DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/1385 E.  ,  2022/4064 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/1385
Karar No : 2022/4064

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :1-… 2-…
3-… 4-…
5-… 6-…
7-…
VEKİLLERİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının kabule ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, …Mahallesi, …ada …parsel sayılı taşınmazın imar planında “park ve yol alanı” olarak belirlenmesine rağmen, uzun yıllardır kamulaştırılmaması nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen 336.357,00-TL (ıslah edilmiş haliyle) bedelin, görevsiz mahkemedeki dava tarihi olan 04/02/2013 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 13. ve 35. maddeleri ile Anayasa Mahkemesinin 29/12/1999 tarih ve E:1999/33, K:1999/51 sayılı kararına yer verildikten sonra,
Dosyanın ve mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, davanın kısmen kabulü ile 336.357,00-TL maddî tazminatın, kusurlu Millî Eğitim Bakanlığından alınarak, idarî yargıda davanın açıldığı 18/02/2014 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine, davacıların fazlaya ilişkin faiz istemi ile Melikgazi Belediye Başkanlığı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 23/12/2020 tarih ve E:2016/1688, K:2020/13572 sayılı kararıyla;
2577 sayılı Kanun’un 9. maddesinin birinci fıkrasına, İmar Kanunu’nun 10. ve 13. maddeleri ile Kamulaştırma Kanunu’nun Ek 1. maddesine yer verilerek,
Aralarında gayrimenkul değerleme uzmanının da bulunduğu bir bilirkişi kurulunca, taşınmazın adli yargıda açılan dava tarihindeki bedeli tespit edilerek uyuşmazlığın esası hakkında yeniden karar verilmesi ve hükmedilecek faizin; dava açma tarihi itibarıyla talep edilen miktar için, dava tarihinden geçerli olmak üzere, ıslah edilen kısım için ıslah tarihi itibarıyla hesaplanması gerektiği sonucuna varılarak, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulü kısmen reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, uzlaşma talebinde bulunulmadan dava açıldığı, belirlenen bedelin fahiş olduğu, husumetin ilgili belediyelere yöneltilmesi gerektiği, olayda kamulaştırmasız el atma koşullarının bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: 26/11/2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7421 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle, 2942 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesine eklenen hüküm uyarınca, temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İmar planları ile üzerindeki tasarruf hakkı kısıtlanan taşınmazın, ilgili mevzuat uyarınca kamulaştırılmaması nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini 04/02/2013 tarihinde, ilk olarak adli yargıda istenilmiş, anılan davanın görev yönünden reddine dair kararın 30/01/2014 tarihinde kesinleşmesi üzerine, temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ilk inceleme konularının belirlendiği “Dilekçeler üzerine ilk inceleme” başlıklı 14. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, dilekçenin görev yönünden de inceleneceği, 15. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde, davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Ek 1. maddesinde; “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır.” hükmü bulunmakta iken, 26/11/2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 3. maddesi ile anılan maddeye, “Bu süre içinde belirtilen işlemlerin yapılmaması halinde taşınmazların malikleri tarafından mülkiyet hakkından kaynaklı bedele ilişkin açılacak davalar, adli yargıda görülür.” hükmü eklenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
26/11/2022 tarihinde yayımlanan 7421 sayılı Kanun’un 3. maddesi ile uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız hukuki el atma nedeniyle açılacak tazminat davalarının adli yargı mercilerince görüleceği kabul edilerek, anılan uyuşmazlıkların idari yargı kolundan çıkarılıp adli yargı kolunun içine dâhil edildiği görülmektedir.
7421 sayılı Kanun’a ait TBMM Komisyon raporunda, anılan ek cümlenin getiriliş amacı, “Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları nedeniyle yargı yolundan kaynaklı uygulama sorunları giderilmesi; İdari Yargı tarafından verilen tazminat kararlarıyla birlikte taşınmazların el atmayı gerçekleştiren idare adına tescil edilememesi nedeniyle uygulamada meydana gelen sorunların çözümlenmesi amaçlanmıştır.” şeklinde belirtilmiştir.
Anılan düzenleme ile 2942 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesi uyarınca açılacak olan davalarda, açıkça adli yargı yerleri görevli kılınmış olup, ayrıca idari yargı yerlerinde ilk derece, istinaf ve temyiz aşamasında olan davalara devam edilmesi gerektiği yönünde de bir geçici hükme yer verilmemiş, anılan Kanun’un 24. maddesinde, Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
Yargılama usûlüne ilişkin bir konu olarak, görevli yargı koluyla ilgili yapılan kanun değişiklikleri (kanunda açıkça aksine bir hüküm bulunmadıkça), “derhâl uygulama” ilkesi gereğince henüz kesinleşmeyen tüm davalara uygulanır.
Mahkemelerin görevlerine ilişkin olarak kanunlarla getirilen kurallar, kamu düzeninden olduğundan, 26/11/2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun’la getirilen göreve ilişkin hükmün, görülmekte olan bu davada da uygulanması gerekmektedir.
Buna göre, 7421 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrasında, uyuşmazlık konusu edilen davalarda açıkça adli yargı yerlerinin görevli kılınması, mevcut idari yargı yerlerinde görülen davalara ilişkin herhangi bir istisna hükmüne yer verilmemesi, görevin kamu düzeninden olması ve davanın her aşamasında gözetilmesi gerektiği hususları birlikte dikkate alındığında, bu davanın da adli yargı yerlerinin görev alanına girdiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde adli yargı mercileri görevli olduğundan, davanın esasına girilmeksizin görev yönünden reddi gerekmekte olup, belirtilen hususlar doğrultusunda yeniden karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı Milli Eğitim Bakanlığının temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının kabule ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.