Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/135 Esas
KARAR NO : 2022/335

DAVA : Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 13/11/2013
KARAR TARİHİ : 28/04/2022
GR.KR.YZM.TARİHİ : 09/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; müvekkili şirketin … ile Adıyaman-Şanlıurfa-Elazığ-Diyarbakır Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) Projesi Yapım İşi sözleşmesinin 30.12.2004 tarihinde imzalandığını, projelerin standartlarına, sözleşmeye ve sözleşmenin eklerine uygun olarak tamamlandığını, Faz 2 projesinin 30.05.2007 tarihinde, Faz 3 projesinin ise 31.07.2007 tarihinde geçici kabullerinin yapıldığını, geçici kabulden sonra …’ın doğalgaz hattını işletmeye alındığını ve halen her iki hattı kullanarak gaz satışı yaptığını, yüklenilen işlerin kesin hakediş raporlarının 15.02.2008 tarihinde davalı idareye sunulduğunu, sözleşmeye göre projenin kesin kabulünün ise Faz 2 için 30.05.2009 ve Faz 3 için 31.07.2009 tarihi olduğunu, işin test süresinin bitmesi ve 3,5 yılı aşkın süre geçmiş olmasına rağmen idarenin kesin kabulü yapmadığını ve kesin kabulün hükmen yapılması için dava açıldığını davalının 794.075,97-TL’nin ödenmeini aksi halde bu paranın müvekkilinden tahsil edileceğini yazılı olarak ihtar ettiğini, idarenin 2008 ve 2009 yıllarında hattın buzlandığı ve buzlanmaya neden olan durumun ise hatların müvekkili şirket tarafından kurutulmadığı hidrostatik testlerinin yapılmadığından bahisle bu işlemlerin yapılması sırasında vent edilen gaz bedeli ve yapılan masrafların müvekkilinden tahsil cihezine girmek istediğini, bu testlerin yapılmamış ve/veya sonuçlar olumsuz olsa hatta gazın alınmasının mümkün olmayacağını, kurutma işlemlerinin yapılmamış olmasının geçici kabul eksiği olarak gösterilmediğini, idare nezdinde her iki proje için toplam 2.706.845,00 $ (Amerikan doları) teminat mektubu bulunduğunu beyanla; dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla, uygun görülecek teminat karşılığında karar kesinleşinceye kadar 794.075,97-TL’nin tahsiline ilişkin iş ve işlemlerin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, … Genel Müdürlüğü Arazi, İnşaat ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı’nın 08.01.2013 tarih ve B.15.2.BOT.0.15.03.00-755.99-896 sayılı yazısı ile bildirilen 2008-2009 yıllarında yapılan 915.321 Sm3 ventine ilişkin 784.382,36-TL (OTV KDV Dahil) vent edilen gaz bedeli ve 2008-2009 yıllarında yapılan 915.321 Sm3 gaz ventine ilişkin personel, konaklama giderleri için 9.639,61-TL olmak üzere toplam 794.075,97-TL borçlu olmadıklarının tespitine, muarazanın önlenmesi ile kötü niyet tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle; davacının dilekçesinde söz konusu projelere ilişkin hatların geçici kabullerinin yapıldığını ve hatta gazın alındığını beyan ettiğini, söz konusu projelerin geçici kabul işlemleri için komisyon kurulduğunu ve kabule ilişkin işlemleri gerçekleştirdiğini, ancak yapılan bu işlemler neticesinde hazırlanan tutanağa istinaden projelerin geçici kabullerinin kesin olarak yapıldığından söz edilemeyeceğini, projelerin geçici kabullerinin kesin olarak yapıldığı izleniminin yaratılmak istenildiğini, somut olayda müvekkili kuruluşun davacının teminatlarından tahsili yoluna gitmesi sonucunu doğuracak olan tıkanmaların davacıya bir çok kez bildirilmesine rağmen davacının boru hattının kurutulduğunu, buzlanmanın kendilerinden kaynaklanmadığını iddia ederek herhangi bir çalışmada bulunmadığını, davacının tüm yazılı uyarılara itiraz ettiğini ve gerekli kuruşma işlemini yapmaması üzerine müvekkili kuruluşun YİGŞ 26. maddesindeki hakkını kullanarak davacı nam-ı hesabına kurutulma çalışmasının yapılması gerektiğini, dolayısı ile davacının nam-ı hesabına yaptırılacak işlerin tamamlandıktan sonra projenin kesin hesabının yapılacak olup sırasıyla kesin hak ediş bakiyesinden, nakdi teminatlarından negatif iş değişiklikleri ve nam-ı hesabına ihale bedelleri vs. sözleşme kaynaklı bedeleri düşülecek ve kalırsa teminatların serbest bırakılmasının sözleşme hükmünde olduğunu, bu arada boru hattında bulunan sudan kaynaklanan buzlanma ve tıkanma problemlerinin devam ettiğini, meydana gelen tıkanmaların davacıya bildirildiğini, buzlanma ve tıkanmaların giderilmesinin istendiğini, ancak firmanın tıkanmayı gidermek için çalışma yapmak yerine her seferinde hattın kurutulduğu yönünde itirazlarda bulunduğunu, gelinen noktada AŞED Faz-3 projesi için geçici kabul eksiklikleri ve boru hattında donmalara neden olan muhtelif müvekkili kuruluşun yazıları ile davacıya bildirildiğini, ancak herhangi bir çalışma yapılmayan boru hattındaki suyun tezilenmesi işleminin yüklenici nam-ı hesabına müvekkili kuruluş tarafından tamamlatıldığını, geçici kabulün itibar tarihi eksikliklerin nam-ı heabına tamamlandığı tarihe ötelenerek, geçici kabul tutanağı yenilenecek ve projenin kesin kabulünün de revize itibar tarihinden itibaren 24 aylık garanti periyodu sonunda yapılacağını, kabulün yapılmasını engeller nitelikteki eksik işlerin ve ayıpların giderilmesine ilişkin ayıp ihbarlarının defalarca kez yapıldığını ve buna rağmen davacı tarafından yerine getirilmediğinin açık olduğunu beyanla; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; müvekkili şirket ile davalının 30.04.2004 tarihinde Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (… ile Adıyaman-Şanlıurfa-Diyarbakır Doğalgaz dağıtım hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) projesi yapım işi sözleşmeşmesini imzalandığını, Faz 2 ve Faz 3 projelerinin standartlara, sözleşmeye ve sözleşme eklerine uygun tamamlandığını, 30.05.2007 tarihinde Faz 2 projesinin, 31.07.2007 tarihinde ise Faz 3 projesinin geçici kabullerinin yapıldığını, geçici kabullerin onaylandığını, geçici kabulleri yapılan projelerin test sonuçlarının … yapı denetim görevlileri tarafından hiçbir ihtirazı kayıt konulmadan eksiksiz ve sorunsuz olarak kabul edildiğini, ileri sürülen buzlanma ve tıkanma sorunlarının geçici kabul eksiği olarak gösterilmediği, geçici kabulden sonra doğalgaz hattının işletmeye alındığını, her iki hattan gaz satışı yapıldığını, kesin hakediş raporlarının 15.02.2008 tarihinde davalı idareye sunulduğunu, müvekkili şirket ile … arasında yapılan sözleşmeye göre, projelerin kesin kabulünün Faz 2 için 30.05.2009, Faz 3 için 31.07.2009 olduğunu, işin test süresi bitmiş kesin kabulünün yapılması gereken tarih üzerinden 4,5 aşkın süre geçmiş olmasına rağmen kesin kabulünün yapılmadığını, kesin kabul için dava açıldığını, 04.09.2013 tarihinde Faz 2’nin kesin kabulünün yapıldığını, Faz 3’ün kesin kabulünün halen yapılmadığını, davalı … tarafından 241.689,41-TL’nin ödenmesi talebiyle 20.09.2013 tarihli yazının müvekkiline gönderildiğini, davalı … tarafından 17.04.2013 ve 11.05.2013 tarihlerinde yapılan pig operasyonu sırasında havaya atılan gaz bedeli dahil oluşan işçilik, ulaşım, konaklama vb. masraflara ilişkin toplam 241.689,41-TL talep edilmesinin hukuka aykırı olduğunu beyanla; … Genel Müdürlüğü Arazi İnşaat ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı’nın 20.09.2013 tarih ve 61088255-755.99-28483 sayılı yazısı ile AŞED Faz 2 ve Faz 3 projeleri ile ilgili olarak 14 Elazığ Branşman hattında donma / tıkanma sorunları nedeni ile 17.04.2013 ve 11.05.2013 tarihlerinde yapılan PİG operasyonları sırasında havaya atılan gaz bedeli dahil oluşan işçilik, ulaşım, konaklama vb.masraflara ilişkin talep edilen 241.689,41-TL (KDV Hariç) borçlu olmadıklarının tespitine, muarazanın önlenmesine, kötü niyet tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili 02.05.2014 havale tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davanın haksız, mesnetsiz ve hukuka aykırı olduğunu, reddi gerektiğini, davacının bu dosyada iddia ettiği 241.689,41-TL (KDV hariç) bedelin AŞED DGBH Faz 3 projesi kapsamındaki 14″ Elazığ hattında 17.04.2013 ve 11.05.2013 tarihleri arasında yapılan PİG operasyonu sırasında havaya atılan doğalgaz bedeli dahil oluşan işçilik, ulaşım, konaklama vb. masraflara ilişkin bedel olduğunu, PİG atma operasyonunun 2013 yılında yapıldığını, boru hattının iyi kurutulmaması nedeni ile hatta mevcut olan suyun temizlenebilmesi için davacı yükümlülüğündeki boru hatlarına gazlı ortamda namı hesabına PİG atılacağı, söz konusu operasyonu yetkili elemanlarının katılımının sağlanmasının bildirildiğini, davacı tarafından herhangi bir katılımın gerçekleşmediğini, 09.02.2012 tarih ve 7782 sayılı yazı ile AŞED DGBH Faz 2 ve Faz 3 projeleri kapsamında hattın kurutulmasına yönelik namı hesabına PİG atma operasyonu çerçevesinde müvekkili kuruluşça satın alınan PİG malzeme bedeline ait 22.475 Euro karşılığı 48.435,51-TL’lik fatura gönderilerek ödeme talep edildiğini, davacı tarafça 23.03.2012 tarih ve 2012/2 sayılı yazı ile bahse sonu PİG malzeme bedelinin ödenmesine ilişkin dekontun sunulduğunu, hattın kurutulduğunu iddia eden davacının bu bedeli ödemekle boru hattının iyi kurutulmadığını, boru hattında su bulunduğunu kabul ettiğini, davacı-yükleniciye gönderilen 18.12.2008 tarih ve 39777 sayılı yazı ile istenilen kurutma raporları ve WDP değerlerine ait tutanaklarının müvekkili kuruluşa sunulmaması nedeni ile Yapı İşleri Genel Şartnamesinin 26. maddesi çerçevesinde, davacı-yüklenici katılımı olmadan WDP ölçümlerinin gerçekleştirildiğini, tutanakların yazı ekinde gönderildiğini beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE :
Davanın tarafları arasındaki uyuşmazlık, dava ve birleşik davada hukuki niteliği itibari ile; davalı idare tarafından asıl davaya konu 08.01.2013 tarihli yazı ile ödenmesi talep edilen 784.382,36-TL ile birleşik davaya konu 20.09.2013 tarihli yazı ile ödenmesi talep edilen 241.689,41-TL’den borçsuzluğun tespiti talebinden ibarettir.
Davanın ve talebin hukuki dayanağı; taraflar arasında düzenlenen 30.12.2004 tarihli Adıyaman-Şanlıurfa-Elazığ-Diyarbakır Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) Projesi Yapım İşi Sözleşmesi hükümlerinden ibarettir.
Somut olayda davacı / birleşik davacı vekili dava ve birleşik dava dilekçeleri ile özetle; taraflar arasında 30.12.2004 tarihli Adıyaman-Şanlıurfa-Elazığ-Diyarbakır Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) Projesi Yapım İşi Sözleşmesi yapıldığını, Faz 2 projesinin 30.05.2007, Faz 3 projesinin 31.07.2007 tarihlerinde geçici kabullerinin yapıldığını, geçici kabullerin onaylandığını, geçici kabullerde kurutma işleminin yapılmamasının geçici kabul eksikliği olarak belirlenmediğini, test süresinin bittiğini, kesin kabullerin yapılmadığını, buna rağmen davalı/birleşik davalı idarece 08.01.2013 tarihli yazı ile 784.382,36-TL, 20.09.2013 tarihli yazı ile 241.689,41-TL’nin boru hattının iyi kurutulmamasından kaynaklanan tıkanıklığın giderilmesi amacıyla yapılan masraflara ilişkin talepte bulunulduğunu beyanla, her iki yazı ile talep edilen alacaklardan dolayı müvekkilinin borçsuzluğunun tespitine karar verilmesini talep etmiş, davalı/birleşik davalı vekili ise cevap dilekçeleri ile özetle; davacı/birleşik davacının işletmeye alınan hattın kurutulması işleminin Teknik Şartnamedeki İKY’lerde tanımlanan işler yapılıp teslim edildiği yönündeki iddialarının tam bir çelişki içerisinde olduğunu, boru hattının iyi kurutulmaması nedeni ile hatta mevcut olan suyun temizlenmesi için boru hatlarına gazlı ortamda PİG atılacağı, söz konusu operasyona katılımı konusunun davacı/birleşik davacı tarafa bildirildiğini, ancak herhangi bir katılımın sağlanmadığını, davacı/birleşik davacının daha önce istenilen PİG bedelini ödemek sureti ile hattın iyi kurutulmadığını kabul ettiğini, Teknik Şartnamede belirtilen -20 dereceye kadar kurutulmayı gösteren WDP tutanaklarının gönderilmediğini, bu konuda bir belge de sunulmadığını, davacının başka işlere ilişkin WDP ölçümlerini gerçekleştirdiğine dair tutanakları gönderdiğini beyanla, davaların reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davanın tarafları arasında 30.12.2004 tarihli Adıyaman-Şanlıurfa-Elazığ-Diyarbakır Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) Projesi Yapım İşi Sözleşmesinin yapıldığı, sözleşme kapsamında yapılmadığı iddia edilen kurutma işlerine ilişkin olarak davalı/birleşik davalı idarece davacı/birleşik davacıdan 08.01.2013 tarihli yazı ile 784.382,36-TL, 20.09.2013 tarihli yazı ile 241.689,41-TL’nin talep edildiği konularında bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, davacı/birleşik davacı – yüklenici tarafça sözleşme kapsamında üstlenilen boru hattının kurutma işlerinin Sözleşmeye ve sözleşme eki Teknik Şartanemeye uygun olarak yerine getirilip getirilmediği noktasında toplanmaktadır.
Mahkememizce tüm taraf delillerinin toplanmasından sonra davacı-yüklenici tarafından yapılan işi sözleşme ve ekleri ile bilim sanat kaidelerine uygun yerine getirip getirmediği, geçici kabul tutanakları ve tüm dosya kapsamı değerlendirilerek davacı/birleşik davacı-yüklenicinin yaptığı hatlarda kurutma işlemlerinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, davalı/birleşik davalı iş sahibince hatlarda meydana gelen don sebebi ile yapılan masraflardan. davacı/birleşik davacının sorumlu tutulup tutulamayacağı konularının değerlendirilmesi amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Bilirkişiler … tarafından sunulan 16.12.2013 tarihli raporda özetle; davalı kurumun davacı şirket tarafından gerçekleştirilen Faz 2 ve Faz 3 Doğalgaz Boru Hatları Yapım İşinin tamamlanmasına ilişkin 30.05.2007 ve 19.09.2007 itibar tarihli geçici kabul tutanaklarının davalı … Genel Müdürlüğü tarafından onaylandığı ve durum tespit tutanağındaki eksik ve kusurlu işlerin yapılmadığına dair hiçbir belge bulunmadığından, geçici kabul tutanağının itibar tarihinin değiştirilmesine ve yenilenmesine gerek olmadığı, davalı tarafın davacı-yüklenicinin hattı iyi kurutmadığı ve hidrostatik testleri yapmadığını iddia ettiğini, ancak taraflarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu davalı kurum elemanı saha kontrol müdür vekili Nadir Er imzası bulunan Faz 2 ve Faz 3 Doğalgaz Dağıtım Hattı Projesine ait “Saha İlerleme Hesap Cetveli, Günlük ilerleme raporu, hakediş sayfalarının” incelenmesi sonucunda, davalı kurumun talep ettiği hidrostatik testleri, kurutma ve basınçlandırma ile hava tahliyesi işlerini yüklenici Fernas … A.Ş.’nin yaptığının anlaşıldığı beyan edilmiştir. Sunulan rapora davalı/birleşik davalı vekilince itiraz edilmiş, mahkememizce itirazın karşılanması amacıyla aynı bilirkişi heyetinden ek rapor alınmıştır. 28.05.2014 tarihli ek raporda özetle; boru hattının kurutulmadığının geçici kabul eksikliği olarak belirtilmediği, kurutma işleminin yapılmamış olsa geçici kabule engel bir durum oluşacağından boru hattının işletmeye alınamayacağı, geçici kabul tutanağının çekince konulmadan tasdik edildiği, işletmeye alındığı, hattın kullanıldığı, testler yapılmamış olsa idi boru hattına gaz alınmasının mümkün olmayacağı beyan edilmiştir. Sunulan ek rapora davalı/birleşik davalı vekilince itiraz edilmiştir.
Yargılama sırasında Ankara .. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Esas sayılı dosyası bu dosya ile birleştirilmiştir. Mahkememizce asıl dava dosyasına ilişkin alınan rapor ve ek raporun denetime elverişli olmadığı, birleşik dava bakımından bilirkişi incelemesinin yaptırılmadığı dikkate alınarak, davacı-yüklenici tarafından yapılan işin sözleşme ve ekleri ile bilim sanat kaidelerine uygun yerine getirilip getirilmediği, geçici kabul tutanağı ve tüm dosya kapsamı değerlendirilerek davacı/birleşik davacı yüklenicinin yaptığı hatlarda kurutma işlemlerinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, davalı/birleşik davalı iş sahibince hatlarda meydana gelen don sebebi ile yapılan masraflardan davacı/birleşik davacı-yüklenicinin sorumlu tutulup tutulamayacağı konulaının değerlendirilmesi amacıyla ikinci kez bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Bilirkişiler Prof.Dr. …. tarafından sunulan 14.12.2015 havale tarihli raporda özetle; dosya içerisindeki yazışmaların kapsamından ve tarihlerden anlaşılacağı üzere, rıza konusu teknik çekişmenin geçici kabul tarihinden sonra ancak kesin kabul tarihinden önce meydana geldiği, söz konusu buzlanma, tıkanma ve boru hattında bulunan suyun temizlik PİG’i atılması sureti ile hattın kurutulması işlemlerinde yükleniciye atfı kabil kusur var ise, yüklenici tarafından giderilmesi gerektiği, giderilmediğinde iş sahibinin yüklenici namına bu eksiklikleri gidermek için yapacağı harcamaların Sözleşme ve eki şartnamelere göre talep edilebileceği, boru hattının sözleşme şartlarında kurutulduğunun ancak davacı ve davalı personelinin birlikte tutması gereken WDP tutanakları ile anlaşılabileceği, bu tutanakların davacı tarafça ibraz edilmediği, doğalgaz boru hattı yeterince kurutulmadan içine yüksek basınçlı doğalgaz basılacak olur ise bu durumda gaz içinde bulunan su buharının yoğuşmasından değil ama boruda bulunan sıvı su nedeni ile sıvı su + doğalgaz ortamı, yüksek basınç ve düşük sıcaklık şartlarında doğalgaz hidratı diye adlandırılan kristal yapının oluşacağı, Teknik Şartnamenin “İKY 700 İşletmeye Alma” başlığı altındaki düzenleme dikkate alındığında, davacının yükümlü olduğu kurutma işlemini uygun yapmaması nedeni ile dava konusu hatta tıkanıklıkların meydana geldiği düşünüldüğü beyan edilmiştir. Sunulan rapora davacı/birleşik davacı tarafça itiraz edilmiş, mahkememizce itirazların değerlendirilmesi, ayrıca ikinci bilirkişi heyetine dosyanın eki olarak sunulan ve arşive kaldırılan tüm kayıt ve belgeler ile sözleşmenin eki tüm şartnameler yeşil defter, ataşmanlar teslim edilerek, gerekirse bu konuda davalı idare nezdinde yerinde inceleme ve örnek alma yetkisi verilerek davacı/birleşik davacı tarafın kurutma işlemini yapıp yapmadığı, hidrostatik testleri yapıp yapmadığı, buna ilişkin yeşil defter ve diğer ataşmanlarda beyan ve bilginin bulunup bulunmadığı, WDP tutanağının düzenlenip düzenlenmediği konularının değerlendirilmesi amacıyla ek rapor alınmıştır. Aynı bilirkişi heyetince sunulan 28.09.2016 havale tarihli ek raporda özetle; dosyaya WDP raporlarının sunulmadığının tespit edildiği, kök raporda benimsenen kanaati değiştirecek herhangi bir bulguya rastlanılmadığı beyan edilmiştir. Sunulan ek rapora davacı/birleşik davacı tarafça itiraz edilmiş ise de, raporun sözleşme, sözleşme eki şartnameler ve dosya kapsamı dikkate alınarak düzenlendiği, denetime elverişli olduğu, ayrıca emsal nitelikteki 10. ve 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne sunulan bilirkişi raporları ile örtüştüğü dikkate alınarak itirazlara itibar edilmemiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmesi sonucu, taraflar arasında 30.12.2004 tarihli Adıyaman-Şanlıurfa-Elazığ-Diyarbakır Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 (AŞED Faz 2 ve Faz 3) Projesi Yapım İşi Sözleşmesinin yapıldığı, sözleşme kapsamı ile yapılan işlerin geçici kabullerinin yapıldığı ancak kesin kabullerinin yapılmadığı, geçici kabul tarihinden sonra kesin kabul tarihinden önce davacı/birleşik davacı yükümlülüğündeki boru hatlarında meydana gelen tıkanıklıkların giderilmesinin davalı idarece davacı-yükleniciden talep edildiği, davacı-yüklenici tarafından talebin karşılanmaması üzerine sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 26. maddesine uygun davalı idare tarafından davacı-yüklenici namı hesabına yapıldığı, Sözleşme eki Teknik Şartnamenin “İKY 700 İşletmeye Alma” başlıklı maddesi ile davacı-yüklenicinin boru hattını hidrostatik olarak test edeceği, suyu boşaltacağı, gerektiği şekilde kurutacağı, boru hattını doğalgazla iyice temizleyip basınç vereceği düzenlemesinin yapıldığı, bu düzenleme kapsamında davacı-yüklenici tarafça yapılan işlemlere ilişkin WDP tutanaklarının düzenlenmesi gerektiği, bu işlemlerin yapıldığına dair bu konuda ispat yükü üzerinde olan davacı-yüklenici tarafça WDP tutanaklarının sunulmadığı anlaşılmakla, dava ve birleşik davanın reddine karar verilmiş olup;
Mahkememizce verilen 2013/55 Esas, 2016/713 Karar sayılı ve 24/11/2016 tarihli karar, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 2019/572 Esas, 2019/5006 Karar sayılı ve 04/12/2019 tarihli ilamı ile “… Mahkemece görüşüne başvurulan iki ayrı bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen raporlar arasında çelişki bulunduğu gibi, sözü edilen raporlarda davacı yüklenici nam ve hesabına davalı iş sahibi tarafından yaptırılan pig atma işleminin davacı yüklenicinin imâl ettiği boru hattının hangi alanlarında ve bu boruların neresinde yapıldığı belirlenmemiştir. Davacı nam ve hesabına yaptırılan işlemden sonra yeniden pig atma işleminin yapıldığı yerin önceki pig atma işleminin yapıldığı yer olup olmadığı bilirkişi raporlarından anlaşılamamaktadır. Davalı iş sahibinin eksik ve kusurlu olarak yapılmış olması nedeniyle yükleniciden bedelini alarak onun nam ve hesabına yaptırdığı pig atma işleminden sonra aynı yerde yeniden yapılacak pig atma işleminden doğan zarardan davacı yüklenicinin sorumlu tutulması mümkün değildir. Bu nedenle davalı iş sahibinin 09.03.2012 tarihli yazısına istinaden talep ettiği 48.435,51 TL bedel davacı yüklenici tarafından 21.03.2012 tarihinde ödendiğinden, sonradan ortaya çıkan zararların ödenen bu bedelle eksik ve ayıbın giderildiği yere ilişkin olup olmadığının tespiti ve bilirkişi raporu ile denetime elverişli olarak belirlenmesi zorunludur. Yeterli inceleme taşımayan ve çelişkili raporlara dayanılarak hüküm kurulması doğru olmamıştır. O halde mahkemece yapılacak iş; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 281/3. maddesi uyarınca maddi gerçeğin ortaya çıkması için HMK’nun 266. maddesi hükmüne göre yeniden oluşturulacak uyuşmazlık konusunda uzman teknik bilirkişi kurulundan sözleşme konusu doğalgaz boru hattında geçici kabul işlemlerinden sonra meydana gelen buzlanma ve tıkanmalar ile bunların giderilmesi için davalı iş sahibi tarafından davacı yüklenici namına yaptırılan pig atma işlemlerinin davacı yüklenicinin doğalgaz boru hattı işletmeye alınmadan önce sözleşme ve ekleri ile fen ve sanat kurallarına göre yapmak zorunda olduğu kurutma işleminden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, donma ve tıkanmaların olduğu ve pig atma işleminin yapılmasını gerektiren yerlerin hattın hangi bölümünde olduğunun tam olarak belirlenmesi ve özellikle yüklenici nam ve hesabına yapılan pig atma işleminin yapıldığı yerlerde bu işlemlerden sonra yeni bir pig atma işleminin gerekip gerekmediğinin, davalı iş sahibince aynı yerler ile ilgili mükerrer talepte bulunup bulunulmadığının tespit edilmesi, taraflar arasında düzenlendiği tartışmasız olan 30.12.2004 tarihli iki adet sözleşme eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri, tarafların önceki raporlara karşı ileri sürdükleri itirazlar göz önünde bulundurulmak suretiyle düzenlenen bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi giderecek gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilmek suretiyle ulaşılacak sonuca uygun karar vermekten ibaretttir. Mahkemece bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.” şeklinde karar verildiği, dosyanın yeniden karar vermek üzere mahkememize gönderildiği, bozma sonrası mahkememizin yeni esasına kaydedildiği görülmüştür.
Bozma doğrultusunda dosyanın konusunda uzman bilirkişi kuruluna tevdi edildiği, bilirkişi kurulu tarafından dosyaya 01/03/2021 tarihli rapor, 06/10/2021 tarihli 1.ek rapor ve 22/03/2022 tarihli 2.ek rapor sunulduğu, söz konusu rapor ve ek raporlara taraflarca itiraz edildiği görülmekle, mahkememizce söz konusu raporlar ve itirazlar değerlendirildiğinde;
Öncelikle değerlendirilmesi gereken hususun Yargıtay bozma ilamında da belirtildiği gibi “… sözleşme konusu doğalgaz boru hattında geçici kabul işlemlerinden sonra meydana gelen buzlanma ve tıkanmalar ile bunların giderilmesi için davalı iş sahibi tarafından davacı yüklenici namına yaptırılan pig atma işlemlerinin davacı yüklenicinin doğalgaz boru hattı işletmeye alınmadan önce sözleşme ve ekleri ile fen ve sanat kurallarına göre yapmak zorunda olduğu kurutma işleminden kaynaklanıp kaynaklanmadığı….” hususu olduğu, bu çerçevede yapılan değerlendirmede öncelikle pig atma işleminin anlatılmasının gerektiği, pig atma işleminin bir boru hattında buzlanma ya da tıkanma olduğu takdirde bir atıcı istasyondan bir alıcı istasyona yapılan işlem olduğu, bu işlem esnasında pig atma işleminin gerçekleştirildiği boru hattında herhangi bir kırma, delme ve tamirat işleminin yapılmadığı, sadece atıcı ve alıcı istasyonları arası gaz atışına ilişkin bir işlem olduğu görülmektedir. Boru hattındaki buzlanma olmaması için kurutma işleminin usulüne uygun yapılmasının gerektiği, bu durumun bilirkişi rapor ve ek raporlarında açıkça belirtildiği, taraflar arasındaki sözleşme, yapım işleri genel şartnamesinin 25. ve 26. maddeleri ile İKY 700 İşletmeyi Anma, Hidrostatik Test Ve İçten Denetleme Şartnamesi, 4-NGTL 0-GN-P-002-500715.0 nihai hava kurutma teknik şartnamelerine göre kurutma işleminin davacı yüklenici tarafından yapılmasının gerektiği, geçici kabul öncesi bir kere kurutma yapmakla davacının bu yükümlülüğünden kurtulamayacağı zira davacı yüklenicinin Faz 2 ve Faz 3 boru hattında yapmış olduğu imalatlarda kesin kabul tarihine kadar ortaya çıkacak teknik problemleri ve sistemin çalışmasını sağlamaktan tarafların aralarındaki sözleşmeler gereği davacının davalıya karşı sorumlu olduğu, davalı tarafından davacıya ihtarına rağmen kurutma raporları ve WDP değerlerine ait tutanaklar davalıya teslim edilmediğinden davalı tarafından tekrar davacıya ihtaren ölçüm yapılacağının ve ölçüm günü elemanının hazır edilmesinin bildirildiği, davacı tarafından ölçüm günü elemanının hazır edilmediği, davacının yokluğunda davalı tarafından yapılan WDP ölçümleri sonuçlarının taraflar arasındaki sözleşme ve teknik şartnamelere uygun olmadığı tespit edilmiştir. Davalı tarafından davacının yokluğunda yapılan WDP ölçüm sonuçlarının sözleşmedeki oranların üzerinde olması nedeni ile davacının kesin kabule kadar sorumluluğu da dikkate alındığında kurutmanın yetersizliği nedeni ile davalıya karşı sorumlu olduğu, kurutmanın yetersizliği nedeni boru hattında tıkanma ve buzlanmaların meydana geldiği bilirkişi rapor ve ek raporları ile anlaşılmıştır.
Değerlendirilmesi gereken diğer hususun ise Yargıtay bozma ilamında belirtilen “…donma ve tıkanmaların olduğu ve pig atma işleminin yapılmasını gerektiren yerlerin hattın hangi bölümünde olduğunun tam olarak belirlenmesi ve özellikle yüklenicinin nam ve hesabına yapılan pig atma işleminin yapıldığı yerlerde bu işlemlerden sonra yeni bir pig atma işleminin gerekip gerekmediği…” hususu olduğu, bu çerçevede yapılan değerlendirmede bilirkişi rapor ve ek raporlarında ve yukarıdaki paragrafta belirtildiği üzere pig atma işleminin bir atıcı istasyondan bir alıcı istasyona yapıldığı, pig atma işlemi sonucunda işlemin yapıldığı boru hattında herhangi bir kırma delme işleminin yapılmadığı, tıkanmaların tespitinin sadece hangi istasyonlar arası olduğu yönünde tespitinin yapılabileceği, bu tespitinde 22/03/2022 tarihli ek raporda tarihleri belirtilmek sureti ile açıkça yapıldığı yine söz konusu ek raporda, boru hattının yaklaşık olarak 300 km uzunluğunda olduğu, hattın farklı tarihlerde ve farklı noktalarında meydana gelen tıkanmalara temizleme pig operasyonu ile müdahale edilmesinin mükerrer bir işlem olmayıp hattın çalışmasını sağlamak için yapılması gereken zorunlu bir işlem olduğu, davacı yüklenici tarafından kurutma işleminin şartnamelere uygun yapılmamasından dolayı tıkanmaların meydana geldiği yönünde tespitin yapıldığı, söz konusu tespitin temelinin davacının kurutma işlemini şartnameye uygun olarak yerine getirmemesi ve donma ile tıkanmaların kurutmanın usulüne uygun yapılmamasından kaynaklanması ve yine pig atma operasyonunun hattın çalışmasını sağlamaya yönelik zorunlu bir işlem olması nedeni ile mükerrerlikten bahsedilemeyeceği ve bilirkişi ek raporunda belirlenen tespitin bu nedenlerden ötürü yerinde olduğu yönünde mahkememizde kanaat oluşmuştur.
Değerlendirilmesi gereken diğer başka bir hususun ise Yargıtay bozma ilamında belirtilen 48.435,51-TL’lik bedelin davaya konu bedel içerisinde olup olmadığı, söz konusu bedel davacı tarafından ödendiği halde davalı tarafından mükerrer olarak tekrar talep edilip edilmediği hususunun olduğu, bu durumun 22/03/2022 tarihli ek raporda açıkça belirtildiği üzere söz konusu 48.435,51-TL’lik tutarın pig malzeme bedeli olduğu, bu bedelin sonradan ortaya çıkan diğer temizleme pig operasyonları sırasında oluşan bir gider olmayıp pig operasyonlarında kullanılan bir aparata ilişkin olduğu, davanın konusunu oluşturan bedellerin ise gaz bedeline ilişkin olduğu, bu sebepten ötürü bir mükerrerlik bulunmadığı yönünde bilirkişilerce tespitin yapıldığı, bu tespite davacının talebinin gaz bedeline yönelik olması, söz konusu 48.435,51-TL’lik tutarın pig malzeme bedeli olması nedeni ile mahkememizce de iştirak edildiği, bilirkişi ek raporu doğrultusunda mükerrer bir ödemenin olmadığı yönünde mahkememizde kanaat oluşmuştur.
Davacı tarafından her ne kadar boru hattına nakledilen gazın yapısına yönelikte bir itirazda bulunulmuş ise de söz konusu itirazını destekler mahiyette dosyaya hiçbir delilin sunulmadığı, bu nedenden ötürü mahkememizde davacının iddiasının soyut bir iddia olarak görüldüğü ve reddinin gerektiği yönünde kanaat oluşmuştur.
Mahkememizce yapılan yargılama sonunda, yukarıda anlatılan gerekçeler ve mahkememizce yapılan kabuller doğrultusunda bilirkişi kurulu tarafından dosyaya sunulan 22/03/2022 tarihli ek raporda, borcun miktarlarına yönelik yapılan tespit değerlendirildiğinde her ne kadar söz konusu ek raporda asıl dava yönünden 20-22/01/2009 tarihinde vent edilen 347.140 m3 miktara ilişkin tespit raporu bulunmadığından söz konusu miktara tekabül eden 327.290,54-TL’lik borçtan davacının davalıya borçlu olmadığı belirtilmiş ise de söz konusu belgenin mahkememizce yapılan incelemede dosya kapsamında olduğunun görüldüğü gibi davalı tarafından rapora yapılan 08/04/2022 tarihli itiraz dilekçesinin ekinde de söz konusu tarihlere ilişkin vent edilen gaz miktarına yönelik tespit raporunun sunulduğu bu çerçevede söz konusu miktar yönünden de davacının davalıya borçlu olduğu anlaşılmış ve asıl ile birleşen davada davacının davalıya borçlu olması nedeni ile davacının asıl ve birleşen davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :
A-ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli karar ve ilam harcı 80,70-TL olduğundan peşin olarak alınan 13.560,85-TL harçtan mahsubu ile bakiye 13.480,15-TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde yatırana iadesine,
3-Davalı duruşmada kendisin bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 56.753,80-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan kısım var ise karar kesinleştiğinde talep halinde yatırana iadesine,

1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli karar ve ilam harcı 80,70-TL olduğundan peşin olarak alınan 4.127,50-TL harçtan mahsubu ile bakiye 4.046,80-TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde yatırana iadesine,
3-Davalı duruşmada kendisin bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 25.368,26-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan kısım var ise karar kesinleştiğinde talep halinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde temyiz yasa yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 28/04/2022

Başkan …
¸e-imza
Üye …
¸e-imza
Üye …
¸e-imza
Katip …
¸e-imza