Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/365 Esas – 2021/377
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2019/365
KARAR NO : 2021/377
DAVA : Endüstriyel Tasarım İle İlgili Kurum Kararının İptali
Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 16/12/2019
KARAR TARİHİ : 18/11/2021
Mahkememizde görülmekte olan endüstriyel tasarım ile ilgili kurum kararının iptali, endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğü davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesiyle; davalı şirketin çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu …, 2, 3, 4, 5 ve 6 numaralı tasarımların tamamının yeni ve ayırt edici olmadığını, söz konusu tasarımlara ilişkin yapılan itirazların davalı Kurum tarafından … sayılı karar ile kısmen kabul edildiğini, söz konusu karar ile …, 2, 3 ve 6 numaralı tasarımların tescilinin devamına ve …/4 ve 5 numaralı tasarımların tescilinin iptaline karar verildiğini, davalı şirketin başvurusun yaptığı tasarımların dikey soğutucu/dondurucuya ait olduğunu, bu tasarımların birebir benzeri veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin dünyanın çeşitli ülkelerinde ve Türkiye’de uzun yıllardır üretilmekte ve pazarlanmakta olduğunu, müvekkili tarafından TÜRKPATENT’e yapılan itirazda davalı şirketin dava konusu tasarımı ile birebir ayın veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan tasarımların ayrıntılı şekilde belirtildiğini, ancak davalı Kurum kararında bu tasarımların hiçbirisinin dikkate alınmadığını, tasarımların çerçeve, kapak, ızgara yapılarındaki benzerlik ve tasarımların genel görünüm olarak bıraktığı izlenim dikkate alınmadan müvekkilinin itirazının reddedildiğini, ancak iptaline karar verilen …/4 ve 5 numaralı tasarımlar ile tesciline karar verilen …,2, 3 ve 6 numaralı tasarımlar arasında küçük ayrıntılarda farklılıklar bulunduğunu, … numaralı çoklu tasarımların birbirlerinin versiyonu şeklinde küçük farklılıklar yapılarak tasarlanmış ürünler olduğunu, tasarımların küçük ayrıntılarda farklılık göstermesi halinde aynı kabul edildiğini, dava konusu tasarımların itirazda dile getirilen tasarımların bütün olarak bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunmadığını iddia ederek; … sayılı YİDK kararının iptaline ve …, 2, 3 ve 6 numaralı tasarımların hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili cevap dilekçesiyle, dava konusu tasarıma ilişkin işlem aşamalarını açıkladıktan sonra özetle; dava konusu yapılan YİDK kararıyla davaya konu …, 2, 3 ve 6 sıra numaralı çoklu tasarımın genel izlenimi ile davacı tarafından itiraza mesnet gösterilen 2013 07649/1, 2013 07649/2, 2016 04131/1, 2016 04131/5, 2016 04131/8 sıra numaralı tasarımlar ile http://www….. sayfasında yer alan ürün görselinin genel izleniminin bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı olduğu, davalı şirket tasarımlarının davacının mesnet gösterdiği tasarımlar ve web sayfası görseline nazaran yeni ve ayırt edici olduğu kanaatine ulaşıldığını ve bu nedenle davalı şirketin tasarımlarının tescil işlemlerinin devamına karar verildiğini, söz konusu tespitlerin uslu ve yasaya uygun olduğunu, davacının beyanının aksine seçenek özgürlüğü hususu dikkate alındığında dava konusu tasarımlar ile davacının dayanak yaptığı tasarımlar ile web sayfasındaki ürün görselleri arasında sadece ayrıntılarda farklılıklar değil genel görünümde farklılıklar bulunduğunu, YİDK kararının usule ve hukuka uygun olduğunu belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesiyle; müvekkilinin dava konusu yapılan tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik kriterlerini haiz olduğunu, davacının tasarımlara ilişkin itirazlarının dayanaktan yoksun olduğunu, YİDK kararının yerinde olduğunu, dava konusu …, 2, 3 ve 6 sıra nolu tasarımların dava konusu YİDK kararı ile iptal edilen 4 ve 5 sıra nolu diğer tasarımlar ve itiraza dayanak gösterilen tasarımlar karşısında yeni ve ayırt edici olduğunu, ayırt edicilik değerlendirmesinde soğutucu/dondurucu dolaplar bakımından tasarımcının özgürlük alanı kısıtlılığının dikkate alınması gerektiğini, dikey soğutucular bakımından tasarımcının özgürlük alanının çok da geniş olmadığını belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davalı başvurusuna davacı tarafından yapılan itirazın reddiyle ilgili verilen YİDK kararının yerinde olup olmadığı iptal şartlarının oluşup oluşmadığı ve davalının tescil ettirdiği endüstriyel tasarımın yeni ve ayırt edici olup olmadığı, mutlak yenilik unsurunu taşıyıp taşımadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe ve arabuluculuğa teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Türk Patent’den celbedilen işlem dosyasının tetkikinden; dava konusu … /1, 2, 3,4,5 ve 6 sıra numaralı “Soğutucu Dolap” ürünlerini konu alan çoklu tasarım tescili için 09/08/2016 tarihinde diğer davalı … SOĞUTMA MAKİNALARI SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ vekili tarafından TÜRKPATENT nezdinde yayın erteme talepli olarak tasarım tescil talebinde bulunulduğu, söz konusu başvuru yayım erteleme işlemi sonucunda 09/05/2019 tarih ve 316 sayılı Resmi Tasarımlar Bülteni’nde yayınlandığı, başvurunun yayınına 3 aylık yasal itiraz süresi içerisinde; TÜRKPATENT nezdinde tescilli 2015 06018/1, 2015 06018/2, 2013 07649/1, 2013 07649/2, 2016 04131/1, 2016 04131/5, 2016 04131/8 sıra numaralı tasarımlar ile itiraza gerekçe olarak gösterilen https://www….. sayfasında yer alan ürün görseline dayanılarak davacı “… DAYANIKLI TÜKETİM MALLARI İÇ VE DIŞ TİCARET SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ ” vekili tarafından 06/08/2019 tarihinde itiraz edildiği, dava konusu yapılan … sayılı YİDK kararı ile; “…, 2, 3, 4, 5, 6 sıra numaralı tasarımların, itiraza gerekçe gösterilen 2015 06018/1, 2015 06018/2, 2013 07649/1, 2013 07649/2, 2016 04131/1, 2016 04131/5, 2016 04131/8 sıra numaralı tasarımlar ile itiraza gerekçe gösterilen http://www…… sayfasında yer alan ürün görseline dayanılarak reddedilmesi talebiyle yapılan itiraz incelenmiştir. Bilindiği gibi KHK’nın “Genel Şartlar” başlığını taşıyan 5. maddesinde; belge verilerek korunacak tasarımların yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımlar olduğu hükme bağlanmıştır. “Yenilik” başlığı altında düzenlenen 6. maddenin 1. fıkrası uyarınca; bir tasarımın aynısı, tescil başvurusundan önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamışsa o tasarım edilir. “Bir tasarımın aynısı” kavramından ne anlaşılması gerektiği anılan 1. fıkranın ikinci cümlesinde açıklanmış bulunmaktadır. Buna göre; sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteren tasarımlar “aynı” kabul edilir. “Ayırt Edici Nitelik” başlığı altında düzenlenen 7. madde uyarınca; bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğunun kabulü için, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimin belirgin bir farklılık arz etmesi gerekmektedir. Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, ara veya nihai tüketici olup; uzmanlık düzeyinde kıyaslama yapılması söz konusu değildir. Aynı maddede, ayırt edici nitelik bakımından birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verileceği ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınacağı tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınacağı da hükme bağlanmıştır. 554 sayılı KHK’nın 11. Maddesine göre “Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken buna 7. Maddeye uygun olarak tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımlar dikkate alınır.” hükmünü ihtiva etmektedir. Yukarıdaki hükümler kapsamında yapılan incelemede başvuruya konu …/4, 5 sıra numaralı tasarımların itiraza gerekçe olarak gösterilen 2015 06018/1, 2015 06018/2 sıra numaralı tasarımlar ile bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle benzer; 2016/ 05507/1, 2, 3, 4, 5 sıra numaralı tasarımların ise bilgilenmiş kullanıcı nezdinde itiraza gerekçe gösterilen 2013 07649/1, 2013 07649/2, 2016 04131/1, 2016 04131/5, 2016 04131/8 sıra numaralı tasarımlar ile genel izlenim itibariyle farklı; ayrıca; …/6 sıra numaralı tasarımın ise itiraza gerekçe olarak gösterilen http://www….. sayfasında yer alan ürün görselinin genel izlenim itibariyle farklı olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Bu nedenle itirazın …/4, 5 numaralı tasarımlar açısından kısmen kabulüne karar verilmiştir.” gerekçeleriyle itirazın kısmen kabulüne ve …/4, 5 sıra numaralı tasarımın tescilinin iptaline ve …, 2, 3, 6 sıra numaralı tasarımların tescilinin devamına karar verilmiştir.” şeklinde karar verildiği, eldeki davanın 60 günlük yasal süre içerisinde 16/12/2019 tarihinde açıldığı anlaşılmış, işin esasına girilmiştir.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda ve ek raporda özetle:dava konusu tasarımların, davacının marka işlem dosyası ve dava dosyasında itiraz gerekçesi olarak ileri sürdüğü tasarımlar karşısında yenilik ve ayırt edicilik unsurlarını içerdiği, dava konusu tasarımların, davacının marka işlem dosyası ve dava dosyasında itiraz gerekçesi olarak ileri sürdüğü çeşitli internet sitelerindeki ürün görselleri karşısında yenilik ve ayırt edicilik unsurlarını içerdiği, mutlak yenilik hususuna ilişkin araştırmalar neticesinde dava konusu yapılan tasarımların yenilik kırıcı benzerlerine rastlanmadığı, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun ve ek raporun her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporun ve ek raporun usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirmenin nihai olarak mahkememizce yapılacağı anlaşılmakla yeni heyetten rapor alınması veya mevcut bilirkişi heyetinden ek rapor alınması yoluna gidilmemiştir.
GEREKÇE:
Tescilli bir tasarımın sağladığı korumanın kapsamı ve sınırları 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile düzenlenmiştir.
“Yenilik ve ayırt edicilik” başlığı altında düzenlenen 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 56. maddesi;
“Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
Bir tasarımın aynısı;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” şeklindedir.
Aynı Kanun’un “Kamuya sunma” başlıklı 57. maddesi ise;
“Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz.
Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.” şeklindedir.
6769 sayılı SMK’nın 58. maddesine göre tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu kanundan doğan haklarını kullanabilir. Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun aynısının, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Tasarımların aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik tetkikine aittir. Tasarımın yeniliği yoktur diyebilmek için, hükümsüzlüğü istenilen tasarımın, önceden kamuya sunulan (faydalı model, marka ve) tasarım belgelerindeki tasarımlar ile aynı olması şarttır. Terkini talep edilen tasarım öncekinden sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilecektir. Yenilik önceki tasarıma göre belirlenecektir. Aynı kabul edilmeye engel olamayan küçük ayrıntılarda farklılık hâkimin takdirine göre belirlenecektir. Burada şu ölçü verilebilir; fark, aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farklar ise büyüktür. Yenilik ne özgünlük, ne eşsizlik, ne estetiğe sahip bulunma, ne de estetiğin ve kalitenin basamağıdır.
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesine tâbî tutulur. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı ara veya nihaî tüketicidir. Ancak asla bir uzman değildir. Mahkememiz de bilgilenmiş kullanıcı konumunda bulunan ilgililerin katılımıyla oluşturulmuş bilirkişi heyetinden mütalâa almıştır.
Kıyaslama, tescili istenen tasarım ile kıyaslanan tasarımların tam karşılaştırılması ve değerlendirilmesidir. Ayırt edici niteliğin incelenme ve değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesini ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınmasını emredici bir ifadeyle istemiştir. Bilgilenmiş kullanıcının fark edebileceği değişiklikler ise daima göz önünde tutulmalıdır.
Seçenek özgürlüğü ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup kişiden kişiye değişmez. Bu nesnel değerlendirmede tekdüze özellik ve nitelikler göz önünde tutulur. Bazı biçimler (=görünümler) nesnenin işlevine sıkı surette bağımlıdırlar. Böyle tasarımlarda tasarımcının hareket alanı pek dardır. Meselâ, bir otomobilin, ütünün ve şişenin şekli gibi. Her otomobil, ütü ve şişe birbirine benzer. Ayırt edicilik için tasarımcının muhakkak nesnenin işlevine ters düşen tasarımlar geliştirmesi beklenemez. Dolayısıyla işlevin yerine getirilebilmesi için zorunlu olan alan dışında yapılabilecek olan tasarımların korunması mümkün olabilecektir. Seçenek özgürlüğünün hiç bulunmadığı hâllerde ise tasarım zaten korunamaz.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;
DAVALI TASARIMLARI DAVACI TASARIMLARI
… sayılı
Dava konusu tasarımlara ilişkin tarifnamenin;
( 1-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapı, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapısının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Kapının açma yeri sol yanında olup çerçeve boyunca girintilidir. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir dört adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap panjuru kapıyla paralel olarak bükümlü ve yanları yumuşak geçişlidir. Panjurun yüzey alanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. ( 2-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapı, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapısının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Kapının açma yeri sol yanında olup çerçeve boyunca girintilidir. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir dört adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Dolap kanopisi fan kapağının görünmesini engellemektedir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap kanopisinin ön yüzey alanı düzdür. Panjurun ise yüzey alanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. ( 3-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının iki adet kapısı bulunmaktadır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camlarının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapıların dört tarafı mıknatıslı olup, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapılarının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Kapıların açma yeri orta olup çerçeve boyunca girintilidir. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir üç adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap panjuru kapıyla paralel olarak bükümlü ve yanları yumuşak geçişlidir. Panjurun yüzey alanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. ( 4-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının iki adet kapısı bulunmaktadır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camlarının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapıların dört tarafı mıknatıslı olup, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapılarının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Kapıların açma yeri orta olup çerçeve boyunca girintilidir. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir üç adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Dolap kanopisi fan kapağının görünmesini engellemektedir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap kanopisinin ön yüzey alanı düzdür. Panjurun ise yüzey alanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. Dolap panjuru ve kanopisi kapıyla paralel olarak bükümlü ve yanları yumuşak geçişlidir. ( 5-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının üç adet kapısı bulunmaktadır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camlarının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapıların dört tarafı mıknatıslı olup, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapılarının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Kapıların açma yeri orta yerde olup çerçeve boyunca girintilidir. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir dört adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap panjuru kapıyla paralel olarak bükümlü ve yanları yumuşak geçişlidir. Panjurun yüzey alanının sadece sol yanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. Panjurun diğer alanının yüzeyi düzdür. ( 6-1 ) Görseldeki şekil, dikey bir soğutucu dolaptır. Soğutma dolabının üç adet kapısı bulunmaktadır. Soğutma dolabının ön yüzünü oluşturan kapı camlarının kenarları yanlara doğru bükülmektedir. Kapıların dört tarafı mıknatıslı olup, etrafı çerçeveli ve bütünüyle rezistanslı olan camdan oluşmaktadır. Dolap kapılarının dört tarafı led aydınlatmalıdır. Dolabın ön kısmının yanları kenara dönecek şekilde bükümlüdür. Soğutucu dolabın yerleri ayarlanabilir dört adet modüler rafı bulunmaktadır. Soğutma dolabının, iç haznesinin üst tepe bölümünde soğuk hava üfleyen fan bulunmaktadır. Fan kapağı yuvarlak olup, zemini eğimlidir. Dolap kanopisi fan kapağının görünmesini engellemektedir. Soğutma dolabının sağ – sol yanlarında marka logosu veya tanıtıcı görseller için alan bulunmaktadır. Soğutma dolabının en ve boyun kenarları yumuşak geçişlidir. Dolap kanopisinin ön yüzey alanı düzdür. Panjurun ise yüzey alanı dikdörtgen oluşturacak şekilde sıralanmış patern yuvarlak şekillerden oluşmuştur. Dolap panjuru ve kanopisi kapıyla paralel olarak bükümlü ve yanları yumuşak geçişlidir.” şeklinde olduğu anlaşılmıştır.
Benimsenen bilirkişi mütalâalarında da ifade olunduğu üzere;
Dava konusu yapılan tasarımın başvurusunun yapıldığı 09.08.2016 tarihinde yürürlükte olan mülga 554 sayılı KHK’da yapılan düzenlemeler uyarınca, bir tasarımın yeni kabul edilebilmesi için başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekir.
Dava konusu yapılan tasarımın başvurusu 09.08.2016 tarihinde yapılmış olmakla birlikte yayın erteleme talebinde bulunulmuş olması nedeniyle başvurudan sonra 09.05.2019 tarihinde yayım gerçekleştirilmiştir.
Bu durumda yenilik incelemesi için dikkate alınması gereken tarih 09.08.2016 dır. Davacının hem marka işlem dosyasında hem dava dosyasında dayanak olarak gösterdiği tasarımlar ile internet sitelerindeki ürün görselleri ile mutlak yenilik hakkında verilen göreve ilişkin araştırmalarda bu tarih ve öncesi dikkate alınacaktır.
Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması için ise, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan görsellerin bilgilenmiş kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması gerekir.
Yenilik ve ayırt edici nitelik hakkındaki değerlendirmenin yapılabilmesi için öncelikle bilgilenmiş kullanıcı profilinin ve dava konusu tasarım açısından seçenek özgürlüğünün belirlenmesi önemlidir.
Somut uyuşmazlığa konu tasarımlar “soğutucu dolap” ürününe ilişkindir. Bu ürünler, dikey soğutuculardan oluşmaktadır ve market gibi alanlarda kullanıma konu olup, içecek vb. ürünlerin soğuk muhafazası için kullanılmaktadır. Bundan dolayı, bilgilenmiş kullanıcı kapsamına bakkal, market, süpermarket gibi alanlarda soğutucu ürünlerin muhafazası ve satışı ile ilgili kişiler girmektedir.
Uyuşmazlık Konusu Ürünler İçin Seçenek Özgürlüğünün Belirlenmesi
Dikey soğutucular bakımından raflar veya kapaklar bakımından satışa konu olacak ürünlerin yerleştirilmesi veya soğukluğun muhafazasının sağlanması için teknik zorunluluk bulunmaktadır. Bu zorunlulukların dışında kalan görsel tüm hususlar, seçenek özgürlüğüne dâhildir ve geniş bir seçenek özgürlüğünün bulunduğundan söz edilebilir. Ancak, çekişme konusunu oluşturan dikey soğutucular bakımından harcı âlem duruma gelmiş olan alanlar da söz konusu olup, bunların da seçenek özgürlüğü dışında bırakılması gerekmektedir. Yukarıdaki örneklerde de olduğu gibi dikey soğutucularda üstte alınlık (kanopi), ortada dolap içindeki ürünü görünür kılan camlı kapak ve altta hava alımını sağlayan difüzör bulunmaktadır. Belirtilen bu unsurlar, harcı âlemdir. Dolayısıyla bunların da seçenek özgürlüğü kapsamı dışında tutulması gerekmektedir. Bu harcı âlem unsurlar fonksiyonel gereklilikler olup kanopi ve difüzör’e ait oranlar ve form yaklaşımları, difüzör açısından özellikle hava alım kanal geometrisi, yapısı ve yerleşimleri, kanopi açısından iç bükey, dış bükey ve düz olması, kapaklar açısından açılma sistemi, çerçeve yapısı, kol, gölgelendirme uygulaması ve aydınlatma gibi hususlar tasarım açısından değişebilmektedir. Bilirkişi heyeti tarafından sunulan örneklerde harcı âlem olarak belirttiğimiz hususlar tasarımda yer almasına karşın her bir unsur için farklı tasarım yaklaşımları da ayrıca bulunmaktadır.
Dava konusu tasarımlar ile itiraza mesnet 2015 06018/1, 2 sayılı tasarımların karşılaştırılması
Davaya konu tasarımlar dört adet olup (1, 2, 3 ve 6) bu tasarımlardan 2 nolu tasarım diğerlerinden farklı olarak bir kanopi barındırmamakta, var olan cam kapak tasarımın üst noktasına kadar devam etmektedir. İtiraza mesnet tasarımlar incelendiğinde ise bu tasarımların yine kanopisiz olup difüzörlerde ve tekmelikte farklılaşan 2 ve 3 kapılı dikey soğutucular oldukları görülmektedir. Dava konusu tasarımlardan 1, 3 ve 6 nolu tasarımlar üstte kanopi ve cam kapaklı altta difüzör ve tekmelikli tek, iki ve 3 kapılı dikey soğutuculardır. Dava konusu tasarımların tümü kapak çerçevesi de dâhil olmak üzere tüm köşelerde yuvarlatılmış haldedir. Karşılıklı değerlendirme yapıldığında dava konusu 1, 3 ve 6 nolu tasarımlar öncelikle ön yüzde kanopi barındırması, yuvarlatılmış köşe detayları açısından itiraza mesnet tasarımlardan farklılaştığı görülmektedir. Bununla beraber itiraza mesnet 2 nolu tasarım hava giriş kanal yapısı açısından dava konusu tasarımlardan farklılaşmakta, dava konusu tasarımlarda hava girişleri küçük delikler halinde iken itiraza mesnet tasarımda çizgi halde ve panjur yapısındadır. Dolayısıyla dava konusu tasarımlardan 1, 3 ve 6 nolu tasarımlar itiraza mesnet 1 ve 2 nolu tasarımlardan bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı görülmüştür. Dava konusu …/2 nolu tasarım ile itiraza mesnet 2015 06018/1 nolu tasarımlar karşılıklı değerlendirildiğinde her ikisinin kanopisiz olduğu, kapak çerçevelerinin dolapların üst noktasına kadar uzandığı ve difüzörde yer alan havalandırma deliklerinin bulunduğu görülmektedir. Dolaplar açısından tek fark dava konusu …/2 nolu tasarımın tüm köşelerinde yer alan yuvarlatılmış kenar yapısıdır. Bununla beraber dava konusu …/2 nolu tasarım tek kapılı, itiraza mesnet 1 nolu tasarım ise çift(iki) kapılıdır. Bu iki tasarım açısından genel bir değerlendirme yapıldığında bilgilenmiş kullanıcının tasarımlar arasındaki yuvarlatılmış kenar yapısını fark olarak tespit edip edemeyeceği değerlendirmelidir. Kaldı ki; bu farkı tespit edemeyecek bilgilenmiş kullanıcının her iki tasarımı birbirlerinin versiyonu olarak algılaması muhtemeldir. Rapor içeriğinde tespit ettiğimiz bilgilenmiş kullanıcı ne sıradan birisi ne de uzmandır. Her iki tasarımı yan yana muayene imkânına sahip bilgilenmiş kullanıcının tasarımlar arası yuvarlatılmış kenar yapısı, havalandırma delik sayısı ve büyüklükleri, itiraza mesnet 1 nolu tasarımda yer alan üst menteşe yapısı ve dava konusu …/2 nolu tasarımda yer alan görünür ayak yapısını fark olarak göreceği düşünülmektedir. Bu hususların tasarımlar arası ortak hususların önüne geçerek farklılık olarak belirtilmesi olasıdır. Dolayısıyla dava konusu tasarımlardan 2 nolu tasarım ile itiraza mesnet 1 nolu tasarım bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı görülmüştür. Bu meyanda nihai değerlendirme olarak dava konusu tasarımların, itiraza mesnet 2015 06018/1, 2 sayılı tasarımlar karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı algılanacağı kanaati oluşmuştur.
Dava konusu tasarımlar ile itiraza mesnet 2013 07649/1, 2 sayılı tasarımların karşılaştırılması
Davaya konu tasarımlar tabloya sıra ile yerleştirildiği hali ile dört adet olup (1, 2, 3 ve 6) bu tasarımlardan 2 nolu tasarım diğerlerinden farklı olarak bir kanopi barındırmamakta, var olan cam kapak tasarımın üst noktasına kadar devam etmektedir. İtiraza mesnet tasarımlar yine kanopili, cam kapaklı ve altta tekmelik kısmında difüzör barındırmaktadır. Karşılıklı değerlendirme yapıldığında dava konusu 2 nolu tasarım kanopi barındırmaması, yuvarlatılmış kenar yapısı ile difüzör kısmında yer alan delikli yapının delik büyüklüğü ve delik sayısı açısından itiraza mesnet tasarımlar açısından bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklılaştığı kanaati oluşmuştur. Dava konusu sair tasarımlar açısından değerlendirme yapıldığında dava konusu tasarımların kanopi barındırmasına karşın, itiraza mesnet 1 nolu tasarımdan, yuvarlatılmış kenar yapısı ile difüzör kısmında yer alan delikli yapının delik büyüklüğü, delik sayısı, kütle büyüklüğü ve kütle oranları açısından, itiraza mesnet 2 nolu tasarımdan ise yuvarlatılmış kenar yapısı ile difüzör kısmında yer alan delikli yapının mesnet tasarımdaki panjur yapısından bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklılaşacağı kanaati oluşmuştur. Dolayısıyla nihai değerlendirme olarak dava konusu tasarımların, itiraza mesnet 2013 07649/1, 2 sayılı tasarımlar karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı algılanacağı kanaati oluşmuştur.
Dava konusu tasarımlar ile itiraza mesnet 2016 04131/1, 5 ve 8 sayılı tasarımların karşılaştırılması
Davaya konu tasarımlar tabloya sıra ile yerleştirildiği hali ile dört adet olup (1, 2, 3 ve 6) bu tasarımlardan 2 nolu tasarım diğerlerinden farklı olarak bir kanopi barındırmamakta, var olan cam kapak tasarımın üst noktasına kadar devam etmektedir. İtiraza mesnet tasarımlar incelendiğinde kanopisiz oldukları, tasarımlarda tüm köşeler boyunca istikrarlı şekilde yer alan çerçevenin olduğu gözükmekte, tasarımların kenarlarda keskin köşeli difüzör hava deliklerinin dairesel olduğu ve şaşırtmalı şekilde dizildiği, uzun kapak kulplarının bulunduğu görülmüştür. Karşılıklı değerlendirme yapıldığında karşılaştırılan tasarımlar açısından en belirgin fark; itiraza mesnet tasarımların sahip olduğu bir tek köşelerde yuvarlanan, tüm ürün çevresi boyunca devam eden ve dava konusu tasarımlarda yer almayan çerçeve yapısı, dava konusu tasarımların sahip olduğu tüm kenarlarda yer alan yuvarlatılmış yapı, dava konusu 1, 3 ve 6 nolu tasarımlar açısından var olmayan kanopi yapısı, karşılaştırılan dava konusu tasarım ve itiraza mesnet tasarımlar açısından havalandırma delik yapıları ve kapak kolları olarak belirlenmiştir. Bu açıdan bakıldığında bilgilenmiş kullanıcının karşılaştırılan tasarımlar açısından bu belirtilen farklılıkları kolayca tespit edeceği kanaati oluşmuştur. Dolayısıyla nihai değerlendirme olarak dava konusu tasarımların, itiraza mesnet 2016 04131/1, 5 ve 8 sayılı tasarımlar karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı algılanacağı kanaati oluşmuştur.
Dava konusu tasarımlar ile itiraza mesnet … (CR-65-US) ürün görseli karşılaştırılması
Davaya konu tasarımlar dört adet olup (1, 2, 3 ve 6) bu tasarımlardan 2 nolu tasarım diğerlerinden farklı olarak bir kanopi barındırmamakta, var olan cam kapak tasarımın üst noktasına kadar devam etmektedir. İtiraza mesnet … ürün görseli incelendiğinde yine kanopili bir 3 kapılı dikey soğutucu mevcuttur. Karşılıklı değerlendirme yapıldığında dava konusu tasarımlar ve … ürün görseli açısından belirgin farkların olduğu düşünülmektedir. Bu farklardan ilki; dava konusu tasarımların sahip olduğu yuvarlatılmış kenar yapısının … ürününde olmamasıdır. Diğer taraftan … ürününde kapak yapısına ait menteşeler açıkta olup her bir kapak diğer kapaktan bu yapı nedeni ile uzaklaşmaktadır. Kapaklar tek bir kütle olarak görülmemekte bağımsız şekilde vurgulanmış durumdadır. Kanopi açısından bakıldığında; dava konusu tasarımlarda kanopi kapak ile aynı çıkıklığa sahipken … ürününde kanopi kapakların dışına taşmaktadır. Havalandırma bölgesi açısından bakıldığında dava konusu tasarımlarda tüm sathı kaplayan (6 nolu tasarımda sathın yarısını kaplayan) delikler varken … ürününde hava delikleri çizgisel ve panjur niteliğindedir. Dolayısıyla nihai değerlendirme olarak dava konusu tasarımların, itiraza mesnet … (CR-65-US) ürün görseli karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı algılanacağı kanaati oluşmuştur.
Dava Konusu Tasarımın Mutlak Yenilik Unsurunu Taşıyıp Taşımadığı
Davalıya ait çoklu tasarımın mutlak anlamda yeni ve ayırt edici olup olmadıkları, tasarım koruması kapsamında kalıp kalmadıkları konusunda bilirkişi heyeti tarafından internet üzerinden yapılan araştırmada, tarih ayarlaması tescil başvuru tarihinden önceye ayarlanmak sureti ile arama motoruna “dikey soğutucu”, “şişe soğutucusu”, “vertical chiller”, “Single Door Beverage Vertical Chiller” gibi birçok arama ifadesi girilerek arama yapıldığı, ayrıca Google arama motoru üzerinden davaya konu tescil görselleri yüklenmek suretiyle de aramalar yapıldığı, yapılan araştırmalarda, davaya konu tasarımların, yenilik kırıcı nitelikte benzerlerine rastlanmadığı, bu bakımdan, davalı tasarımının hükümsüzlüğünü etkileyecek bir sonuca ulaşılmamıştır.
Tüm dosya kapsamına göre, dava konusu tasarımların, davacının marka işlem dosyası ve dava dosyasında itiraz gerekçesi olarak ileri sürdüğü tasarımlar karşısında yenilik ve ayırt edicilik unsurlarını içerdiği, dava konusu tasarımların, davacının marka işlem dosyası ve dava dosyasında itiraz gerekçesi olarak ileri sürdüğü çeşitli internet sitelerindeki ürün görselleri karşısında yenilik ve ayırt edicilik unsurlarını içerdiği, mutlak yenilik hususuna ilişkin araştırmalar neticesinde dava konusu yapılan tasarımların yenilik kırıcı benzerlerine rastlanmadığı anlaşılmış, açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilerek aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 59,30-TL karar harcından peşin alınan 44,40-TL’nin mahsubu ile bakiye 14,90-TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdiğinden; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 5.900,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalılar tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
6-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair, verilen karar hazır olan taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Bölge Adliye Mahkemelerinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/11/2021