Vergi Dava Daireleri Kurulu 1995/74 E. , 1996/234 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 1995/74
Karar No: 1996/234
Temyiz Eden: Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Orman İşletmesi … Müdürlüğü
Vekili: …
Karşı Taraf: Maliye Bakanlığı
İstemin Özeti : 20.4.1984 gün ve 18378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 84/7928 sayılı Kararla gümrük ve istihsal vergisinden muaf tutulan orman ürünü yuvarlak ağaçların, anılan kararın yürürlüğe girdiği tarihten sonra Devlet Orman İşletmesince imal ve teslimi sebebiyle tüketiciden tahsil edilerek vergi dairesine yatırılan …- lira istihsal vergisinin düzeltme ve şikayet yolu ile geri verilmesi yolundaki istemin reddine ilişkin işlemin iptali dileğiyle açılan davayı inceleyen Danıştay Yedinci Dairesi 30.12.1991 gün ve E:1987/2471, K:1991/3613 sayılı kararıyla; 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 1., 13. ve 60 ıncı maddelerindeki düzenlemeler karşısında dahilde alınan istihsal vergisinin yansıtmalı bir vergi olduğu, müstahsilin verginin mükellefi olmakla birlikte bu vergiyi yansıtması nedeniyle vergi yükünün ürünü satın alanlar üzerinde kaldığı, vergi hatalarının düzeltilmesi yoluyla haksız vergi alınmakla yükümlülerin mal varlığında oluşan azalmaların giderilmesinin amaçlandığı, istihsal vergisinin yansıma özelliğinden dolayı işletmenin mal varlığında bu anlamda daimi veya geçici bir azalmanın oluşmadığı, verginin iadesinin işletme yönünden haksız kazanç sağlama sonucunu doğuracağı, ayrıca
mamelekinde herhangi bir azalma da olmayan işletme bakımından menfaat ihlali koşulunun da gerçekleşmediği gerekçesiyle, davayı reddetmiştir.
Kararın İşletme Müdürlüğü tarafından temyiz edilmesi üzerine Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 25.11.1993 gün ve E:1993/70, K:1993/142 sayılı Kararıyla; 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 1 inci ve 13 üncü maddeleri ile 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararındaki düzenlemeler karşısında adı geçen Kanunun 1 inci maddesinde yazılı tabloda yer almayan maddelerden istihsal vergisi alınmasına olanak bulunmadığı, Kanunun 13 üncü maddesine göre dahilde alınan istihsal vergisinin mükellefi söz konusu ürünleri üretenler olduğundan Devlet Orman İşletme Müdürlüğü tarafından satışa sunulan yuvarlak ağaçlar nedeniyle ödenen verginin düzeltme yoluyla iadesinin yine aynı işletme tarafından istenebileceği, Vergi Usul Kanununun vergi hatalarının düzeltilmesi ile ilgili kurallarında, verginin yansıma özelliği yönünden herhangi bir ayırım yapılmadığı gerekçesiyle Daire kararını bozmuştur.
Kurulun bozma kararına uyan Yedinci Daire 8.6.1994 gün ve E:1993/5842, K:1994/3231 sayılı kararıyla, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 1 inci maddesinde; Kanuna bağlı I, II ve III sayılı tablolarda yazılı maddelerden Türkiye’de istihsal ve imal olunanların müstahsil veya amilleri tarafından teslimi veya kendi imalatlarında sarfedilmesi halinde istihsal vergisine tabi tutulacağının belirtildiği, mükellefi belirleyen 13 üncü maddede ise vergi mevzuuna giren maddelerden dahilde istihsal olunanların vergisini bunların müstahsillerinin ödemesinin öngörüldüğü, 20.4.1984 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe konulan 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kanuna bağıl (I) sayılı Tablonun 14 üncü pozisyonunda ve dolayısıyla Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin 44.03 pozisyonunda yer alan yuvarlak ağaçların, istihsal vergisi kapsamı dışına çıkarıldığı, 6802 sayılı Kanuna bağlı ve Kanunun 1 inci maddesinde yazılı Tablolarda yer almayan maddelerden istihsal vergisi alınmasına olanak bulunmadığı, dosyanın incelenmesinden, 84/7928 sayılı Kararnamenin yürürlüğe girdiği 20.4.1984 tarihinden sonra teslim edilen ağaçlar nedeniyle, tüketicilerden tahsil edilip vergi dairesine yatırılan …- liralık istihsal vergisinin yersiz olarak ödendiğinden bahisle iadesinin istendiği, bu istemin, Maliye Bakanlığının dava konusu edilen 15.8.1989 tarih ve 61548 sayılı işlemi ile istihsal vergisinin yansıtılabilir bir vergi olduğu, bu nedenle orman işletmesince vergili olarak teslim edilen orman emvali için ödenen istihsal vergisinin maliyet unsuru olarak satış bedeline dahil edilip, en son müşteriye yansıtıldığından bahisle reddedildiği, açılan davada da, söz konusu yuvarlak ağaçların anılan kararname ile istihsal vergisi kapsamı dışına çıkarıldığı bu kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra istihsal olunan yuvarlak ağaçların satışından dolayı istihsal vergisi tarh, tahakkuk ve tahsil edilmesinin vergi mevzuunda hata oluşturduğunun ileri sürüldüğünün anlaşıldığı, 6802 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre, dahilde alınan istihsal vergisinin mükellefi söz konusu ürünleri üretenler olduğundan, Devlet Orman İşletme Müdürlüğü tarafından satışa sunulan yuvarlak ağaçlar nedeniyle ödenen verginin düzeltme yoluyla iadesi yine aynı işletme tarafından istenebileceği, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununa bağlı ve bu Kanunun 1 inci maddesinde yazılı tablolarda yer almayan maddelerden istihsal vergisi alınmasına olanak bulunmadığından, uyuşmazlığa konu orman ürünü yuvarlak ağaçların, istihsal vergisinden muaf tutulmasına ilişkin, 84/7928 sayılı Kararnamenin yürürlüğe girdiği 20.4.1984 tarihinden sonra üretilip teslim edilen ağaçlar nedeniyle, tahsil edilip ödenen vergilerin iade edilmesi gerekirken, Maliye Bakanlığınca aksi yönde tesis edilen işlemde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …- lira avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar vermiştir.
Karar, işletme müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş; ret ve iadeye hükmedilmemiş olması, maktu vekalet ücreti hesaplanması, yasal faiz istemleri hakkında hüküm verilmemiş olmasının yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek kararın bozulması istenmiştir.
Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği yolundadır.
Danıştay Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi: 20.4.1984 tarihli Resmi Gazetede neşredilen 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile gümrük ve istihsal vergisinden muaf tutulan orman ürünü yuvarlak ağaçları bu kararnamenin neşri tarihinden sonra imal ederek satan Orman Genel Müdürlüğü … Orman İşletme Müdürlüğünden bu malların teslimi sebebiyle tahsil edilen …-liranın iadesi için vaki düzeltme ve şikayet taleplerini reddeden idare işlemi aleyhine açılan davada, dava dilekçesinde açıkça belirtildiği şekilde işlemin iptali ile haksız alınan …-lira istihsal vergisinin kanuni faizi ile birlikte iadesi talep edilmesine rağmen Danıştay 7 nci Dairesinin Esas No:1993/5842, Karar No:1994/3231 sayılı ve 8.6.1994 tarihli kararında davanın kabul edildiği hükme bağlandığı halde bu ifadeyi müteakiben sadece işlemin iptaline hükmedildiği ve dava dilekçesinde sarahaten yapılan …-liranın kanuni faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi talebinin zuhulen karara bağlanmadığı anlaşıldığından temyiz talebinin kabulü ile zuhule müstenid bu hatanın düzeltilmesi için Danıştay 7 nci Daire kararının bozulması gerekeceği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Devlet Orman İşletmesi … Müdürlüğü, Bakanlar Kurulunun 84/7928 sayılı Kararıyla istihsal vergisi kapsamı dışında bırakılmış olmasına karşın, satışı yapılan yuvarlak ağaçlar nedeniyle yersiz tahsil edilen istihsal vergisinin geri verilmesini isteyerek, düzeltme ve şikayet yollarını izlemiş ve istemin reddi yolunda kurulan olumsuz işlemi dava konusu yapmıştır.
Maliye Bakanlığınca kurulan olumsuz işlemin konu yapıldığı bu dava, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesinin 1/a fıkrasında yazılı olan iptal davasıdır. İptal davalarının özelliği gereği yargı yerleri, davaya konu yapılan idari işlemin unsurlarında hukuka aykırılık olup olmadığını araştırır ve aykırılık saptandığında işlemi iptal etmekle yetinir.
Kurulumuzun bozma kararı uyarınca verilen kararda da Danıştay Yedinci Dairesi, vergi kapsamı dışında bırakılan yuvarlak ağaçların satışı nedeniyle tahsil edilen istihsal vergisinin geri verilemeyeceği yolundaki işlemi iptal etmiştir. İptal davalarının özelliği gereği ve dava bir alacak davası olmadığından yargı yerince verilen kararda, faiz isteminin ve iptal kararı sonucuna göre geri verilmesi gereken miktarın hüküm altına alınmasına olanak bulunmamaktadır.
Yukarıda belirtilen nedenlerle alacak davası olarak nitelenemeyecek bu davanın kabulü nedeniyle davacı lehine maktu avukatlık ücretine hükmedilmesinde de yasaya aykırılık görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine, 17.5.1996 gününde oybirliği ile karar verildi.