Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. … BAM 9. HUKUK DAİRESİ
T.C.
…
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
9. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2022/2731
KARAR NO : 2023/532
KARAR TARİHİ : 13/09/2023
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 10/10/2022
NUMARASI : 2022/… Esas 2022/… Karar
DAVACI : … -…
…
DAVALI :
DAVANIN KONUSU : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali)
İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : 13/09/2023
KARAR YAZIM TARİHİ :
… 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… esas ve 2022/… karar sayılı kararı aleyhine istinaf başvurusunda bulunulmuş olup, dosya üzerinde yapılan istinaf incelemesi sonucunda;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;
… Bankası … Şb.’ne ait, … numaralı 31/04/2023 tarihli, 30.000,00 TL bedelli, … Bankası … Şb.’ne ait, … numaralı 31/04/2023 tarihli, 31.500,00 TL bedelli, … Bankası … Şb.’ne ait, … numaralı 31/05/2023 tarihli 31.500,00 TL bedelli keşidecileri … olan çeklerin, hamiline olarak keşide edildiğini ticari anlamda kullanacak olan ve … … İlçesine …-… isimli firmaya gönderildiğini, ancak çeklerin … Kargo’nun taşıması esnasında kaybolduğunu, kargo şirketinin kayıp olayına ilişkin olarak verdiği evrakı, keşideci firma ile yapmış oldukları ticarete ilişkin ticari kaydı gösterir evrakları sunduğunu, söz konusu çeklerin kötü niyetli kişiler tarafından bankaya ibraz edilirse sıkıntı yaşayacağını, çekler üzerine teminatsız olarak ödemeden men yasağı konulmasını ve çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ’NİN KARAR ÖZETİ :
İlk Derece Mahkemesi kararında özetle; Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali istemi hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK.nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde davacının çek iptali davası açmasında hukuki yararı bulunmadığı dolayısıyla keşidecinin bu davayı açma hakkının bulunmadığı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
DAVACI VEKİLİ TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Dava dilekçesi ve ekinde sunmuş olduğu çek fotokopilerinden ve beyanlarından da anlaşılacağı üzere çekin keşidecisinin … olduğunu, Mahkemenin çekin yetkili hamili olduğuna ilişkin hususun yargılama yapma suretiyle incelemesi gerekirken keşideci olduğu gerekçesi ile davayı açmakta hukuki yararının olmadığından bahisle davanın reddedildiğini, mevcut delil durumunun çek iptali için yeterli olduğunu, söz konusu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek … 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin 10/10/2022 tarih, 2022/… Esas 2022/… sayılı kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
DELİLLER :
Tüm dosya kapsamı ve beyanlar.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE :
Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; 6100 sayılı HMK’nın 355.düzenleme gereğince, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine aykırılık bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.
6102 sayılı TTK’nun 651 ve TTK ‘nun 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757. ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisi hamile ait olup, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Kıymetli evrakın zayi olduğu hallerde kıymetli evrak üzerinde hak sahibi olan kişinin iptaline karar verilmesini isteyebileceği açıkça düzenlenmiştir. Kanun düzenlemeye göre eldeki davayı açabilmek için kıymetli evrak üzerinde hak sahibi olmak yeterli görülmüştür.
Somut olayda davacı, ticari ilişki nedeniyle dava dışı kişi tarafından kendisine gönderilen talep konusu çeklerin kargo aşamasında zayi olduğu ileri sürülerek iptalini istenmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin yerleşmiş içtihatlarında belirtildiği üzere hasımsız olarak açılan ve kesin hüküm niteliği de taşımayacak olan bu türden davalarda davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğu konusunda mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delil sunulması yeterlidir. Aksinin kabulü ile davacının daha fazla ispata zorlanması, zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali hükümlerinin uygulanmasını imkansız hale getirecektir. Dava sırasında yapılacak olan ilanlar sonucunda, hak sahipleri varsa ortaya çıkabilecek, kendilerine karşı istirdat davası açılabilecek ya da hak sahipleri tarafından hasımlı olarak açılacak bir dava ile kıymetli evrak iptali kararının iptali talep edilebilecektir. Dolayısıyla mahkemeyi tereddüde sevk eden ve davanın reddine neden olan tüm hususlar, esasen anılan davalarda tartışılacaktır.
Somut olayda davacı beyanına göre davaya konu çekler davacı adına dava dışı kişi tarafından keşide edildiği ve kargoda kaybolduğu ileri sürülmüştür. Oysa ilk derece mahkemesince çekin verildiği bankadan herhangi bir araştırma yapılmadan davacının keşideci olduğunu kabul ederek keşidecinin çek iptali davası açma hakkı bulunmadığından davanın reddine karar vermiştir.
İlk derece mahkemesince, iptali istenen çeke ilişkin ilgili bankadan hesap sahibinin kim olduğu sorulup, davacının hesap sahibi, dolayısıyla keşideci olduğunun anlaşılması halinde şimdiki gibi davanın reddine karar verilmesi, aksi halde dava dışı kişi tarafından keşide edilen davacı alıcının uhtesine geçmemiş ve davacının lehtar olduğu çekler bakımından davacının aktif husumet ehliyeti bulunduğu kabul edilip, davanın esasıyla ilgili diğer deliller irdelenerek, yasada öngörülen ilanlar yapılıp ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; davacı vekilinin istinaf itirazlarının kabulü ile HMK 353/(1)-a-6 maddesi uyarınca kararın kaldırılmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere
1-Davacı vekilinin ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2-… 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… esas ve 2022/… karar sayılı kararının HMK’nin 353/1-a-6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA,
3-Dava dosyasının yeniden yargılama için … 3.Asliye Ticaret Mahkemesi’ne GÖNDERİLMESİNE,
4-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince peşin alınan 80,70.TL istinaf karar harcının istinaf eden davacıya talep halinde İADESİNE,
5-Davacı tarafça istinaf için yapılan yargılama giderinin esas hüküm ile birlikte ilk derece mahkemesince karara BAĞLANMASINA,
6-6100 Sayılı HMK’nin 333. maddesi gereğince peşin alınan ve harcanmayan gider avansının İlk Derece Mahkemesi’ne İADESİNE,
7-6100 sayılı HMK’nin 7035 sayılı yasanın 30. maddesiyle değişik 359/3 maddesi gereğince kararın kesin olması nedeniyle ilk derece mahkemesince davacı vekiline TEBLİĞİNE,
Dair, 6100 sayılı HMK’nin 353/1-a-6 maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda KESİN olmak üzere 13/09/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
…
Başkan
…
¸e-imzalıdır
…
Üye
…
¸e-imzalıdır
…
Üye
…
¸e-imzalıdır
…
Katip
…
¸e-imzalıdır