Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/10 Esas – 2021/188 Karar
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/10
KARAR NO : 2021/188
DAVA : Marka İle İlgili Kurum Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 09/01/2019
KARAR TARİHİ : 08/06/2021

Mahkememizde görülmekte olan marka ile ilgili kurum kararının iptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekil dava dilekçesiyle; müvekkilinin 1985 yılından bu yana imalini ve ticaretini yaptığı ürünleri ile sektöründe haklı bir ün ve pazar edindiğini, 1985 yılında üretime başlayın Türkiye’nin en kıdemli nişasta fabrikası …’ın nişasta ve glukoz üretimi ile başladığı ürün gamına bugün gıda, tekstil, kağıt, oluklu mukavva, kimyaya yönelik ve diğer endüstriyel uygulamalarda kullanılan geniş bir yelpazeyi eklediğini, müvekkilinin “tarladan sofraya üstün lezzet” ibareli 2018/47061 numaralı başvurusunun SMK’nın 5/1(b) ve (c) maddeleri gerekçe gösterilerek reddedildiğini, müvekkilinin 2018 57798 tescil numaralı “…” marka başvurusunun herhangi bir itiraza ve redde konu olmadan TÜRKPATENT tarafından doğrudan tescil edildiğini, müvekkilinin marka başvurusunda yer alan ibarelerin bir bütün olarak bakıldığında; ayırt ediciliği haiz ve dolayısıyla marka olarak tescil edilebilecek bin ibare olduğunu, müvekkilinin başvurusunun özgün, ayırt edici ve yeni bir slogan olarak oluşturulduğunu, bu sloganın müvekkilinin “…” markaları ile kullanılageldiğini, müvekkilinin başvurusunun kesinlikle sektörel bir ibare olmadığı gibi genel ibarelerden de oluşmadığını, kullanım sonucu ayırt edicilik kazandığını iddia ederek; … sayılı YİDK kararının iptaline, 2018/47061 başvuru no ile işlem görmekte olan “tarladan sofraya üstün lezzet” ibareli marka tescil başvurusunun redde konu tüm sınıflar için bütünüyle kabulü ile tescil işlemlerinin devamına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili cevap dilekçesiyle, markanın oluşabilmesi için, marka olarak tescili istenen işaretin ayırt edici niteliğe sahip olması gerektiğini, başvuru konusu “tarladan sofraya üstün lezzet” ibaresinin başvuru kapsamındaki mallar bakımından ürünlerin doğallığına ve lezzetine ilişkin açık ve belirgin bir mesaj verir nitelikte olduğunu, söz konusu ibarenin ilgili tüketiciler tarafından belirli bir ticari kaynağa ait bir işaret olarak algılanmayacağını ve davaya konu başvurunun bir bütün olarak markanın asli işlevi olan, belirli bir işletmeye ait mal ve hizmetleri, diğer işletmelere ait benzer mal ve hizmetlerden ayırt etmeyi sağlama işlevini yerine getiremeyeceğini, anılan ibarenin tescil halinde markanın emtiaları ferdileştirme ve teşhis edilebilir hale getirme vasfının ortadan kaybolacağını, bu nadanla söz konusu işaretin soyut olarak ayırt edici niteliği haiz olsa dahi somut olarak ayırt edici nitelikten yoksun olduğunu, dava konusu ibarenin üzerinde kullanılmak istenen emtialar için cins, çeşit, vasıf, karakteristik özellik belirten bir özelliğe sahip olduğunu ve kullanılacağı emtialar yönünden ayırt ediciliği sağlamaktan uzak olduğunu, normal düzeyde bilgilendirilmiş ve makul ölçüde dikkatli ve düşünceli, markayı ve ürünü bir bütün olarak algılama olanağı bulunan ortalama düzeydeki tüketici kitlesinin tamamına yakının, hiçbir özel zihni çabaya mahal kalmadan ve doğrudan doğruya “tarladan sofraya üstün lezzet” işaretini başvuru konusu ürünlerin doğallığına ve lezzetine ilişkin görüp, ürünlerin cinsi-çeşidi-vasfı-amacı olarak algılayacağını, dava konusu markada olduğu gibi kaynak bildirici bir ibarenin tek bir kişinin tekeline verilmesi halinde yine aynı alanda faaliyette bulunan bir başka kişi veya şirketin, dava konusu ibareyi tek unsur, esas unsur, hatta yardımcı unsur olarak kullanamayacağını, davacı vekilinin markasının kullanım sonucu ayırt edicilik kazandığını ileri sürmekle birlikte iddiasını ispat edemediğini, dava konusu kararın usule ve hukuka uygun olduğunu belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davacı başvurusunun reddiyle ilgili verilen YİDK kararının 6769 sayılı yasa 5/1-b ve c md ve 5/2 şartlarının yerinde olup olmadığı, iptal şartlarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile Alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Türk Patent’den celbedilen işlem dosyasının tetkikinden; 11.05.2018 tarihinde yapılan dava konusu marka başvurusunda 01 / 29 / 30 / 32. sınıf için tescil talebinde bulunulduğu, başvurunun incelenmesi neticesinde Markalar Dairesi Başkanlığınca 6769 s. SMK’nın 5/1-(b) ve (c) bentleri uyarınca mallar bakımından ayırt edicilikten yoksunluk ve tanımlayıcılık gerekçeleri ile red kararı verildiği, buna göre 20187/47061 başvuru numaralı ibareli başvurunun 5/1(b) gerekçesiyle; SINIF KODU 01: Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar. Gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye, tıbbi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar. SINIF KODU 29: Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri. Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Hayvansal kaynaklı sütler; bitkisel kaynaklı sütler; süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Kahve, kakao; kahve veya kakao esaslı içecekler, çikolata esaslı içecekler. Makarnalar, mantılar, erişteler. Pastacılık ve fırıncılık mamulleri, tatlılar: Ekmek, simit, poğaça, pide, sandviç, katmer, börek, yaş pasta, baklava, kadayıf, şerbetli tatlılar, puding, muhallebi, kazandibi, sütlaç, keşkül. Bal, arı sütü, propolis. Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Çaylar, buzlu çaylar. Şekerlemeler, çikolatalar, bisküviler, krakerler, gofretler. Sakızlar. Dondurmalar, yenilebilir buzlar. Tuz. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. Pekmez. SINIF KODU 32: Biralar; bira yapımında kullanılan preparatlar. Maden suları, kaynak suları, sofra suları, sodalar. Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. Enerji içecekleri (alkolsüz); proteinle zenginleştirilmiş sporcu içecekleri. 5/1(c) gerekçesiyle; SINIF KODU 01: Gübreler ve topraklar. SINIF KODU 29: Kuru bakliyat. Zeytin, zeytin ezmeleri. Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. SINIF KODU 32: Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. için reddedildiği; başvuru sahibi tarafından MDB kararına itiraz edildiği, söz konusu itirazın incelenmesi üzerine dava konusu yapılan 02.03.2018 tarih ve … sayılı YİDK kararıyla ”…yapılan incelemede, “Tarladan Sofraya Üstün Lezzet” ibaresinin başvurunun kapsamındaki mallar bakımından ürünlerin doğallığına ve lezzetine ilişkin açık ve belirgin bir mesaj verir nitelikte olduğu, bu nedenle ortalama tüketicilerin başvuruya konu ibareyi marka olarak algılamayacağı dolayısıyla ibarenin ticari kaynak gösterme fonksiyonunu yerine getiremeyeceği görüşüne ulaşılmıştır. Bu kapsamda, başvuruya ilişkin olarak 5/1(b) ve 5/1(c) bentleri kapsamında verilen ret kararı yerinde bulunmuş ve işbu itirazın reddi gerekmiştir.” gerekçeleriyle itirazın reddine karar verildiği, dava konusu YİDK kararının davacı şirkete 28/12/2018 tarihinde tebliğ edildiği, eldeki davanın iki aylık yasal süre içerisinde 09/01/2019 tarihinde açıldığı anlaşılmış, davacı vekilinin eldeki davayı ikame ettiği tetkik edilmiş, işin esasına girilmiştir.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda ve ek raporda özetle: dava konusu marka başvurusunun, “SINIF KODU 01: Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar. Gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye, tıbbi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar. SINIF KODU 32: bira yapımında kullanılan preparatlar.” malları için ret gerekçesi olarak gösterilen “ayırt edici nitelik” ile ilgili tescil engelinin bulunmadığı, “SINIF KODU 29: Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri. Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Hayvansal kaynaklı sütler; bitkisel kaynaklı sütler; süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Kahve, kakao; kahve veya kakao esaslı içecekler, çikolata esaslı içecekler. Makarnalar, mantılar, erişteler. Pastacılık ve fırıncılık mamulleri, tatlılar: Ekmek, simit, poğaça, pide, sandviç, katmer, börek, yaş pasta, baklava, kadayıf, şerbetli tatlılar, puding, muhallebi, kazandibi, sütlaç, keşkül. Bal, arı sütü, propolis. Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Çaylar, buzlu çaylar. Şekerlemeler, çikolatalar, bisküviler, krakerler, gofretler. Sakızlar. Dondurmalar, yenilebilir buzlar. Tuz. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. Pekmez. SINIF KODU 32: Biralar; Maden suları, kaynak suları, sofra suları, sodalar. Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. Enerji içecekleri (alkolsüz); proteinle zenginleştirilmiş sporcu içecekleri.” malları için ret gerekçesi olarak gösterilen “ayırt edici nitelik” ile ilgili tescil engelinin bulunduğu, dava konusu marka başvurusunun, “SINIF KODU 01: Gübreler ve topraklar.” malları için ret gerekçesi olarak gösterilen “özellik belirtme” ile ilgili tescil engelinin bulunmadığı, “SINIF KODU 29: Kuru bakliyat. Zeytin, zeytin ezmeleri. Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. SINIF KODU 32: Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar.” malları için ret gerekçesi olarak gösterilen “özellik belirtme” ile ilgili tescil engelinin bulunduğu, dava konusu başvurunun “SINIF KODU 29: Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri. Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Hayvansal kaynaklı sütler; bitkisel kaynaklı sütler; süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Kahve, kakao; kahve veya kakao esaslı içecekler, çikolata esaslı içecekler. Makarnalar, mantılar, erişteler. Pastacılık ve fırıncılık mamulleri, tatlılar: Ekmek, simit, poğaça, pide, sandviç, katmer, börek, yaş pasta, baklava, kadayıf, şerbetli tatlılar, puding, muhallebi, kazandibi, sütlaç, keşkül. Bal, arı sütü, propolis. Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Çaylar, buzlu çaylar. Şekerlemeler, çikolatalar, bisküviler, krakerler, gofretler. Sakızlar. Dondurmalar, yenilebilir buzlar. Tuz. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. Pekmez. SINIF KODU 32: Biralar; Maden suları, kaynak suları, sofra suları, sodalar. Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. Enerji içecekleri (alkolsüz); proteinle zenginleştirilmiş sporcu içecekleri.” malları için barındırdığı tescil engelinin kullanım sonucu ayırt edici nitelik kazandığına ilişkin iddianın ispat edilemediği, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun ve ek raporun her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporun ve ek raporun usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirmenin nihai olarak mahkememizce yapılacağı anlaşılmakla yeni heyetten rapor alınması veya mevcut bilirkişi heyetinden yeniden ek rapor alınması yoluna gidilmemiştir.
GEREKÇE:
6769 sayılı SMK 5/1-b maddesinde “Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretlerin marka olarak tescil edilemeyeceği” mutlak ret nedenlerinden sayılmıştır. Sicilde gösterilebilir olmasına rağmen herhangi bir mal veya hizmet için ayırt ediciliğe sahip olmayan, dolayısıyla tüketiciler tarafından marka olarak algılanmayacak işaretler tescil edilemeyecektir.
Bir marka, bir işletmenin mal ve hizmetlerini, başka işletmelerin mal ve hizmetlerinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, özellikle kişi adları da dâhil olmak üzere sözcükler, harfler, rakamlar, malların, seslerin veya ambalajların şekli gibi işaretlerin, kaynak gösterme vasfı o işaretin markanın soyut ayırt edici niteliğine sahip olduğunu göstermektedir.
Buna karşılık bir işaretin somut ayırt edici niteliği incelenirken, tescili talep edilen işaretin tescile konu mal veya hizmetleri diğer mal veya hizmetlerden ayırt etmeye elverişli olup olmamasına bakılır. Söz konusu işaretin tescile konu mal ve hizmetler açısından ayırt edicilik fonksiyonu yoksa aksine bu mal veya hizmetlerin bir özelliğini veya kullanım amacını belirtiyorsa ya da mal veya hizmet hakkında bilgi veriyorsa, somut ayırt edici niteliğe sahip değildir . Bu nedenle bir işaret soyut ayırt edici niteliğe, dolayısıyla, marka olma özelliğine sahip olabilir, ancak bu işaret belli mal ve hizmetler için ayırt edici niteliği bulunmadığından tescil edilemez. Dolayısıyla, soyut ayırt edici nitelik somut ayırt edici niteliğe göre daha geniş kapsamlıdır.
Bu bağlamda asgari düzeyde ayırt edici niteliği olması kaydıyla, her türlü işaret marka olabilmektedir. Ayırt edici nitelik başlangıçtan itibaren olabileceği gibi sonradan kullanıma bağlı olarak da zaman içinde kazanılabilir. Ayırt edici niteliğin tespitinde temel alınan husus, markanın tescil edilmek istendiği mal ve hizmet sınıflarıdır.
Dolayısıyla soyut anlamda ayırt edicilik değerlendirmesi yapılırken mal ve hizmet sınıfı temelinde bir değerlendirme yapılmaması gerekir.
6769 Sayılı SMK’nın 5/1-c maddesine göre ise “Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler” in marka olarak tescil edilmesi mümkün değildir.
Bir işaretin SMK m. 5/1-c kapsamında değerlendirilebilmesi için, işaret ile mal veya hizmet arasında doğrudan ve özellikli bir ilişkinin bulunması, işaretin mal veya hizmetin karakteristik bir özelliğini, vasfını, amacını hiçbir özel zihni çabaya mahal bırakmadan, mal veya hizmet ile sıkı ilişkisi sebebiyle bir özelliğini derhal düşündürmesi ve akla getirmesi gerekmektedir.
Somut ayırt edicilik değerlendirmesi tescil edilmek istenilen mal ve hizmet gözetilerek ilgili tüketici nazarında yapılmalıdır. Bu değerlendirme kapsamında tüketici nezdinde ilgili markanın farklı bir kaynaktan geldiği ve ayırt ediciliğe haiz olduğunun kabulü gerekmektedir. Eğer bu ölçüde bir ayırt edicilik mevcut değilse aksine tanımlayıcılık mevzubahis olursa söz konusu markanın tescili mümkün olamayacaktır.
6769 s. SMK’nın 5/1-c bendine göre bir ibarenin tasviri işaretlerden sayılabilmesi için benimsenen temel kriter, işaretin, tescil edilmek istenilen emtia sınıflarında, hiçbir özel zihni çabaya gerek olmaksızın, doğrudan doğruya, mal ve hizmet ile sıkı ilişkisi nedeniyle malın veya hizmetin bir özelliğini veya kompozisyonunu derhal düşündürmesi ve akla getirmesidir. Bir mal veya hizmeti doğrudan çağrıştırmayıp akla getirmeyen ancak imada bulunan kelimelerin tescilinin bu maddeye göre engellenmesi mümkün değildir. Tüketici işareti gördüğünde kesin olarak mal veya hizmetin niteliğini tanımlayamıyor fakat olasılıkları zihninde birkaç seçeneğe kadar indirebiliyorsa o markanın tescili mümkündür.
Görüleceği üzere işaretin 6769 s. SMK 5/1-b ve 5/1-c maddeleri kapsamında kalıp kalmadığı hususu, başvuru kapsamındaki işaretin tüketici nezdinde öncelikle markasal bir algı yaratıp yaratmadığı, sonrasında ise tescili talep edilen işaretin kaynak gösterme fonksiyonuna sahip olup olmadığı ya da ilgili mal ya da hizmetin bir özelliğini ifade edip etmediği noktalarında toplanmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;
Bilirkişi raporlarında da izah edildiği üzere;
“Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler.” marka olarak tescil edilemez.
Belirtilen mutlak tescil engeli bakımından aranan ayırt edicilik koşulu başvuru veya tescil kapsamındaki mal veya hizmetlerle bağımlılık içinde olan ayırt ediciliği nitelemektedir. Başka bir ifadeyle burada aranan, somut ayırt ediciliktir .
Söz konusu tescil engeline ilişkin düzenlemenin gerekçesinde “Maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde, sicilde gösterilebilir olmasına rağmen ‘ilgili mal veya hizmetler için’ ayırt ediciliğe sahip olmayan, dolayısıyla tüketiciler tarafından marka olarak algılanmayacak işaretlerin tescil edilemeyeceği düzenlenmiştir. …” şeklinde bir açıklama yapılmıştır. Gerekçede kullanılmış olan “ilgili mal veya hizmetler için ayırt ediciliğe sahip olma” ifadesi, buradaki ayırt ediciliği, marka olarak seçilmiş işaretin, kapsamındaki mal veya hizmetlere “bağlı/bağımlı ayırt edicilik”tir .
Söz konusu tescil engelini örneklendirmeye çalışırsak; bira şişesi şeklinin “bira” malları için tescil edilmek istenmesi durumunda şeklin, tescil kapsamındaki mala bağlı/bağımlı bir işaret olması nedeniyle “herhangi bir şekilde ayırt edici niteliği bulunmayan işaret” olmaktan kaynaklı mutlak tescil engeli söz konusu olacaktır. Aynı şekilde “anahtar” sözcüğünün “anahtarlıklar, çilingir hizmetleri” gibi mal veya hizmetler için tescil edilmek istenmesi durumunda da marka olarak tescil edilmek istenen işareti oluşturan sözcük unsurunun, tescil edilmek istendiği mal veya hizmetlere bağlı/bağımlı olması nedeniyle tescil edilebilmesi mümkün olmayacaktır.
Uyuşmazlık kapsamında davacının başvurusunda tescil edilmek istenen mallar, arasında yer alan SINIF KODU 01: Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar. Gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye, tıbbi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar, bazı teknik alanlara ilişkin olan mallardır. Örneğin gübreler ve topraklar, zirai alanda faaliyet gösteren kişilerin kullanımına konu olabileceği gibi hobi amaçlı yahut amatör olarak bahçecilik ile ilgilenen kişilerin kullanımına konu olabilecektir. Belirtilen her iki halde de tüketim sırasında sahip olunan bilgi veya merak üzerine edilen veya araştırma/satıcılara yöneltilen sorular ile tercih söz konusu olacaktır. Dolayısıyla başvuru kapsamındaki 01. sınıftaki mallar, ortalamanın üzerindeki dikkat seviyesindeki tüketici kitlesine hitap etmektedir.
Başvuru konusu markanın tescil edilmek istendiği diğer mallar ise 29, 30 ve 32. sınıftaki mallardan oluşmaktadır. Söz konusu mallar, günlük hayat içinde, insanların gıda ihtiyaçları ile ilgili olarak sık tüketime konu olan yiyecek ve içecek mallarından oluşmaktadır. Temel gıda maddeleri arasında yer alan bu mallar, ortalama tüketici kitlesine hitap etmektedir. Ancak, 32. sınıf kapsamında yer alan “Biralar; bira yapımında kullanılan preparatlar.” diğer mallarda olduğu gibi temel gıda ürünleri arasında olmayıp biralar veya bunların imalatında kullanılan özel mallarla ilgilidir. Dolayısıyla bu ürünleri diğer gıda ürünleri ile aynı nitelikte değerlendirerek ortalama seviyedeki tüketicilerin dikkate alınabilmesi mümkün olmayacaktır. Zira, bu mallar ortalama seviyedeki tüketicilerin tüketimine hitap etmeyecektir.
Davacının dava konusuna ilişkin başvurusu, gıda ürünleri üretimin akabinde hiçbir ara işleme tabi tutulmaksızın, doğrudan tüketime konu olan, gıda ürünleri için tüketim hususunda etkili olan “lezzet” unsurunu barındıran ürünleri ifade etmektedir. Günümüz koşullarında insanların gıda ürünlerinin tüketim sırasında tercihleri bakımından dikkate aldıkları hususlar arasında bu ürünlerin doğal olması muhafaza edilmesi adına çeşitli işlemlere/kimyasallara tabi tutulmaması, taze olması veya lezzetli olması gibi unsurlar bulunmaktadır. Ürün tercihinde etken olan bu hususların marka olarak ayırt edicilik sağlamasının mümkün olmayacağı düşünülmektedir. Zira gıda ürünleri için üretimden doğrudan tüketime konu olmak açısından “tarladan sofraya”, “bahçeden sofraya” gibi ifadelerin kullanılması, ürünün tazeliğini, doğallığını ifade etmektedir. Bu yönüyle de marka olarak ayırt edicilik sağlaması söz konusu olmayacaktır. Benzer biçimde başvuru markasındaki “üstün lezzet” ifadesi de yine gıda tüketiminde etken unsur olup lezzetten söz eden bir ifadenin markasal ayırt edicilik oluşturması mümkün olmayacaktır.
Ancak, yukarıda açıklanan hususlar, gıda ürünleri kapsamında bulunan yiyecek ve içecekler için geçerli olacaktır. Bu kapsamda başvuru markasının mutlak tescil engellerinden birisi olan “ayırt edici nitelik” taşımadığı gerekçesiyle reddedildiği mallar bakımından yukarıda açıkladığımız durumun gerçekleşip gerçekleşmediğinin analiz edilmesi gerekmektedir.
Başvurunun reddedildiği mallardan “SINIF KODU 01: Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar. Gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye, tıbbi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar. SINIF KODU 32: bira yapımında kullanılan preparatlar.” tazelik, doğallık, lezzet ile ilişkilendirilme vasfını haiz olan mallardan olmayıp, gıdaların üretimi sırasında üreticilerin kullanımına konu olabilecek türden mallardır. Bu nedenle de ilgili tüketici nazarında yiyecek-içecek ürünleri ile ilişkilendirilmeleri, belki de ne oldukları yahut ne için kullanıldıkları bile düşünülmeyecek türden mallardır. Şu halde belirtilen bu mallar açısından dava konusu başvurunun, ayırt edici niteliği haiz olduğu düşünülmektedir. Belirtilen malların dışındaki mallar açısından ise başvuru markasının ayırt edici niteliği bulunmadığı kabul edilmiştir.
Başvurunun mutlak ret gerekçelerinden bir diğeri; “Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler”in marka olarak tescil edilemeyeceğine ilişkindir.
Mutlak ret sebepleri, marka olarak seçilmiş işaretin marka olma niteliğini engelleyen hallere ilişkindir . Değerlendirme konusu düzenleme, mal veya hizmetin özellikleri hakkında bilgi içeren işaretlerle ilgilidir.
İşaretin bir bütün olarak “doğallık, tazelik, lezzetli olma” biçiminde bir algı yaratacağı gözlemlenmiştir. Toprağın, gıda ürünlerinin yetiştirildiği bir alan olması, doğada var olması, özel bir yöntemle üretilmemesi gibi hususlar dikkate alındığında başvuru konusu işaretin bu ürünler için özellik bildirmesinin söz konusu olmayacağı düşünülmektedir. Benzer şekilde gübrelerin de toprağa takviye olarak kullanılması karşısında ve toprak çeşitlerine göre değişkenlik göstermeleri ile bir çeşit üretim kimyasalı olarak değerlendirilmesi karşısında gübreler için de doğrudan, telmih yapılmaksızın herhangi bir özellik algısı yaratmasının söz konusu olmayacağı değerlendirilmiştir. Buna göre, başvuru markasının tescil talebinin reddedildiği mallardan “SINIF KODU 01: Gübreler ve topraklar.” için herhangi bir özellik bildirme durumunun söz konusu olmadığı, ancak söz konusu mutlak ret gerekçesiyle reddedilen 29, 30 ve 32. sınıftaki mallar bakımından ilgili tüketici nezdinde doğrudan özellik bildirir nitelikte olduğu kabul edilmiştir.
Marka tescilinde mutlak tescil engellerine ilişkin hallerin tek tek sayılmak suretiyle belirtilmesinin ardından, bu hallerin bir kısmı için benimsenen istisnalar bulunmaktadır.
Uyuşmazlık kapsamındaki tescil engelleri için düzenlenmiş olan istisna, “kullanım sonucu ayırt edici nitelik kazanılmış olması” ile ilgilidir.
Buna göre; “Bir marka, başvuru tarihinden önce kullanılmış ve başvuruya konu mal veya hizmetler bakımından bu kullanım sonucu ayırt edici nitelik kazanmışsa bu markanın tescili (b), (c) ve (d) bentlerine göre reddedilemez.”.
Ayırt edici niteliği bulunmaması nedeniyle tescil edilemeyecek bir işaretin marka başvurusunun yapıldığı tarihten önce gerçekleşen kullanımları sayesinde “ayırt edicilik kazanma seviyesine ulaşması halinde tescil edilmesine imkân tanınmıştır. Belirtilen düzenlemenin amacı, temelde ayırt edici niteliği bulunmayan bir işareti kullanım sonucu ayırt edici hale getirmiş marka sahibinin korunmasıdır.
Davacı başvuru sahibi, kullanım sonucu ayırt edicilik kazandığı yönündeki iddiaları ileri sürmüştür. Başvuru sahibinin, kullanım sonucu ayırt edicilik kazanıldığına ilişkin olarak marka işlem dosyası kapsamında ibraz ettiği herhangi bir delil bulunmamaktadır. Dava aşamasında ise somutlaştırılmış herhangi bir delil ibrazı yapılmamış olmakla birlikte iptal talebine konu edilen YİDK kararının tesisinden sonra sunulacak delillerin zaten işlem iptaline etkisi olmayacaktır. İlaveten dava konusunun dışında olan ve yine dava aşamasında dayanak gösterilmiş olan 27 adet … ibareli marka nedeniyle başvuru konusu işaretin –belirtilen- tescil engellerinin ortadan kalkmasının mümkün olmayacağı anlaşılmaktadır.
Tüm bu belirtilenler karşısında dava konusu başvurunun “SINIF KODU 29: Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri. Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Hayvansal kaynaklı sütler; bitkisel kaynaklı sütler; süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri. SINIF KODU 30: Kahve, kakao; kahve veya kakao esaslı içecekler, çikolata esaslı içecekler. Makarnalar, mantılar, erişteler. Pastacılık ve fırıncılık mamulleri, tatlılar: Ekmek, simit, poğaça, pide, sandviç, katmer, börek, yaş pasta, baklava, kadayıf, şerbetli tatlılar, puding, muhallebi, kazandibi, sütlaç, keşkül. Bal, arı sütü, propolis. Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Çaylar, buzlu çaylar. Şekerlemeler, çikolatalar, bisküviler, krakerler, gofretler. Sakızlar. Dondurmalar, yenilebilir buzlar. Tuz. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. Pekmez. SINIF KODU 32: Biralar; Maden suları, kaynak suları, sofra suları, sodalar. Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. Enerji içecekleri (alkolsüz); proteinle zenginleştirilmiş sporcu içecekleri.” için barındırdığı tescil engellerinin ortadan kalkmasının mümkün olmayacağı anlaşılmış, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilerek TPMK YİDK’nın … sayılı kararının 01. Sınıfta yer alan “Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar, gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye tipi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar.” ile 32. Sınıfta yer alan “Bira yapımında kullanılan preparatlar.” mal ve hizmetleri yönünden iptaline, YİDK iptaline yönelik fazlaya dair talebin reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki gibi hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile
TPMK YİDK’nın … sayılı kararının 01. Sınıfta yer alan “Sanayide, bilim sahasında, fotoğrafçılıkta, tarım, bahçecilik ve ormancılıkta kullanılan kimyasallar, gübreler ve topraklar. İşlenmemiş suni reçineler ve işlenmemiş plastikler. Yangın söndürücü maddeler. Kırtasiye tipi ve ev içi kullanım amaçlı olanlar hariç yapıştırıcılar.” ile 32. Sınıfta yer alan “Bira yapımında kullanılan preparatlar.” mal ve hizmetleri yönünden iptaline,
YİDK iptaline yönelik Fazlaya dair talebin reddine ,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 59,30-TL karar harcından peşin alınan 44,40-TL’nin mahsubu ile bakiye 14,90-TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3- Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 5.900,00-TL maktu ücreti vekâletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4- Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 5.900,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacının yapmış olduğu ve aşağıda dökümü gösterilen 2.055,65-TL
yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davalı tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
7-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair verilen karar, hazır olan taraf vekillerinin yüzüne karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık yasal süre içinde Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup, usulen anlatıldı. 08/06/2021