Vergi Dava Daireleri Kurulu 1999/366 E. , 2000/124 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 1999/366
Karar No: 2000/124
Temyiz Eden: … Anonim Şirketi
Karşı Taraf: Ulaştırma Vergi Dairesi Müdürlüğü
İstemin Özeti: 11.7.1995 günlü … sayılı gümrük giriş beyannamesiyle 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanuna dayanılarak ithal edilen gemi nedeniyle davacı kurum adına 1996 yılı için kusur cezalı ithalat talep harcı salınmıştır.
… Vergi Mahkemesi, … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla davayı reddetmiştir.
Yükümlü kurumun temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi, 24.3.1999 günlü ve E:1998/488, K:1999/1286 sayılı kararıyla; 3283 sayılı Bazı Kanunlarla Tanınmış olan Gümrük Muafiyetlerinin Kaldırılması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde; kuruluş kanunları veya başka kanunlar ile kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri, bunların bağlı ortaklıkları ve müesseseleri ile özel kuruluşlar ve gerçek veya tüzel kişilere tanınan ithalde alınan her türlü vergi, resim ve harç muafiyeti hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı belirtilerek aynı maddenin ikinci fıkrasında 2581 sayılı Kanun hakkında birinci fıkra hükmünün uygulanmayacağının öngörüldüğü, söz konusu kural karşısında yürürlükte olduğu açık olan 2581 sayılı Kanun ile tanınan gümrük harçları ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden muafiyetin, ithalde alınan harçları da kapsadığının 2581 sayılı Kanunun gerekçesinden anlaşıldığı, bu durumda yükümlü kurumun 11.7.1995 tarihinde 2581 sayılı Kanun kapsamında yurt dışından ithal edilen gemi nedeniyle ithal harcından muaf tutulması gerektiği gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan … Vergi Mahkemesi, … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla; 2581 sayılı Kanun kapsamında ithal edilen geminin gümrük vergisi ile damga resmi dahil olmak üzere ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden muaf olduğu kurala bağlanmışsa da, harç muafiyetiyle ilgili hükmün 3283 sayılı Kanunun birinci maddesiyle 6.5.1993 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırıldığının anlaşılması karşısında yukarıda belirtilen kanun ve tarifeye göre davacı kurum adına yapılan tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Yükümlü ısrar kararını temyiz ettiği dilekçesinde, ithalat sırasında gümrük idaresince beyannamenin “tahakkuk eden vergiler” kısmına “2581 sayılı Kanuna istinaden muaftır” notu konularak hiç bir vergi, resim ve harç tahakkuku yapılmadan ithal işleminin tamamlanıp geminin ithaline izin verildiği halde daha sonra kusur cezalı olarak uygulanan ithal harcı tarhiyatının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi: Israr kararının Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 24.3.1999 günlü ve E:1998/488, K:1999/1286 sayılı bozma kararında yer alan esaslar doğrultusunda bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı …’nın Düşüncesi: Uyuşmazlık; yükümlü şirket tarafından 11.7.1995 tarih ve … sayılı gümrük giriş beyanmamesi ile 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanuna İstinaden yurt dışından ithal edilen gemiye ait ithal harcının ödenmediğinden bahisle 1996 yılı için tarh edilen ağır kusur cezalı ithal harcına ilişkin davayı reddederek cezalı tarhiyatı onayan Vergi Mahkemesi kararının Danıştay Dokuzuncu Dairesince bozulması üzerine ilk kararında ısrar eden vergi mahkemesi kararının bozulması istemine ilişkindir.
3283 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin II.fıkrası gereğince yürürlükte olan 2581 sayılı Kanunun 1.maddesinde, “yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerde, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makina, techizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşların, ilgili mercilerin müsadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olduğu” belirtilmiştir.
Ancak bu madde hükmünde “harç” ifadesi bulunmamaktadır.
Bu nedenle Kanunda açıkca yer almayan bir konuda muafiyet tanınması söz konusu olamıyacağından yükümlü şirket tarafından 11.7.1995 tarihinde yurt dışından ithal edilen gemi için Harçlar Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifenin II. bölümünün 2/e maddesi uyarınca ithal harcı ödenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi ısrar kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Yükümlü kurum tarafından 11.7.1995 günlü … sayılı gümrük giriş beyannamesiyle 2581 sayılı Yasaya dayanılarak ithal edilen gemi nedeniyle salınan kusur cezalı ithalat talep harcına karşı açılan davanın reddi yolundaki ısrar kararı temyiz edilmiştir.
2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanunun birinci maddesinde; yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerin ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden muaf olduğu kurala bağlanmıştır.
13.6.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3283 sayılı Bazı Kanunlarla Tanınmış Olan Gümrük Muafiyetlerinin Kaldırılması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında kuruluş kanunları veya başka kanunlar ile kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri, bunların bağlı ortaklıkları ve müesseseleri ile özel kuruluşlar ve gerçek veya tüzel kişilere tanınan ithalde alınan her türlü vergi, resim ve harç muafiyeti hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı, ikinci fıkrasında ise 14.1.1982 tarih ve 2581 sayılı Kanun hakkında birinci fıkra hükmünün uygulanmayacağı belirtilmiş olup, bu hüküm karşısında 2581 sayılı Kanunun yürürlükte bulunduğu açıktır.
2581 sayılı Kanunun genel gerekçesinde deniz ticaret filosunun geliştirilebilmesi için gemi inşa sanayiinin ve deniz taşımacılığının himaye edilmesi gerektiği, bu itibarla gemi inşa sanayiinin geliştirilmesi ve ticaret filosu tonajının artırılması ve mevcut gemilerin idamesinin sağlanması için mevcut teşvik tedbirleri yanında bazı yeni tedbirleri de getirmenin bir zaruret halini aldığı belirtilmiş olup, böylece 2581 sayılı Kanunla deniz ticaret filosunun geliştirilmesinin ve gemi inşa tesislerinin kurulmasının teşvik edildiğinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak da yurt dışında inşa ettirilerek veya hazır olarak gemi satın alıp ithal eden gerçek veya tüzel kişilerin ithalatla ilgili olarak alınan her türlü vergi ve resim yanında harçtan da muaf olduklarının kabulü gerekmektedir.
Yükümlü şirketin 2581 sayılı Yasa kapsamında 11.7.1995 tarihli gümrük giriş beyannamesiyle ithal ettiği gemi nedeniyle muafiyet hükmünden yararlandırılması gerekirken 492 sayılı Harçlar Kanununun 108 inci maddesi uyarınca Harçlar Kanununa bağlı 8 sayılı Tarifenin II. Bölümünün 2/e maddesine göre adına salınan ithalat talep harcına karşı açılan davanın reddine ilişkin direnme kararı hukuka uygun görülmemiştir.
Bu nedenle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin, … günlü ve E: …, K: … sayılı ısrar kararının bozulmasına, yeniden verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderleri yönünden hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 24.3.2000 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
X – K A R Ş I O Y
3283 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fıkrası karşısında yürürlükte olan 2581 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde, “yüzer havuzlar dahil, yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemiler ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşların, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla damga vergisi dahil, gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden muaf…” olduğu kurala bağlanmışsa da, bu hükümde “harç” ifadesi yer almamaktadır. Kanunda açıkça yer almayan bir konuda muafiyet tanınması söz konusu olamayacağından, yükümlü şirket tarafından 11.7.1995 tarihinde yurt dışından ithal edilen gemi için Harçlar Kanununa bağlı (8) sayılı Tarifenin II. bölümünün 2/e maddesi uyarınca ithal harcı ödenmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2581 sayılı Kanunun 3283 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki ısrar kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.
XX – K A R Ş I O Y
Temyiz başvurusu; davacı Şirket adına gemi ithalat talebi dolayısıyla tarh olunan harç ve kesilen kusur cezasına ait işlemin, söz konusu talebin 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanuna göre harçtan muaf olduğu iddiasıyla, iptali için açılan davayı, harç istisnasıyla ilgili hükmün 3283 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırıldığı gerekçesiyle reddeden Vergi Mahkemesinin buna dair kararının, 2581 sayılı Kanununun, 3283 sayılı Kanunun 1’inci maddesinde, kaldırılan muafiyet hükümleri dışında tutulduğu gerekçesiyle Danıştay Dokuzuncu Dairesince bozulmasından sonra, aynı Vergi Mahkemesince verilen direnme kararının bozulması istemine ilişkindir.
3283 sayılı Kanunun 1’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, bu maddenin ilk fıkrası hükmünün 2581 sayılı Kanun hakkında uygulanmayacağı hükme bağlandığından, direnme kararının gerekçesine katılma olanağı yoktur.
Ancak; anılan 2581 sayılı Kanunun 1’inci maddesinde, bu maddede sayılan gemi, makine, teçhizat, demirbaş v.s.nin, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olduğu hükme bağlanmış olup; bu madde ile tanınan muafiyetin konusu, düzenlemede açıkça görüldüğü üzere, gümrük vergisi ve ithalde alınan diğer vergi ve resimlerdir. İthalde alınan vergilerden kasıt, eşyanın fiili ithali sırasında, gümrük idaresince, gümrük vergi ve resimleri ile birlikte, Gümrük Kanunu hükümleri uygulanarak, alınan diğer vergi, resim ve harçlardır. Nitekim; 4458 sayılı Gümrük Kanununun 3’üncü maddesinin 9’uncu bendinde yapılan, ithalat vergileri deyiminin, eşyanın ithalinde öngörülen gümrük vergilerini ve eş etkili vergileri ifade edeceği açıklaması da, bunu göstermektedir. Bu tür vergilerin tarh, tahakkuk ve tahsilinden doğan idari uyuşmazlıklarda verilen kararların temyiz mercii de, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 31’inci maddesinin (a) fıkrasına göre, Danıştay Yedinci Dairesidir.
Oysa; olayda, iptali istenilen tarhiyata konu harç, 2581 sayılı Kanununun 1’inci maddesinde muafiyet tanınabilmesi için ön koşul olarak aranan, “ilgili mercilerin müsaadesi” dolayısıyla 492 sayılı Harçlar Kanununun ekli (8) sayılı Tarifenin, vergiyi doğuran olay tarihinde yürürlükte bulunan, (II) başlıklı bölümünün 2’nci fıkrasının (e) bendinde öngörülen “ithalat talep” harcıdır; yani, ithal harcı değildir. Söz konusu harç, maddenin düzenlenmesinden de açıkça anlaşılacağı üzere, ithalattan önceki aşamaya; yani, izin aşamasına ilişkindir ve bu yüzden “ithalde alınan harç” olarak kabulüne hukuken olanak yoktur. Esasen, mahkeme kararına vaki temyiz başvurusunun, Danıştay Yedinci Dairesinde değil de, Danıştay Dokuzuncu Dairesinde görülüp karara bağlanmış olması da, bunu doğrulamaktadır.
Bu bakımdan; davacı Şirket adına yapılan tarhiyata konu harç, 2581 sayılı Kanunda öngörülen muafiyet kapsamında olmadığından, temyiz isteminin reddi gerekeceği oyu ile aksine verilen karara katılmıyorum.