Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. ANKARA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/363 Esas – 2022/491
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/363 Esas
KARAR NO : 2022/491
DAVA : Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali)
DAVA TARİHİ : 20/05/2022
KARAR TARİHİ : 30/06/2022
GR.KR.YZM.TARİHİ : 07/07/2022

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; müvekkilinin davalı şirket … Yatırım Gayrimenkul A.Ş.’nin %36,20 pay sahibi olduğunu ve 11/10/2019 tarihinde 3 yıl süreyle şirketin yönetim kurulu üyesi olarak atandığını, şirketin diğer ortakları ve yönetim kurulu üyelerinin dava dışı … ile … olduğunu, davalı şirketin 23/12/2019 tarihinde dava dışı … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’nin hisselerinin tamamını müvekkili … ile dava dışı … ve …’ndan devraldığını, böylece davalı şirketin TTK.’nun 195. maddesi uyarınca, dava dışı … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’nin hakim şirketi konumuna geldiğini, bağlı şirketin 30/03/2020, 01/04/2021 ve 28/12/2021 tarihli genel kurul kararlarıyla dava dışı … ile …’nun 1’er yıl süreyle bağlı şirkete yönetim kurulu üyesi olarak atanarak şirketi münferiden temsile yetkili kılındıklarını, bahsi geçen süreç içerisinde bağlı şirketin bağımsız denetim raporu, faaliyet raporu, finansal tabloları, bilanço ve gelir tablosu, kar dağıtımı önerisi gibi bilgi ve belgelerin müvekkiline verilmediğini, müvekkilinin şirketin finansal durumundan ve mal varlığından tamamen bihaber kaldığını, davalı hakim şirketin 2020-2021 yıllarına ait olağan genel kurul toplantısının 05/04/2022 tarihinde gerçekleştirildiğini, müvekkili tarafından Genel Kurul Toplantı Başkanlığı’na sunulan yazılı önergenin diğer ortakların oylarıyla reddedildiğini, önergenin reddedilmesi üzerine müvekkilinin TTK.’nun 420. maddesi uyarınca finansal konuların görüşülmesinin ertelenmesini talep ettiğini, toplantı gündeminin 3,4,5 ve 6. maddelerinin görüşülmesinin ertelendiğini, erteleme üzerine müvekkili tarafından davalı şirkete gönderilen Ankara 69. Noterliği’nin 14.04.2022 tarih, 10332 yevmiye nolu ihtarnamesiyle 05/04/2022 tarihli olağan genel kurulda yazılı önergeyle talep edilen hususların tekrar edildiğini, müvekkilinin ısrarlı taleplerine karşın erteleme üzerine 10/05/2022 tarihinde gerçekleştirilen genel kurul toplantısında da bağlı şirket … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’ye ilişkin konuların toplantı gündemine alınmadığını, bunun üzerine müvekkili tarafından Genel Kurul Toplantı Başkanlığına sunulan yazılı önergeyle bağlı şirket … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’ye özel denetçi atanmasının talep edildiğini, fakat Genel Kurul Toplantı Başkanlığı, “… Yatırım A.Ş.’yi ilgilendirmediğinden” bahisle ve kötü niyetli şekilde müvekkilinin önergesini görüşmeye açmadığını, müvekkili tarafından Genel Kurul Toplantı Başkanlığı’na verilen diğer bir yazılı önergeyle; “Bağlı ortak … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’nin Mart 2022 ayı sonunda yapıldığı söylenen genel kurulunda görüşülen konular ve bunun yanı sıra TTK’nın 392 ve 200. maddesi hükmü gereğince … A.Ş.’nin finansal ve malvarlığıyla ilgili durumları ile hesap sonuçları, bu şirketin diğer ilişkili şirketlerle (BBM, SBY, Feyza vb) ve bu şirketlerin birbirleriyle olan ilişkileri konuları ile, … ve bu şirkete hizmet veren ilişkili şirketlerin pay sahipleri, yöneticileri ve bunların yakınlarıyla ilişkileri, yaptıkları işlemler ve bunların sonuçları hakkında, özenli, gerçeği aynen ve dürüstçe yansıtan hesap verme ilkelerine uygun, doyurucu bilgi verilmesi” talep edildiğini, müvekkilinin bu önergesinin de diğer ortakların oylarıyla reddedildiğini, davalı şirket ve bağlı şirketin diğer iki ortağının müvekkilinin bağlı şirkete ilişkin bilgi edinmesini bilinçli şekilde engellendiğini beyan ederek; davanın kabulüyle, TTK’nun 437, 392 ve 200. maddeleri kapsamında davalı hakim şirketin bağlı şirketi olan … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş.’nin 2020 ve 2021 yılı yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul karar defteri, pay sahipleri defteri, tüm vergi ve SGK beyannameleri (KDV, muhtasar, damga, geçici vergi, SGK bildirimleri) tüm gelir ve gider belgeleri, ücret bordroları, demirbaş listeleri, şirket muhasebe programı dataları, bütün hesaplar muavin defterleri, banka dekont ve ekstreleri, finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporları, denetleme raporları, yönetim kurulu kar dağıtım önerisi üzerinde müvekkiline inceleme hakkı verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle; davacının talep ve iddialarının kabulünün mümkün olmadığını ve davanın reddine karar verilmesinin kaçınılmaz olduğunu, davacının davasını hangi kanun maddesi kapsamında açtığının ve incelemeye ilişkin yönetim kurulu üyeliği veya pay sahipliğinden hangisine dayanarak talepte bulunduğunun açıklattırılması gerektiğini, davacının dava dilekçesinde yer alan tüm iddia ve beyanlarıyla tam anlamıyla bir hukuki karmaşa yarattığını, davacının davasını yönetim kurulu üyesinin bilgi alma ve inceleme hakkının düzenlendiği 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 392.maddesine, pay sahibi ortakların bilgi alma ve inceleme hakkının düzenlendiği 437.maddesine ve bağlı şirketler hakkında bilgi alma hakkının düzenlendiği 200. maddesine dayandırdığını, davacının 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 200. maddesi kapsamında müvekkilinin bağlı şirketi konumundaki … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş’nin defter, belge ve kayıtlarını 437. maddesi kapsamında pay sahibi olarak mı inceleme talebinde bulunduğu veya 392. maddesi kapsamında müvekkilinin yönetim kurulu üyesi olarak mı talepte bulunduğu dava dilekçesinin içeriğinden de açıkça anlaşılamadığını, davacının davasını dayandırdığı hükümlerin kanuni sonuçlarının birbirinden farklı olduğunu, işbu dava ile konusu, tarafları ve dava sebebi aynı olan ve halihazırda yargılaması sürmekte olan Ankara 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/260 Esas sayılı dosyası bulunduğundan öncelikle derdestlik dava şartı yokluğu sebebiyle davanın reddinin gerektiğini, işbu davanın açıkça hukuki temelden yoksun olduğunun anlaşılabilmesi için öncelikle dava öncesi sürecin irdelenmesinin kaçınılmaz olduğunu, davacının davaya konu iddialarının gerçeği yansıtmadığını ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, hiçbir şekilde davacının bağlı şirket defter ve kayıtları üzerinde inceleme hakkı olduğunu kabul anlamına gelmemekle birlikte davacının şirket defter ve kayıtlarının incelenmesi için 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 200. maddesi ve 437. maddesi ile belirlenen usul çerçevesinde inceleme talebinde bulunmadan dava açma yoluna gittiğini, davacının pay sahibi olarak müvekkili şirketin bağlı şirketi konumundaki … A.Ş’nin defter ve belgelerinin tamamını bir bütün halinde şirket işleyişini aksatacak sınırsızlık ve belirsizlik içerisinde incelemeyi talep etmesi anonim ortaklığın niteliğine ve açıkça yasaya aykırılık teşkil ettiğini, işbu davanın süresinde açılmadığını beyan ederek; davacının “bağlı şirket defter ve kayıtları üzerinde inceleme talebi’nin yasaya ve usule açıkça aykırı olması ve kanunda yer almaması sebebiyle hukuki yarar dava şartı yokluğundan usulden reddine, davacının dava öncesi süreçte ileri sürdüğü taleplerinin hiçbirisinde yasaya uyarlık bulunmadığı ve yasal usul tatbik edilmeksizin iyi niyetten uzak bir tutum sergilendiği gözetilerek işbu davanın esastan reddine, mahkememizce aksi yönde kanaat hasıl olması halinde, müvekkili şirket ve bağlı şirket … A.Ş’nin iş ve işlemlerinin aksamaması adına inceleme hakkının bağlı şirket merkezinde ve yerinde kullanılmasına dair hüküm kurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
KABUL VE GEREKÇE: Dava, hakim ortak pay sahibinin ve hakim ortak yönetim kurulu üyesinin inceleme hakkı istemine ilişkindir.
Davanın hukuki dayanağı TTK nın 200, 392 ve 437/4 ve 5. maddeleridir.
Eldeki davada, davalı şirketin Ankara Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün 438002 sicil numarasına kayıtlı olarak Ankara ili, Çankaya ilçesinde faaliyet gösterdiği, söz konusu şirkette davacı ….in %36.20 oranında hisse sahibi olduğu, davalı şirketin de dava dışı … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin tüm hissesinin sahibi olduğu görülmüştür.
TTK 200. maddenin başlığının “Bağlı şirketler hakkında bilgi alma” şeklinde olduğu, söz konusu madde içeriğinde hakim şirketin pay sahibine genel kurulda doyurucu bilgi verilmesi isteme hakkının tanındığı görülmüştür.
TTK 437/2 maddede “Pay sahibi genel kurulda yönetim kurulunda şirketin işleri; denetçilerden denetim yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü 200. Madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini de kapsar…..” şeklinde düzenleme bulunduğu görülmüştür.
TTK 437/4 maddesinde “şirketin ticari defterleri ile yazışmalarının pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenmesi için genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı taktirde inceleme bir uzman aracılığı ile de yapılabilir.” şeklinde düzenleme olduğu görülmüştür.
TTK 392. Maddenin başlığının ” Bilgi alma ve inceleme hakkı ” şeklinde olduğu söz konusu madde içeriğinde, yönetim kurulu üyesi ve başkanının bilgi alma ve inceleme hakkının düzenlendiği görülmüştür.
Mahkememizce yapılan yargılama sonunda, davacı tarafından hem yönetim kurulu üyeliği sıfatına dayanılarak hem de pay sahipliği sıfatına dayanılarak davalı şirketin bağlı şirketi olan … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin 2020 ve 2021 yılı yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul karar defteri, pay sahipleri defteri, tüm vergi ve SGK beyannameleri (KDV, muhtasar, damga, geçici vergi, SGK bildirimleri) tüm gelir ve gider belgeleri, ücret bordroları, demirbaş listeleri, şirket muhasebe programı dataları, bütün hesaplar muavin defterleri, banka dekont ve ekstreleri, finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporları, denetleme raporları, yönetim kurulu kar dağıtım önerisi üzerinde müvekkiline inceleme hakkı verilmesine talep edilmiştir. Davacının talebinin dayanağı yönetim kurulu üyeliği ve pay sahipliğinden dolayı ayrı ayrı olduğundan ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmiştir.
Davacının davalı şirkette %36.20 oranında pay sahibi olduğu, … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin davalı şirkete bağlı şirket olduğu hususunda anlaşmazlık bulunmamaktadır. Anlaşmazlık, davacı pay sahibinin, davalı şirketin bağlı şirketi üzerinde inceleme hakkının olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Bu çerçevede yapılan incelemede TTK 200 de bağlı şirketler yönünden hakim şirketlerin pay sahiplerinin bilgi alma haklarının düzenlendiği, TTK nın 437/2 maddesinde bilgi alma hakkına ilişkin düzenlemede bağlı şirketler yönünden TTK 200. Maddeye atıfta bulunulduğu, aynı maddenin inceleme hakkını düzenleyen 437/4 maddesinde bağlı şirketler yönünden bir atıfta bulunulmadığı, kanunun yazımından da açıkça anlaşılacağı gibi hakim şirket pay sahiplerinin bağlı şirketler üzerinde sadece bilgi alma hakkının bulunduğu, inceleme hakkının bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenden ötürü davacının pay sahibi sıfatı ile bağlı şirket kayıtlarının inceleme talebinin reddi gerekmiştir.
Davacının davalı şirket yönetim kurulu üyesi sıfatıyla bağlı şirket üzerinde inceleme hakkının bulunup bulunmadığı hususu değerlendirildiğinde; TTK 392 maddesinde bir yönetim kurulu üyesinin bilgi alma ve inceleme hakkının düzenlendiği, söz konusu düzenleme içeriği dikkate alındığında, yönetim kurulu üyesine, yönetim kurulu üyesi olduğu şirket ile ilgili bilgi alma ve inceleme hakkının tanındığı, yönetim kurulu üyesi olduğu şirketin bağlı şirketleri üzerinde inceleme hakkının söz konusu madde içerisinde düzenlenmediği, bu nedenle yönetim kurulu üyesinin bağlı şirket kayıtları üzerinde inceleme hakkının bulunmadığı, ayrıca yönetim kurulu üyesinin inceleme hakkını kullanır iken TTK 392 maddesindeki usuli prosedürü çalıştırmasının gerektiği, mevcut olayımızda davalı şirket yönetim kurulundan … Bitlis Bingöl Muş Doğalgaz Dağıtım A.Ş. Yönünden inceleme hakkına talebine ilişkin usuli prosedürü de çalıştırmadığı görülmüş olup tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde davacının yönetim kurulu sıfatıyla yapmış olduğu bağlı şirket üzerindeki inceleme talebinin de reddi gerekmiştir.
Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM :
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu’na göre alınması zorunlu 80,70-TL maktu harç peşin alındığından yerinden alınmasına yer olmadığına,
3-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 5.100,00-TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
4-Yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Taraflarca yatırılan gider avansından artan kısmının HMK’nun 333.maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde, yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, TTK 437/5 maddesi gereği kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 30/06/2022