Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/431 Esas
KARAR NO : 2022/611

DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 04/03/2010
KARAR TARİHİ : 05/10/2022
KR.YZL.TARİHİ : 31/10/2022

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İDDİA :Davacı vekili dava dilekçesini özetle; borçlusu olduğu Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra takip dosyası dayanağı senetler nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmektedir. Borçlu/Davacı bonoların herhangi bir borç ilişkisine dayanmadığını, bonoların davacı/borçlu kooperatif adına, tanzim tarihi itibariyle kooperatifi temsile yetkili davalı … tarafından keşide edildiğini, …’ın aynı zamanda bonoların lehdarı olan diğer davalı … Giyim Ltd. Şti.’nin de yetkilisi olduğunu, bonoların ciro yoluyla sırayla …, … ve son olarak takip alacaklısı …’e devredildiğini, belirterek; bu şekilde düzenlenen bonoların öncelikle TTK. mad.334 ve Kooperatif ana sözleşmesinin 48.mad. Gereğince batıl olduğunu, bonolara ilişkin olarak kooperatif kayıtlarında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığının, bonolar üzerindeki kaşenin de kooperatife ait olmadığını, ciranta …’un bonolarda ve kendisi adına atılan imzalardan haberdar olmadığı belirttiğini ve bu konularda Cumhuriyet Savcılığı’na başvuruda bulunulduğunu, bonolarda düzenleme tarihi itibariyle damga pulunun bulunmadığını, bonoların hangi amaçla düzenlendiğinin belli olmadığını, bonolardaki “nakden” kaydı dikkate alındığında yönetim kuruluna kooperatif adına borçlanma yetkisinin verilmediğini, takip alacaklısı …’in da kooperatif ortağı olduğunu ve hatta kooperatifte borcun bulunduğunu, …’ın kooperatifi yönetiminde bulunması nedeniyle 2002 yılı itibariyle Genel Kurulda ibra edilmediğini, kooperatifte yönetim değişmesi nedeniyle husumet bulunduğunu, bu işlemlerin kooperatifi zarar uğratmak ve haksız kazanca elde etmek amacıyla yapıldığını, takip alacaklısı …’in tüm bu olaylardan haberdar olması nedeniyle üçüncü kişi sıfatıyla iyi niyetle sayılamayacağı belirtilerek davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı …’ın cevap dilekçesini özetle; 1996 yılından 2003 yılına kadar üye ve başkan sıfatıyla davacı kooperatifin yönetim kurulunda göre yaptığını, bu sırada toplanan üye aidatlarından daha fazla harcama yapıldığı için fazla harcamaları kendi şirketlerinden sakladığı kaynakla tamamladığını ve hisselerini satıp kooperatiften ayrılırken bu alacaklarına kaşılık bu senetlerin tanzim edildiğini belirterek bu durumu kooperatifin yönetimine gelen tüm yöneticilerin bulduğunu, kendileri ile ibra karşılığı bu borcun silinmesi husunda teklifte bulunulduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı …’in cevap dilekçisini özetle; bonoların … tarafından keşide edildiği, …’ın kooperatif başkanı olduğu dönemde inşaat işlerinin …’ın yetkilisi olduğu … Giyim Ltd. Şti.’nin ekonomik kaynakları ve şirket çekleri kullanılmak suretiyle yürütüldüğü, yapılan işlemler neticesinde oluşan borçlanmaların kapatılması için müvekkilinin yaptığı ödemeler nedeniyle senetlerin müvekkiline ciro edildiğini, kötüniyetli olmadığını, müvekkiline karşı kooperatife olan borcu nedeniyle herhangi bir irca takip işlemi yapılmadığını, senetlerden haberi olmadığını ileri sürelin ciranta …’un kooperatife taşeron olarak çalıştığı ve senetlerin kendisine yaptığı işler nedeniyle ciro edildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER, KABUL VE DEĞERLENDİRME: Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
Mahkememiz’in 16/12/2016 tarih, 2010/161 Esas ve 2016/796 Karar sayılı karar ile davanın reddine karar verilmiş, kararının davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Ankara BAM 22. Hukuk Dairesinin 03/07/2020 tarih, 2018/1659 esas ve 2020/774 Karar sayılı ilamı ile; “…davaya konu bonoların kooperatifi temsilen yetkili yöneticilere ait çift imza içerdiği anlaşılmaktadır. Mahkemece hüküm kurulurken aralarında davalı …’ın da bulunduğu yöneticilerin beraati ile sonuçlanan Ankara …Ceza Mahkemesinin … E ve 2014/714 K sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporuna atıf yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece söz konusu dosyanın kesinleşmesinin beklenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gibi hükme esas alınan ceza dosyasındaki bilirkişi raporu ile bu dosyadaki bilirkişi raporu arasındaki çelişki giderilerek kooperatif kayıtlarında bono karşılığında kooperatife herhangi bir para girişi olup olmadığı, bonoların kooperatif kayıtlarında yer alıp almadığı hususlarını içeren, hüküm kurmaya ve denetime elverişli yeni bir bilirkişi raporu alınması gerekmektir. Açıklanan nedenlerle davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nin 353/1-a-6.maddesi uyarınca kabulüne ve ilk derece mahkemesinin kararının anılan gerekçelerle kaldırılarak mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir…” denilerek kaldırılmıştır.
Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası aslı, Ankara …Asliye Ceza Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının sureti getirtilerek dosya kapsamına alınmış, taraflar bildirdiği tüm deliller toplanmıştır.
Tanık ‘ın 11/03/2016 tarihli duruşmadaki beyanında: “ben kooperatif kurulduğundan bu yana kooperatif üyesiyim. … da yakın arkadaşım olur. Ben
…’i tanımıyorum. Daha doğrusu kendisi ile yakın bir ilişkim yoktur. … kooperatifin başkanıydı. Tam tarihini hatırlayamıyorum ama 2000’li yıllarda ben kooperatif denetim kurulunda yer aldım. Kooperatif başkanlığı yaptığı dönemde … diğer üyelere hiçbir bilgi vermeden denetimsiz halde kooperatifi kendi yönetti. …’ın kooperatiften herhangi bir alacağının olmadığını biliyorum. Böyle bir alacağın olmadığını biliyorum Kendisinin böyle bir talebi de olmadı. Kooperatif başkanlığını kaybettikten sonra bu talep dile getirildi. … ile …’ın yakın ticari ilişki içerisinde olduklarını biliyorum. …’ın kuruyemiş dükkanı ve giyim mağazası şubesi vardı. … ile … arasından nasıl bir ticari ilişki olduğunu da bilmiyorum. …’ın kooperatif üyeleri tarafından verilen senetleri kendi ticari işleri için kullandığını biliyorum. Kooperatif yönetimi tamamen …’ın idaresinde olduğundan bu konular denetlenmedi. Benim denetim kurulu üyesi olduğum dönemde kooperatifin borçlanma ihtiyacı yoktu. Bu konuda alınmış bir genel kurul kararı da yoktu. Ben denetim kurulu üyeliği yaptığım dönemde denetim raporu hazırlamadım. SAdece genel kurullarda …’ın ibra edilmediğini biliyorum. Defterleri de görmedim. Neden … adına alacak kaydı düşüldüğünü de bilmiyorum.” beyanında bulunmuştur.
Tanık …’ın 11/03/2016 tarihli duruşmadaki beyanında: ” ben 1998 yılından bu yana davacı kooperatif üyesiyim. … ve …’ı tanırım. 2003-2007 yılları arasında kooperatif yönetiminde Muhasip üye olarak yer aldım. Ben yönetime geldiğimde …’ın kooperatiften alacağı olduğuna ilişkin herhangi bir talep olmadı. Kooperatif defterleri benim yönetime geldiğimde sağlıklı şekilde tutulmuyordu. Ancak davalar açıldıktan sonra defterler toplandı. Bu nedenle defterlerdeki kayıtlar konusunda bilgi sahibi değilim. 2003 yılından sonra defterler düzgün tutulmaya başlandı. …’ın başkanlığı da benim yönetime geldiğim genel kurulda yönetimi kaybetti. …’in hukuk müşaviri olduğu için …’ın işlerini de takip ediyordu. …’in bir kuruyemiş dükkanı vardı ancak bunun işletmesini … gerçekleştiriyordu. Kooperatif aidatları düzenli olarak ödeniyordu. Kredi talebimiz de kabul oldu. Hatta bu parayı …’de ödedi. Kooperatifin borçlanmayı gerektirir bir durumu yoktu. … 2007 yılından sonra kooperatiften alacağı olduğunu iddia etti. Bende zaten o tarihte yönetimden ayrılmıştı. 2007 yılına kadar hiçbir genel kurulda …’ın alacak talebi iddiası olmadı. … kooperatif üyeleri tarafından verilen senetleri kendi ticari ilişkilerinde de kullanmış. Benim verdiğim bir senet Niğde’de bir muhtardan çıktı. Bunun nasıl verildiğini bilmiyorum. …’den kooperatiften alacağı olduğu ve ödenmesi gereken 11.000,00-TL’nin bu alacaktan düşülerek ödenmesi talebi olmadı. 11.000,00-TL’yi kooperatife makbuz karşılığı ödedi. Ben 2007 genel kuruluna sunulan bilançoyu imzalayıp imzalamadığımı bilmiyorum. Bu bilançoda …’ın alacağının yer alıp almadığını da bilmiyorum. Benim yönetimde yer aldığım dönemde …’de olan senetlerden dolayı kooperatif hakkında herhangi bir icra takibi başlatılmadı. …’yı tanırım. …. benden önce yönetim kurulu üyesiydi. Ben ali …. ve …’ın birlikte senet düzenlemelerinde haberdar değilim.” beyanında bulunmuştur.
Tanık ….’nun 11/03/2016 tarihli duruşmadaki beyanında:” ben 1999 yılından bu yana davacı kooperatifin üyesiyim. 2009 yılından bu yana da yönetim kurulu üyesi olarak görev yapıyorum. Halen de yönetim kurulu üyesiyim” beyanından bulunmuştur.
Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde; dosyamızda davalı …’in, 15/12/200 tanzim tarihli, 15/10/2006 vade tarihli, 17.250,00 YTL miktarlı bono, 15/12/2000 tanzim tarihli, 20/11/2006 vade tarihli, 17.250,00 YTL miktarlı bono, 15/12/2000 tanzim tarihli, 15/12/2006 vade tarihli, 12.000,00 YTL miktarlı bonodan dolayı davacı S.S. … Yapı Kooperatifi aleyhine bonolara mahsus icra yolu ile takip başlattığı görülmüştür.
SMMM Bilirkişi ….tarafından hazırlanarak Mahkemeye sunulan 11.10.2011 tarihli bilirkişi raporunun sonuç bölümünde takip dayanağı senetlerin tanzim tarihi dikkate alınmak suretiyle, incelenen defter ve kayıtlara göre 31/12/2000 tarihi itibariyle davacı kooperatifin davalı … 71,962,56 TL borçlu göründüğü, sonraki senelerde borç miktarının azalmak suretiyle 45.723,43 TL olarak …-… Ltd. ve A.Ş adına devam ettiği, ödeme kaydının bulunmadığı gibi takip dayanağı senetlerin de kayıtlı olmadığı, 2000 yılı itibariyle kooperatifin mali yapısı çerçevesinde faaliyetini büyük oranda borçlanarak devam ettirdiği…” yolunda tespit ve değerlendirmede bulunulmuştur.
Kooperatifler Eski Başmüfettişi … tarafından hazırlanarak mahkemeye sunulan 22.06.2012 tarihli bilirkişi raporunun “III-Kanaat Ve Sonuç” bölümünde ise: dosya kapsamında fiilen mevcut belgelere göre Davalı …’ın 1998-26.07.2003 tarihine kadar S.S. …nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürüttüğü; davalı …’ın S.S. …nin yönetim kurulu başkanı olarak görev yaptığı 1998-2003 yıllarına ait yasal muhasebe kayıtlarında yer alan bilgilere göre, 336-Diğer Çeşitli Borclar/336.01 -… UCAK-… LTD VE A.Ş. hesabının yıllar itibariyle ayrıntılı dökümünün cetvelde yer aldığı şekilde olduğu ve söz konusu borcun önemli bir bölümünün 1999 VE 2000 yıllarına ait olduğu ve bu borçlarla ilgili olarak düzenlendiği anlaşılan dava konusu bonoların da 15.12.2000 tarihinde düzenlendiğinin tespit olunduğu; kooperatifin 1999 ve 2000 yıllarına ait dönem sonlarındaki hesap bakiyelerinin ve özellikle de 179-Taşeronlara Verilen Avanslar Hesabının ayrıntılı şekilde incelenmesi sonucunda, söz konusu hesabın büyük oranda … ve yaktn çevresi tarafından kullanıldığının anlaşıldığı, …’ın kooperatife borç olarak verdiğini iddia ettiği nakit paraların da, bu hesaptan verilen avanslar için kullanıldığı, bazı avansların yıllar sonra kapatıldığı, kooperatif tarafından gereksiz yere avans verilmemesi halinde 1999 ve 2000 yıllarında kooperatifin mali yapısının, kooperatif yöneticileri ya da üçüncü şahıslardan borç almayı gerektirecek durumda olmadığı, Kooperatife borç olarak nakit para verdiği gerekçesiyle Kooperatif in yasal muhasebe kayıtlarına borç kaydı yaptıranın da davalı … olduğu, kooperatifin söz konusu 1999 ve 2000 yıllarına ait dönem sonlarındaki hesap bakiyelerin yukarıdaki cetvelde yer aldığı şekilde olduğu, söz konusu cetvellerin bir bütün olarak tetkik ve değerlendirilmesi halinde, ve özellikle 179-Taşeronlara Verilen Avanslar Hesabı İle ilgili yukarıdaki tespitlerimiz dikkate alındığında, bahse konu 1999 VE 2000 yıllarında kooperatifin mali yapısının kooperatif yöneticileri ya da ücüncü şahıslardan borç almayı gerektirecek durumda olmadığı, (0533)387 12 57 nolu telefonla Davalı … ile yapılan görüşmede, … Ltd ve … A.ş’nin 1998-2003 yıllarına ait yasal muhasebe kayıtlarının mahkeme talimatı uyarınca bilirkişiliğimize İbrazının talep edildiği, ancak …, söz konusu kayıtların kayıp olduğunu, bu hususla ilgili olarak mâliyenin de kendisine ceza kestiğini beyan etmek suretiyle söz konusu kayıtları bilirkişiliğimize teslim etmediği, dolayısıyla da incelenemediği keşidecisi S.S. …, Lehtarı ise … Siy. Ltd. Şti. olan 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.10.2006 vadeli 17.250.00 TL, 15.12.2000 tanzim tarihli. 20.11.2006 vadeli 17.250.00 TL, ve 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.12.2006 vadeli 17.250.00 TL bedelli bonolar ile ilgili olarak, alacaklı … tarafından borçlu S.S. … aleyhine, Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında 15.10.2009 günü başlattığı icra takibiyle, 46.500,00 TL asıl alacak, 43.890,12 TL faiz (139,50 TL komisyon) olmak üzere toplam 90.529,62 TL’nin tahsili talebinde bulunduğu, ancak, davacı S.S. …nin 1998-2003 dönemine ilişkin kayıtları üzerinde tarafımızdan yapılan incelemede, söz konusu bonoların kooperatifin yasal muhasebe işlemlerinde herhangi bir kaydının bulunmadığının tespit olunduğu, yukarıdaki hususların bir bütün olarak tetkik ve değerlendirilmesi sonucunda, kooperatifin yasal muhasebe kayıtlarında yer alan 336-diğer çeşitli borclar/336.01 -… Uçak-… Ltd Ve A .Ş. hesabı ile İlgili olarak 2000 yılında düzenlendikleri anlaşılan, keşidecisi S.S. …, Lehtarı İse … Siy. Ltd. Şti. olan 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.10.2006 vadeli 17,250,00 TL, 15.12.2000 tanzim tarihli, 20.11.2006 vadeli 17.250,00 TL, ve 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.12.2006 vadeli 17.250,00 TL bedelli bonolar ile ilgili olarak, davacı S.S. …nin. Davalı … Uçak’a/… Siy. Ltd. Şti.‘ne borçlu olma dışının tespitine karar verilmesi serektisi…” yolunda tespit ve değerlendirmede bulunulmuştur.
Bilirkişi ….tarafından hazırlanarak Ankara …Asliye Ceza Mahkemesine sunulan 27.02.2014 tarihli bilirkişi raporunun sonuç bölümünde; “S. S. … adına sanık …’ın sahibi olduğu şirketi adına sahte olarak düzenlenmiş olduğu, 17.250,00 TL meblağlı 15.10.2006 ödeme tarihli, 17.250TL meblağlı 20.11.2006 ödeme tarihli, 12.000,00 TL meblağlı 15.12.2006 ödeme tarihli senetlerin ciro yoluyla …’e geçmesini sağladığı, 31.08.2009 ödeme tarihti 40.000.TL meblağlı senedi de sahte olarak düzenlediği, şüpheli Özgür Uçak şüpheli Musa Moşkatel’e ciro ettiği, sanıkların sahte olduğu iddia edilen söz konusu senetleri müşteki kooperatif aleyhine takip talebinde bulundukları iddiasıyla ilgili olarak dava dosyası ve ekli belceler kapsamında yapılan incelemede, 15.12.2000/15.10.2006 keşide ve ödeme tarihli 17.250.000.000 TL’lik, 15.12.2000/20.11.2006 keşide ve ödeme tarihli 17.250.000,000 TL’lik ve 15.12.2000/15.12.2006 keşide ve ödeme tarihli 12.000.000.000 TL’lik senetlerin, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 688. maddesinde belirtilen senetle ilgili unsurları ihtiva etmekte olduğu, senetleri imzalamış olan … ve A.Nazmi Canca’nın senetlerin üzerinde yazılı keşide tarihinde kooperatifin yönetim kurulu üyeleri oldukları, senedir Lehtarı … Giyim Ltd. Şti’ne kooperatifin borcunun muhasebe kayıtlarında yer aldığı, borcun yer aldığı bilançoların genel kurullarda üyelerce ibra edildiği, senetlerin muhasebe kayıtlarında ver almadığı yalnızca muhasebe kayıtlarına işlenmemiş olmasının bu senetlerin sahte olarak düzenlenmiş olmalarını İspatlamak İçin kafi yeterlikte olmadığı, 01.06.2009 keşide 31.08.2009 vade tarihli 40,000,00 TL’lik senet, 01.06.2009 keşide 31.08.2009 vade tarihli 40.000.00 TL’lik senet bedelinin, kooperatifin muhasebe kayıtlarında karşılığının bulunmadığı, senedin üzerine yazılı tutar, keşide tarihi gibi asli unsurların, düzenlendiği zamanda ehliyet sahibi kişiler olmadıkları, düzenleme tarihi, üzerinde yazılı bedelinin para birimi(eski/yeni TL) olarak yazılma şekli, düzenleyen kişilerin ehliyeti gibi senedin asli unsurlarının oluşumundaki mevzuata aykırı, çelişkili durumlar nedeniyle 40.000,00 TL’lik senedin …, ….tarafından sahte olarak düzenlenmiş olduğu…” yolunda tespit ve değerlendirmede bulunulmuştur.

Tarafların itirazlarının ve Ankara …Asliye Ceza Mahkemesinin … esas sayılı dosyası içerisinde bulunan bilirkişi raporu ile mahkememize sunulan bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi için bilirkişiden ek rapor alınması amacıyla dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, 04/12/2020 tarihli bilirkişi ek raporunda; anasözleşmesinin “Amaç ve faaliyetler” kenar başlıklı 6.maddesinin 5.bendinde kooperatifin ancak finans kuruluşlarından kredi alabileceğinin öngörüldüğü, böyle bir kararı alabilecek organın ise hiç şüphesiz kooperatifin en yetkili organı olan Genel Kurul olduğu, kooperatifin genel kurul toplantılarında kooperatifin yönetim kurulu başkanı … ve/veya sahibi bulunduğu … Giyim Ltd. Şti.ya da diğer gerçek ve tüzel kişilerden borç alınması yönünde, ya da kooperatifin yönetim kurulu başkanı …’ın sahibi bulunduğu … Giyim Ltd. Şti.’den borç para alınmasına ilişkin işleme-işleme işlemlere daha sonradan da olsa açıkça icazet verildiğine dair, somut herhangi bir bilgi ya da belgenin de dosya kapsamında fiilen mevcut olmadığı, kooperatif yönetim kurulu başkanı …’ın alacağının ve dava konusu senetlerin düzenlenmesine ilişkin işlemin ana kaynağı teşkil eden 1998 yılı ile …’ın kooperatifteki görevinden ayrıldığı 23/03/2003 tarihlerini kapsayan dönemde, kooperatifin yasal muhasebe kayıtlarında 179-Taşeronlara verilen avanslar (borç) 336-Diğer borçlar … (alacak) şeklinde birtakım gerçek ve tüzel kişilere, kooperatif adına sanki … tarafından kendi cebinden nakit avans/borç verdiği şeklinde yapılan (31/12/1998/14.149,33 TL, 31/12/1999/61.653,06 TL, 31/12/2000/71.962,56 TL, 31/12/2001/50.599,28 TL, 31/12/2022/45.723,43TL) ancak somut herhangi bir bilgi veya belgeye dayanmayan, söz konusu avans hesaplarının da …’ın kooperatifteki görevinin sona erdiği 23.03.2003 tarihi itibariyle hâlen mahsup/tahsilat yoluyla tasfiye edilmedikleri ve bakiyesinin de 89.286,35 TL olduğu dikkate alınmak suretiyle fiktif oldukları değerlendirilen avans mahsup işlemleri olduğu; söz konusu avansların verilmemesi halinde kooperatifin de böyle bir finansman ihtiyacının söz konusu olmadığı; bu sebeple de iddia olunduğu gibi kooperatifin yönetim kurulu başkanı … ya da sahibi olduğu … Giyim Ltd. Şti.’nin, …’ın Kooperatifteki yönetim kurulu başkanlığı görevinin sona erdiği 23.03.2003 tarihi itibariyle kooperatiften alacaklı değil, aksine Kooperatife borçlu olduğu; keşidecisi S.S. …, Lehtarı ise … Giy. Ltd. Şti. olan 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.10.2006 vadeli 17.250,00 TL, 15.12.2000 tanzim tarihli, 20.11.2006 vadeli 17.250,00 TL, ve 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.12.2006 vadeli 17.250,00 TL bedelli bonolar ile ilgili olarak, alacaklı … tarafından borçlu S.S…. aleyhine, Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … sayılı Takip dosyasında 15.10.2009 günü başlattığı icra takibiyle, 46.500,00 TL asıl alacak, 43.890,12 TL faiz (139,50 TL komisyon) olmak üzere toplam 90.529,62 TL’nin tahsili talebinde bulunduğu; ancak, davacı S.S. …nin 1998-2003 dönemine İlişkin kayıtları üzerinde yapılan incelemede, söz konusu bonoların kooperatifin yasal defterlerinde herhangi bir kaydının bulunmadığı; SMMM Bilirkişi …. tarafından hazırlanarak mahkemeye sunulan 11.10.2011 tarihli bilirkişi raporu ile Kooperatifler E.Başmüfettişi … tarafından hazırlanarak Mahkemeye sunulan 22,06.2012 tarihli bilirkişi raporu’nda yer alan tespit ve değerlendirmelerin sadece; bilirkişi …’un:”2000 yılı İtibariyle. kooperatifin mali yapısı çerçevesinde faaliyetini büyük oranda borçlanarak devam ettirdiği.” yolundaki değerlendirmesine karışlık, bilirkişi …’in:”Özellikle 179-TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR HESABININ ayrıntılı şekilde incelenmesi halinde, söz konusu hesabın büyük oranda … Ve Yakın Çevresi Tarafından Kullanıldığının Anlaşıldığı, …’ın Kooperatife Borç Olarak Verdiğini İddia Ettiği Nakit Paraların Da Bu Hesaptan Verilen Avanslar İçin Kullanıldığı, bazı avansların yıllar sonra kapatıldığı, kooperatif tarafından gereksiz yere avans verilmemesi halinde. 1999 VE 2000 yıllarında kooperatifin mali yapısının kooperatif yöneticileri ya da üçüncü şahıslardan borç almayı gerektirecek durumda olmadığı; kooperatife borç olarak nakit para verdiği gerekçesiyle kooperatifin yasal muhasebe kayıtlarına borç kaydı yaptıranın da … olduğu.” noktasında farklılaştığı, diğer hususlardaki tespit ve değerlendirmelerinin genel itibariyle örtüştüğü; bunun da Bilirkişi ….’un, kooperatifin bahse konu dönemdeki mizanlarında yer alan 331-ORTAKLARA BORÇLAR HESABININ bakiyesinde bulunan meblağın, kooperatif ortaklarından toplanan aidatların takip edildiği ve inşaatların tamamlanmasını mütekiben de maliyet hesaplarına aktarılmak suretiyle tasfiye edilecek, bir nevi Öz kaynak mahiyetinde bir hesap olmasına rağmen, bu hesabı hatalı olarak, sanki, kooperatif ortaklarına geriye ödenmesi gereken/ödenecek bir borç olarak değerlendirmesinden, 1998 yılı ile …’ın kooperatifteki görevinden ayrıldığı 23.03.2003 tarihlerini kapsayan dönemde, kooperatifin yasal muhasebe kayıtlarına 179-TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR (BORÇ), 336-DİSER BORÇLAR/… (ALACAK) şeklinde birtakım gerçek ve tüzel kişilere, kooperatif adına sanki … tarafından kendi cebinden nakit avans/borç verdiği şeklinde yapılan; Ancak, somut herhangi bir bilgi ve belgeye dayanmayan, söz konusu avans hesaplarının da …’ın kooperatifteki görevinin sona erdiği 23.03,2003 tarihi itibariyle hâlen mahsup/tahsilat yoluyla tasfiye edilmedikleri ve bakiyesinin de 89.286,35 TL olduğu dikkate alınmak suretiyle fiktif oldukları değerlendirilen muhasebe kayıtlarını incelememesi/İnceleyememesi sebebiyle; Bilirkişi ….’un “2000 yılı itibariyle kooperatifin mali yapısı çerçevesinde faaliyetini büyük oranda borçlanarak devam ettirdiği.” yolundaki hatalı yorumundan kaynaklandığı; nitekim, davacı kooperatif vekilleri tarafından 18.05.2016 tarihli dilekçe ekinde mahkemeye sunulan Bilirkişi … tarafından hazırlanan özel bilirkişi tespit raporu’nun konu ile ilgili bölümündeki:” bilirkişi … tarafından Ankara 1. ATM’nin 2010/161 Esas Sayılı dosyası için düzenlenen 11.10.2011 günlü rapordaki; “kooperatifin faaliyetlerini büyük oranda borçlanarak yürüttüğü” yönündeki tespit ve değerlendirmelere Bilirkişiliğimizin katılması mümkün olamamıştır.” yolundaki tespit ve değerlendirmelerinin de bizim yukarıdaki tespit ve değerlendirmelerimizi tevsik eder/doğrular mahiyette olduğu; kooperatif genel kurulu tarafından, kooperatifin yönetim kurulu başkanı … ve/veya sahibi bulunduğu … Siyim Ltd. Şti.’nden kooperatif tüzel kişiliği adına borç para alınmasına dair alınmış bir karar olmadığı gibi, kooperatif tarafından … ve/veya sahibi bulunduğu … Siyim Ltd. Şti.’nden borç para alınmış olunmasına dair bir işleme kooperatif tüzel kişiliği tarafından daha sonrada da olsa açıkça icazet verilmesinin de söz konusu olmadığı; Bu sebeple de kooperatif yöneticilerinin yetkisiz olarak yaptıkları işlemlerin kooperatif yönünden bağlayıcı olmasının mümkün olmadığı; Genel kurullarda bilançolar ibra edilmiş ise de, ibra, ancak açıkça genel kurulun bilgisine sunulan hususları kapsar. Bilançolarda ise, söz konusu senetlerden dolayı kooperatifin senetli borçlan gösterilmediği gibi, 336-Diğer Çeşitli Borçlar hesabında yer alan borçların ise, detayları, yani bu hesaptan kooperatifin …’a borçlu bulunduğu da gösterilmiş değildir. Dolayısıyla bilançoların genel kurullarda örtülü ibra ile kabul edilmiş olması, kooperatifin …’a borçlu olduğunun da kabulü anlamına gelmez. Senetler bilançolarda hiç gösterilmediğinden zaten genel kurulca onaylanmış da değildir. Zira, soyut, örtülü ibra edilmek, sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Sorumluluğun ortadan kalkabilmesi İçin, ibra edilen hususların genel kurulda açık ve ayrıntılı bir şekilde görüşülmesi, tartışılması, değerlendirilmesi ve bilançoda da gösterilmesi gerekir. İbra, sadece açıkça genel kurulun bilgisine sunulan, genel kurul tarafından açıkça görüşülen, tartışılan işlemleri içerir. Açıklanmamış ve belgeye dayandırılmamış ve vasat yetenekli bir ortağın anlamayacağı ibra, yok sayılır. Bu sebeple de Bilirkişi ….tarafından hazırlanarak Ankara …Asliye Ceza Mahkemesine sunulan 27.02.2014 tarihli bilirkişi raporu’nda yer alan:”15.12.2000/15.10.2006 keşide ve ödeme tarihli 17.250.000.000 TL’lik, 15.12.2000/20.11.2006 keşide ve ödeme tarihli 17.250.000,000 TL’lik ve 15.12.2000./15.12.2006 keşide ve ödeme tarihli 12.000.000.000 TL’lik senetlerin, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 688. maddesinde belirtilen senetle ilgili unsurları İhtiva etmekte olduğu. Senetleri imzalamış olan … ve A.Nazmi Canca’nın senetlerin üzerinde yazılı keşide tarihinde kooperatifin yönetim kurulu üyeleri oldukları, senedir Lehtarı … 6iyim Ltd. Şti.’ne kooperatifin borcunun muhasebe kayıtlarında yer aldığı. Borcun yer aldığı bilançoların genel kurullarda üyelerce ibra edildiği. Senetlerin muhasebe kayıtlarında ver almadığı. Tespit edilmiş olup; Yalnızca muhasebe kayıtlarına İşlenmemiş olmasının bu senetlerin sahte olarak düzenlenmiş olmalarını ispatlamak için kafi yeterlikte olmadığı…” yolundaki tespit ve değerlendirmelerinin hatalı olduğu; yukarıdaki hususların bir bütün olarak tetkik ve değerlendirilmesi sonucunda, Kooperatifin Yasal Muhasebe kayıtlarında yer alan 336-DİGER ÇEŞİTLİ BORCLAR/336.01 -… UCAK-… LTD VE A.Ş. hesabı ile ilgili olarak 15.12.2000 ve 15.12.2006 keşide tarihli olarak düzenlendikleri anlaşılan, Keşİdecisi S.S. …, Lehtarı ise … Giy. Ltd. Ştİ. olan, 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.10,2006 vadeli 17.250,00 TL, 15.12.2000 tanzim tarihli, 20,11.2006 vadeli 17.250,00 TL, ve 15.12.2000 tanzim tarihli, 15.12.2006 vadeli 17.250,00 TL bedelli bonolar ile ilgili olarak, davacı s.s. …nin. davalı … Ucak’a/… Giy. Ltd. sti.’ne herhangi bir borcu bulunmadığı rapor edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; dava ve takibe konu konusu senetler dolayısıyla, davacı kooperatifin davalılara borçlu olup olmadığının tespitine ilişkindir.
Davacı, davalı … tarafından icra takibine konu edilen bonolar dolayısıyla borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkememizce davanın reddine dair verilen karar, Ankara BAM 22.HD.’nin 03/07/2020 tarih, 2018/1658 Esas ve 2020/774 Karar sayılı ilamı ile; Ankara …Ceza Mahkemesinin … E ve 2014/714 K sayılı dosyanın kesinleşmesinin beklenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği ve hükme esas alınan ceza dosyasındaki bilirkişi raporu ile bu dosyadaki bilirkişi raporu arasındaki çelişki giderilerek kooperatif kayıtlarında bono karşılığında kooperatife herhangi bir para girişi olup olmadığı, bonoların kooperatif kayıtlarında yer alıp almadığı hususlarını içeren, hüküm kurmaya ve denetime elverişli yeni bir bilirkişi raporu alınması gerektiğinden bahisle kaldırılmıştır. BAM kaldırma doğrultusunda Ankara …Asliye Ceza Mahkemesi’nin dosyasının kesinleşmesi beklenilmiş, dosyanın getirtilen örneğinden; dosyamızda davalı olarak yer alan … ve … hakkında resmi evrakta sahtecilik suçundan yürütülen ceza yargılamasının temyizde zamanaşımı nedeniyle düştüğü ve 01/12/2021 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır. Yine BAM kaldırma kararı doğrultusunda ceza dosyasındaki bilirkişi raporu ile eldeki dosyada alınan bilirkişi raporu arasındaki çelişkinin giderilmesi adına bilirkişi kooperatifler emekli baş müfettişi …’den 04/12/2020 tarihli rapor alınmıştır. Her ne kadar BAM kaldırma kararı öncesinde eldeki dosyada rapor düzenleyen bilirkişilerden birisi yine kaldırma sonrasında rapor düzenleyen bilirkişi … ise de; tanzim edilen çelişkinin giderilmesine dair 04/12/2020 tarihli raporun, mevzuata uygun, mevcut çelişkileri tespit edip çelişkilerin nedinini gerekçeli bir şekilde ortaya koyan tarzda tanzim edilmiş ve istenilen eksik hususları karşılamış olması karşısında aynı bilirkişinin rapor tanzim etmesinin neticeye etki etmeyeceği değerlendirilmiştir.
Kooperatifler Kanunu’nun 59.maddesinin 6.fıkrasında; yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personelinin ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamelede bulunamayacağı düzenlenmiştir. Bu hüküm davacı kooperatifin ana sözleşmesinin 48.maddesinde de tekrarlanmış ve ana sözleşmenin 6.maddesinin 2.fıkrasının 5.numaralı bendinde, kooperatifin kredi ihtiyacının karşılanması amacıyla ilgili finansman kuruluşlarına başvuruda bulunabileceği, borçlanabileceği, açılan kredinin zamanında ve amacına uygun kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri alacağı düzenlenmiştir. Çelişkileri de gideren 04/12/2020 tarihli bilirkişi raporunda; davaya konu bonoların kooperatifin yasal defter kayıtlarında yer almadığı, davacı kooperatifin yönetim kurulu başkanı olan davalı … ya da sahibi olduğu … Giyim Ltd. Şti.’nin, …’ın kooperatif yönetim kurulu başkanlığı görevinin sona erdiği 23/03/2003 tarihi itibari ile kooperatiften alacaklı değil aksine kooperatife borçlu oldukları belirlenmiştir. Davacı kooperatifin genel kurul toplantılarında kooperatif yönetim kuruluna/başkanına, … ve/veya sahibi bulunduğu … Giyim Ltd. Şti. ya da diğer gerçek ve tüzel kişilerden borç alınması yönünde bir yetki verilmediği gibi, borç alınmasına ilişkin işleme/işlemlere daha sonradan da olsa açıkça icazet verilmemiştir. Anılan yasa ve anasözleşme hükümleri ile kooperatif yöneticisi olan davalılardan …’ın kooperatif yönetim kurulu başkanlığından ayrıldığı tarihte kooperatife borçlu olduğu gözetildiğinde kooperatif yöneticisi olan davalılardan …’ın menfi tespit istemine konu bonoları yetkisiz olarak tanzim ettiği, bonoların kooperatif yasal defterlerinde kayıtlı olmadığı ve bonoların kooperatif yönünden herhangi bir bağlayıcılığının olmayacağı, bu kapsamda davacı kooperatifin lehdar olarak gösterilen … Giyim Ltd. Şti.’ye ve senedi ciro yoluyla devir alan ve senedi tanzim eden kişilerden olması karşısında iyiniyetli olması mümkün bulunmayan …’a herhangi bir borcunun olmadığı kanaatine varılmıştır.
Diğer davalı …’ karşı açılan davaya gelince; adı geçen davalı Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nda verdiği, dosyada yer alan 03/02/2010 tarihli ifadesinde açıkça “ben … Yapı Kooperatifinde üye idim. Daha sonra hissemi ……devrettim……….. …’ı tanırım. Kendisini daha önce … Yapı Kooperatifi başkanı olduğunu biliyordum.” şeklinde beyanda bulunmuştur. Davalının bu beyanından, davaya konu bonoların evveliyatını bildiği ve bonoları iyi niyetli olarak devir almadığı anlaşılmaktadır. Davalı …’in bonoları iyi niyetli olarak devir olmamış olması karşısında ve yukarıda yazılı diğer gerekçelerle her üç davalı yönünden de davanın kabulüne, kötüniyet tazminatı koşullarının oluşmadığı kanaati ile kötüniyet tazminatı isteminin ise reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜNE,
Davacının Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyası ile bu icra dosyasına dayanak 15/10/2006 vade tarihli 17.250,00 TL tutarlı, 20/11/2006 vade tarihli 17.250,00 tutarlı ve 15/12/2006 vade tarihli 12.000,00 TL tutarlı bonolar dolayısıyla davalılara borçlu olmadığının TESPİTİNE,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Hüküm altına alınan miktar üzerinden hesaplanan 3.176,42 TL harçtan, peşin alınan 690,55 TL harcın mahsubu ile bakiye 2.485,87 TL karar harcının davalılardan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yatırılan 710,85 TL harç toplamı ve 1.889,00 TL tebligat, posta ve bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.599,85‬ TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan kısmının HMK’nun 333.maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde ve istek halinde yatırana iadesine,
Dair, Davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 05/10/2022

Katip … Hakim …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır