DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/2133 E.  ,  2023/280 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/2133
Karar No : 2023/280

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Holding A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 29/12/2021 tarih ve E:2017/506, K:2021/5440 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Grup 6- Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke ve Zeyne Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirilmesini teminen gerçekleştirilen ihalede … Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş. tarafından verilen geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödendiği ileri sürülen 59.617,20-TL komisyon bedel ve masrafları ile davalı idarece 1.897.100,00-TL olarak iade edilen geçici teminat tutarının 07/05/2014-01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalındığı ileri sürülen 464.565,37-TL yasal faizi olmak üzere (19/02/2020 havale tarihli miktar artırım dilekçesiyle) toplam 524.182,57-TL’nin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 29/12/2021 tarih ve E:2017/506, K:2021/5440 sayılı kararıyla;
Dava dosyasının, Dairelerinin E:2014/1691 sayılı dosyasıyla birlikte incelenmesinden; Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke ve Zeyne Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirme kapsamına alınarak hazırlık işlemine tâbi tutulmasına, Kurulun … tarih ve … sayılı kararıyla da anılan santrallerin özelleştirme programına alınmasına ve santrallerin işletme hakkı verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine karar verildiği;
Söz konusu kararlar çerçevesinde son teklif verme tarihi 19/02/2010 olan ihale sürecinde nihai pazarlık görüşmeleri 17/05/2010 tarihinde yapılan ihale sonucunda, … tarih ve …sayılı Kurul kararıyla 5.700.000,00 ABD Doları bedelle en yüksek teklifi veren … Ortak Girişim Grubuna İhale Şartnamesi çerçevesinde işletme hakkının devredilmesine, Grubun sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde teminatın idare lehine irat kaydedilmesine, aynı şart ve yükümlülüklerle sırasıyla 13.500.000,00 ABD Doları bedelle ikinci teklifi veren … Elektrik Turizm Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.’ye, 13.100.000,00 ABD Doları bedelle üçüncü teklifi veren … Elektrik Üretimi Sanayi ve Ticaret A.Ş. – … İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubuna, 12.750.000,00 ABD Doları bedelle dördüncü teklifi veren … Grubuna, 11.660.000,00 ABD Doları bedelle beşinci teklifi veren … Üretim A.Ş.’ye, 11.150.000,00 ABD Doları bedelle altıncı teklifi veren … Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye, 10.680.000,00 ABD Doları bedelle yedinci teklifi veren … Ortak Girişim Grubuna (… Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş.) işletme hakkının devredilmesine, şirketin sözleşme imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde, teminatın idare lehine irat kaydedilmesine ve ihalenin iptaline karar verildiği;
Bu süreçte, ilk altı teklif sahibinin İhale Şartnamesi hükümlerini yerine getirmediğinden bahisle sözleşme imzalanamadığı ve işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanması için davacı şirkete 03/03/2014 tarihine kadar süre verildiği, sonrasında bu sürenin 05/05/2014 tarihine kadar uzatıldığı, davacı şirketin ise 29/04/2014 tarihli başvurusu ile ihaleye çıkılmasından beş yıl sonra yedinci sırada oldukları ihalenin üzerlerinde bırakılmasının hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğu ve Silifke HES’in işletme kotlarıyla çakışacak üçüncü bir kişiye ayrı bir tahsis yapılmasının hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğundan bahisle ihalenin iptali ile geçici teminatın iadesinin davalı idareden istenildiği, davalı idare tarafından başvurunun reddedildiği ve geçici teminatın irat kaydedildiği;
Davacı şirket tarafından, anılan ihalenin iptali ve geçici teminatın iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile geçici teminatın gelir kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, Dairelerinin 05/11/2015 tarih ve E:2014/1691, K:2015/3778 sayılı kararıyla, … tarih ve … sayılı işlemin; verilen süre içinde sözleşme imzalanmaması veya ek süre talep edilmemesi hâlinde geçici teminatın irat kaydedileceğine ilişkin kısmının ve … tarih ve … sayılı işlemin iptaline, … tarih ve … sayılı işlemin, ihalenin iptali isteminin reddine ilişkin kısmı yönünden ise davanın reddine karar verildiği, anılan karara karşı davacı ve davalı idarece yapılan temyiz başvuruları sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/10/2016 tarih ve E:2016/2388, K:2016/2729 sayılı kararıyla anılan kararın onandığı;
Geçici teminatın irat kaydı işleminin yargı kararlarıyla iptal edilmesi üzerine, davacı şirket vekilinin, irat kaydedilen 500.000,00 ABD Dolarının avans faiziyle birlikte 30 günü geçmemek kaydıyla … Holding A.Ş. hesabına gönderilmesinin istenildiği, ancak idarece ödemenin Türk Lirası olarak yapılabileceği öğrenildiğinden, yapılacak ödemenin ödeme tarihi itibarıyla Merkez Bankası Döviz Satış Kurundan hesaplanarak TL cinsinden en kısa sürede … Holding A.Ş. hesabına gönderilmesinin istenilmesi üzerine, davalı idarece 01/02/2017 tarihinde 1.897.100,00-TL (500.000,00 ABD Dolarının ödeme günündeki TL karşılığı)nin davacı şirkete ödendiği;
Bunun üzerine, … Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş.’nin geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödenen 59.617,20-TL komisyon ücreti ile yoksun kalınan 128.840,40-TL ticari faiz (%3 ticari faiz olarak 35.789,00 ABD Doları x 3.600) olmak üzere toplam 188.457,60-TL’nin tazmin edilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı;
Davacı vekilinin 19/02/2020 havale tarihli miktar artırım dilekçesiyle, dava konusu miktarın, … Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş. tarafından verilen geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödenen 59.617,20-TL komisyon bedel ve masrafların ve 1.897.100,00-TL olarak iade edilen teminat tutarının 07/05/2014 – 01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalınan 464.565,37-TL yasal faizinin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi şeklinde artırıldığı;
Dairelerinin 18/12/2019 tarihli ara kararıyla davalı idareden, anılan ihale için … Bankasının … tarih ve … seri nolu 500.000,00 ABD Doları geçici teminat mektubunun paraya çevrildiği tarihi gösterir dekontun onaylı bir örneğinin gönderilmesinin istenilmesine; söz konusu geçici teminat mektubu bedelinin davacıya ödendiği tarihi de gösteren dekontun onaylı bir örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verildiği; davalı idarenin cevabi yazısı ekinde sunulan dekontlardan, … Bankası tarafından … tarih ve … teminat mektubu tazmin bedeli olarak 07/05/2014 tarihinde 1.046.600,00-TL, 08/05/2014 tarihinde 1.900,00-TL olmak üzere toplam 1.048.500,00-TL’nin davalı idareye yatırıldığı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/10/2016 tarih ve E:2016/2388, K:2016/2729 sayılı kararı gereği geçici teminatın iadesi olarak 1.897.100,00-TL’nin ise davalı idare tarafından davacının hesabına yatırıldığının anlaşıldığı;
Dairelerinin 11/03/2020 tarihli ara kararıyla, davacıdan ve … Bankası A.Ş.’den anılan ihaleye ilişkin olarak verilen … tarih ve … seri nolu 500.000,00 ABD Doları tutarlı geçici teminat mektubunun davalı idare tarafından irat kaydedilmesi üzerine, teminat bedelinin davacının banka nezdindeki mevduat hesabından mı karşılandığı, yoksa davacı şirket borçlandırılmak suretiyle mi karşılandığının sorulmasına, bu hususlara ilişkin bilgi ve belgelerin onaylı birer örneklerinin gönderilmesinin istenilmesine; söz konusu geçici teminat mektubunun irat kaydedilmesi nedeniyle davacı şirket tarafından bankaya hangi ülke para birimi üzerinden ödeme yapıldığının sorulmasına; teminat bedeli davacı şirketin borçlandırılması suretiyle karşılandıysa, davacı şirket tarafından borç kapatılma tarihine kadar bankaya ödenen tutar (ana para, faiz, komisyon ve benzeri giderler ayrı ayrı belirtilerek) ile toplam tahsilat tutarını da içeren açıklamalı hesap tablosu ile dayanağı belgelerin onaylı birer örneklerinin gönderilmesinin istenilmesine karar verildiği; davacının ara kararına cevabi yazısında, teminat bedelinin bankaya TL olarak ödendiğinin belirtildiği, yazı ekinde “1.047.600,00-TL tazmin tahsilatı” yapıldığına ilişkin 07/05/2014 tarihli bir dekontun sunulduğu;
Dairelerinin 11/02/2019 tarihli görevlilik kararıyla davalı idarenin görev itirazının reddine karar verildiği;
Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26. maddesinin 1. fıkrası, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine Dair Kanun’un 1. maddesi, 2. maddesinin 1. fıkrası, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 37. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi, Özelleştirme Uygulamalarında Değer Tespiti ve İhale Yönetmeliği’nin 3. maddesinin (g) bendi, … A.Ş.’ye Ait Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke ve Zeyne Hidroelektrik Santrallerinin İşletme Hakkı Verilmesi Yöntemiyle Özelleştirilmesine İlişkin İhale Şartnamesi’nin 2. maddesinin 6. fıkrası, 6.3. maddesinin 3. fıkrası, 7. maddesi, 7.3. maddesinin 2. ve 4. fıkaralarına yer verilerek;
Geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödendiği ileri sürülen 59.617,20-TL komisyon bedel ve masraflarının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemi yönünden;
İhale Şartnamesi’nde, teklif sahibinin İhale Şartnamesi kurallarını aynen kabul etmiş sayılacağı, tekliflerinin süresiz ve şartsız olacağı, ihale sonuçlarının onayına ilişkin Kurul kararında yer alan teklif sahiplerinin geçici teminatlarının sözleşme imzalandığı tarihe kadar iade edilmeyeceği, teklif sahiplerinin geçici teminatlarının iadesi sırasında, gösterdikleri teminatlar nedeniyle faiz, kazanç kaybı, sebepsiz zenginleşme, masraf, zarar ve sair isim altında hiçbir talepte bulunmayacaklarını kabul ve taahhüt edecekleri kurallarına yer verildiği; öte yandan, ilgili mevzuatta ve İhale Şartnamesi’nde sözleşme imzalama sürecine ilişkin bir sürenin öngörülmediği, ihale sonucunda Kurulun … tarih ve … sayılı kararında, ilk altı teklif sahibinin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde yedinci sırada bulunan Ortak Girişim Grubunun sözleşmeye davet edileceğinin belirtildiği, sözleşmeye davetin hangi tarihte yapılacağına ilişkin bir belirlemenin yapılmadığı, Dairelerinin 05/11/2015 tarih ve E:2014/1691, K:2015/3778 kararıyla söz konusu ihalede ve … tarih ve … sayılı işlemin ihalenin iptali isteminin reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, bu kısım yönünden davanın reddine karar verildiği ve anılan kararın onanarak kesinleştiği, bu bağlamda ihale süreci devam ettiğinden geçici teminatın idarede kaldığı bu süre içerisinde geçici teminat nedeniyle bankaya ödenen masraflara davacı tarafından katlanılması gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacının bu istemi yönünden davanın reddi gerektiği;
Davalı idarece 1.897.100-TL olarak iade edilen geçici teminat tutarının 07/05/2014-01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalındığı ileri sürülen 464.565,37-TL yasal faizinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemi yönünden;
İdarî yargı yerlerince verilen idarî işlemin iptali kararlarının, idarî davaya konu edilen idarî işlemi tesis edildiği tarihten itibaren ortadan kaldırarak, idarî işlemden önceki hukukî durumun geri gelmesini sağladığı;
Kamu idarelerinin, görmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerini yürütürken hukuka uygun biçimde hareket etmek ve hukuka aykırı işlem veya eylemlerden dolayı kişilerin uğradıkları zararları Anayasa’nın 125. maddesi uyarınca tazmin etmek zorunda oldukları;
Hukuka aykırı işlem nedeniyle yoksun kalınan maddi hakların karşılanmasının zaman içinde gecikmesi ve bu gecikmeden doğan zararın karşılanması için kanunî faiz uygulanması gerektiği;
İdarenin, kendi eylem ve/veya işlemlerinden doğan bir zararın bulunması hâlinde bu zararı tazmin etmesinin hukuk devleti ilkesinin gereği olduğu ve mahrum kalınan para nedeniyle kanunî faiz hesabının yapılması ve ortaya çıkan tutarın iade edilen tutarla karşılanmamış olması hâlinde bu miktarın tazminine karar verilmesi gerektiği;
Dairelerinin 18/12/2019 ve 11/03/2020 tarihli ara kararları üzerine dosyaya sunulan cevabî yazı ve eklerinden, 500.000 ABD Doları bedelli geçici teminatın irat kaydedilmesi üzerine ilgili banka tarafından davalı idareye toplam 1.048.500-TL’nin ödendiği, geçici teminatın irat kaydı işleminin iptali üzerine de davalı idare tarafından davacı şirkete 01/02/2017 tarihinde 1.897.100-TL ödeme yapıldığının anlaşıldığı;
… Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş. tarafından, geçici teminatın idareye nakit olarak verilmediği, ihaleye geçici teminat mektubunun sunulduğu, söz konusu teminat mektubunun irat kaydedilmesi nedeniyle ilgili banka tarafından idareye Türk Lirası cinsinden ödeme yapıldığı, davalı idarece ise yargı kararının yerine getirilmesini teminen Türk Lirası cinsinden yapılan ödeme tutarını faiziyle davacıya ödemek yerine 500.000 ABD Dolarının ödeme tarihindeki Türk Lirası karşılığı olan 1.897.100-TL’nin davacıya iade edildiğinin anlaşıldığı;
Öte yandan, idareye ödenen 1.048.500-TL üzerinden bir faiz ödenmesi gerektiği düşünülse dahi bu miktarın 07/05/2014 – 01/02/2017 tarihleri arasındaki hesaplanan yasal faiz tutarının yaklaşık 258.793-TL olduğu, davalı idare tarafından ise davacı şirkete 1.897.100-TL ödemenin yapıldığı, başka bir anlatımla, davalı idarece davacı şirkete iade edilen tutarın idareye yapılan ödemeden 848.600-TL daha fazla olduğu, bu miktarın hesaplanan yasal faizden daha yüksek olduğu, idareye ödenen 1.048.500-TL üzerinden faiz hesaplanması davacı açısından daha aleyhe bir sonuç doğuracağından, bu kapsamda da davacı şirketin tazmini gereken bir zararının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; Daire kararında faiz ödenmesinin gerekip gerekmediği konusunun yeterli açıklıkta ortaya konulmadığı ve çelişkili değerlendirmeler yapıldığı, talep konusunun doğru değerlendirilmediği, gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği, faizin asıl alacağa yürütülmesi gerektiği ve asıl alacağın geçici teminat tutarı olan 500.000 ABD Doları olduğu, Daire kararında faiz ödemesi ile kur farkının karıştırıldığı, idarece faiz ödemesi yapılmadığı, İhale Şartnamesi’ndeki düzenlemenin olağan şekilde işleyen bir ihale süreci kapsamında verilen geçici teminatların iadesine ilişkin olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan Daire kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke ve Zeyne Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirme programına alınmasına ve santrallerin işletme hakkı verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine karar verilmesinin ardından yapılan özelleştirme ihalesi sonrası Kurulun 26/08/2010 tarih ve 2010/71 sayılı kararıyla 13.520.000,00 ABD Doları bedelle en yüksek teklifi veren …Ortak Girişim Grubuna İhale Şartnamesi çerçevesinde işletme hakkının devredilmesine, Grubun sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde teminatın idare lehine irat kaydedilmesine, aynı şart ve yükümlülüklerle sırasıyla 13.500.000,00 ABD Doları bedelle ikinci teklifi veren … Elektrik Turizm Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.’ye, 13.100.000,00 ABD Doları bedelle üçüncü teklifi veren … Elektrik Üretimi Sanayi ve Ticaret A.Ş. – … İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubuna, 12.750.000,00 ABD Doları bedelle dördüncü teklifi veren Hayat Girişim Grubuna, 11.660.000,00 ABD Doları bedelle beşinci teklifi veren … Üretim A.Ş.’ye, 11.150.000,00 ABD Doları bedelle altıncı teklifi veren … Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye, 10.680.000,00 ABD Doları bedelle yedinci teklifi veren … Ortak Girişim Grubuna (… Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş.) işletme hakkının devredilmesine, şirketin sözleşme imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde, teminatın idare lehine irat kaydedilmesine ve ihalenin iptaline karar verilmiştir.
Bu süreçte, ilk altı teklif sahibinin İhale Şartnamesi hükümlerini yerine getirmediğinden bahisle sözleşme imzalanamadığı ve işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanması için davacı şirkete 03/03/2014 tarihine kadar süre verildiği, sonrasında bu sürenin 05/05/2014 tarihine kadar uzatıldığı, davacı şirketin ise 29/04/2014 tarihli başvurusu ile ihaleye çıkılmasından beş yıl sonra yedinci sırada oldukları ihalenin üzerlerinde bırakılmasının hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğu ve Silifke HES’in işletme kotlarıyla çakışacak üçüncü bir kişiye ayrı bir tahsis yapılmasının hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğundan bahisle ihalenin iptali ile geçici teminatın iadesinin davalı idareden istenildiği, davalı idare tarafından başvurunun reddedildiği ve geçici teminatın irat kaydedildiği anlaşılmaktadır.
Davacı şirket tarafından, anılan ihalenin iptali ve geçici teminatın iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile geçici teminatın gelir kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılan davada Dairenin 05/11/2015 tarih ve E:2014/1691, K:2015/3778 sayılı kararıyla, … tarih ve … sayılı işlemin; verilen süre içinde sözleşme imzalanmaması veya ek süre talep edilmemesi hâlinde geçici teminatın irat kaydedileceğine ilişkin kısmının ve … tarih ve … sayılı işlemin iptaline, … tarih ve … sayılı işlemin; ihalenin iptali isteminin reddine ilişkin kısmı yönünden ise davanın reddine karar verildiği, anılan karara karşı davacı ve davalı idarece yapılan temyiz başvuruları sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/10/2016 tarih ve E:2016/2388, K:2016/2729 sayılı kararıyla anılan kararın onandığı görülmüştür.
Geçici teminatın irat kaydı işleminin yargı kararlarıyla iptal edilmesi üzerine, davacı şirket vekilinin … tarih ve … sayı ile idare kaydına alınan dilekçesiyle, 24/01/2017 tarih ve 528 sayı ile idare kaydına alınan dilekçeyle irat kaydedilen 500.000,00 ABD Dolarının avans faiziyle birlikte 30 günü geçmemek kaydıyla … Holding A.Ş. hesabına gönderilmesi istenilmiş, ancak idarece ödemenin Türk Lirası olarak yapılabileceği öğrenildiğinden, yapılacak ödemenin ödeme tarihi itibarıyla Merkez Bankası Döviz Satış Kurundan hesaplanarak TL cinsinden en kısa sürede … Holding A.Ş. hesabına gönderilmesinin istenilmesi üzerine, davalı idarece 01/02/2017 tarihinde 1.897.100,00-TL (500.000,00 ABD Dolarının ödeme günündeki TL karşılığı) davacı şirkete ödenmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
Davacı vekilinin 19/02/2020 havale tarihli miktar artırım dilekçesiyle, dava konusu miktar, … Yatırım Danışmanlık Enerji ve Madencilik İnşaat A.Ş. tarafından verilen geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödenen 59.617,20-TL komisyon bedel ve masrafların ve 1.897.100,00-TL olarak iade edilen teminat tutarının 07/05/2014 – 01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalınan 464.565,37-TL yasal faizinin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi şeklinde artırılmıştır.
Dairenin 18/12/2019 tarihli ara kararıyla davalı idareden, … Bankasının … tarih ve … seri nolu 500.000,00 ABD Doları geçici teminat mektubunun paraya çevrildiği tarihi gösterir dekontun onaylı bir örneği ile söz konusu geçici teminat mektubu bedelinin davacıya ödendiği tarihi de gösteren dekontun onaylı bir örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş; davalı idarenin cevabi yazısı ekinde sunulan dekontlardan, anılan banka tarafından … tarih ve … teminat mektubu tazmin bedeli olarak 07/05/2014 tarihinde 1.046.600,00-TL, 08/05/2014 tarihinde 1.900,00-TL olmak üzere toplam 1.048.500,00-TL’nin davalı idareye yatırıldığı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/10/2016 tarih ve E:2016/2388, K:2016/2729 sayılı kararı gereği geçici teminatın iadesi olarak 1.897.100,00-TL’nin ise davalı idare tarafından davacının hesabına yatırıldığı anlaşılmıştır.
Dairenin 11/03/2020 tarihli ara kararıyla, davacıdan ve adı geçen bankadan … tarih ve … seri nolu 500.000,00 ABD Doları tutarlı geçici teminat mektubunun davalı idare tarafından irat kaydedilmesi üzerine, teminat bedelinin davacının banka nezdindeki mevduat hesabından mı karşılandığı, yoksa davacı şirket borçlandırılmak suretiyle mi karşılandığının sorulmasına, bu hususlara ilişkin bilgi ve belgelerin onaylı birer örneklerinin gönderilmesinin istenilmesine; söz konusu geçici teminat mektubunun irat kaydedilmesi nedeniyle davacı şirket tarafından bankaya hangi ülke para birimi üzerinden ödeme yapıldığının sorulmasına; teminat bedeli davacı şirketin borçlandırılması suretiyle karşılandıysa, davacı şirket tarafından borç kapatılma tarihine kadar bankaya ödenen tutar (ana para, faiz, komisyon ve benzeri giderler ayrı ayrı belirtilerek) ile toplam tahsilat tutarını da içeren açıklamalı hesap tablosu ile dayanağı belgelerin onaylı birer örneklerinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş; davacının ara kararına cevabi yazısında, teminat bedelinin bankaya TL olarak ödendiğinin belirtildiği, yazı ekinde “1.047.600,00-TL tazmin tahsilatı” yapıldığına ilişkin 07/05/2014 tarihli bir dekontun sunulduğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” kuralına yer verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26. maddesinin 1. fıkrasında, “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.” kuralı yer almıştır.
3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine Dair Kanun’un 1. maddesinde, “Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hâllerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık yüzde oniki oranı üzerinden yapılır. Cumhurbaşkanı, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkilidir.”; 2. maddesinin 1. fıkrasında, “Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1. maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.” kurallarına yer verilmiştir.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 37. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, özelleştirme uygulamaları ile ilgili olarak, bu Kanun hükümleri gereğince yapılacak uygulamalar ile ihale usullerine ilişkin esasların idarece çıkarılacak yönetmeliklerle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
29/11/2003 tarih ve 25301 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özelleştirme Uygulamalarında Değer Tespiti ve İhale Yönetmeliği’nin işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 3. maddesinin (g) bendinde, İhale Şartnamesinin, ihale konusu işin genel ve özel şartlarına ilişkin belgeyi ifade ettiği belirtilmiş; “Teminat Olarak Kabul Edilebilecek Değerler” başlıklı 15. maddesinde, tedavüldeki Türk Lirası, idarece belirlenecek döviz cinsi, Hazine Müsteşarlığınca ihale mevzuatı ile ilgili olarak belirlenen bankaların veya yetkili finans kuruluşlarının vereceği idarece şartları belirlenecek teminat mektupları, Devlet tahvilleri, teminat olarak kullanılabilmesi mümkün olan Hazine bonoları ve Hazine kefaletini haiz tahvillerin geçici teminat olarak kabul edileceği ve teminat olarak kabul edilebilecek bu değerlerden hangisinin veya hangilerinin talep edileceğinin ihale şartnamesinde belirtileceği, ihalelerde teklif sahiplerinden geçici teminat alınmasının zorunlu olduğu, idarenin, getirilecek olan geçici ve kesin teminat mektuplarının, risk temerküzünden kaçınmak amacıyla başka bir banka veya finans kuruluşundan getirilmesini talep edebileceği kuralı getirilmiştir.
… A.Ş.’ye Ait Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke ve Zeyne Hidroelektrik Santrallerinin İşletme Hakkı Verilmesi Yöntemiyle Özelleştirilmesine İlişkin İhale Şartnamesi’nin 2. maddesinin 6. fıkrasında, teklif sahibi/alıcının ihale ilanı ve işbu İhale Şartnamesindeki hükümleri aynen kabul etmiş sayılacağı; 6.3. maddesinin 3. fıkrasında, tekliflerin süresiz ve şartsız olacağı; 7. maddesinde, geçici teminat tutarının 500.000,00 ABD Doları olduğu; 7.3. maddesinin 2. ve 4. fıkralarında, ihale sonuçlarının onayına ilişkin Kurul kararında yer alan teklif sahiplerinin geçici teminatlarının sözleşme imzalandığı tarihe kadar iade edilmeyeceği, teklif sahiplerinin geçici teminatlarının iadesi sırasında, gösterdikleri teminatlar nedeniyle faiz, kazanç kaybı, sebepsiz zenginleşme, masraf, zarar ve sair isim altında hiçbir talepte bulunmayacaklarını kabul ve taahhüt edecekleri; 18. maddesinin 3. fıkrasında, alıcının EPDK nezdinde Enerji Piyasası Düzenleme Kuruluna lisans başvurusunda bulunacağı; 19. maddesinin 3. fıkrasında ise, ihale sonucunda teklif sahibinin kuracağı sermaye şirketinin EPDK nezdinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurulundan lisans alarak idareye başvuracağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Daire kararının geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödendiği ileri sürülen 59.617,20-TL komisyon bedel ve masraflarının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden;
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı bir karar verilmesi
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda belirtilen Danıştay Onüçüncü Dairesi kararının, belirtilen istemler yönünden davanın reddine ilişkin kısmı, aynı gerekçe ile Kurulumuzca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Daire kararının, davalı idarece 1.897.100-TL olarak iade edilen geçici teminat tutarının 07/05/2014-01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalındığı ileri sürülen 464.565,37-TL yasal faizinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden;
Anayasa’nın 125. maddesi uyarınca, idarenin, kendi eylem ve/veya işlemlerinden doğan bir zararın bulunması hâlinde bu zararı tazmin etmesi gerekmekte olup, mahrum kalınan para alacağı nedeniyle kanunî faiz hesabının yapılması ve ortaya çıkan tutarın iade edilen tutarla karşılanmamış olması hâlinde bu miktarın tazminine karar verilmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu İhale Şartnamesi’nin 7. maddesinde, geçici teminat tutarının 500.000 ABD Doları olarak belirlendiği, davacı şirketin ise geçici teminat tutarını davalı idare hesaplarına nakit olarak yatırmak yerine geçici teminat mektubu sunduğu görülmektedir.
Güvence belgesi olarak da bilinen teminat mektupları, bankalar tarafından teminat mektubunun tutarına göre belirlenen bir komisyon karşılığı gerçek ya da tüzel kişilere verilmekte olup, bir işin gerçekleşeceğinin ya da bir borcun ödeneceğinin banka tarafından güvence altına alınması, diğer bir ifadeyle garanti edilmesi amacını taşımaktadır. Bu doğrultuda, geçici teminatın idarelere nakit olarak sunulması yerine geçici teminat mektubu olarak sunulması ilgililere maliyet avantajı sağlamaktadır.
Dairenin 18/12/2019 ve 11/03/2020 tarihli ara kararları üzerine dosyaya sunulan cevabî yazı ve eklerinden, 500.000 ABD Doları bedelli geçici teminatın irat kaydedilmesi üzerine davacı şirket tarafından 07/05/2014 tarihinde … Bankasından davalı idareye 1.048.500-TL’nin ödendiği, geçici teminatın irat kaydı işleminin iptali üzerine de davalı idare tarafından davacı şirkete 01/02/2017 tarihinde 1.897.100-TL ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar davacı şirket tarafından irat kaydedilen 500.000 ABD Doları cinsinden geçici teminatın iadesi esnasında ödenmeyen gecikmeden doğan zarara karşılık olarak hesaplanan 464.565,37 TL’nin 28/09/2016 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiş ise de, davacı şirketin, 500.000 ABD doları geçici teminat tutarını idare hesabına yatırmak yerine aynı meblağa yönelik geçici teminat mektubu sunduğu görülmektedir.
Bahse konu teminat mektubunun irat kaydedilmesi üzerine idareye Türk Lirası cinsinden ödeme yapıldığı, davalı idarece ise yargı kararının yerine getirilmesini teminen Türk Lirası cinsinden yapılan ödeme tutarını faiziyle ödemek yerine 500.000 Amerikan Dolarının Türk Lirası karşılığının davacıya ödendiği anlaşılmaktadır.
Bu doğrultuda, davacı şirket tarafından idareye ödenen 1.048.500-TL üzerinden faiz ödenmesi gerektiği konusunda tereddüt bulunmamakla birlikte, 1.048.500-TL’nin 07/05/2014-01/02/2017 tarihleri arası için hesaplanan yasal faiz tutarı yaklaşık 258.793-TL olup, davalı idare tarafından ise davacı şirkete 1.897.100-TL ödemenin yapıldığı görülmektedir.
Bu durumda, davalı idarece davacı şirkete iade edilen tutarın Türk Lirası karşılığının davacı şirket tarafından idareye yapılan ödemeden 848.600-TL fazla olduğu, bu miktarın hesaplanan yasal faizden daha yüksek olduğu, idareye ödenen 1.048.500-TL üzerinden faiz hesaplanması davacı açısından aleyhe sonuç doğuracağından, bu kapsamda da davacı şirketin tazmini gereken bir zararının bulunmadığı görüldüğünden davanın reddi yolundaki Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin 29/12/2021 tarih ve E:2017/506, K:2021/5440 kararının, geçici teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemleri nedeniyle bankaya ödendiği ileri sürülen …-TL komisyon bedel ve masraflarının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Anılan Daire kararının, davalı idarece …-TL olarak iade edilen geçici teminat tutarının 07/05/2014-01/02/2017 tarihleri arasındaki yoksun kalındığı ileri sürülen …-TL yasal faizinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
4. 20/02/2023 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.