DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2022/1609 E. , 2023/79 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/1609
Karar No : 2023/79
TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVACI) :… Sendikası
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI): …Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 23/12/2021 tarih ve E:2016/1124, K:2021/5185 sayılı kararının, davalı idare tarafından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı yönünden, davacı tarafından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı ile davanın reddine ilişkin kısımları yönünden karşılıklı olarak temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 17/04/2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin; 18. maddesinin -04/07/2015 tarih ve 29406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile- değişik 2. ve 3. fıkraları, 19. maddesine -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- eklenen 4. fıkrası, 23. maddesinin 3. fıkrasının -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik (a) ve (b) bentleri, 48. maddesinde yer alan ve -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik “12” yıl ibareleri, -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik Geçici 3. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığının 09/07/2015 tarih ve 68898891-903-E.7100814 sayılı “Öğretmenlerin Aynı Eğitim Kurumunda Azami Çalışma Süresine Bağlı Yer Değiştirmeleri” konulu Duyurusunun iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 23/12/2021 tarih ve E:2016/1124, K:2021/5185 sayılı kararıyla;
Anayasa’nın -dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihteki hâliyle- 124.; 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43.; 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 37. maddelerine yer verildikten sonra,
Yönetmeliğin, 18. maddesinin -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik 2. ve 3. fıkralarının, 19. maddesine -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- eklenen 4. fıkrasının, 23. maddesinin 3. fıkrasının -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik (a) ve (b) bentlerinin iptali istemi yönünden;
Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devletinin, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adil bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlet olduğu,
Anayasa’nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesinin hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusu olduğu, bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitliğin öngörüldüğü, eşitlik ilkesinin amacının, aynı durumda bulunan kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu, bu ilkeyle, aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlalinin yasaklandığı, kanun önünde eşitliğin, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmediği, durumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebildiği, aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa’da öngörülen eşitlik ilkesinin zedelenmeyeceği,
Kamu görevlisi olarak memurların, Devlet ile olan ilişkilerinin statü hukuku içerisinde yürütüldüğü, devletin, hukuki statüleri kanunlarla oluşturulan ve bu statü kurallarına göre mesleğe alınan memurlara; atama, yükselme, aylık, ödül, nakil, sınav vb. hak veya yükümlülükler getirebileceği,
Aday öğretmenlik için getirilen kuralda düzenlenen sözlü sınavın, bir kişinin davranış ve düşünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla sorulu cevaplı görüşme yapılarak ilgilinin muhakeme gücünü, bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneğini, genel görünümünü, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunu ve liyakatini, yetenek ve kültürünü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığını puan vermek suretiyle değerlendirme yöntemi olduğu, yazılı yarışma sınavında ilgililerin genel yetenek ve genel kültür seviyeleri ile alan bilgisi düzeyleri ölçüldüğünden sözlü sınavda anılan bilgilerin yeniden ölçülmesi yerine, belirtilen hususlarda değerlendirmeye tabi tutulması, sözlü sınavının yapılış amacına uygunluk taşıdığı,
Aday öğretmenlik için getirilen kuralın sınav yükümlülüğü aday öğretmen olarak memuriyete başlayan herkes için öngörülmüş bir düzenleme olduğu, kuralın uygulanması bakımından kapsam dışında tutulan aday öğretmenlerin bulunmadığı, “Eğitim-Öğretim Hizmet Sınıfı” dışındaki diğer hizmet sınıflarında görev yapan aday memurlarla, anılan sınıfta görev yapan öğretmen unvanlı kişiler eşit olmadıkları için öğretmenlik hizmetinin önemi ve daha nitelikli bir öğretmen kadrosuna sahip olunması amacıyla, diğerlerinin aksine aday öğretmenlere yasal düzenlemeler çerçevesinde sınav yükümlülüğü getirildiğinin görüldüğü,
Bu durumda, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43. maddesi kapsamı ve sınırları çerçevesinde ve bu üst hukuk normunun uygulanmasına yönelik olarak, aday öğretmenlerin adaylık işlemlerine, performans değerlendirmelerine, yazılı ve sözlü sınavlarına ilişkin ikincil düzenlemeler yapıldığı, dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmediği,
Nitekim, Anayasa Mahkemesi’nin 04/12/2014 tarih ve E:2014/99, K:2014/181 sayılı kararı ile, 01/03/2014 tarih ve 6528 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 5. maddesiyle, 14/06/1973 tarih ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 43. maddesine eklenen altıncı fıkranın; birinci cümlesinde yer alan “yazılı ve sözlü sınava” ibaresi, 10/09/2014 tarih ve 6552 sayılı Kanun’un 95. ve 19/11/2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun’un 24. maddeleriyle değiştirildiğinden, konusu kalmayan bu cümleye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, kalan bölümünün Anayasa’ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verildiği,
Yine, Anayasa Mahkemesi’nin 10/09/2015 tarih ve E:2015/5, K:2015/82 sayılı kararı ile, 19/11/2014 tarihli ve 6569 sayılı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 24. maddesiyle değiştirilen 14/06/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 43. maddesinin on birinci fıkrasında yer alan “… aday öğretmenler hakkında uygulanmaz.” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verildiği,
Yönetmeliğin, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin; 48. maddesinde yer alan ve -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik “12” yıl ibarelerinin, -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik Geçici 3. maddesinin iptali istemi yönünden;
Yurdun çeşitli hizmet bölgelerinde görev yapmaları zorunlu olan öğretmenlerin, hizmet puanı, hizmet bölgeleri, ihtiyaçlara göre bölgelerarası yer değiştirme esasları ve atamalarında uyulacak temel ilkeler ile hizmet alanları gibi hususların, Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan yönetmelikte düzenlendiği,
Bir öğretmenin atandığı okulda asgari ve azami çalışma süresinin belirlenmesinin performansı olumlu yönde etkileyeceği, rotasyon uygulamasının coğrafi durum, ulaşım şartları dikkate alınarak öğretmenlerin tercihleri göz önünde bulundurularak aynı konumda olan tüm öğretmeler bakımından uygulanacağının açık olduğu,
Bu durumda, kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesinin sağlanmasına yönelik olarak personelin bir hizmet biriminde uzun süre görev yapmasının, gerek personel gerekse hizmet yönünden ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları gidermeyi amaçlayan dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmediği,
Milli Eğitim Bakanlığının 09/07/2015 tarih ve 68898891-903-E.7100814 sayılı “Öğretmenlerin Aynı Eğitim Kurumunda Azami Çalışma Süresine Bağlı Yer Değiştirmeleri” konulu Duyurusunun iptali istemi yönünden;
2015 yılı için yapılan ve dava konusu olan Duyuru ile ilgili olarak, davalı idarece verilen savunma dilekçesinde, bu kapsamda aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresine bağlı yer değişikliğine yönelik tüm iş ve işlemlerin iptal edildiğinin bildirildiği,
Bu durumda, dava konusu edilen Duyuruda yer alan düzenlemelerin hukuksal geçerliliğinin ve uyuşmazlığın esasının incelenmesinde hukuki yararın kalmadığı, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine gerek bulunmadığı gerekçesiyle,
Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin; 18. maddesinin -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik 2. ve 3. fıkraları, 19. maddesine -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- eklenen 4. fıkrası, 23. maddesinin 3. fıkrasının -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik (a) ve (b) bentleri, 48. maddesinde yer alan ve -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik “12” yıl ibareleri, -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik Geçici 3. maddesi yönünden davanın reddine, Milli Eğitim Bakanlığının 09/07/2015 tarih ve 68898891-903-E.7100814 sayılı “Öğretmenlerin Aynı Eğitim Kurumunda Azami Çalışma Süresine Bağlı Yer Değiştirmeleri” konulu Duyurusu’nun iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Yönetmeliğin üst hukuk normlarına aykırı olan dava konusu düzenlemelerinin iptal edilmesi gerektiği; Yönetmelikte yer almayan hükümlerin hukuka aykırı bir şekilde sonradan dava konusu Duyuru kapsamına alındığı ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, dava konusu Duyuru çerçevesinde başvuruların alındığı ve atamaların 29/07/2015 tarihinde yapılacağının duyurulduğu, ancak yapılan simülasyon çalışmaları sonucunda atamaların istenilen düzeyde gerçekleşmediğinin görülmesi üzerine bu kapsamdaki tüm iş ve işlemlerin iptal edildiği; Duyuru hakkında hukuka uygunluk denetimi yapılarak haklılık oranına göre vekalet ücreti takdir edilmesi gerektiği; eksik inceleme yapılarak verilen kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davacı ve davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Tarafların temyiz istemlerinin reddi ile Müşterek Kurul kararının karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı ile davanın reddine ilişkin kısımlarının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin; 18. maddesinin -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik 2. ve 3. fıkraları, 19. maddesine -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- eklenen 4. fıkrası, 23. maddesinin 3. fıkrasının -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik (a) ve (b) bentleri, 48. maddesinde yer alan ve -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik “12” yıl ibareleri, -04/07/2015 günlü Yönetmelik ile- değişik Geçici 3. maddesi yönünden davanın reddine, Milli Eğitim Bakanlığının 09/07/2015 tarih ve 68898891-903-E.7100814 sayılı “Öğretmenlerin Aynı Eğitim Kurumunda Azami Çalışma Süresine Bağlı Yer Değiştirmeleri” konulu Duyurusu’nun iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına yönelik Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 23/12/2021 tarih ve E:2016/1124, K:2021/5185 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 26/01/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.