DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/2485 E.  ,  2023/131 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/2485
Karar No : 2023/131

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVACILAR : 1-…Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av. …
2-…Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı
VEKİLİ : Huk. Müş. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 07/12/2021 tarih ve E:2018/562, K:2021/6050 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 21/12/2017 tarih ve 30277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ”Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 1. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 07/12/2021 tarih ve E:2018/562, K:2021/6050 sayılı kararıyla;
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 3., 22., 30. ve 31. maddelerine yer verilmiş, Kanun’un 22. maddesinin atıfta bulunduğu Ek-1’de, gıda işletmelerinin üretimin nevine göre çalıştırmak zorunda olduğu personel arasında gıda mühendisi, kimya mühendisi ve ziraat mühendisinin de sayıldığı belirtilerek bu kapsamda, 24/09/2006 tarih ve 26299 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Gıda Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 4., 7. ve 9. maddeleri; 31/07/2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Kimya Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 4.,6. ve 7. maddeleri; 06/04/2005 tarih ve 25778 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 1., 6., 7. ve 8. maddelerine yer verilerek,
5996 sayılı Kanun ile, uluslararası kabul gören standarlara uygun güvenilir gıda üretimi ve insan sağlığı bakımından olası risklerin daha üretim aşamasında engelenebilmesi amacıyla, gıda işletmelerine üretim nevine göre en az lisans düzeyinde gerekli eğitimi almış personel istihdam etme zorunluluğunun getirildiği; bu kapsamda, 5996 sayılı Kanun’un Ek-1 sayılı ekinde yer alan gıda işletmelerinin, üretilen gıdanın türüne göre, yine aynı ekte yer alan meslek mensuplarını istihdam etmek zorunda oldukları,
5996 sayılı Kanun’un aktarılan hükümlerine istinaden hazırlanan ve 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan “Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik”in, genel itibarıyla, gıda işletmelerinin kayıt veya onay işlemleri ile bu işletmelerde çalıştırılması zorunlu personele ve işletmelerin resmi personel tarafından denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlediği ve anılan Yönetmelik’in 10. maddesinde, 5596 sayılı Kanun’un 22. maddesinde belirtilen, gıda işletmelerinde “çalıştırılması zorunlu personel”e ilişkin esas ve usullere yer verildiği,
Bu kapsamda, Yönetmelik’in 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, gıda işletmelerinde çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensubundan, bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına ilişkin belge alması koşulu aranırken, dava konusu değişiklik ile sadece meslek odasına kayıtlı olduğuna ilişkin belge isteneceğinin düzenlendiği,
Meslek kuruluşlarına, üyelerinin nitelik ve niceliği, ürettikleri iş ve hizmetlerin toplumun temel ihtiyaçlarına yönelik olması ve ülke genelinde yaygınlığı, çoğulcu demokratik gelişim ortamında etkili bir sivil toplum örgütü rolünde bulunmaları, örgütlülüğün üyelere getirdiği yararlar ile toplum çıkarlarının uygun düzeylerde dengelenebilmesi ve demokratik toplum kültürünün kamu düzeninde olumsuzluk yaratmadan derinleştirilebilmesi nedenleriyle, kamusal nitelik kazandırılarak, Anayasa’nın 135. maddesinde yer verildiği,
Anılan madde kapsamında, üyelerinin ortak ihtiyaçlarını karşılamak, hak veya yararlarını, meslek mensupları arasında mesleki etik, disiplin ve dayanışmayı korumak, mühendisliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak amaçlarıyla kurulmuş birer kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Ziraat Mühendisleri Odaları, Kimya Mühendisleri Odaları ve Gıda Mühendisleri Odalarının, söz konusu görevlerini hizmet gereklerine uygun ve meslek mensuplarını bağlayıcı bir şekilde yerine getirebilmeleri için, mesleklerini serbest olarak icra edecek mühendislerin odaya kayıt olmaları zorunluluğunun getirildiği, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanların ise, mesleğe ilişkin kayıt ve denetimlerinin kurumları aracılığıyla sağlanabilmesi dolayısıyla, odaya üyeliklerinin isteğe bağlı bırakıldığı,
Dava konusu değişiklikle, ilgili oldukları mesleki faaliyetin toplum yararına ve mesleki etik kurallara uygun bir şekilde yürütülmesini sağlayan meslek odalarının, önemi, kuruluş kanunlarındaki amaç, görev ve yetkileri göz ardı edilmeyerek gıda işletmelerinde çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunanlara “meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge” ibraz etme zorunluluğunun getirildiği, böylelikle hem ilgili personelin mesleğini icra koşulunu (odaya kayıt zorunluluğu) yerine getirmesinin sağlandığı, hem de meslek odalarına, varsa bu husustaki eksikliği tespit etmek suretiyle gereğini yapma ve oda faaliyetini kanunlara uygun şekilde yürütme imkanının sunulduğu,
Davacılar tarafından; dava konusu Yönetmelik hükmünün odaların denetimine engel olduğu ileri sürülmekte ise de, belirtilen düzenlemeler uyarınca kayıt dışı çalışmanın denetimi ve tespiti Bakanlığın görev ve yetkisinde olup, odaların böyle bir denetimde bulunma yükümlülüğü ve görevinin bulunmadığı,
Bu nedenle, dava konusu düzenleme ile; gıda işletmelerinde çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunanların meslek odasından hangi işletmede çalıştığına dair belge alması gerekliliğine son verilerek, yalnızca meslek odasına kayıtlı olduğuna dair belge sunulmasının öngörülmesinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılardan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası tarafından, gıda üretiminin işlenmesi ve dağıtımının konunun uzmanı olan kişilerin denetim ve gözetimi altında gerçekleştirilmesinin önemli olduğu, meslek odasından ihraç edilmiş olanların veya gerçek dışı belgelerle mesleği icra etmeye teşebbüs edenlerin tespiti, mesleki etik ve disiplin kurallarının işlerliğinin sağlanabilmesinin, bazı belgelerin zorunlu belge olarak kabulü ile mümkün olabileceği, meslek odalarının üyelerinin haklarını korumaya yönelik olarak yapması gereken iş ve işlemlerin, sadece üyeleri üzerinde gerçekleşmediği, üyelerinin hak ve menfaatlerini korumaya yönelik faaliyetlerinin aynı zamanda üyelerinin bu mesleki faaliyeti yerine getirdiği yerde de gerçekleştiği, düzenleme uyarınca odaların üyelerinin hangi iş yerlerinde çalışacağını henüz o iş yerinde çalışmaya başlamadan öğrenilmesinin önüne geçildiği; iş yerinde daha önce aynı meslek kuruluşu üyeleri ile ilgili ücret, özlük hakları, kötü muamele gibi olumsuz durumlar olup olmadığını ilk anda öğrenerek üyenin bilgilendirilebilmesine de olanak tanıyan bir sistemin ortadan kaldırıldığı, üye kimlik belgesinin kayıt dışı çalışmanın tespiti ve denetimine hizmet edemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.DavacılardanTMMOB Ziraat Mühendisleri Odasının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 07/12/2021 tarih ve E:2018/562, K:2021/6050 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 02/02/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.