırmasında dikkate alınması gerektiğini, davaya konu faydalı modelin kapsamının yanlış belirlendiği iddiasına karşılık kök raporda hem tecavüz hem de
yenilik incelemesi yapıldığını, tarifnamenin istemlerinde belirtilmemiş hususların dikkate
alınamayacağı belirtilerek kök raporla aynı görüşte olduklarını, takdirin mahkemeye ait olduğu bildirilmiştir.

Bilirkişi kurulunca düzenlenen 19/01/2022 tarihli raporda özetle: … dokümanının dava konusu faydalı modelin 1 nci istemin yeniliğini zedelemediği,
… dokümanının dava konusu faydalı modelin 2 nci istemin yeniliğini zedelediği,
2009 tarihli fiyat listeleri ve faturalardaki ürünlerin dava konusu ürünler olup olmadığına ilişkin
ek açıklamalara ihtiyaç duyulduğunu,
mevcut bilgiler ışığında dava konusu çekişmeli ürünlerin dava konusu faydalı modelin koruma
kapsamında kaldığı, takdirin mahkemeye ait olduğu bildirilmiştir.

Bilirkişi kurulunca düzenlenen 11/05/2022 tarihli raporda özetle: dava konusu … sayılı faydalı modelin 1 no.lu isteminde yer alan tüm unsurların
…’nın davaya konu ürünlerinde yer aldığı, bu ürünlerin ilgili istemin koruma kapsamında
bulunduğu,
dava konusu faydalı modele ait … no.lu istemin … sayılı doküman karşısından
yenilik taşıdığı,
dava konusu faydalı modele ait … no.lu istemin … sayılı doküman karşısından
yenilik taşımadığı,
dava konusu ürünlerin … sayılı faydalı modelin yenilik incelemesi hususunda
04.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda re’sen yapılan … incelemesinin değerlendirilip
değerlendirilmeyeceği hususunda da takdirin mahkemeye ait olduğu bildirilmiştir.
Bilirkişi raporlarının her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporların usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirme nihai olarak mahkememizce yapılacağından yeniden rapor alınmasını gerektirir yön bulunmadığı anlaşılmıştır.

GEREKÇE:
551 sayılı KHK’nin 154. maddesi hükmü uyarınca, bu KHK’nin 156. maddesi hükmüne göre yeni olan ve 10. Madde anlamında sanayiye uygulanabilen buluşlar, faydalı model belgesi verilerek korunmaktadır. Ayrıca, faydalı model belgesi verilerek korunamayan buluşlar ve konular ile ilgili olarak, 551 sayılı KHK’nin 155. maddesi uyarınca KHK’nin 6. maddesinde belirtilen konuların yanı sıra usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında faydalı model belgesi verilmez. 551 sayılı KHK’nin 165.maddesine göre aşağıdaki hallerde faydalı model belgesinin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir:
a- Faydalı model belgesi konusunun, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 154. 155. ve 156. maddelerinde belirtilen, hükümlere aykırılığı ispat edilmişse;
b- Faydalı model belgesi konusu buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak yeterlikte, açık ve tam olarak tanımlanmadığı ispat edilmişse;
c- Faydalı model belgesi konusunun, faydalı model belgesi verilmesi için yapılmış olan başvurunun kapsamı dışına çıktığı veya faydalı model belgesi 45. maddeye göre ayrılmış olan bir başvuruya veya 12. maddeye göre yapılan başvuruya dayandığı ve onların kapsamlarını aştığı ispat edilmişse;
d- Faydalı model belgesi sahibinin, 157. maddeye göre faydalı model belgesi isteme hakkına sahip bulunmadığı ispat edilmişse.
551 sayılı KHK’nın 156. maddesinde yenilik ile ilgili olarak; “Faydalı model belgesi başvurusuna konu olan buluş başvuru tarihinden önce, … içinde veya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmış ise yeni değildir.” hükmü yer almaktadır. Yine aynı maddeye göre; faydalı model belgesi başvurusu sahibi veya selefleri tarafından başvuru tarihinden veya var ise rüçhan hakkı tarihinden, oniki ay önceki tarihten itibaren yayınlama veya bir başka yolla yapılan açıklama veya kullanma, başvuru konusu buluşun yeniliğini ortadan kaldırmaz.

Toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre;
Davacı karşı davalıya ait, 04.09.2014 tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerliliğe sahip, dava konusu … sayılı faydalı model belgesi ile korunan buluş,
yangın anında ortama … salınımı yaparak söndürme işlemi yapan, boşaltma tarafı, istendiğinde
aktif istendiğinde deaktif konumda bulunmasını sağlayan … düğmesİ ve gövde
bölümlerinden oluşan yangın anında mekanizmanın aktifleşmesinin sağlanması için termal tetikleyici veya kablo bağlantısı bulunan … yangın söndürücü ile ilgilidir.
Söz konusu faydalı model belgesi 2 istemden oluşmakta olup, istem-1 ve istem-2’nin ana istem
olarak yazıldığı görülmektedir.
Söz konusu istemler aşağıdaki şekildedir.
İstem-1: Buluş yangın anında ortama … salınımı yaparak söndürme işlemi yapan …
yangın söndürücü olup, özelliği; ortama … gönderen boşaltma bölümü ve içerisinde …
veya … oluşumunun sağlandığı kimyasalların bulunduğu gövde bölümü ve … yangın
söndürücünün (1) yangını algılaması ve sistemi harekete geçirmesi için kullanılan termal tetikleyici
veya … yangın söndürücünün istendiğinde ortama … salınımı gerçekleştirmesi için sistem
aktifleştirme komutu verilen kablo bağlantısı içermesidir.

İstem-2: Buluş, yangın anında ortama … salınımı yaparak söndürme işlemi yapan …
yangın söndürücü olup, özelliği; kullanıma bağlı olarak aktif, kullanılmadığında deaktif konumda
bulunmasını sağlayan on-off düğmesi içermesidir.
… sayılı faydalı model belgesinin tarifname takımı incelendiğinde özet ve
tarifname kısmında buluşun “özellikle evler, araçlar, deniz araçları, mutfaklar, fabrikalar, depolar, sistem
odaları (server), iş yerleri, alışveriş merkezleri, hastane, okul, yurt, laboratuvar, yaşlı bakım evleri,
makine daireleri, iş makinaları, telekomünikasyon kabinleri gibi her türlü ortamda kullanılabilir, kolay
kullanım özelliği bulunan, ortama … salınımı yaparak söndürme işlemi yapan … yangın
söndürücü ile ilgili olduğu ve istemlerde bu söndürücüye dair özelliklerin yer aldığı görülmektedir.
Dava dosyası kapsamında yer alan ürünlerin … sayılı faydalı modele
ihlal oluşturup oluşturmadığı
incelendiğinde; … sayılı faydalı model
ile ilgili olarak; ortama … gönderen boşaltma
bölümü
içerisinde … veya …
oluşumunun sağlandığı kimyasalların
bulunduğu gövde bölümü, … yangın söndürücünün yangını
algılaması ve sistemi harekete geçirmesi
için kullanılan termal tetikleyici
veya “ortama … gönderen boşaltma
bölümü
içerisinde … veya …
oluşumunun sağlandığı kimyasalların
bulunduğu gövde bölümü,
… yangın söndürücünün
istendiğinde ortama … salınımı
gerçekleştirmesi için sistem aktifleştirme
komutu verilen kablo
unsurlarının tamamını içeren (veya olmayan unsurun eşdeğerini içeren) … yangın söndürücülerin tamamının …’nın davaya konu ürünlerinde yer aldığı; davalı-karşı davacı tarafından sunulan deliller içerisinde yer alan belgelerde …’nın davaya
konu ürünlerinin hangi tarihte üretilip ticaret konusu edildiği hususunun tespit edilemediği, … firmasına ait … websayfasına ait
… kayıtlarının incelendiğinde ve dava konusu faydalı model başvuru tarihinden önceki
11.05.2014 tarihinde dava konusu ürünlerin yer aldığı anlaşılmaktadır.
Hükümsüzlüğü talep edilen … sayılı faydalı model belgesinin istemlerinin mülga
551 sayılı KHK’nin ilgili maddelerine göre usul içerip içermediği, yeterince açık olup olmadığının
değerlendirilmesi neticesinde; istemlerin usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddelerle
ilgili olmadığı, usul içermediği tespit edilmiştir.

Öte yandan, faydalı model konusunun KHK’nin 6 ncı maddesinde bulunan patent verilmeyecek
konular arasına girmediği tespit edilmiştir. Diğer taraftan buluş konusu ürünlerin ilgili sektörde üretilebilir ve/veya kullanılabilir nitelikte olması nedeniyle, faydalı model belgesine konu buluşun
sanayiye uygulanabilir olduğu anlaşılmıştır.

…. tarafından hazırlanmış olan 04.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda re’sen … firmasına ait … websayfasına ait … kayıtlarının incelendiği ve dava konusu faydalı model başvuru tarihinden önceki 11.05.2014 tarihinde dava konusu ürünlerin yer aldığı tespit edilmiştir. Faydalı modelin hoşgörü süresinin dışında kamuya sunulduğu ve yeni olmadığı anlaşılmaktadır. Mutlak yenilik incelemesi yönünden resen araştırma yapılacağı davacının delilleri içresinde yer almayan bilgi ve belgelerin mahkemece dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenler ile neticeten asıl dava yönünden dayanak tescilin hükümsüzlüğüne karar verilmekle davanın reddine; karşı dava yönünden ise
… kayıtları dikkate alınarak davanın kabulü ile, davacı karşı davalı adına tescilli … sayılı Faydalı modelin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-Asıl dava yönünden
Davanın REDDİNE,
Harçlar Yasasına göre hesaplanan 80,70-TL karar harcından peşin alınan 44,40-TL’nin mahsubu ile bakiye 36,30-TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

Davalı tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatırana iadesine (HMK m.333),
2-Karşı dava yönünden;
Davanın kabulü ile,

Davacı karşı davalı adına tescilli … sayılı Faydalı modelin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine,
Harçlar Yasasına göre hesaplanan 80,70-TL karar harcından peşin alınan 54,40-TL’nin mahsubu ile bakiye 26,30-TL’nin davalılardan tahsili ile hazineye irat kaydına,
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının yapmış olduğu ve aşağıda dökümü gösterilen 5.488,80-TL
yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,

Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair, verilen karar hazır olan taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Bölge Adliye Mahkemelerinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 29/11/2022

Katip … Hakim …
¸ ¸

KARŞI DAVA YÖNÜNDEN

MASRAF DÖKÜMÜ
İLK MASRAF : 108,80-TL

GİDER AVANSI :5.380,00-TL

TOPLAM :5.488,80-TL