Vergi Dava Daireleri Kurulu 1993/87 E. , 1994/91 K.
Daire : VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Karar Yılı : 1994
Karar No : 91
Esas Yılı : 1993
Esas No : 87
Karar Tarihi : 28/01/994
TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARDA VERGİ, RESİM VE HARÇ İSTİSNASININ, BELGENİN İLGİLİ BÖLÜMÜNDEKİ SINIRLAR AŞILARAK UYGULANAMAYACAĞI VE KREDİ SÖZLEŞMELERİ İÇİN TANINAN İSTİSNANIN TURİZM YATIRIMINA TAHSİS EDİLEN OTEL BİNASI İÇİN ÖDENMESİ GEREKEN TAPU HARCINA DA YAYGINLAŞTIRILAMAYACAĞI HK.
Davacıdan, turistik otel yapımından dolayı Tapu Harcı, kaçakçılık cezası ve gecikme faizi tahsil edilmiştir.
Bu yatırım için 16.11.1984 gününde yatırım teşvik belgesi aldığını ve süresinin 31.3.1988 gününe değin uzatıldığını, Bakanlar Kurulunun 83/6128 sayılı Kararı ile turizm işletmelerinin ihracatçı kabul edildiği, 1984, 1985, 1986 ve 1987 yıllarında yatırım teşvik belgelerine bağlı yatırımlar için öngörülen vergi, resim ve harç istisnası nedeniyle, turistik otel yapımından dolayı tahsil edilen Tapu Harcının geri verilmesini düzeltme ve şikayet yoluyla isteyen yükümlünün bu istemleri reddedilmiş, kurulan olumsuz işleme karşı dava açılmıştır.
Danıştay Dokuzuncu Dairesinin, davanın düzeltme ve şikayet yoluyla incelenemeyeceği ve bu nedenle reddine ilişkin kararının Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun Kararıyla bozulması üzerine dava aynı Daire tarafından incelenmiş, verilen Kararda; davacıya verilen teşvik belgesinde vergi, resim ve harç istisnasının, teşvik önlemlerinden kabul edildiği, yatırımın gerçekleşmesi sonucunda doğan ve ihtilaf konusu yapılan Tapu Harcının, sözü geçen teşvik önlemi kapsamında olduğu, bu nedenle düzeltme ve şikayet başvurusunun reddinde isabet bulunmadığı, gerekçesiyle Maliye Bakanlığı işlemi iptal edilmiştir.
Yatırımların ve döviz kazandırıcı hizmetlerin özendirilmesi amacıyla 261 sayılı Yasanın 34 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 1. maddesinin (a) fıkrasında tanınan yetki uyarınca yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu Kararları ve bu Kararlar dayanılarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca yayımlanan Tebliğler, teşvik belgesi alan yatırımcı kuruluş ve kişelerin hangi işlemlerinin, vergi, resim ve harç istisnası kapsamında sayılacağını genel olarak düzenlemektedir.
Herhangi bir yatırımın teşvik belgesine bağlanabilmesi için yapılacak yatırımın, program kararnamelerinde belirtilen değerlere uygun olması, teşvik edilmeyen üretim ve yatırım konuları içinde yer almaması ve Devlet Planlama Teşkilatı tarafından teşvik belgesine bağlanmasının uygun görülmesi gerekmektedir.
Teşvik belgesi; yatırımın karakteristik değerlerini taşıyan, bu değer ve saptanan koşullara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde yazılı bulunan teşviklerden yararlanılabilen, Kalkınma Planına uygun ve ülke ekonomisi için genel anlamda yararlı olduğu Devlet Planlama Teşkilatınca kabul edilen yatırımlar için yatırımcılara verilen bir belgedir.
Bu nedenlerle, yatırımcıların ilgili yıl programının uygulanması, eşgüdümü ve izlenmesine ilişkin kararların ekinde yer alan yatırımların ve döviz kazandırıcı hizmetlerin özendirilmesi ve yönlendirilmesine ilişkin “Esaslar”da ve Devlet Planlama Teşkilatınca yayımlanan Tebliğlerde
açıklanan teşvik önlemlerinin hangilerinden ne ölçüde yararlandırılabileceklerinin kendilerine verilen teşvik belgesindeki açıklamalar gözönünde bulundurularak belirlenmesi gerekmektedir.
261 sayılı Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak 15.10.1986 gün ve 19252 Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan 1986/11103 sayılı “1987 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar”ın Eki “Yatırımların ve Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esaslar” hakkındaki Kararın 3.maddesinde; Devlet Planlama Teşkilatı Müşteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanacak yatırımların, uygun görüldüğünde Gümrük Muafiyeti, Yatırım İndirimi, Kaynak Kullanımı Destekleme Primi, Bina İnşaat Harcı İstisnası, Vergi Resim ve Harç İstisnası gibi teşvik araçlarının gerekli görülenlerinden yararlandırılabileceği, aynı Kararın 26.maddesinin birinci fıkrasında, teşvik belgesine bağlı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından belirlenecek asgari miktarda ihracat taahhüdünde bulunan yatırımcıların; yatırım ve işletme dönemlerinde açılan orta ve uzun vadeli krediler ile işletme kredilerinin vadelerin de tasfiye edilinceye kadar alınma ve ödenme aşamasında vergi, resim ve harç istisnasından yararlandırılması, 2.fıkrasında, gemi yapımı ve gemi yapım tesisleri ile, eğitim ve sağlık yatırımlarında ihracata dönük olma koşulunun aranmaması, 3.fıkrasında da, sözkonusu yatırımlarla ilgili şirket kuruluşu ve sermaye artırımı işlemleri, daha sonra yapılan değişiklikle ise taşınmazların veya irtifak haklarının yatırıma aynı sermaye olarak konulması halinde bunların şirket adına tapuya yazılım işlemlerinin ve intifa haklarının tapu siciline işlenmesi işlemlerinin de bu istisna kapsamında nitelenmesi açıklanmıştır.
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından 1.12.1986 gün ve 19298 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 87/1 sayılı Tebliğin 33.maddesinde de bu açıklama yinelenmiştir.
Diğer yandan, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 3 ve 13.maddeleri ile belgelir turizm işletmeleri ihracatçı sayılmış ve bu işletmelerce yapılan yatırımların da yukarıda değinilen teşviklerden yararlanması ve en az döviz taahhüdüne ilişkin miktarın Bakanlar Kurulunca saptanması öngörülmüştür.
Turizm yatırımı ve turizm işletme belgesine sahip olan yükümlüye verilen Yatırım Teşvik belgesinin incelenmesinden; 67 oda, 140 yatak ve 90 kişilik lokanta kapasiteli turistik otel yatırımı nedeniyle verilen belgede yatırımcıya, yatırım indirimi, faiz farkı iadesi, Kaynak Kulla
nını Destekleme Primi ve vergi, resim ve harç istisnası teşviklerinin tanındığı görülmektedir. Vergi, resim ve harç istisnası teşvikinin ise yatırımda kullanılacak yatırım kredisinin, ikraz sözleşmesinin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Bakanlar Kurulu kararı gereğince uygulan ması belirtilmiştir.
Teşvik belgesinde yazılı bu açıklama karşısında, vergi, resim ve harç istisnasının, başka işlemlere de yaygınlaştırılmasında olanak bulunmadığı gibi Program Kararnameleri ve ilgili Tebliğlerin kuralları da yaptırılan otel binasının tapuya işlenmesi sırasında alınması gereken Ta-
pu Harcının, söz konusu teşvik kapsamında görülmesine engeldir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 28.12.1992 günlü ve 1992/3401 sayılı Kararının bozulmasına karar verildi.