DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/3605 E.  ,  2023/643 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/3605
Karar No : 2023/643

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: …Yapı Denetim Ltd. Şti.’nin denetim sorumluluğunda bulunan … ve … YİBF nolu yapılar ile …Yapı Denetim Ltd. Şti.’nin denetim sorumluluğunda bulunan … YİBF nolu yapıyı, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince denetlemeyerek görev aldığı yapı denetim kuruluşlarının üç defa idari para cezası almasına neden olduğundan bahisle sorumlu denetim elemanı (inşaat mühendisi, uygulama denetçisi) olan davacının, aynı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca denetçi belgesinin iptal edilmesi ve üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim ve laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olmaması için Bakanlıkça kayıtlarının tutulmasına ilişkin 07/07/2019 tarih ve 30824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 03/07/2019 tarih ve 154274 sayılı Bakanlık Olurunun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mevzuat hükümlerinden, yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgelerinin iptal edileceği, belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendislerin, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamayacağı ve ortağı da olamayacağının düzenlendiği ve davacının da görev yaptığı yapı denetim kuruluşlarına üç ayrı para cezası verilmesine sebep olduğu ve Kanun’da aranan üç defa idari para cezası verilmesine sebep olma koşulunun gerçekleştiği anlaşıldığından, davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta, … Yapı Denetim Ltd. Şti. ile … Yapı Denetim Ltd. Şti.’nin üç defa idari para cezası almasına neden olduğundan bahisle sorumlu denetim elemanı (inşaat mühendisi, uygulama denetçisi) olan davacı hakkında 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 8. maddesinin fiilin işlendiği tarihinde yürürlükte olan 8. fıkrası uyarınca işlem tesis edilmiş ise de; anılan fıkra uyarınca aynı yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olan denetçi mimar ve denetçi mühendisler hakkında cezai işlem tesis edilebileceği, davacının farklı yapı denetim kuruluşlarına idari para cezası verilmesine neden olduğu, dolayısıyla kanun maddesinde yer alan eylemin tipiklik unsurunun gerçekleşmediği anlaşıldığından, anılan madde uyarınca işlem tesis edilmesinde ve davanın reddine yönelik Mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararı kaldırılmış ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 15/06/2022 tarih ve E:2021/8129, K:2022/7059 sayılı kararıyla; mevzuat hükmünün incelenmesi neticesinde, denetçinin görev yaptığı ve hakkında üç idari para cezası verilmesine sebep olduğu yapı denetim kuruluşunun aynı yapı denetim kuruluşu olmasını gerektiren bir düzenlemenin bulunmadığı görüldüğünden, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, davacı hakkında 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca aynı yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olan denetçi mimar ve denetçi mühendisler hakkında cezai işlem tesis edilebileceği, davacının farklı yapı denetim kuruluşlarına idari para cezası verilmesine neden olduğu, dolayısıyla Kanun maddesinde yer alan eylemin tipiklik unsurunun gerçekleşmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, mevzuat hükmünde “…yapı denetim kuruluşuna..” ifadesindeki kastın, denetçinin çalıştığı yapı denetim kuruluşları olduğu, bahsi geçen mevzuat gereği, herhangi bir yapı denetim kuruluşunun üç defa idari para cezası almasına sebebiyet veren denetçinin belgesinin iptal edilmesi gerekmekte olup, davacının da görev yaptığı yapı denetim kuruluşlarına üç ayrı para cezası verilmesine sebep olduğu ve Kanun’da aranan üç defa idari para cezası verilmesine sebep olma koşulu gerçekleştiğinden tesis edilen işlemde herhangi bir uygunsuzluğun bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, ısrar kararının hukuka ve usule uygun bulunduğu, davalı idare tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebeplerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının sorumlu denetim elemanı olarak görev aldığı … Yapı Denetim Ltd. Şti.’nin yapı denetimini üstlendiği Şanlıurfa ili, Karaköprü ilçesi, … Mahallesi, … ada, …parsel sayılı taşınmazda yer alan … YİBF numaralı yapıda yapılan inceleme neticesinde düzenlenen 28/06/2018 tarihli teknik inceleme raporu doğrultusunda, Şanlıurfa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı kararı ile adı geçen şirkete 13.618,46-TL idari para cezası verilmiş, Şanlıurfa ili, Karaköprü ilçesi, … Mahallesi, …ada, … parsel sayılı taşınmazda yer alan … YİBF numaralı yapıda yapılan inceleme neticesinde düzenlenen 08/01/2019 tarihli teknik inceleme raporu doğrultusunda Şanlıurfa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı kararı ile adı geçen şirkete 12.175,17-TL idari para cezası verilmiştir.
Yine davacının sorumlu denetim elemanı olarak görev aldığı … Yapı Denetim Ltd. Şti.’nin yapı denetimini üstlendiği Şanlıurfa ili, Viranşehir ilçesi, … Mahallesi, … ada, …parsel sayılı taşınmazda yer alan …YİBF numaralı yapıda yapılan inceleme neticesinde düzenlenen 19/03/2019 tarihli teknik inceleme raporu doğrultusunda ise, … tarih ve … sayılı karar ile adı geçen şirkete 19.689,12-TL idari para cezası verilmiş ve şirketlere idari para cezası verilmesine sebep olduğu gerekçesiyle davacının denetçi belgesinin iptal edilmesine ve üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olmaması için kaydının tutulmasına ilişkin dava konusu işlemin tesisi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un “Yapı denetim kuruluşları ve görevleri” başlıklı 2. maddesinin 4. fıkrasında;
“Yapı denetim kuruluşları aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:
a) Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek.
b) (Değişik: 15/2/2018-7099/14 md.) Yapı denetimini üstlendiğine dair ilgili idareye taahhütname vermek, bu yapıya ilişkin bilgileri yapı ruhsatı düzenleme tarihinden itibaren yedi gün içinde Bakanlığa bildirmek.
c) Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek.
d) Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın proje, teknik şartname ve standartlara uygunluğunu kontrol etmek ve sonuçlarını belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptırmak.
e) Yapılan tüm denetim hizmetlerine ilişkin belgelerin bir nüshasını ilgili idareye vermek, denetimleri sırasında yapıda kullanılan malzeme ve imalatın teknik şartname ve standartlara aykırı olduklarını belirledikleri takdirde, durumu bir rapor ile ilgili idareye ve il sanayi ve/veya ticaret müdürlüklerine bildirmek.
f) (Değişik: 4/4/2015-6645/31 md.) İşyerinde, çalışmaların, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre düzenlenmesi gereken sağlık güvenlik planına uygun olarak yapıldığını kontrol etmek ve gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bildirmek.
g) Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek.
h) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğine dair ilgili idareye rapor vermek.
ı) Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda yaptırmak.” hükmü,
Aynı Kanun’un işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı Kanun’un 32. maddesi ile değişik “İdari Müeyyideler ve Teminat” başlıklı 8. maddesinde 8. fıkrasında ise,
“Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgeleri, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun kararı ile iptal edilir. Bu suretle belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendisler, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz.” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta ısrar hususu yapı denetim kuruluşunun üç defa idari para cezası almasına neden olunduğu gerekçesiyle sorumlu denetim elemanı hakkında Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca denetçi belgesinin iptal edilmesi ve üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim ve laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olmaması yolundaki idari yaptırımın uygulanabilmesi için üç idari para cezasının aynı yapı denetim kuruluşuna verilmiş olmasının gerekip gerekmekdiğine ilişkindir.
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince, denetçi belgesinin iptal edilerek üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alınamayacağı ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olunamayacağına dair idari yaptırımın uygulanabilmesi için, denetçi mimar veya mühendisin üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu yapı denetim kuruluşunun, her üç idari para cezası yönünden de aynı yapı denetim kuruluşu olması gerektiği, olayda ise davacının görev yaptığı iki farklı yapı denetim kuruluşuna verilen idari para cezalarının işleme dayanak alındığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmişse de, işlemin dayanağı 4708 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrasındaki hükmün, denetçinin görev yaptığı ve hakkında üç idari para cezası verilmesine sebep olduğu yapı denetim kuruluşunun aynı yapı denetim kuruluşu olmasını gerektiren bir düzenleme olarak kabulüne olanak bulunmadığı görülmektedir.
Nitekim idari yaptırıma bağlanan husus, denetçinin, yapı denetim kuruluşunun denetim sorumluluğunda bulunan yapıları, 4708 sayılı Kanun gereğince usulüne uygun olarak denetlemeyerek görev aldığı yapı denetim kuruluşunun üç defa idari para cezası almasına sebep olmasıdır. Dolayısıyla denetim görevinin mevzuata uygun şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle denetim sorumluluğu uhdesinde olan yapı denetim kuruluşuna idari para cezası uygulanmasına sebebiyet vermenin üç kez tekrarlanması hususu idari yaptırıma bağlandığından ve yaptırımın muhatabı denetçi olduğundan üç idari para cezasının da aynı yapı denetim kuruluşuna verilmesi zorunluluğu bulunduğundan söz edilemez.
Dava konusu olayda, adı geçen şirketler hakkında tesis edilen idari para cezalarının aynı yere ilişkin olmadığı ve aynı inceleme kapsamında da kabul edilemeyeceği dikkate alındığında, sorumlu denetim elemanı (inşaat mühendisi, uygulama denetçisi) olan davacının, bahsi geçen idari para cezalarına sebep olup olmadığı hususu değerlendirilerek yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, davacının farklı yapı denetim kuruluşlarına idari para cezası verilmesine neden olduğu, dolayısıyla Kanun maddesinde yer alan eylemin tipiklik unsurunun gerçekleşmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdari Dava Dairesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun kabulü, kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptali yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.