Vergi Dava Daireleri Kurulu         1997/270 E.  ,  1998/443 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 1997/270
Karar No: 1998/443

Temyiz Eden: … Vergi Dairesi Müdürlüğü
Karşı Taraf: … Anonim Şirketi
Vekili: …

İstemin Özeti: … Anonim Şirketinin yetkili satıcısı olarak kamyon, kamyonet, minibüs ve otomobil alım-satımı ile uğraşan yükümlünün 1993 yılında beyan ettiği gayrisafi kazancın ortalama kar haddi esasına göre tespit edilen gayrisafi kazançtan düşük bulunması nedeniyle belirlenen matrah farkı üzerinden adına ikmalen kurumlar vergisi ve geçici vergi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen … Vergi Mahkemesi, yükümlünün bayilik belgesi bulunduğu, ana bayiden alınan taşıtların fatura ile alınıp fatura ile satıldığı ve bu faturaların karşıt incelemeye elverişli olmadığı veya araçların faturada yazılı bedelden daha yüksek bedelle satıldığı konusunda idarece yapılmış bir inceleme ve tespit bulunmadığı, bu durumda ortalama kar hadlerine göre tarhiyata konu olacak bir matrah farkı bulunmadığından, yükümlünün beyanındaki düşüklüğün izah edildiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle tarhiyatı kaldırmıştır.
Vergi idaresinin temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesi, 12.11.1996 günlü, E:1996/1603, K:1996/4478 sayılı kararıyla; davacı şirket tarafından beyan edilen gayrisafi kazancın ortalama kar haddi esasına göre beyanı gerekenden düşük bulunması üzerine verilen izah dilekçesi ekinde … Anonim Şirketi tarafından bildirilen fiyat listesine göre oluşan kar oranı dikkate alınarak …- lira matrah farkı üzerinden ikmalen tarhiyat yapıldığının anlaşıldığı, olayda, amillerince belirlenen kar oranına göre kazanç beyan etmek durumunda olan davacı şirketin, satışını yaptığı taşıtların alıcılarının gelir ve kurumlar vergisi mükellefi oldukları ve satış faturalarının karşıt incelemeye elverişli bulunduğu iddiasının davacı tarafından kanıtlanması gerektiği, ispat külfetinin tersine çevrilerek, satışların faturalı olduğu, faturada yazılı tutarlardan fazla para alındığı yolunda idarece yapılmış bir tespit bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulü yolunda verilen mahkeme kararında yasal isabet görülmediği, beyan edilen gayrisafi kazancın perakende satışı yapılan otomobillerin maliyet bedeli ile amillerince belirlenen satış fiyatı karşılaştırılarak, oluşması beklenen gayrisafi kazancın altında kalıp kalmadığı araştırılmadan düşüklük nedeninin izah edilmiş sayılmasına da olanak bulunmadığı gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan … Vergi Mahkemesi, … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş, karşıt incelemeye elverişli faturalarla satıldığı ileri sürülen otomobillerin tamamının 213 sayılı Yasanın 232 nci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan ve defter tutmak zorunda olan kişilere satıldığının, vergi daireleri ile hesap numaralarının faturalarda kayıtlı olduğunun yükümlü tarafından kanıtlanması halinde faturaların karşıt incelemeye elverişli olduğu kabul edilerek gayrısafi hasılattaki düşüklüğün izah edildiğinin kabul edilebileceği, bu nitelikte olmayan faturalarla tüketicilere yapılan satışların izah nedeni olarak kabul edilemeyeceği ileri sürülerek kararın bozulması istenmiştir.

Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerekeceği yolundadır.

Danıştay Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar vergi mahkamesi ısrar kararının bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp vergi mahkemesince verilen ısrar kararının dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
… Anonim Şirketinin genel distribütörü olan … Anonim Şirketinin yetkili satıcısı olarak kamyon, kamyonet, minibüs ve otomobil alım satımı yapan yükümlünün 1993 yılında beyan ettiği gayrısafi kazancın ortalama kar haddi esasına göre tespit edilen gayrısafi kazançtan düşük bulunması nedeniyle belirlenen matrah farkı üzerinden adına salınan kurumlar vergisi ve geçici vergiyi kaldıran vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun vergilendirme döneminde yürürlükte bulunan 111 inci maddesinin birinci fıkrasında; kısmen veya tamamen perakende satış yapan ticaret erbabı ile imalatçıların gösterdikleri gayrısafi kazançlar, Vergi Usul Kanununa göre tespit olunan ortalama kar hadlerinin perakende satılan emtianın maliyet bedeline uygulanması suretiyle bulunacak miktarlara göre düşük olduğu takdirde, beyan edilen gayrısafi kazançlar yerine, bu suretle bulunan miktarların ikmalen vergi tarhına esas alınması kabul edilmiş, üçüncü fıkrasında ise bu maddeye göre tarhiyat yapılabilmesi için tespit edilen gayrısafi kazanç düşüklüğü nedeniyle mükellefin verdiği izahatın yeterli görülmemesinin şart olduğu kurala bağlanmıştır.
Otomobil ve benzeri araç ticaretinde imalatçı veya ana bayi tarafından verilen fiyatlarla satış yapmaları zorunlu görülen ve yetkili satıcı olduklarını kanıtlayan ticaret erbabı için ortalama kar haddi esasına göre vergi salınmasında uygulanması gereken oranın, bu sıfat dışında satış yapanlar için öngörülen oran olamayacağı gözönüne alınarak, 30.4.1992 gün ve 21214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ortalama Kar Haddi cetvelinde bu gibiler için kendilerine tanınandan daha düşük düzeyde kar yüzdesi ile satış yapmaları halinde izahat istenmesi öngörülmüştür.
… Anonim Şirketinin yetkili satıcısı olan davacıdan, motorlu taşıt ticareti nedeniyle beyan ettiği gayrısafi kazancın Ortalama Kar Hadleri Cetvelinde yer alan orana göre hesaplanan kazanca göre düşük bulunması nedeniyle izahat istendiği, yapılan izahın kısmen kabul edildiği ve izah dilekçesine ilişik satış listelerinden belirlendiği savunmada açıklanan % 3 kar oranına göre gayrısafi kazancında görülen … lira düşüklük üzerinden vergi salındığı belirtilmişse de, savunma ekinde dosyaya sunulan ortalama kar haddi bildirim föyünde vergi idaresince yapılan hesaplamadan, tarhiyata esas alınan farkın, kamyon, kamyonet ve minibüsler için yüzde 5, otomobil için % 9 kar oranı üzerinden bulunduğu, … Anonim Şirketinin davacıya tanıdığı kar oranının araştırılmadığı anlaşılmaktadır.
Tarhiyatın kaldırılması yolundaki kararda bu nedenlerle ve sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından temyiz isteminin reddine, 25.12.1998 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

X – K A R Ş I O Y
Danıştay Üçüncü Dairesinin, 12.11.1996 günlü ve E:1996/1603, K:1996/4478 sayılı kararında belirtilen gerekçelerle temyiz isteminin kabulüyle ısrar kararının bozulması gerekeceği görüşüyle karara katılmıyoruz.