Vergi Dava Daireleri Kurulu 1993/105 E. , 1994/131 K.
Daire : VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Karar Yılı : 1994
Karar No : 131
Esas Yılı : 1993
Esas No : 105
Karar Tarihi : 25/02/994
İHRACATI TEŞVİK BELGESİNDEKİ İHRACAT TAAHHÜDÜNÜN YATIRIM TEŞVİK BELGESİ YÖNÜNDEN DE GEÇERLİ KABUL EDİLEMEYECEĞİ, İHRACAT TAAHHÜDÜNDE BULUNULMAYAN VE YATIRIMIN YARARLANACAĞI TEŞVİK TEDBİRLERİ ARASINDA VERGİ, RESİM VE HARÇ İSTİSNASI BULUNMAYAN KURUMUN 3505 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 2 NCİ MADDESİYLE GETİRİLEN DAMGA VERGİSİ İSTİSNASINDAN YARARLANAMAYACAĞI HK.
Kurumun imalat-dokuma-giyim-pakumlu boyama alanındaki yatırım için aldığı Yatırım Teşvik Belgesinde, 2 milyar lira olan sermayesinin sadece bu yatırım için nakit olarak artırması öngörülmüştür. Sermayesini genel kurul toplantısında 8 milyar liraya yükselten Kurum bu değişikliği Ticaret Siciline tescil ettirmiştir. Sermayenin belgede öngörülenden daha fazla artırıldığı ve bu değişikliğin belgede yazılı olan günden sonra ve Ticaret Sicil Gazetesinde duyurulduğunu saptayan Vergi Dairesi Müdürlüğü Kurumdan Damga Vergisi tahsil etmiştir.
Tarhiyatın kaldırılması ve ihtirazi kayıtla ödenen Damga Vergisinin yasal faiziyle birlikte geri verilmesi istemiyle açılan davayı inceleyen Vergi Mahkemesi Kararıyla; Kurumun Damga Vergisi istisnasından yararlanabileceği sonucuna vararak davaya konu yapılan verginin geri verilmesine, yasada öngörülmediğinden faiz isteminin incelenmesine gerek bulunmadığına karar vermiştir.
Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi 1992/1311 sayılı Kararıyla; 3505 sayılı Yasanın geçici 2 nci maddesinin (c) bendindeki vergi, resim ve harç istisnasından yararlanabilmek için öncelikle yapılacak yatırımın ihracata ve döviz
kazandırma faaliyetine yönelik olması gerektiği, Kurumun Yatırım Teşvik Belgesinde ise ihracat ve döviz kazandırma taahhüdünün bulunmadığı anlaşıldığından, 31.10.1990 gününde yapmış olduğu sermaye artırımına ilişkin işlemin vergiye tabi olduğu gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Vergi Mahkemesi Kararıyla; Kurumun Yatırım Teşvik Belgesinde ihracat ve döviz kazandırma taahhüdü yer almamakta ise de, ihracatı teşvik belgesinde ihracat taahhüdünde bulunulduğu, İhracatı Teşvik Belgesinde ihracatın başlaması ve bitişi için öngörü-
len süre, yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımın başlama ve bitiş günleri arasında yer aldığından, ihracatı teşvik belgesinde yer alan ihracat taahhüdünün yatırım teşvik belgesindeki yatırımla ilgili olduğu, dolayısıyla Kurumun yatırım teşvik belgesinde gösterilen yatırımı için ihracat taahhüdünde bulunduğu sonucuna varıldığı, gerekçesiyle davanın kabulü yolundaki ilk kararında direnmiştir.
3505 sayılı Yasanın Geçici 2 nci maddesinin (c) fıkrasında; ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan ve yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için alınan krediler ile bu belge kapsamındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı işlemleri ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların 31.12.1993 gününe değin 488 sayılı Yasaya göre Damga Vergisinden ve 492 sayılı Yasaya göre harçlardan istisna edilmesi öngörülmüştür.
Bu düzenlemeye ilişkin uygulamayı yönlendirmek amacıyla aynı maddenin son fıkkasına dayanılarak yayımlanan, İhracat ve Yatırımlarda Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında (1) seri sayılı Tebliğin “Yatırımlarla İlgili İstisnanın Kapsamı” başlıklı (II/C) bölümünde; ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan yatırım teşvik belgesi kapsamındaki sermaye artırımı işlemlerinin Damga Vergisinden müstesna olduğu, istisnanın, söz konusu taahhütleri kapsayan belge ibraz edilmek koşuluyla 1.1.1989 gününden başlayarak gerçekleşecek işlemlerin tümüne, teşvik belgesinde belirtilen değerler dikkate alınarak uygulanacağı belirtilmiş ancak, teşvik belgesine bağlanmış olmakla birlikte ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulmayan yatırımlarla ilgili sermaye artırımı işlemlerinde gerekli Damga Vergisinin tahsil edileceği açıklanmıştır. Bu düzenleme ve açıklamalardan, 3505 sayılı Yasanın geçici 2 nci maddesiyle getirilen Damga Vergisi istisnasından yararlanabilmek için yatırım teşvik belgesinde ihracat taahhüdüne yer verilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Vergi mahkemesi direnme kararında, Kurumun ihracatı teşvik belgesinde ihracat taahhüdünün yer aldığı ve bu belgede öngörülen sürenin, yatırım teşvik belgesinde yatırımın başlaması ve bitmesi için belirlenen süreler arasında kaldığı, Kurumun yatırım teşvik belgesinde gösterilen yatırımı için ihracat taahhüdünde bulunduğu sonucuna varılmış ise de, ihracatı teşvik belgesi, ihracatçıların döviz tahsisi, gümrük muafiyeti gibi teşvik tedbirlerinden yararlandırılması yoluyla ihracat faaliyetlerinin, yatırım teşvik belgesi ise yatırımcıların yatırım indirimi, vergi, resim ve harç istisnası, Kaynak Kullanımı Destekleme Primi gibi teşvik tedbirlerinden yararlandırılması yoluyla yatırım faaliyetlerinin teşviki için düzenlenen belgelerdir. Her iki belgenin sağlayacağı kolaylıklar ile getirdiği yükümlülükler ve bu konudaki yasal düzenlemeler farklı olduğundan, ihracatı teşvik belgesindeki ihracat taahhüdünün yatırım teşvik belgesi yönünden de geçerli kabul edilmesi olanaksızdır.
Kaldı ki, yatırım teşvik belgesi, yatırımın kararteristik değerlerini içeren, yatırımın bu değer ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde yazılı bulunan teşviklerden yararlanılabilen, Kalkınma Planına uygun ve ülke ekonomisi için genel anlamda yararlı olduğu Devlet Planlama Teşkilatınca kabul edilen yatırımlar için yatırımcılara verilen bir belge olduğundan, yatırımcıların teşvik tedbirlerinin hangilerinden ne ölçüde yararlandırılabileceklerinin kendilerine verilen teşvik belgesindeki açıklamalar gözönünde bulundurularak belirlenmesi gerekmektedir. Kurumun Yatırım Teşvik Belgesinde yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim ve harç istisnası sayılmadığından, Kurumun sermaye artırımına ilişkin işlemin Damga Vergisi istisnasından yararlanmasına olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … günlü … sayılı direnme kararının bozulmasına, karar verildi.