Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
…
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/543 Esas
KARAR NO : 2022/806

DAVA : Tazminat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 03/06/2015
KARAR TARİHİ : 07/12/2022
KR.YZL.TARİHİ : 03/01/2022

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin … yevmiye numaralı sözleşme ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü ile Kayseri – Pınarbaşı – Gürün yolu inşaatını üstlendiğini, işin bitim tarihinin 31.08.2009 olduğunu, işin süresinde tamamlanmaması halinde ceza olarak paraya çevrilmek üzere kesin teminat mektubu verildiğini, müvekkilinin alınan işte kullanılmak üzere davalı şirketten … Finansal kiralama A.Ş aracılığı ile asfalt serme makinesi satın aldığını, makinenin Kayseri teslimi olması karşılığında 225.220,00 Euro’ ya anlaşma sağlandığını, teslimatın 2007 Aralık ayı içerisinde usule uygun olmayacak şekilde teslim edildiğini, servis raporunda belirtildiği üzere makinenin beyni mahiyetindeki 2.200 kg.’lık ataçmanlarının gelen gönderilen içerisinde olmadığı, beyin rolü üstlenen parçalar olmaksızın makinenin çalışamayacağı ve işletmeye alınamayacağının ortaya çıktığını, daha sonra bu ataçmanların Kayseri’ ye gönderildiğini ancak elemanlar gönderilmediğini ve montajının tamamlanıp işletmeye alınamadığını, daha sonra alınan işi tamamlayabilmek için aylığı 12.500,00 Euro bedelle … makine A.Ş.’ den 17/07/2008 tarihinde bir asfalt serme makinesi kiralanarak ihale işinin ikmal edilmeye çalışıldığını, tek makine ile işin ikmalinin zor olduğu sonucuna varılarak, bu kez … – … İnşaat Ltd Şti.7 den aylık 18.880,00 TL bedelle bir asfalt serme makinesi daha kiralandığını, davalı şirket tarafından satın alınan makinenin eksiksiz teslim edilmemesi nedeni ile şirketin işi zamanında teslim edememesinden kaynaklanan büyük zararlarının meydana geldiğini, müvekkili şirket tarafından verilen teminat mektubunun idarece paraya çevrildiğini ve kamu ihalelerinden yasaklandığını, devamında da … Finansal Kiralama A.O. tarafından bu makineye el konulduğunu, finansal kiralama firması tarafından diğer sözleşmeler nedeni ile olan borçlarının da muaccel olması nedeni ile açılan davalardan dolayı şirket parkındaki makinelerde büyük ölçüde azalmalar meydana geldiğini, müvekkili şirketin mahkeme kararı ile iade etmek zorunda kaldığı ve hiç kullanamadığı makine nedeni ile büyük ölçüde zarara uğradığını, meydana gelen zararların mahkeme aracılığı ile tespit yaptırıldığını ve davalı şirkete ihtarname keşide edildiğini, çekilen ihtarnameye karşı da davalı tarafça sessiz kalındığını, konu ile ilgili dava açıldığını ve İstanbul …Asliye Ticaret mahkemesinin …. esasında karara bağlandığını, 225.220,00 Euro’ ya alınan makinenin 116.000,00 Euro ya satıldığını müvekkili şirketin bu makine için aracı şirkete 280.000,00 Euro ödenek zorunda kaldığını belirterek, uzman bilirkişi marifeti ile müvekkilinin davalı şirkete ödediği miktarın ve müvekkilinin uğradığı zararların tespiti ile, belirsiz alacak davası olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, belirlenecek değerin ilk ihtar tarihi olan 24.06.2008 tarihinden itibaren bankalar arası en yüksek ticari avans / reeskont faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili 25.06.2015 tarihli cevap süresinin uzatılması talepli dilekçesinde, öncelikle müvekkili şirketin adresinin ticaret sicil gazetesinde de görüldüğü üzere … olduğunu ve huzurdaki davaya bakmaya yetkili mahkemenin … Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğunu belirterek, yetki ilk itirazında bulunmuş ayrıca müvekkili şirketin davada pasif husumet ehliyeti olmadığını, müvekkili şirketin makineyi satmadığı gibi, makinenin üretimi, ithalatı, teslimi işlerinin de müvekkili şirket tarafından yapılmadığını, makinenin kurulumu için davet üzerine gittiğini parçaların eksik olması nedeni ile makinenin tamamlanamadığını, pasif husumet yokluğu nedeni ile davanın reddine, satıma konu malın ayıplı olması halinde yasal süresinde ayıp ihbarında bulunulması gerektiğini, müvekkili şirketin husumet sıfatı bulunmadığını, ayrıca davacının dava ve alacak taleplerinin zaman aşımına uğradığını, dava dilekçesinde zarar hesabı yapılmış olmasına rağmen belirsiz alacak davası açılmasının usule uygun olmadığını davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER, KABUL VE DEĞERLENDİRME : Dava, davacıya satılıp teslim edilen finansal kiralamaya konu makinenin ayıplı teslimi nedeniyle sözleşmeden dönme ve davacı kiracının uğradığı zararın tazmini istemine ilişkindir.
Mahkememizin 13/12/2017 tarih, 2016/753 Esas ve 2017/1101 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, kararının davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine … BAM 22. Hukuk Dairesinin … Karar sayılı ilamı ile; “….Mahkemece Finansal Kiralama Sözleşmesince kiracıya verilen yetkinin üzerinde durulup değerlendirilmeli ve varılacak uygun sonuç çerçevesinde bir karar verilmelidir. Sıfata ilişkin uyuşmazlığın çözümü bakımından davada sıfat kavramından kısaca bahsedilmesi gerekir. Sıfat, dava konusu sübjektif hak ile taraflar arasındaki ilişkidir. Dava dilekçesinde davacı ve davalı olarak gösterilen kişiler şekli taraf kuramına göre o davanın tarafları iseler de, bu her zaman o kişilerin taraf sıfatına sahip oldukları anlamına gelmez. Taraf sıfatı dava şartı değildir. Ancak sıfat bir itiraz olduğundan, hâkim diğer itirazlar gibi taraf sıfatını da dava dosyasından anlayabildiği sürece kendiliğinden nazara alır (Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes M.: Medeni Usul Hukuku, … 2012, s. 248-249). Davacı vekilince davalı … ……Ltd. Şti. aleyhine açılan dava malın eksik teslimi nedeniyle kullanılamaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemiyle açılmış olup, davalının dava dışı satıcı ve imalatçı olan yabancı şirketin Türkiye temsilcisi olduğu ve aralarında organik bağ bulunduğuna dair iddialarıyla davalı şirkete karşı husumet yöneltilerek açılmış davada, mahkemece bu iddialar nazara alınıp deliller toplanıp değerlendirilmeden sırf davacı şirket ile aralarında sözleşme bulunmadığı gerekçesiyle sıfat yokluğundan reddi doğru değildir. Mahkemece açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirme yapılarak, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Mahkemece yukarıda anlatılanlar yönünden delil toplanmamış, ayrıca toplanan deliller de açıklanan yönlerden karar yerinde tartışılmamıştır. 6100 sayılı HMK’nin 353/1-a-6. maddesinde, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri uyuşmazlığın çözümünde etkili delillerin toplanmadan veya gösterilen deliller değerlendirilmeden karar verilmiş olması hususu davanın esası incelenmeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar verilen hallerden sayılmıştır. Davanın esasıyla ilgili olarak gösterilen “uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin” toplanmaması ile anlaşılması gerekenin hakimin belirli bir yargıya vararak karar vermesinde etkili/esaslı nitelikteki deliller söz edilmekte olup bu özellikte delillerin toplanmaması tahkikatın büyük ölçüde yeniden yapılmasını gerektirir nitelikte ise HMK’nin 353/I-a-6.maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira somut olayda olduğu gibi davalı yanın sorumlu olup olmadığının belirlenmesi için yukarıda açıklanan yönlerden tahkikat yapılması zorunlu olup anılan araştırma ile delil toplanmaması ve bu delillerin değerlendirilmemiş olması halinde yargı sistemimiz bakımından benimsenmiş olan dar istinaf sisteminden uzaklaşılarak ilk derece mahkemesince değerlendirilmemiş olan konularda ilk defa istinaf mahkemesince bir delile ilişkin olarak tartışma yapılarak yargıya varılacaktır ki bu da iki dereceli yargılama olan istinaf yargı sistemi ile bağdaşmayacaktır. Bu bakımdan ilk derece mahkemesince uyuşmazlığın giderilmesi için yukarıda açıklanan delillerin toplanmaması ve bu delillere ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmamış olması bakımından davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nin 353/1-a-6. maddesi uyarınca kabulüne ve ilk derece mahkemesinin kararının anılan gerekçelerle kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.” denilerek mahkememiz kararı kaldırılmıştır.
BAM kaldırma kararından önce alınan 19/09/2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda özetle; “Zararın, davalı … … ya da satıcı firma …ile bağlantısının kurulamadığı, satıcı ve ihracatçı …’ ye karşı izafeten dava açmak yerine davalı aleyhine dava açılması hususundaki iddiaların mahkemenin takdirinde olduğu…. ” açıklanmıştır.
BAM kaldırma kararından sonra; tüm alacak kalemlerinin tek tek değerlendirilmesi ve varsa zarar hesabı için dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, 04/03/2022 tarihli bilirkişi raporunda; davacı … İnşaat Taah. Nak. Pet. Tar. Ürün. Ltd. Şti. vekili tarafından davalı … … Mak. San. Ve Tic. Ltd. Şti aleyhine ikame olunan Tazminat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasında, davacı … İnşaat Taah Nak.Pet Tarım Ürün.Ltd.Şti.’nin … firması tarafından imal edilen asfalt serme makinasını edinmek amacıyla, … Finansal Kiralama A.O. ile finansal kiralama sözleşmesi akdedildiği, ithal edilen makinenin bir parçasının eksik olması ve montajı yapılamadığından, makinenin zamanında işletmeye alınamaması, nedeniyle doğan zararın davalı-… Makina Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nden tazmininin talep edildiği, çalıştırılamayan ve İşletmeye kazandırılamayan makine için, aylık ödenen kira bedelleri toplamı 187.673,78 EUR’nun davalı şirket tarafından davacı şirkete ödenmesi gerektiği, hukuki değerlendirme ve takdirin mahkememize ait olduğu, davacı şirketin çalıştırılamayan makine nedeni ile başka makineler kiraladığı, zamanında bitirilemeyen … yapım işi için ödediği cezaların ve nakde çevrilen teminat mektupları nedeni ile uğradığı zararın davalı şirketlen tazmini talep edildiği, ancak ödenmesi talep edilen bu zararla davalı şirketin ilgisi olmadığından, davacının bu talebinin yerinde olmadığı kanaatine varıldığı, hukuki değerlendirme ve takdirin mahkememize ait olduğu, … nin … GROUP’a dahil olan grup şirketlerinden olduğu, … … Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Sti.’nin … GROUP’un Türkiye temsilcilerinden biri olduğu, kanaatine varıldığı, hukuki değerlendirme ve takdiri mahkememize ait olmak üzere, Doğrudan Yatırımlar Mevzuatı’na göre, … Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Sti.’ne husumet yöneltilebileceği rapor edilmiştir.
Tüm alacak kalemlerinin tek tek irdelenmesi ve tarafların itirazlarının değerlendirilmesi için bilirkişilerden ek rapor alınması amacıyla dosya bilirkişilere tevdi edilmiş, 06/10/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda; davacı … İnşaat Taah. Nak. Pet. Tar. Ürün. Ltd. Şti. vekili tarafından Davalı … … Mak. San. Ve Tic. Ltd. Şti aleyhine ikame olunan Tazminat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasında, husumet konusunda, 04.03.2022 tarihli kök raporda gerekli açıklamaların yapıldığı, hukuki değerlendirme ve takdirin mahkememize ait olduğu, davacı … İnşaat Taah.Nak.Pet.Tarım Ürün.Ltd.Şti.’nin … firması tarafından imal edilen asfalt serme makinesini edinmek amacıyla, … Finansal Kiralama A.O. ile finansal kiralama sözleşmesi akdedildiği, ithal edilen makinenin bir parçasının eksik olması ve montajı yapılamadığından, makinenin zamanında işletmeye alınamaması nedeniyle doğan zararın davalı-… … Makina Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nden tazmininin talep edildiği, bir parçası eksik teslim edildiği iddia edilen makinanın üreticisi, satıcısı ve göndericisinin “… firması” olduğu, para transferinin “… firması” na yapıldığı, makinayı kiralayan … Finansal Kiralama A.O. İle kiracı/davacı … İnşaat Taah. Nak. Pet. Tar. Ürün. Ltd. Şti. Arasında düzenlenmiş olan kiralama sözleşmesi’nin 7. maddesi ile kiralanan makinanın seçtiklerinden farklı olması, kiralananın parça ve eklentilerinin açık yada gizli ayıplarından kiralayanın sorumluluk ve yüklümlüğünün bulunmadığı, sorun çıkması halinde satıcı nezdinde girişimde bulunulacağı, bu durumda dahi kiracının sözleşmeden doğan yükümlülüklerini tam ve zamanında ifa edeceğinin kabul ve taahhüt edildiği, kiralama sözleşmesinin 7.maddesi hükmüne göre kiralanan makine parçasının noksan çıkması nedeni ile sorumluluğun ve yükümlülüğün … Finansal Kiralama A.O. Tarafından kiracı-davacı … İnşaat Taah. Nak. Pet. Tar. Ürün. Ltd. Şti.ne bırakıldığı, noksan çıkan parça nedeniyle makinanın çalıştırılamamasına ilişkin çıkan sorunda makinanın satıcısı … firmasının sorumlu tutulaması gerektiği, çalıştırılamayan ve İşletmeye kazandırılamayan makine için, ödenen ve ödenmeyen kira bedellerine ait davacı şirketin muhasebe kayıtlarının sunulması gerektiği, makinanın çalıştırılamaması nedeniyle şirketin uğradığı zararın tespiti için dava konusu işe ait 300.00,00 TL Teminat Mektubunun tazmin edilip edilmediği, edildi ise ilgili belgelerin ve şirket muhasebe kayıtlarının sunulması gerektiği, makinanın çalıştırılamaması nedeniyle şirketin uğradığı zararın tespiti için dava konusu işin geç teslimi nedeniyle şirket tarafından ödenen günlük cezalara ait belgelerin ve şirket muhasebe kayıtlarının sunulması gerektiği, davacı şirketin zararının tespiti için, aylık kira ödemelerinde temerrüde düşüp düşmediği, sözleşmenin kim tarafından, ne zaman fesh edildiği ve feshin sebebinin bildirilmesi ve gerekli belgelerin sunulması gerektiği, makinanın 3 kap ı nın kiralayan şirkete iade edilip edilmediğine ilişkin belgelerin, makinanın davacı şirkete teslim edilen 3 kap ı icra marifeti ile satılmış ise icra takip dosyasının, satıştan elde edilen tutarın kime, ne zaman, ne kadar ödeme yapıldığına ilişkin muhasebe kayıtları ve resmi belgelerin, işin verilen süre içerisinde bitirilebilmesi için başka şirketlerden kiralanan makinalara ödenen kiraların, davaya konu zararın tespiti ile ilgisinin olmadığı, talep edilen belgelerin dosyaya kazandırılması halinde davacı şirketin zararının hesaplanabileceği, denetime elverişli ek rapor düzenlenebileceği rapor edilmiştir.
Finansal kiralama sözleşmesine göre kiracı olan davacı, kiralamaya konu asfalt serme makinesindeki ayıp ( eksik parça ) nedeniyle eldeki davayı açmıştır. Kural olarak, kiracı kendisine finansal kiralama şirketi tarafından yetki verilmeden böyle bir davayı açamaz. Finansal kiralama şirketinin malın ayıplı olmasından dolayı alacak ve dava hakkını kiracıya devretmesi ile, malın ayıplı olmasından dolayı kiracıyı temsilci tayin etmesinin hukuki sonuçları farklıdır. Finansal kiralama şirketi, kiracıyı temsilci tayin etmişse kiracı ayıba karşı tekeffülle ilgili 6098 sayılı B.K.nun 227 ve devamı maddelerinde verilen yetkileri ve kendisinin uğradığı zarar nedeniyle oluşan alacağının tahsiline dair haklarını kullanabilir.

Dava dışı … Finansal Kiralama A.O. ile davacı şirket arasında 01.11.2007 tarihinde, Kayseri 10.Noterliği’nde 06193 yevmiye numaralı finansal kiralama sözleşmesi akdedilmiş olup sözleşmenin ilgili maddelerinde;
” Kiralama süresinin, ödeme planında belirlilen son kira ödeme tarihi olduğu,
*C.KİRALANANIN TEMİNİVE KİRACIYA TESLİMİNE İLİŞKİN HÜKÜLER
Madde 7.a : Kiralanan kiracı tarafından belirlenmiştir. Kiracı, kiralananın evsafinın seçtiklerinden farklı olduğu savı ile kiralayanı hiçbir şekilde sorumlu tutmayacağını. kiralananın parça ve eklentilerinin açık yada gizli ayıplarından her ne nam altında olursa olsun kiralayanın hiç bir sorumluluk ve yükümlülüğünün bulunmadığım,…. Her hangi bir sorun çıkması halinde, sorunun çözlümü için satıcı nezdinde girişimde bulunacağını, bu durumda dahi işbu sözleşmeden doğan yükümlülüklerini tam ve zamanında ifa edeceğini, gayrikabili rücu kabul ve taahhül eder.
Madde 7.b :Kiralanan, kiralayan adına temsilci sışatıyla Kiracı tarafından satıcıdan teslim alınacak ve Kiralananın icap eden muayenesi kiracı tarafından yapılacaktır……. Kiralananda herhangi bir eksikliğin, hatanın,….benzeri durumların. tespiti hallerinde bu hususa ilişkin ihbarlar temsilci sıfatıyla kiracı tarafından süresinde ve gereği gibi yapılacaktır….” hükümlerine yer verilmiştir.
Davacı ile dava dışı … Finansal Kiralama A.Ş. arasında düzenlenen 01.11.2007 tarihli finansal kiralama sözleşmesinde finansal kiralamaya konu teslim alınan makinenin parça eksikliği nedeniyle kurulumunun yapılamadığı ayıplı olması nedeniyle dava dışı Finansal Kiralama Şirketiyle yapılan sözleşmenin 7. ve 40. maddelerindeki yetki gereğince sözleşmeye konu makineye şamil olmak üzere her türlü ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince kiracının haklarını talep edebileceği ve dava açılmasına açıkça onay verildiği düzenlenmiş olduğundan davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğuna kanaat getirilmiştir.
Davacı kiracı, sözleşmenin 7. maddesinde verilen yetkiye dayanarak, yurt dışında mukim satıcının Türkiye temsilcisi olduğu iddiasıyla davalıya husumet yöneltmiştir. Davalı taraf, sadece servis hizmeti verdiklerini, satıcı şirket ile aralarında organik bir bağ olmadığını, ayrı bir tüzel kişiliklerinin bulunduğunu, bu nedenlerle kendilerine husumet düşmeyeceğini ve ayrıca davanın esastan da yerinde olmadığını savunarak davanın reddine karar verilemesini istemiştir.
Davacı şirket ile dava dışı … Finansal Kiralama A.Ş. arasında düzenlenen 01.11.2007 tarihli finansal kiralama sözleşmesi ile 205.000,00 Euro bedelli proforma faturaya konu asfalt serme makinesi, yurt dışında mukim imalatçı firma olan … Grup/… tarafından dava dışı finansal kiralama şirketine teslim edilmiş, daha sonra da davacı tarafından teslim alınmıştır. BAM kaldırma kararından sonra alınan ve yukarıda ayrıntılarına yer verilen bilirkişi asıl ve ek raporlarında da belirtildiği üzere; finansal kiralamaya konu asfalt serme makinesinin üreticisi, satıcısı ve göndericisi Almanya’da mukim … şirketidir. Satışı yapan, proforma faturayı/faturayı kesen ve hesabına ödemenin yapıldığı şirket yine bu şirkettir. Davalı şirket ise Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre Türkiye’de kurulmuş ayrı bir tüzel kişiliği bulunan farklı bir şirkettir. Davalı şirketin, satıcı ile satıştan sorumlu tutulmayı gerektirir hukuki bir irtibatı kurulamamıştır. Davalı şirketin kurucularının Alman uyruklu ve isminin önünde “…” yazıyor olması davalının davada husumet ehliyetine sahip olmasını gerektirmez Davacı davasını satışı yapan Almanya’da mukim … Grup/…’ye yöneltmesi gerekirken husumet ehliyetine sahip olmayan davalıya yönelttiğinden davanın husumet yokluğundan usulden reddi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın usulden REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70-TL maktu harcın, peşin alınan 1.700,75 TL harçtan mahsubu ile bakiye 1.627,05‬ TL harcın karar kesinleştiğinde, istek halinde yatırana iadesine,
3-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 9.200,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
4-Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan kısmının HMK’nun 333.maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde ve istek halinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 07/12/2022

Katip … Hakim …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır