DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/2781 E.  ,  2022/4002 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/2781
Karar No : 2022/4002

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :… Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) :…

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 08/03/2022 tarih ve E:2020/1995, K:2022/1138 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muş ili, Korkut ilçesi, … İlköğretim Bölge Okulunda öğretmen olan ve eşi sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Kanun’un Geçici 20. maddesinde belirtilen özel sandığa tabi çalışan davacı tarafından, eş durumu özürüne dayalı olarak Eskişehir iline atanmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan ve 14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu’nun “2.3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan “Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak”, cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri ile aynı Kılavuz’un “3.1. Kimler Başvurabilecek” bölümünde yer alan “1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar” maddesindeki “…sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak…” ibaresinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 08/03/2022 tarih ve E:2020/1995, K:2022/1138 sayılı kararıyla;
Danıştay İkinci Dairesinin, dava konusu Kılavuz’un, 3.1. Kimler Başvurabilecek” bölümünde yer alan; “1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar” maddesindeki “…sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak…” ibaresinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığı, Kılavuz’un, “2.3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan; “Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak” cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri ile eş durumu özründen dolayı Eskişehir iline atanmak istemiyle davacının yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali yolunda verdiği … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, Aralık/2011 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu’nun, “2.3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan; “Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak”, cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptaline ilişkin kısmının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/12/2019 tarih ve E:2018/2803, K:2019/6414 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak;
652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 37/3. ve Geçici 6.; 06/05/2010 tarih ve 27573 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği (Yönetmelik)’nin 35. ve 37. madde hükümlerine dava konusu işlem tarihindeki hâlleriyle yer verildikten sonra;
652 sayılı KHK’nın Geçici 6. maddesi hükmü gereği, Kılavuz’un yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan ve 06/05/2010 tarih ve 27573 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin, 652 sayılı KHK’ya aykırı olmayan hükümlerinin dava konusu uyuşmazlık hakkında uygulanacağı,
Öte yandan; 652 sayılı KHK’nın 37. maddesinin 3. fıkrasının “Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır.” biçimindeki son cümlesinin iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesinin 06/02/2013 tarih ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı kararının gerekçesi incelendiğinde; kararda, özür durumuna bağlı yer değiştirmelerin sadece yaz tatillerinde yapılmasının, özür gruplarına ilişkin yer değiştirmelere zaman yönünden kısıtlama getirdiği ve bu durumun da hukuka aykırı olduğunun vurgulandığı; anılan kararın, Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin uygulanmasını tamamen ortadan kaldıracak nitelikte olmadığı ve tüm Yönetmelik maddelerini hukuka aykırı kıldığından da söz edilemeyeceği, dolayısıyla dava konusu Kılavuz’un dayanaksız kaldığından bahsedilemeyeceğinin kabulü gerektiği,
Dava konusu Kılavuz’un “2.3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan “Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak”, cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptali istemi yönünden;
Aynı Kılavuz hakkında aynı konuda eksik düzenlemeye karşı açılan başka bir davada; Dairelerinin 08/03/2022 tarih ve E:2020/1903, K:2022/1113 sayılı kararıyla; “… Yönetmeliğin, “Eş Durumu Özrü” başlıklı 37. maddesinin 2. fıkrası incelendiğinde, düzenlemenin amacının; eşi kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörde belli bir süre görev yapmış bulunan öğretmenlerin eş durumu özrüne bağlı olarak atanmasına imkan sağlamak suretiyle Anayasa ile koruma altına alınan aile bütünlüğünün sağlanması ve bu şekilde kamu hizmetinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, Kılavuzda; eşi, 506 sayılı Kanun’un 20. maddesine göre, bankalar için kurulmuş özel emeklilik sandığına tabi olarak çalışanlar ile eşi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve benzeri kurumlarda çalışanlara eş durumu özrüne bağlı yer değişikliği hakkı verilmemesinin Yönetmeliğin amacına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, Yönetmeliğin 37. maddesinin 4. fıkrasıyla; eşi emekli olan öğretmenlere, eşlerinin emeklilik tarihinden sonraki altı ay ile sınırlı olmak ve bir defaya mahsus olmak üzere ilk yer değiştirme döneminde eşinin ikamet ettiği yere yer değiştirme isteğinde bulunabileceğine yönelik tanınan hakkın, dava konusu Kılavuz’da yer verilmemek suretiyle üst hukuk normuna aykırı şekilde ortadan kaldırıldığı görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle; Kılavuz’un davaya konu edilen kısmının, eş durumu özrüne bağlı yer değiştirme başvurusunda bulunacaklar yönünden mevzuata aykırı şekilde eksik düzenlenmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.” gerekçesiyle eksik düzenlemelerin iptaline karar verildiğinden, işbu davaya yönelik aynı istem hakkında yeniden karar verilmesine yer bulunmadığı gerekçesiyle,
Kılavuzun “2.3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan “Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak”, cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Dairece verilen karar verilmesine yer olmadığına dair kararın usul ve yasaya aykırılık teşkil ettiği, buna bağlı olarak yargılama giderlerinin de idare aleyhine hükmedilmesinin hakkaniyete uygun düşmediği, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmememiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerine uyulmamış olunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkün olduğu belirtilmiş; 4. fıkrasında, “Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır.” denilmiş; 50. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesinin, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Danıştay İkinci Dairesi kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/12/2019 tarih ve E:2018/2803, K:2019/6414 sayılı bozma kararında belirtilen gerekçeler göz önüne alınarak verilmiş olduğundan, usul ve hukuka uygun kararın bozulmasını gerektirecek bir husus bulunmamaktadır.
Öte yandan, Daire kararında atıfta bulunulan, Danıştay İkinci Dairesinin 08/03/2022 tarih ve E:2020/1903, K:2022/1113 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/12/2022 tarih ve E:2022/2278, K:2022/4001 sayılı kararı ile onanarak kesinleşmiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle 14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu’nun “2. 3. Başvuru Şartları” başlıklı maddesinde yer alan (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerin iptali istemi hakkında hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin 08/03/2022 tarih ve E:2020/1995, K:2022/1138 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak 26/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.