Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Karar
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2019/274
KARAR NO : 2021/27
DAVA : Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 16/07/2019
KARAR TARİHİ : 02/02/2021
Mahkememizde görülmekte olan endüstriyel tasarım ile ilgili kurum kararının iptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekil dava dilekçesiyle; müvekkilinin uzun yıllardan bu yana seramik ve vitrifiye üretimi yaptığını, müvekkili şirketin 16.11.2018 tarihinde 2018/06908 başvuru numarası ile 1 sıra numaralı ürün tasarımı için tescil başvurusunda bulunduğunu, ilgili başvurunun 10.12.2018 tarih ve 306 sayılı Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlandığını, davalı … … SERAMİK PROSELEN TURİZM A.Ş. tarafından 08.03.2019 tarih ve … sayılı dilekçe ile itirazda bulunulduğunu, itirazı inceleyen TPMK YİDK’nın 21.05.2019 tarih ve … kararı ile … no’lu tasarımın ayırt edici nitelikten yoksun olduğu gerekçesi ile tasarım tescilinin iptaline karar verildiğini, müvekkili şirkete ait tasarımın farklı bir tasarım olup yeni ve ayırt edici özelliğe sahip olduğunu, uyuşmazlık konusu tasarımın doğal taş motifine sahip olup, tasarımcılar tarafından dava dışı … firmasından temin edilen Panda Beyaz olarak bilinen doğal plaka üzerinde yapılan zenginleştirmeler neticesinde seramik yüzeye aktarılarak elde edildiğini, taraf ürünleri mukayese edildiğinde ebat ve desen farklılıklarının bariz şekilde görüleceğini, davaya konu tasarımların karıştırılma ve ilişkilendirme ihtimalinin bulunmadığını, davalı tarafın endüstriyel tasarım tescilinin çok uzun süredir var olan bir kullanım olduğundan tescilinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalı şirketin tasarımını müvekkili şirketten önce piyasaya sunmuş ve tescil ettirmiş olmasının dünyanın herhangi bir yerinde daha önce kamuya sunulmuş anlamına gelmediğini iddia ederek TÜRKPATENT YİDK’nın … sayılı kararının iptali ile … no’lu tasarım başvurusunun davacı adına sicile tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı Türk Patent vekili cevap dilekçesiyle, dava konusu kararda görüleceği üzere davacının tasarımının ayırt edici mahiyette bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesiyle; davacı tarafından tescil başvurusuna konu edilen … kod ve sıra numaralı tasarımların müvekkili firma tarafından seneler evvel piyasaya sunulduğunu ve yenilik kriterini haiz olamadıklarını, verilen YİDK kararının hukuka uygun olduğunu, dava konusu karara mesnet teşkil eden görsellerde yer alan ürünler ile davacı desen tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibasa sebebiyet verecek derecede benzerlik arz ettiğini, birebir formda ve yapıda olduğunu, karşılaştırmaya tabi tasarımların aynı amaç çerçevesinde aynı tüketiciye arz olunduğunu, davacı beyanında dava konusu YİDK kararına mesnet olan müvekkili firma tasarımının yeni ve ayırt edici olmadığını belirttiğini, dava konusunun bu olmadığını, bu beyanlara itibar edilmemesi gerektiğini beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, davacının tasarım başvurusuna … tasarımın reddiyle ilgili verilen YİDK kararının 6769 sayılı SMK 55, 56, 57, 58 md kapsamında yerinde olup olmadığı iptal şartlarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile Alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Türk Patent’den celbedilen işlem dosyasının tetkikinden; davacı yan tarafından … sayılı tasarım tescili için 16.11.2018 tarihinde TÜRKPATENT nezdinde başvuruda bulunduğu, söz konusu başvurunun 10.12.2018 tarihli ve 306 sayılı Resmi Tasarımlar Bülteni’nde yayımlandığı ve itiraz süresi içerisinde olmak üzere 08.03.2018 tarihinde davalı … … SERAMİK PROSELEN TURİZM A.Ş. tarafından dava konusu çoklu tasarıma itirazda bulunduğu, yapılan itiraz incelenmesi neticesinde; mezkûr itirazların TÜRKPATENT YİDK’nın … sayılı kararı ile; “Yapılan inceleme ve değerlendirmede; … sıra numaralı tasarım ile itiraza gerekçe gösterilen 2017 02029/1 sıra numaralı tasarım genel izlenim itibariyle benzer, …sıra numaralı tasarımlar ise genel izlenim itibariyle farklı görülmüştür. Ayrıca; 2018 06908/2 sıra numaralı tasarım ile itiraz ekinde sunulan … … 05/07/2018, … … 18/09/2017 kataloglarında yer alıp itiraza gerekçe gösterilen “Alavya” kodlu ürün de genel izlenim itibariyle farklı görülmüştür. Sonuç olarak 2018 06908/1 sıra numaralı tasarım ayırt edici nitelikten yoksun bulunmuştur.” şeklinde karar verildiği, dava konusu YİDK kararının davacı şirkete 27/05/2019 tarihinde tebliğ edildiği, eldeki davanın 60 günlük yasal süre içerisinde 16/07/2019 tarihinde açıldığı anlaşılmış, davacı vekilinin eldeki davayı ikame ettiği tetkik edilmiş, işin esasına girilmiştir.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda ve itirazlar bağlamında alınan ek raporda özetle: dava konusu …. numaralı tasarımın, davalı şirkete ait 2017 02029-1 sayılı tasarım karşısında yenilik ve ayırt edicilik kriterini taşımadığı bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun ve itirazlar bağlamında alınan ek raporda, her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporun ve ek raporun usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirmenin nihai olarak mahkememizce yapılacağı anlaşılmakla yeni heyetten rapor alınması veya mevcut bilirkişi heyetinden ek rapor alınması yoluna gidilmemiştir.
GEREKÇE:
Tescilli bir tasarımın sağladığı korumanın kapsamı ve sınırları 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile düzenlenmiştir.
“Yenilik ve ayırt edicilik” başlığı altında düzenlenen 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 56. maddesi;
“Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
Bir tasarımın aynısı;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” şeklindedir.
Aynı Kanun’un “Kamuya sunma” başlıklı 57. maddesi ise;
“Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz.
Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.” şeklindedir.
6769 sayılı SMK’nın 58. maddesine göre tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu kanundan doğan haklarını kullanabilir. Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun aynısının, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Tasarımların aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik tetkikine aittir. Tasarımın yeniliği yoktur diyebilmek için, hükümsüzlüğü istenilen tasarımın, önceden kamuya sunulan (faydalı model, marka ve) tasarım belgelerindeki tasarımlar ile aynı olması şarttır. Terkini talep edilen tasarım öncekinden sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilecektir. Yenilik önceki tasarıma göre belirlenecektir. Aynı kabul edilmeye engel olamayan küçük ayrıntılarda farklılık hâkimin takdirine göre belirlenecektir. Burada şu ölçü verilebilir; fark, aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farklar ise büyüktür. Yenilik ne özgünlük, ne eşsizlik, ne estetiğe sahip bulunma, ne de estetiğin ve kalitenin basamağıdır.
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesine tâbî tutulur. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı ara veya nihaî tüketicidir. Ancak asla bir uzman değildir. Mahkememiz de bilgilenmiş kullanıcı konumunda bulunan ilgililerin katılımıyla oluşturulmuş bilirkişi heyetinden mütalâa almıştır.
Kıyaslama, tescili istenen tasarım ile kıyaslanan tasarımların tam karşılaştırılması ve değerlendirilmesidir. Ayırt edici niteliğin incelenme ve değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesini ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınmasını emredici bir ifadeyle istemiştir. Bilgilenmiş kullanıcının fark edebileceği değişiklikler ise daima göz önünde tutulmalıdır.
Seçenek özgürlüğü ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup kişiden kişiye değişmez. Bu nesnel değerlendirmede tekdüze özellik ve nitelikler göz önünde tutulur. Bazı biçimler (=görünümler) nesnenin işlevine sıkı surette bağımlıdırlar. Böyle tasarımlarda tasarımcının hareket alanı pek dardır. Meselâ, bir otomobilin, ütünün ve şişenin şekli gibi. Her otomobil, ütü ve şişe birbirine benzer. Ayırt edicilik için tasarımcının muhakkak nesnenin işlevine ters düşen tasarımlar geliştirmesi beklenemez. Dolayısıyla işlevin yerine getirilebilmesi için zorunlu olan alan dışında yapılabilecek olan tasarımların korunması mümkün olabilecektir. Seçenek özgürlüğünün hiç bulunmadığı hâllerde ise tasarım zaten korunamaz.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;
İPTAL EDİLEN REDDE MESNET ALINAN
DAVA KONUSU DAVACI TASARIMI DAVALI TASARIMI
… sayılı tasarım 2017 02029-1 sayılı tasarım
Dava konusu … sayılı tasarım seramik deseni tasarımıdır. Seramik deseni tasarımında çoğu işletme için ilham kaynağı doğanın kendisidir. Endüstriyel pratikte genelde karakterini en iyi temsil ettiğine inanılan bir doğal taş plakası referans olarak kullanılır. Bu doğal taş deseni tasarımcılar tarafından kusurlarından arındırılarak karakterini en yüksek seviyede gösterebilmek için zenginleştirilir. Endüstriyel pratiğin başka bir boyutu ise seramiklerin döşenme aşamasındaki monotonluğu yıkabilmek için farklı desenleri uygulamak, tesadüfü ön plana çıkararak harmanlanmış desenleri aynı paket ile sunmaktır.
Somut olayda elimizde değerlendirilmek üzere granit seramik tasarımları bulunmaktadır. Tasarıma konu olan taş Panda Beyaz veya Panda Beyazı olarak bilinen Çin menşeili mermerdir. Panda white beyaz zemin üzerine kalın siyah çizgisi ile mermeri bookmatch ve damar takipli olarak kullanmak isteyen mimarların tercih ettikleri taşlardan biridir. Bookmatch efekti; aynı mermer bloğundan özel kesim tekniği ile edilen plakaların özel teknik ile uygulanmasından elde edilir. Bu parçalar birleştiklerinde tek gibi algılanarak çok estetik sonuçlar sunmaktadır. Bununla birlikte panda white gerek mermer masa gerek mermer kolon ve damar takipli merdiven çalışmalarında da kullanılır. Mermerden kasıt başkalaşım (metamorfizma) süreci geçiren ve başkalaşımın izlerini taşıyan kalker dolomit gibi karbonat bileşimli kayaçlardır. Mermer ve doğal taşlardaki farklı desen ve damar tipleri, her çeşit ve hatta her parça için benzersiz bir kişilik kazandırır. Bir parmak izi gibi, her mermer veya taş türü farklı bir desene sahiptir ve ek olarak, çıkarma yerine ve zamanına bağlı olarak, bu desen çok farklı olabilir. Büyüklüğü veya şekli ne olursa olsun, hiçbir mermer parçası aynı değildir. Damarlarının geometrisine göre taş ailesi yoktur, ancak çizgilerin bazı ortak özelliklerini tanımak mümkündür. Panda White gibi doğrusal ve ağaç türü damarları olan taşlar genellikle sürekli, tek yönlü ve çatallı çizgilere sahiptir. Damarların siyah rengi, taşın arka planından farklıdır ve güzel kontrastlar oluşturur. Kimi zaman Calacatta mermeri gibi kehribar izlerine rastlamak mümkündür. Referans alınan doğal taşın sunduğu sınırsız desen seçeneği göz önünde bulundurulduğunda seramik deseninde sınırsız seçenek özgürlüğü bulunmaktadır.
Bu bağlamda davacı yana ait dava konusu … sıra numaralı tasarım ile davalı yanın tescilin iptaline mesnet alınan 2017 02029-1 sayılı tasarımlar arasında ortak ve farklı özelliklerinin tespiti suretiyle yenilik ve ayırt edici nitelik değerlendirmesi yapıldığında, taraf tasımlarında yer alan desenlerin beyaz fona sahip olduğu fon üzerinde lineer, çatallı siyah damar yapılarının yer aldığı, her iki desen de Panda Beyaz mermerinin karakteristik özelliklerine sahip olduğu görülmüştür.
Bilirkişi heyeti tarafından internet üzerinde yapılan araştırma neticesinde, Panda Beyazından esinlenerek üretildiği düşünülen ve ismen Panda White ibaresi bulunan birçok emsal seramik ürüne denk gelinmiştir. Bu ürünlere ait örnekler incelendiğinde, birçok yerli ve yabancı firma Panda Mermerini referans alarak ürünlerini piyasaya arz etmiş olduğu, bu ürünlerin taraf ürünleri gibi doğal taşın karakteristik unsurlarını barındırdığı gözlemlenmiştir. Çekişme konusu davalı şirketin önceki tarihli tasarımı ile iki yana dağılan kanat veya dalga görünümü olarak ifade edilebilecek lineer damar yapılarından oluşan görseller birbirine son derece benzer yapıdadır. Belirtilen görsel etkilerin birbirine benzemesi karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden karşılaştırma konusu tasarımların birbirinin benzeri veya aynı seriye ait ürünler olarak algılanması söz konusu olabilecektir. Bu nedenle de davacının dava konusu tasarım başvurusunun davalı şirketin önceki tarihli tasarımı karşısında ayırt edici olmadığı kabul edilmiş, açıklanan nedenlerle davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-DAVANIN REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 59,30-TL karar harcından peşin alınan 44,40-TL’nin mahsubu ile bakiye 14,90-TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 5.900,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalılar tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
6-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair verilen karar, hazır olan taraf vekillerinin yüzüne karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık yasal süre içinde Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup, usulen anlatıldı. 02/02/2021
Katip … Hakim …
¸ ¸