DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/3144 E.  ,  2022/3940 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/3144
Karar No : 2022/3940

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) :…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 04/04/2022 tarih ve E:2019/11196, K:2022/1811 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2009 yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin “Kısaltmalar ve Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (a) ve (b) bentlerinde yer alan “Devlet Harası yetiştirmesi” ibaresinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 04/04/2022 tarih ve E:2019/11196, K:2022/1811 sayılı kararıyla;
Dairelerinin davanın reddi yolundaki 11/06/2014 tarih ve E:2009/2183, K:2014/3817 sayılı kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/02/2017 tarih ve E:2014/5659, K:2017/726 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemenin 3. maddesinin (a) bendinde yer alan “Devlet Harası yetiştirmesi” ibaresinin iptali isteminin reddine yönelik kısmının onanması, (b) bendinde yer alan “Devlet Harası yetiştirmesi” ibaresinin iptali isteminin reddine yönelik kısmının bozulması üzerine bozma kararına uyularak;
6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanun’un 8. maddesi ile işlem tarihinde yürürlükte bulunan At Yarışları Tüzüğü’nün 36. maddesine ve dava konusu 2009 Yılı At Yarışları Genel Hükümleri’nin “Kısaltmalar ve tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (b) bendine yer verilerek,
Gerek 6132 sayılı Kanun’un 8. maddesi, gerekse işlem tarihinde yürürlükte bulunan At Yarışları Tüzüğü’nün 36. maddesi ile davalı idareye tanınan safkan atların yarışlara katılma konusunu düzenleme ve birtakım koşullar koyma yetkisinin sınırsız olmayıp; bu yetkinin, safkan atların saflığının korunması, bu saflığa gölge düşürücü halleri önleyici tedbirlerin alınması, uluslararası geçerli ıslah kuralları dahilinde özel hara yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi amaçlarıyla sınırlı ve eşitlik ilkesine uygun olarak kullanılması gerektiği,
Ülkemizin 1997 yılında WAHO’ (Dünya Arap Atı Organizasyonu) ya asil üye olarak kabul edilmesinden sonra, safkan Arap atlarına mahsus ırk vasıflarını taşıyan atları tespit ederek WAHO tarafından yayımlanan Stud-Book’ta yer almasını sağlama görevi ve yetkisinin 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu hükümleri uyarınca davalı idareye ait bulunduğu; dolayısıyla, davalı idarenin Stud-Book’ta yayımlanmasını teklif ettiği ve WAHO’nun da onaylayarak Stud-Book’ta yayımladığı bir atın veya davalı idarenin izni ile ithal edilen WAHO’da kayıtlı ithal bir atın “safkan” olduğu hususunun uluslararası düzeyde tescil edilmiş olduğu,
Bu itibarla, WAHO’ya kayıtlı atın safkan Arap atı olduğunun, bu kaydı yaptıran davalı idarece de kabulünün zorunlu olduğu; aynı zorunluluğun WAHO’ya asil üye olan bir ülkeden davalı idarenin izni ile ithal edilmiş ve menşe ülke tarafından WAHO’ya kaydı yaptırılmış atlar için de geçerli olduğu ve soyu şaibeli atların WAHO’ya kaydının yapıldığı şeklinde bir iddianın varlığı halinde ise, yarış otoritesi davalı Bakanlığın, gerekli araştırmayı yapıp kayıtları düzeltme yoluna gidebileceği,
Dava konusu düzenlemede ise, anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi aygırlar ile çiftleşmesi sonucu oluşan atlar ve bunların soyundan gelen atların “DHÖ” tanımı içerisinde kaldığı; ancak özel yetiştiriciler tarafından yetiştirilen, WAHO’ya kayıtlı safkan aygırların Devlet Harası Yetiştirmesi olmayan aygırlarla çiftleşmesi sonucu doğan atların belirtilen yarışlara katılımının engellendiğinin görüldüğü,
WAHO’ya kayıtlı Arap atlarının davalı idarece ya da özel yetiştirici şahıslarca yetiştirilmiş olmasının, Arap atının safkan olma niteliğinde bir farklılık oluşturmadığı; zira bu hususta gündeme gelecek bir şaibenin yine yarış otoritesi olan idare tarafından gerekli araştırma ve denetimlerin yapılması suretiyle ortadan kaldırılabileceği,
Bu durumda; anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının, özel şahısların yetiştirmiş olduğu aygırlarla çiftleşmesi sonucu doğan atların DHÖ kapsamındaki koşulara katılımının engellenmesinde, uluslararası ölçütlere uygun özel hara yetiştiriciliğini teşvik amacına ve eşitlik ilkesine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle,
2009 Yılı At Yarışları Genel Hükümleri’nin “Kısaltmalar ve tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (b) bendinde yer alan “Devlet Harası yetiştirmesi” ibaresinin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Osmanlı’dan bugüne gelen gen kaynağı olarak korunan safkan Arap atlarının saflığının korunmasının milli bir görev olarak değerlendirildiği; Devlet Haralarında yapılan yetiştiriciliğin temelinin ıslah yoluyla safkan Arap atı yetiştiriciliğini bir sistem içinde yapmak olduğu; at yarışlarının at yetiştiriciliğinin özendirilmesi dışında, Devlet Haralarında at yetiştirilmesi çabalarının sonucunun saptanmasının da büyük önem taşıdığı; böyle bir amaçtan hareket edildiğinde bu tür haralarda yetişen atlara has yarışlar düzenlenmesi veya bazı atlara yarışlara katılma bakımından kısıtlama getirilmesinin, bu amacın gerçekleştirilmesinin tabii sonucu olduğu; Dünya Arap Atı Organizasyonunun Arap atlarını kayıt altına alırken esnek kriterler kullandığı; Ülkemize ithal edilen safkan Arap atları ile ilgili usul ve esaslar ile kriterlerini, 5996 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde ve bunlara istinaden çıkarılan Yönetmeliklerde belirlendiği, bu atların ülkemizde düzenlenen yarışlara iştirak etmeleri ve yetiştiricilikte kullanılmalarının, Bakanlık tarafından sağlandığı; yarış programlarının ne şekilde düzenleneceği ve hangi koşulara hangi atların katılacağı yolundaki düzenlemelerde en önemli amacın, at neslinin ıslahı ve teşviki ile ırk karakterlerinin korunması ve eşitlik ilkesi olduğu; 2009 Yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin 3. maddesindeki koşu tanımları yapılırken DH, DHÖ ve DHÖYW gibi ayrımlara gidilmesinin bir çok nedeni olduğu; bu ayrımlar ile mevcut Arap atı familyalarının başka bir deyişle kan hatlarının korunması ve ıslah çalışmalarının titizlikle yürütülmesi, at ırklarında mevcut faydalı karakterleri ve kalıtsal faktörleri kontrol eden genlerin geleceğe taşınması, safkan Arap atı ırkı ve genetiğinin korunması, ülkemizde Arap atı yetiştiriciliği yapan yerli üreticiler ile at koşturanların korunmasının amaçlandığı; yarış programlarının bir sistem içinde yapıldığı, koşu türlerine göre belli orantılar içinde ikramiyeler konulduğu; koşu türlerine göre maddi yönden yurt dışından at ithal eden at sahiplerini zarara sokacak bir durumun oluşmadığı; dava konusu düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin ikinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulmasının;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkün olduğu belirtilmiş; dördüncü fıkrasında, “Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır.” denilmiş; 50. maddesinin dördüncü fıkrasında ise Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesinin, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/02/2017 tarih ve E:2014/5659, K:2017/726 sayılı kısmen bozma kararında belirtilen gerekçeler göz önüne alınarak verilmiş bir karar olduğundan, usul ve hukuka uygun bulunmakta ve bozulmasını gerektirecek bir hukuka aykırılık taşımamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. 2009 yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin “kısaltmalar ve tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (b) bendinde yer alan “Devlet Harası Yetiştirmesi” ibaresinin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 04/04/2022 tarih ve E:2019/11196, K:2022/1811 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.