Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. ADANA BAM 9. HUKUK DAİRESİ
T.C.
ADANA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
9. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2020/547
KARAR NO : 2022/1042
KARAR TARİHİ : 19/07/2022

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ADANA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 28/01/2020
NUMARASI : 2018/… ESAS-2020/… KARAR
DAVACI : … – Vergi No:…

VEKİLİ : Av. … –
DAVALI : … – T.C.Kimlik No:…

VEKİLİ : Av. … –
DAVA : Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : 19/07/2022
YAZIM TARİHİ :

Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28/01/2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararı aleyhine istinaf başvurusunda bulunulmuş olup, istinaf talebinin süresi içinde yapıldığı, başvuru şartlarının yerine getirilmiş olduğu ve istinafa başvuru koşullarının mevcut olduğu dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucu anlaşılmakla yapılan istinaf incelemesi sonucunda;
İDDİALARIN ÖZETİ :
Davacı vekili dava dilekçesi ile; Davalı ile müvekkili şirketin Bayi/ Distribütör’ü kanalı ile aralarında sözleşme akdedildiğini, işbu sözleşmenin 3. Maddesinde davalı, müvekkili şirketin pazarlama ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerinden 75.000 litre miktarındaki ürünü müşterilerine satmayı taahhüt ettiğini, 18.04.2016 tarihinde akdedilen sözleşme herhangi bir süre sınırlamasına bağlı olmaksızın işbu satış miktarının tamamlanması ile birlikte sona erdiğini, taraflar arasında davalı işyerinin açılmasına veya işletilmesine katkıda bulunmak ve işyerindeki ticari faaliyetlerini artırmak amacı ile müvekkili şirketin bayi kanalı ile sözleşmeye bağlı olarak davalıya 90.000,00.TL katkı payı ödenmesi mutabakatına vardığını, müvekkil şirketin 27.04.2016 keşide tarihli … Bank Adana Şubesine ait çek ile ödeme yaptığını, müvekkili şirketin sözleşme gereği tüm edimlerini yerine getirdiğini, davalı işleticinin sözleşme süresi dolmadan müvekkili şirkete herhangi bir yazılı veya sözlü olarak bildirim yapmadan işyerini devir ettiğini, bu nedenlerle sözleşme hükümlerini ihlali sonucunda müvekkil şirket tarafından davalıya ödenen 90.000,00.TL katkı payının ödeme tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkil şirkete ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesi ile; davacı tarafından iddia edilen hususların yasal dayanaktan yoksun olduğunu, söz konusu sözleşme hükümlerinde belirtilen miktarların elle yazıldığını, 75.000 litre ürünün satılması halinde sözleşmenin sona ereceğinin belirtildiğini, bahsi geçen kafeteryada günde 25 litre bira satılsa ki bulunduğu konum itibari ile hergün bu kadar satış yapılması imkansız olduğunu, ayda 750 litre yılda 9000 litre yapacağını, davaya konu sözleşme hukuken de geçersiz olduğunu, zira davalı müvekkilinin kapasitesinde fazla satış miktarı belirtildiğini, ticari faaliyet gösteren bir iş yeri için bu kadar uzun süreli bir sözleşme olması hukuka hakkaniyete, iyi niyete aykırı olduğunu, davacı taleplerini maddi menfaat temin etmek üzere dile getirdiğini, sözleşme hükümleri ağır şartlar içerdiğini bu nedenlerle karşı delil sunma hakkı tutmak kaydıyla, haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ :
Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28/01/2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararı ile; dava konusu alacak davasının davacı … Pazarlama ve Dağıtım Tic. A.Ş tarafından … aleyhine açıldığı, tarafların defterlerinin incelemesinde dava konusu alacak kaydının … Gıd. Tic. San. A.Ş şirketinde bulunması, davacı kayıtlarında davalı aleyhine alacak kaydının bulunmaması, sözleşmenin 12. maddesine göre dava konusu iskontoyu yaparak alacak kaydını işleyen tarafın dava dışı distribütör olduğu, dava dışı distribütör ile davacının farklı tüzel kişiliklere sahip olması nedeniyle alacak ve borç hanelerinin birbirinden bağımsız olarak işlendiği düşünüldüğünde dava konusu iskonto bedelinin davalıya ödeme halindeki silsilenin ( şirket -distribütör – işletici ) rücu halinde de uygulanması gerektiği, davacının dava konusu iskonto bedelini istemesi halinin alacağın temliki sözleşmesi ile gerçekleşebileceği, dosya muhteviyatında alacağın temliki sözleşmesinin bulunmadığı anlaşıldığından HMK 114-d ve 115/2 fıkrası gereğince davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
DAVACI TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davacı vekili istinaf talebi ile; Adana 3 Asliye Ticaret Mahkemesince verilen kararın yerinde olmadığını, müvekkili şirketin bayi kanalı ile sözleşmeye bağlı olarak davalıya 90.000,00.TL katkı payı ödenmesi mutabakatına vardığını, müvekkili şirketin Bayi/Distribütör … Gıda San.Tic.A.Ş. aracılığı ile dosyada mevcut belgelerden ve bilirkişi raporundan da anlaşılacağı gibi davalıya ödendiğini, bilirkişi ek raporunda davacı müvekkili şirket … Pazarlama ve Dağıtım Tic.A.Ş. ile müvekkili şirketin Bayi/Distribütörü olan, … Gıda Tic.San.A.Ş. ile tüzel kişilikleri farklı, ancak sözleşmenin 20 ve 21 maddesine göre davacının yani müvekkili şirketin alacağını talep edebileceği hususu yer aldığını, bilirkişi raporunun doğru ve yerinde olduğunu, akdedilen sözleşme ve bilirkişi raporuna göre davacı müvekkili şirketin, davalıdan katkı payını talep etme hakkı olmasına rağmen Mahkemenin aktif husumet yokluğu nedeni ile davanın reddine karar vermesi eksik incelemeye ve değerlendirmeye dayalı verilen bir karar olduğunu, bu nedenlerle davanın kabulüne ve Adana 3 Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28.01.2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28/01/2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararı
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava, satış noktası sözleşmesi nedeni ile ödenen katkı payının tahsili istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile, taraflar arasında imzalanan sözleşme gereğince davalının 75.000 litre miktarındaki ürünü müşterilerine satmayı taahhüt ettiğini, davalıya 90.000,00.TL katkı payı ödendiğini, davalının sözleşme süresi dolmadan iş yerini devir ederek sözleşme hükümlerini ihlal ettiğini ileri sürerek 90.000,00.TL katkı payının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, davalı ise iddiaları kabul etmeyerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesince davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmiş, iş bu karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355.maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan 18.04.2016 tarihli “Satış Sözleşmesi (Açık Satış Noktası Sözleşmesi)”nin incelenmesinde; davacının şirket, davalının işletici, dava dışı … Turizm Gıda Tic ve San A.Ş.’nin ise bayi/distribütör olarak yer aldığı, davalının işletmekte olduğu iş yerinde şirketin yetkilendirmiş olduğu bayi veya distribütör vasıtası ile dağıtımı yaptığı bira ürünlerini tüketici taleplerine uygun düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde satın almayı, bulundurmayı ve satmayı yüklendiği, sözleşmenin 3. Maddesinde davalının 75.000.litre miktarındaki ürünü satmayı taahhüt ettiği, sözleşmenin 12. maddesinde; davacının iş yerinin açılmasına ve işletilmesine katkıda bulunmak amacıyla 90.000,00.TL tutarında katkının taahhüt edildiği, sözleşmenin 20. Maddesinde de, işleticinin sözleşme süresi içinde işletmeyi kısmen veya tamamen çalıştırmaması işletmesindeki ürünlerin bulunurluğunun etkin ve süreklilik arz edecek şekilde yapılmaması veya bunun azaltılması, işletmenin devredilmesi, işletmede iş değişikliği yapılması hallerinde veya işbu sözleşmede belirtilen hükümlerden herhangi birini ihlal etmesi veya ilgili mevzuata aykırılıktan kaynaklanan nedenler ile faaliyetine son verilmesi veya askıya alınması gibi nedenler ile işbu sözleşmenin feshine sebebiyet vermesi halinde, kredi ve/veya katkının kendisine henüz ödenmemiş kısmını talep etme hakkını yitireceği gibi şirket veya bayi/distribütör kayıtlarındaki borçları ile şirketten ve/veya bayi/distribütörden almış olduğu nakit veya nakit bazlı mali katkılar ile kredi ve diğer her türlü sabit yatırım harcamalarının tümü ile kendisine uygulanan iskonto tutarlarını verdiği tarihten itibaren işlemiş faizi de dahil olmak üzere T.C. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte şirket ve/veya bayi/distribütöre nakden ve defaten itirazsız geri ödemeyi kabul ettiğinin düzenlendiği anlaşılmıştır
İlk derece mahkemesince alınan bilirkişi raporunda özetle, sözleşmede taraf olan ve davacı dağıtıcısı … şirketi tarafından davacıya 29.04.2016 tarih ve 1802 nolu 90.000,00.TL bedelli fatura düzenlendiği ve davacının 29.04.2016 tarih ve … nolu yevmiye maddesine işlenerek … şirketinin alacağına yazıldığı, … Şirketi defterinde davalı tarafından düzenlenen 25.04.2016 tarih ve … nolu 90.000,00.TL bedelli faturanın 25.04.2016 tarih ve … nolu yevmiye maddesine işlendiği, davalının borcundan düşülerek alacağına kaydedildiği 26.04.2016 tarih ve 357597 nolu yevmiye maddesine göre fatura kaşılığında davalıya 90.000,00.TL tutarında çek verildiği, davalı tarafın sözleşme gereği … Şirketine 25.04.2016 tarih ve … nolu 90.000,00.TL bedelli katkı payı faturası düzenlediği, düzenlenen faturanın davalı defterine 30.04.2016 tarih ve 50 nolu yevmiye maddesine işlendiği ve fatura bedelinin tahsil edildiğinin yazıldığı, davacı tarafından verilen katkı payının taraf defterlerine işlendiğinin tespit edildiği açıklanmıştır.
Bilirkişi ek raporunda ise özetle, davacı ile dava dışı … şirketinin farklı şirketler olduğu, … Şirketinin davacı şirketin distribütörü olduğu, davacının ürettiği malların dağıtımını yaptığı, bağımsız tüzel kişiliklerinin bulunduğu ancak davacı onayı olmadan bayilik veremediği satış yapamadığı bildirilmiştir.
Her ne kadar mahkemece davacının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı belirtilmiş ise de, dava konusu sözleşmenin davacı şirket ve distribütörü ile davalı arasında imzalanması, söz konusu mali katkıya ilişkin distribütör … Şirketi tarafından davacıya 29.04.2016 tarih ve 1802 nolu 90.000,00.TL bedelli fatura düzenlenmesi, … Şirketi defterinde davalı tarafından düzenlenen 25.04.2016 tarih ve … nolu 90.000,00.TL bedelli faturanın 25.04.2016 tarih ve … nolu yevmiyeye işlenmesi, sözleşmenin 20. Maddesindeki düzenleme karşısında davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğu, davacının davalıdan katkı payı talep etme hakkı olduğu sonucuna varılmıştır.
Somut olayda, taraflar arasında satış noktası sözleşmesinin akdedildiği, davacının sözleşme kapsamında davalıya 90.000.00 TL katkı payı ödemesi yaptığı, davalının işletmeyi devrettiği anlaşılmış olup, sözleşmeye aykırılık halinde ödenen katkı payının iadesinin, sözleşmenin karşılıksız kalan süresi bakımından hesaplanması gerekir. Başka bir ifadeyle, sözleşme süresinden önce sona erdiğinden, davacının iade talep edebileceği tutarın kıstelyevm usulüne göre, yani oranlama yapılarak hesaplanması gerekir. Çünkü davacı, sözleşmenin hayatta kaldığı dönemde istediği iktisadi menfaati elde etmiş, sözleşmenin bakiye süresi için elde edememiştir. Bu bakımdan, salt davalı tarafça haklı nedenle sözleşmenin feshine sebebiyet verilmiş olması, satış faaliyetlerini artırmak amacıyla verilen katkı payının tamamının iadesini gerektirmez. sözleşmeye aykırılık halinde ödenen katkı payının kıstalyevm usulüne göre belirlenmesi gerekmektedir.
Buna göre davacı tarafından davalıya 75.000.litre satış için 90.000,00.TL katkı bedeli ödenmiş, dosya kapsamında bulunan belgelere göre davalı tarafından 6.317,92 litre ürün alımı gerçekleştirilmiş, bu miktar toplam miktara oranlandığında davalının sözleşmedeki yükümlülüğünü %8,42 oranında yerine getirdiği kabul edilmiştir. Davalıya ödenen katkı bedeline oranlandığında 7.578,00.TL katkı bedelinin hak edildiği, bakiye 82.422,00.TL’lik katkı bedeline hak edilmediği bu miktarın davacıya iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle ilk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olmadığı davacı vekilinin istinaf başvurusunun açıklanan nedenlerle kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilerek hüküm fıkrasının aşağıdaki şekilde kurulması uygun görülmüştür.
HÜKÜM: Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere :
1)-Davacı vekilinin Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28/01/2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2)-6100 sayılı HMK.nun 353/1-b/2. maddesi uyarınca Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 28/01/2020 tarih ve 2018/… Esas, 2020/… Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA,
3)-HMK’nın 353/1-b-3 maddesi gereğince YENİDEN ESAS HAKKINDA HÜKÜM KURULMASINA,
4)-DAVANIN KISMEN KABULÜ ile,
82.422,00.TL katkı payının 27.04.2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
Fazlaya ilişkin talebin reddine
5)-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 5.630,24.TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.536,98.TL harcın mahsubu ile bakiye 4.093,26.TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
6)-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 1.536,98.TL harcın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
7)-6100 Sayılı HMK’nın 326/1 maddesi gereğince davacı tarafından peşin yatırılan 35,90.TL başvurma harcı, 11,00.TL tebligat gideri, 13,00.TL müzekkere gideri, 113,50.TL posta gideri, 1.000,00.TL bilirkişi gideri olmak üzere toplam 1.173,40.TL yargılama giderinin kabul red oranına göre hesaplanan 1.079,52 TL sinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
Bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
8)-6100 Sayılı HMK’nın 330 maddesi gereğince davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 11.514,86.TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
9)-6100 Sayılı HMK’nın 330 maddesi gereğince davaLı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 5.100,00.TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,

İstinaf incelemesi yönünden;
1)-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 54,40.TL istinaf karar harcının kararın kesinleşmesi ile talep halinde davacıya İADESİNE,
2)-6100 sayılı HMK.nun 326/1 maddesi gereğince davacı tarafından yapılan 148,60.TL istinaf başvuru harcı, 16,50.TL elektronik tebligat, 48,50.TL posta gideri olmak üzere toplam 213,60.TL davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
3)-6100 sayılı HMK’nın 330. maddesi gereğince inceleme duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,
4)-6100 sayılı HMK’nın 333. maddesi gereğince kullanılmayan gider avansının kararın kesinleşmesi halinde İlk Derece Mahkemesince İADESİNE,
5)-6100 sayılı HMK’nın 7035 sayılı yasanın 30. maddesiyle değişik 359/3 maddesi gereğince kararın kesin olması nedeniyle ilk derece mahkemesince taraf vekillerine TEBLİĞİNE,
Dair, 6100 Sayılı HMK’nun 353/1-b maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliğiyle; 6100 Sayılı HMK’nun 362/1-a maddesi gereğince karar tarihindeki dava değerinin 107.090,00.TL’nin altında olması nedeniyle kesin olmak üzere 19/07/2022 tarihinde karar verildi.

…
Başkan
…
¸e-imzalıdır

…
Üye
…
¸e-imzalıdır

…
Üye
…
¸e-imzalıdır

…
Katip
…
¸e-imzalıdır