Vergi Dava Daireleri Kurulu 2008/241 E. , 2009/87 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2008/241
Karar No: 2009/87
Temyiz Eden: …
Karşı Taraf: … Anonim Şirketi
Vekili: …
İstemin Özeti: Davacı Şirket adına tescilli 4.9.2002 gün ve … sayılı beyanname muhteviyatı eşya kıymetinin noksan beyan edilmesi nedeniyle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük vergisi ve katma değer vergisinin üç katı tutarında hesaplanarak karara bağlanan para cezalarına itiraz edildikten sonra dava açılmıştır.
Davayı inceleyen … Vergi Mahkemesi, … günlü ve E: …, K: … sayılı kararıyla; davacı tarafından gümrük başmüdürlüğüne yapılan itirazın reddine ilişkin karar tebliğ edilmeden dava açılmış ise de dava açıldıktan çok kısa bir süre sonra olumsuz yanıt tebliğ edilerek idari itiraza ilişkin süreç tamamlandığından, davanın incelenmesine engel kalmadığı, Mahkemelerinin … gün ve E: …; K: … sayılı kararı ile para cezalarının dayanağı olan gümrük vergisi ve katma değer vergisine ilişkin ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptal edildiği; bu nedenle, para cezalarının dayanağının kalmadığı gerekçesiyle işlemi iptal etmiştir.
Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen Danıştay Yedinci Dairesi, 23.5.2007 günlü ve E:2005/606, K:2007/2494 sayılı kararıyla; davacı şirket adına karara bağlanan para cezalarının 16.12.2003 tarihinde tebliği üzerine 22.12.2003 tarihinde … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne itiraz edildiği; itirazın reddi kararı tebliğ edilmeden para cezalarının iptali istemiyle 13.1.2004 tarihinde davanın açıldığı; dava derdest iken, para cezalarına vaki itirazın reddi kararlarının, 6.2.2004 tarihinde tebliğ edildiği; Mahkemece, bu hususun uyuşmazlığın esasını etkilemediği görüşüyle, davanın incelendiği ve iptal kararı verildiği, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında; kişilerin, cezalara karşı yedi gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilecekleri; 7’nci fıkrasında da, gümrük başmüdürlükleri kararlarına karşı, işlemin yapıldığı gümrük müdürlüğünün bulunduğu yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği hükmünün yer aldığı, idari davaya konu olabilecek işlemin, para cezası kararları değil; bu kararlara karşı, Gümrük Kanununun 242’nci maddesinde öngörülen usullere göre yapılacak itiraz üzerine, yine aynı maddede yazılı mercilerce tesis edilecek olumsuz işlem olduğu, bu bakımdan; ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük vergisi ve katma değer vergisinin üç katı tutarında hesaplanarak karara bağlanan para cezalarına vaki itirazın reddine dair karar tebliğ edilmeden; bir diğer ifadeyle, idari davaya konu edilebilecek bir işlem olmadan, vaktinden önce açılan davada, bu husus gözetilmeden verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan … Vergi Mahkemesi, … günlü ve E: …, K: … sayılı kararıyla; ilk kararında ısrar etmiştir.
Israr kararını temyiz eden davalı idarece itiraz yolu tüketilmeden dava açıldığı, para cezasının dayanağı ek tahakkukların kaldırılması yolundaki kararlara karşı yapılan itirazların reddine ilişkin bölge idare mahkemesi kararlarının kesinleştiği ileri sürülerek kararın bozulması istenmiştir.
Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi: Anayasanın 125’inci maddesinde idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu hükme bağlanarak yargı denetimi dışında tutulacak işlemler belirtildiğinden, işlemlerin yargı denetimini engelleyecek açık kanun hükmü bulunmadığı ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14’üncü maddesinde belirtilen davanın incelenmesine engel durumlar olmadığı sürece idari işlemlerin yargı denetimi dışında tutulmaması gerekmektedir. İdari işlemlerin yargı denetimini ortadan kaldıracak şekilde davaların vaktinden önce açılması nedeniyle reddi halinde kişilerin hak arama özgürlükleri engellendiği gibi işlemlerin hukuka uygunluk denetimi de yapılamamış olacaktır.
Olayda, davacı tarafından ek tahakkuklara ve para cezalarına karşı süresinde itirazda bulunulmakla beraber para cezasına ilişkin itiraz ret işleminin tesisi ve tebliği beklenilmeden dava açılmış ise de, dava konusu işlemden bir gün önce açılan davada verilen savunmadan, davalı idare tarafından dava açıldığı öğrenilmeden ve dava dosyasının oluşumu tamamlanmadan dava konusu işlemin tesis ve tebliğ edildiği anlaşıldığından dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun incelenmesinde yasaya aykırılık bulunmamaktadır. Aksi takdirde yeni bir dava yoluna gitmesi mümkün olamayacak olan davacı erken dava açması nedeniyle hak kaybına uğrayacaktır.
Bu nedenle temyiz isteminin ısrar hükmü yönünden reddi ile işin esası yönünden temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Danıştay Yedinci Dairesine gönderilmesi gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı …’un Düşüncesi : Temyiz konusu mahkeme ısrar kararının; Danıştay 7’nci Dairesi bozma kararında yazılı gerekçeler dikkate alınarak bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, tebligat işlemlerinin tamamlandığı görüldüğünden yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmesine gerek görülmeyerek, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Temyiz istemine konu yapılan vergi mahkemesi kararının; davanın, gümrük başmüdürlüğüne yapılan itirazın reddine ilişkin karar tebliğ edilmeden açılmasına karşın dava açıldıktan çok kısa bir süre sonra olumsuz yanıt tebliğ edilerek idari itiraza ilişkin sürecin tamamlanması nedeniyle engel kalmadığı gerekçesiyle davanın esasının incelenebileceği yönündeki hüküm fıkrası, Danıştay Yedinci Dairesinin bozma kararına uyulmayarak verildiğinden ısrar hükmü içermektedir. 2575 sayılı Yasanın 38’inci maddesinin 2’nci fıkrasının (a) bendi uyarınca ısrar hükmünün hukuka uygunluğu konusundaki temyiz incelemesinin Kurulumuzca yapılması gerektiğinden istem incelendi.
4458 sayılı Gümrük Kanununun 242’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında; kişilerin, cezalara karşı yedi gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilecekleri, 7’nci fıkrasında da gümrük başmüdürlükleri kararlarına karşı idari yargı merciine başvurulabileceği hükme bağlandığından, idari yargı yerlerinde, gümrük para cezalarına karşı değil, gümrük başmüdürlüklerinin para cezalarına yapılan itirazların reddine ilişkin kararlarına karşı dava açılabilir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket adına tescilli gümrük giriş beyannamesi muhteviyatı eşya kıymetinin noksan beyan edilmesi nedeniyle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük vergisi ve katma değer vergisinin üç katı tutarında hesaplanarak karara bağlanan para cezalarının 16.12.2003 tarihinde tebliği üzerine 22.12.2003 tarihinde … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne yapılan itiraz hakkında işlem kurulması beklenmeden para cezalarının hukuka aykırı düştüğü iddiasıyla 13.1.2004 tarihinde açılan dava derdest iken itirazın reddine ilişkin 14.1.2004 tarihli kararın davacıya 6.2.2004 tarihinde tebliğ edildiği ve incelenmekte olan davanın derdest olması nedeniyle işlemin tebliğinden sonra dava açılmadığı anlaşılmaktadır.
Para cezasına yöneltilen itirazın reddine ilişkin işlemin tesisi ve tebliği beklenmeden dava vaktinden önce açılmış ise de, itirazın davanın açıldığı tarihten bir gün sonra reddedildiği ve kararın davacıya 6.2.2004 tarihinde tebliğ edildiği idarenin savunmasında bildirilerek davaya konu yapılan işlemin hukuka uygunluğu ve davanın reddi savunulduğundan, tarafların iddia ve savunmasının itirazın reddine ilişkin işlemi konu edindiği; salt vaktinden önce açılmış olması sebebiyle davanın incelenmeksizin reddi halinde tebliğ tarihine göre sürenin geçmesi nedeniyle dava açamayacak ya da açtığı dava incelenemeyecek olan davacının yargı yoluna başvurma olanağının ortadan kalkacağı gözetildiğinde davanın esasının incelenmesi yönündeki ısrar hükmünde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Vergi mahkemesi kararının dava incelenerek verilen hüküm fıkrası üzerinde daha önce temyiz merciince temyiz incelemesi yapılmamıştır. Israr hükmü içermeyen sözü edilen hükmün hukuka uygunluğu konusundaki yargısal denetimin Kurulumuzca değil, ilk derece yargı yerince verilen kararları temyizen incelemekle görevli vergi dava dairesince yapılması gerekmektedir.
Bu nedenle, temyiz isteminin ısrar hükmü yönünden reddine, kararın para cezasını kaldıran hüküm fıkrası temyizen incelenmek üzere dosyanın Danıştay Yedinci Dairesine gönderilmesine, 6.3.2009 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
X – K A R Ş I O Y
Israr hükmünün, Danıştay Yedinci Dairesinin bozma kararında belirtilen hukuksal nedenler ve gerekçe doğrultusunda bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.